«Τ’ Άη Γιώργη του μεθυστή…»

Στους φίλους που μας μεθούν…

Και σ’ ένα Γιώργη που δεν θέλει να μεθύσει…

«Άγιε μου Γιώργη, μεθυστή

βλόγησε τη σοδειά μου,

φάε και πιες και σίμωσε

και φύλα τα παιδιά μου.

Μα ‘γω κρασί δεν έπινα.

Εγώ το κοινωνούσα.

Και εδά μεθώ και χαίρομαι

κι’ όλο θα το βλογούσα,

αρκεί να μου το τάξετε

σε τούτη δω τη σχόλη,

πως κάθε χρόνο θα ‘ρχεστε

να μου το φέρνετ’ όλοι».

     Ξημερώνοντας Σάββατο 3 του Νοέμβρη στην Κρήτη, με βρίσκει παρέα μ’ ένα ποτήρι κόκκινο κρασί και μ’ έναν όμορφο άγιο που κατέχει αξιόλογη θέση στο εορτολόγιο της ορθόδοξης Εκκλησίας, μα και στη λαογραφία μας, τον Άη Γιώργη το μεθυστή. Κι’ ίσως ο μεγαλομάρτυς και τροπαιοφόρος Γεώργιος, ένας από τους πλέον αγαπημένους αγίους της ρωμιοσύνης, να μη σχετίζεται ακριβώς με το κρασί, αλλά τιμάται και πάλι στις 3 του Νοέμβρη, με αφορμή την ανάμνηση της κατάθεσης των ιερών λειψάνων του στο ναό του στην Παλαιστίνη. Ταυτοχρόνως όμως η λαϊκή παράδοση που θέλει ν’ ανοίγουν εκείνη την ημέρα και τα βαρέλια του κρασιού τον ονόμασε χαρακτηριστικά μεθυστή. Ο Άη Γιώργης του Νοέμβρη λοιπόν, είναι ένας κατεξοχήν αγροτικός άγιος και κυρίως αμπελουργικός. Στη γιορτή του –η οποία αποτελεί ορόσημο του αγροτικού κόσμου– οι άνθρωποι γεύονται του κρασιού τη μέθη και της παρέας την αρχοντιά, γιορτάζοντας τον άγιό τους και τιμώντας του μαρτυρίου του τη μνήμη.

     Σ’ όλη σχεδόν την κεντρική και νότια Κρήτη, μα και στην υπόλοιπη Ελλάδα, ο εορτασμός του αγίου Γεωργίου που άρχιζε στις 2 Νοεμβρίου, έβρισκε το απόγευμα τους οινοπαραγωγούς να πηγαίνουν στους ναούς, κρατώντας γεμάτες στάμνες με το νέο κρασί, ενώ κάποιοι άλλοι πήγαιναν στην εκκλησιά ανήμερα της γιορτής. Στην Κρήτη όμως η διαδικασία τούτη λάμβανε κατεξοχήν πανηγυρικό χαρακτήρα, καθώς από το πρωί σχηματίζονταν παρέες από μερακλήδες, πάντα συντροφιά με την απαραίτητη μουσική συνοδεία του λυράρη… Κι’ από την Κρήτη στην άλλη, την απέναντι άκρη της στεριάς, εκείνη της Ιωνίας… Επειδή, «Εμείς εδώ δεν ήρθαμε,
κέρνα μας, κέρνα μας, να φάμε και να πιούμε, άιντε να κερνάς να καλοπερνάς… Μόνο σας αγαπούσαμε, κέρνα μας, κέρνα μας κι’ ήρθαμε να σας δούμε…». Αν και η μεγάλη τούτη συνάντηση-γιορτή του Νοέμβρη υποχώρησε εντελώς μετά τη δεκαετία του 1960, παρ’ όλα αυτά η τάση επιστροφής στην ομορφιά της παράδοσης, μας επανάφερε και πάλι σε τούτο το υπέροχο έθιμο.

     Κάθε φορά, λοιπόν, που ανοίγουν τα βαρέλια του κρασιού στην Κρήτη, ξαναζωντανεύει μια πανάρχαια παράδοση αιώνων, καθώς το άνοιγμα των βαρελιών του νέου κρασιού, ήταν μια σπουδαία γιορτή και στην αρχαία Ελλάδα. Παρ’ όλα αυτά το πανάρχαιο τούτο έθιμο συνδέεται και με την ορθόδοξη Εκκλησία, εκεί όπου το κρασί κατέχει εξέχουσα θέση, ως ο οίνος της Θείας Ευχαριστίας, ως εκείνο ουσιαστικά το στοιχείο της Κτίσης που αγιάζεται και μας αγιάζει, ως Αίμα Χριστού. Η μεταβολή λοιπόν του οίνου σε Αίμα Χριστού, κατά την ευχή της Αγίας Αναφοράς, μας ανάγει σ’ ένα υπέροχο κλίμα μυσταγωγίας και ένωσης με το υπερβατικό, που όμως γίνεται πιο πραγματικό και ψηλαφητό από ποτέ στο πρόσωπο του Σαρκωμένου Λόγου. Έτσι λοιπόν, η ανθρωπότητα με τη θεότητα, πάντα βαθιά συνδεδεμένες, δε γνωρίζουν από διαχωριστικά όρια, καθώς όλη η Κτίση αγιάζεται και μετέχει στο Σώμα του Χριστού.

     Μαζί λοιπόν στου μαρτυρίου την αγωνία και τον πόνο, μαζί και στη χαρά… Επειδή κι’ οι άγιοι είναι άνθρωποι που μέθυσαν από την αγάπη για τον άνθρωπο και το Θεό. Κι’ όχι αναιμικά κι’ υπερκόσμια πλάσματα έξω από την καθημερινότητα του ανθρώπου. Η αγιότητα συμβαδίζει με τη ζωή και ο Άη Γιώργης ο Μεθυστής με του γλεντιού τη μέθη. Κι’ έτσι μοναχά θα τιμήσεις τη μνήμη του… Μ’ ένα ολόγιομο ποτήρι κόκκινο κρασί… Κι’ αν ο άγιος που μαρτύρησε για το Χριστό είναι και νέο παλικάρι, σαν τον Άη Γιώργη θα ξεπηδήσει από το εικόνισμα και θα μπει ολότελα κι’ ακέραιος στο χορό, συνεπαρμένος από το μεράκι…

«Τι να το κάνω πως το λες,

                                           κέρνα μας, κέρνα μας, πως αγαπάς εμένα…

Και της καρδιάς σου τα κλειδιά

τα ‘χεις αλλού δοσμένα…».

Ηράκλειο Κρήτης, 3 του Νοέμβρη του 2012

Μαρία Χατζηαποστόλου