Η ένωση των φυλών του Ισραήλ στηρίζεται σε μια αντιεξουσιαστική πολιτική επιλογή, η οποία σε αντιδιαστολή προς το μοναρχικό πολίτευμα των χαναανιτικών πόλεων - κρατών θεσμοθετεί την πολιτική εξουσία μόνο σε ένα επίπεδο απολύτως απαραίτητο για την εξασφάλιση της επιβίωσης των οικογενειών και των πατριών.[...] Αυτό σημαίνει ότι η συνύπαρξη ήταν δυνατή μόνο στο μέτρο που ανταποκρινόταν στην αντιεξουσιαστική νοοτροπία της ένωσης των φυλών του Ισραήλ. [...] Σε μια συγκεντρωτική κοινωνία, τα μέλη της οποίας παραιτούνται συνειδητά από τη διαμόρφωση μιας κεντρικής πολιτικής εξουσίας χάριν του δικαιώματος τους στην ελευθερία, εκφράζοντας την αντίθεσή τους ως προς αυτό το σημείο με το μοναρχικό πολίτευμα των χαναανιτικών πόλεων - κρατών [...]
Η αντιεξουσιαστική ιδεολογία αυτής της κοινωνίας βρίσκει τη θρησκευτική της έκφραση στο όνομα που η ίδια έδωσε στον εαυτό της [...] Αυτό εξηγείται ικανοποιητικά από τα κοινά συμφέροντα των τέως Αιγυπτίων δουλοπάροικων με τις παλιές περιθωριακές ομάδες και τα κατώτερα στρώματα της χαναανιτικής κοινωνίας. Όλοι αυτοί είχαν απαλλαγεί από τη σχέση υποτέλειας και αναζητούσαν μια μορφή κοινωνίας που να τους επιτρέπει να ζήσουν με τον μέγιστο δυνατό βαθμό ελευθερίας και αμεριμνησίας.[...]
Η κατάσταση (για τον Ισραήλ) ήταν διαφορετική με τον Θεό Γιαχβέ, τον οποίο έφερε μαζί της από το εξωτερικό η ομάδα της Εξόδου. Όντας μοναδικός Θεός της νότιας περιοχής της ερήμου δεν ήταν ενταγμένος στο πολυθεϊστικό σύστημα. Επιπλέον είχε δώσει σημεία της Θεϊκής του ιδιότητας με την απελευθέρωση ακριβώς από την κρατική καταπίεση. Και σε τελευταία ανάλυση ήταν ένας Θεός που είχε συνδεθεί μονόπλευρα και αποκλειστικά με μια ομάδα των κατώτερων στρωμάτων. Ως τέτοιος ήταν αυτοχρήμα προορισμένος να γίνει Θεός μιας ένωσης φυλών, που διασφάλιζε σε ομάδες αυτής της μορφής την κατακτημένη τους ανεξαρτησία.[...]
Ο Γιαχβέ... απέτρεπε τη εγκαθίδρυση μιας κεντρικής πολιτικής εξουσίας, αφού αυτή θα ήταν αποτέλεσμα κατάχρησης των συνασπισμένων πολιτικών και στρατιωτικών δυνάμεων. Η φράση του Γεδεών, με την οποία αρνείται το βασιλικό αξίωμα που του προσφέρεται μετά από νικηφόρα μάχη («Δεν θα σας κυβερνήσω εγώ, ούτε κι ο γιός μου΄ ο Γιαχβέ θα σας κυβερνά!»), ναι μεν αφορά χωρίς αμφιβολία τη μεταγενέστερη προβληματική μιας ισραηλιτικής βασιλείας, καταρχήν όμως αποκαλύπτει τη θεολογική διαπλοκή θείας και ανθρώπινης εξουσίας στην ένωση των φυλών. Το εκπληκτικό φαινόμενο της απόσυρσης των περισσότερων στρατιωτικών αρχηγών στο περιθώριο μετά την υπέρβαση της κρίσης και της μη εγκαθίδρυσης εκ μέρους τους οποιασδήποτε μόνιμης εξουσίας κατά την προκρατική εποχή μόνο έτσι γίνεται κατανοητό. Ο Γιαχβέ όχι μόνο μεριμνούσε για τη στρατιωτική αλληλεγγύη στην ένωση, αλλά και την περιόριζε στο χρονικό διάστημα του κινδύνου. Ο Γιαχβέ είναι το αντιεξουσιαστικό σύμβολο της πρώιμης ισραηλιτικής κοινωνίας. Η αλληλεγγύη που δημιουργεί είναι εξωθεσμική, μια αλληλεγγύη που ξεκινά από τη βάση και θεμελιώνεται στην ελεύθερη βούληση και δεν επιβάλλεται άνωθεν με αναγκαστικά πολιτικά μέτρα. [...]
Η μη εγκαθίδρυση στον Ισραήλ εντός σύντομου χρονικού διαστήματος μιας βασιλικής εξουσίας, όπως στην Μωάβ και στην Αμμών, και η διατήρηση πάνω από δύο αιώνες της ακέφαλης κοινωνικής του δομής σχετίζεται ασφαλώς με την εξισωτική και αντιεξουσιαστική τάση της πρώιμης θρησκείας του Γιαχβέ. *
· Rainer Albertz, η ιστορία της θρησκείας του ισραήλ κατά τους χρόνους της Παλαιάς Διαθήκης, εκδ. Άρτος Ζωής, Αθήνα 2006, σελ. 155-163.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου