Ορθοδοξία και Εθνικισμός

Orthodoxy and Nationalism (Kallistos Ware)
Οι σκέψεις μου πάνω στο θέμα της σχέσης μεταξύ της Ορθοδοξίας και του εθνικισμού δεν είναι ούτε πρωτότυπες αλλά ούτε και απρόβλεπτες και είναι οι ακόλουθες:
Η ορθοδοξία ως θρησκεία αλλά και ως έννοια διαπερνά και καθορίζει όχι μόνο την σχέση εκκλησίας-κράτους αλλά και την σχέση της χριστιανικής πίστης με τον πολιτισμό κάθε κράτους-έθνους.
Ως ορθόδοξοι παραδεχόμαστε ότι τους 10 τελευταίους αιώνες σε πολλά μέρη του ορθόδοξου κόσμου η καθολικότητα και η οικουμενικότητα της εκκλησίας έχουν επισκιαστεί από ισχυρές εθνικές πεποιθήσεις.
Οι ορθόδοξοι χριστιανοί διαχωρίζονται από ομοθρήσκους τους βάσει της εθνικότητάς τους έτσι διακρίνονται σε Έλληνες, Σέρβους, Ρώσους χωρίς να λαμβάνουν υπόψη το θρήσκευμά τους ως ορθόδοξοι καθολικοί Χριστιανοί.
Έτσι η ενότητα της ορθόδοξης καθολικής εκκλησίας έχει συχνά χρησιμοποιηθεί για εθνικές σκοπιμότητες καθορισμένες από τις κυβερνήσεις των κρατών.
Αυτό για παράδειγμα συμβαίνει ακόμη και σήμερα στην Ρωσία και στην Ουκρανία.
Η πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος οδήγησε στην ολοκληρωτική απουσία εθνικισμού από την πλευρά του λαού.
Ο λαός στράφηκε στην Ορθόδοξη πίστη ως μoναδική του ελπίδα
Αλλά η εθνική ταυτότητα ενός ανθρώπου είναι στενά συνδεδεμένη με την ιδιότητά του ως βαπτισμένο χριστιανό ορθόδοξο και αυτό αποτελεί κίνδυνο για τον ίδιο τον πιστό καθώς παρεμβαίνει στη ζωή του το εθνικό στοιχείο.
Σκεπτόμενος λοιπόν όλα αυτά και γνωρίζοντας την ιστορία της εκκλησίας νομίζω ότι για άλλη μια φορά η εκκλησία γίνεται όμηρος των εθνικών συμφερόντων ακόμη και σε περιπτώσεις που ο κόσμος αποστασιοποιείται από κυβερνητικές αποφάσεις και ενέργειες.
Θυμάμαι ότι σε μια ομιλία του ο Έλληνας καθηγητής Καρμίρης μιλώντας για τον εθνικισμό και την εκκλησία, είπε ότι είναι λάθος ο εθνικός διαχωρισμός των εκκλησιών.
Δεν υπάρχει Ελληνική εκκλησία, Σέρβικη εκκλησία κτλ.
Αλλά πρέπει να μιλάμε για την Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία της Ελλάδας, της Ρωσίας , της Σερβίας.
Όπως ακριβώς και στο πιστεύω αναφέρεται η εκκλησία ως «μία αγία καθολική και αποστολική Εκκλησία».
Αυτό δεν σημαίνει ότι υποτιμά η εκκλησία τις εθνικές αξίες και το φρόνημα των ανθρώπων που είναι και αυτά πολύτιμα.
Φυσικά δεν θέλω να αντιμετωπίζεται η θρησκεία μας ως παγκόσμια και ασαφής στη συνείδηση του κόσμου, να μην αντιπροσωπεύει τίποτα συγκεκριμένο.
Επίσης δεν πρέπει να εξαφανίσουμε τις παραδόσεις μας και απλώς να αποκαλούμαστε Χριστιανοί.
Για παράδειγμα αυτό το ποτήρι που περιέχει νερό.
Αυτό που έχει ουσία είναι το νερό μέσα στο ποτήρι.
Αλλά χωρίς ποτήρι δεν μπορώ να πιω νερό.