1-6-1967-Ψαρουδάκης πρός Ιερώνυμο:Όταν ο λαός καταδυναστεύεται, ο καλύτερος άμβωνας για την Δ. Εκκλησία είναι η φυλακή

από το βιβλίο του Ανδρέα Αργυρόπουλου,"Χριστιανοί και πολιτική δράση κατά την περίοδο της Δικτατορίας 1967-74"

Η πολιτική αυτή αντίληψη για κάθετη ρήξη με τη δικτατορία φαίνεται και σε ένα από τα πιο ιστορικά κείμενα του Νίκου Ψαρουδάκη, την επιστολή του την 1-6-1967 προς τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο. Η χώρα περνάει τον δεύτερο μήνα διακυβέρνησής της από τους συνταγματάρχες και το κίνημα της Χ.Δ. δια του προέδρου του, καλεί τον Αρχιεπίσκοπο να αναλάβει τις ευθύνες του: «Εκτιμώ πως είναι απαράδεκτη η απουσία των χριστιανών ποιμένων και ποιμενομένων από τα κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα της εποχής «Πού είναι η παρουσία μας και η παρρησία μας στην τόσο ανήσυχη εποχή μας; Ενώ ο κόσμος άβουλος βαδίζει στη μακάβρια ερήμωση του βιβλικού Αρμαγεδώνος, ενώ άνθρωποι κενόδοξοι μεταβάλλουν το ψέμμα και την φαιδρότητα σε καθεστώς, ενώ οι ελευθερίες και τα ατομικά δικαιώματα καταπατούνται με σατανικό κυνισμό, εμείς οι Χριστιανοί, οι οπαδοί του Μεγάλου Ελευθερωτού, τι κάνομε; Πόσοι διωχθήκαμε; Σε μια εποχή που το Ευαγγέλιο καταπατείται  χωρίς προσχήματα και σαν πίστη και σαν πράξη, πού αλλού μπορούσε να ήταν η θέση των Χριστιανών παρά στις επάλξεις και στα δεσμωτήρια; Εάν αυτό δεν είναι σωστό, τότε η θυσία των Μαρτύρων της Χριστιανικής πίστεως ήταν μια θυσία κουτή!…»[1].

Η ταύτιση των Χριστιανών με το καθεστώς της 21^ης Απριλίου είναι απαράδεκτη, γι΄αυτό και φροντίζει να διαχωρίσει τη θέση του και τη θέση των οπαδών του Χριστιανικού Κοινωνικού Αγώνα «από την παράταξη των καιροσκόπων, των συνθηκολόγων και συμβιβαστών και καταγγέλλομε την νοοτροπία και την τακτική τους που καταστρέφει το έργο και την αποστολή της Εκκλησίας του Χριστού»[2]

Στη συνέχεια της επιστολής του, αφού εκτιμά πως η 21 Απριλίου «είναι άλλη μια εκδήλωση της αστικής παρακμής»[3], εξηγεί τους λόγους για τους οποίους η κυβέρνηση είναι χριστιανικά απαράδεκτη: 1] Είναι παράνομη, γιατί οι ηγέτες της «κατήργησαν με τη βία τις νόμιμες Αρχές…και το Σύνταγμα στο οποίο είχαν ορκισθή πίστη!…»[4]. 2] Είναι αντιχριστιανική, γιατί παραβιάζει την ελευθερία του ανθρώπου, την οποία σέβεται και ο ίδιος ο Θεός. 3] Αποτελεί εθνικό κίνδυνο[5].

Ο λόγος του Νίκου Ψαρουδάκη γίνεται πιο οξύς. Ζητάει από τον Αρχιεπίσκοπο να πάρει καθαρή θέση «η Δ. Εκκλησία δεν ανήκει ούτε στα Ανάκτορα, ούτε στην Κυβέρνηση. Ανήκει σε όλο το λαό. Πώς μπορεί λοιπόν ο λαός να καταπιέζεται και η Δ. Εκκλησία να έχη αγαθές σχέσεις με τους δημίους και τυράννους του; Έχει σήμερα ή δεν έχει η Δ. Εκκλησία αγαθές σχέσεις με τους καταλυτές του Κράτους κινηματίες της 21^ης Απριλίου;…Ο λαός ήθελε να δη μια Δ. Εκκλησία ζωντανή, άξια να προστατεύση τη ζωή και τα δικαιώματά του. Κι αντ΄ αυτής είδε μια Δ. Εκκλησία ψοφοδεή, συνθηκολόγα, πρόθυμη υπηρετριούλα του φασίστα Καίσαρα!»[6] Του υπογραμμίζει τις αντιφάσεις λόγων και έργων που προκαλούν τον απλό λαό: «Δεν είναι ειρωνεία για το πλήρωμα της Εκκλησίας που είναι φιμωμένο, ν’ ακούη τον Αρχιεπίσκοπο να ομιλή για πολιτικές ελευθερίες, κοινωνική δικαιοσύνη και παγκόσμια προβλήματα και να τον χειροκροτούν οι δήμιοι της Δημοκρατίας; Ο ενθρονιστήριος λόγος Σας που σε άλλη εποχή θα αποτελούσε σταθμό, σήμερα ακούστηκε σαν μουσική χορού σε κηδεία![7] Όταν ο λαός καταδυναστεύεται, ο καλύτερος άμβωνας για την Δ. Εκκλησία είναι η φυλακή. Πόσο λησμονήθηκε στη σημερινή γενική παρακμή η Εκκλησία των Μαρτύρων και των Αγίων! Πόσο μικροί είμαστε εμείς σήμερα μπροστά στα δεσμά του Παύλου!»[8].

Η επιστολή του Νίκου Ψαρουδάκη έμεινε αναπάντητη. Παρά το γεγονός ότι η Χ. Δ. είχε ζητήσει και ιδιαίτερη συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο, δεν υπήρχε απ’ την πλευρά του καμία ανταπόκριση. Η επιστολή όμως αυτή τυπώθηκε στον πολύγραφο και κυκλοφόρησε σε μεγάλο αριθμό αντιτύπων σε ολόκληρη τη χώρα[9].

---

[1] Ν. Ψαρουδάκη, Διαμαρτυρία και πρόσκλησις της «Χριστιανικής Δημοκρατίας» 1-6-67, στο Χριστιανική Δημοκρατία (εκδ.) Διαμαρτυρία και πρόσκληση – Όχι στο συμβιβασμό, Αθήνα 1982, σ. 6-7.

[2] ο.π. σ. 7.

[3] ο.π.

[4] ο.π. σ. 8.

[5] ο.π. σ. 8-9.

[6] ο.π. σ. 13.

[7] Παραθέτουμε απόσπασμα του ενθρονιστήριου λόγου του τότε Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου για να γίνει σαφές τι εννοούσε ο Ν. Ψαρουδάκης: «Όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, έθνους, κοινωνικής θέσεως,  θρησκευτικών, φιλοσοφικών, πολιτικών και κοινωνικών πεποιθήσεων είναι αδελφοί μας και πρέπει να θεωρώνται μεταξύ των ως αδελφοί, ως τέκνα του αυτού ουρανίου Πατρός....

Η δικαιοσύνη και το γενικόν πάντων των ανθρώπων συμφέρον είναι το μέτρον, επί τη βάσει του οποίου θα πρέπει να κρίνωναι αι σχέσεις των λοιπών ανθρώπων μεταξύ των, και ως ατόμων, και ως κοινωνιών, και ως εθνών.

Η προσωπικότης του ανθρώπου είναι απαραβίαστος.

Η ελευθερία της συνειδήσεως, ως και η ατομική εν γένει, η πολιτική, η εθνική και η κοινωνική ελευθερία είναι τα πρωταρχικά στοιχεία της προσωπικότητος του ανθρώπου» Ιερωνύμου, Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Λόγος ενθρονιστήριος, Αθήναι 17 Μαΐου 1967, σ. 15.

[8] ο.π.

[9] «Η επιστολή προς τον τότε Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο πήρε μεγάλη έκταση στα χρόνια της δικτατορίας. Κυκλοφόρησε πολυγραφημένη σ’ όλη τη χώρα, σε άγνωστο αριθμό εντύπων, μα πάντως μεγάλο, γιατί εκτός από τη Χ. Δ. την κυκλοφορούσαν και άλλοι, από δική τους πρωτοβουλία, ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη…Χαρακτηριστικό του κλίματος μέσα στο οποίο γράφηκε και στάλθηκε στον παραλήπτη της, η επιστολή αυτή, είναι οι προφυλάξεις που πήρε η ΕΧΟΝ [η νεολαία της Χ.Δ.], για την κυκλοφορία του κειμένου και τη γνωστοποίηση της σύλληψης του συντάκτη της σε περίπτωση που θα συνέβαινε κάτι τέτοιο. Μέλη της ΕΧΟΝ συγκεντρώθηκαν μυστικά στο ημιυπόγειο διαμέρισμα του νεολαίου αδ. Κ. Πατμανίδη, τώρα μέλος του Κ. Ε. του Κινήματος, και συζήτησαν τον τρόπο δράσης τους.

Τύπωσαν σε μυστικό πολύγραφο την επιστολή και ανέλαβε καθένας ορισμένα πρόσωπα και υπηρεσίες [Πρεσβείες, Πρακτορεία, Εφημερίδες κ.α] στις οποίες θα φρόντιζε να πάει ένα αντίτυπο, μαζί με την είδηση της σύλληψης. Όλα ήσαν έτοιμα κι’ αν συνέβαινε τίποτα, σε λίγη ώρα όλη η Αθήνα και η Ευρώπη με τους γνωστούς ραδιοσταθμούς, Ντώϊτσε Βέλε, Παρίσι, BBC, θα το ήξερε. Ευτυχώς δεν έγινε, όπως είπαμε, τίποτα. Η πρόβα όμως αυτή δεν πήγε χαμένη. Αργότερα χρειάστηκε και μάλιστα πολύ.» Ν. Ψαρουδάκη, Διαμαρτυρία... μν. έκδ. σ. 3-5.