Τριαντάφυλλος Σερμέτης:«Απελπισία: Η υπαρκτική αστοχία του Ανθρώπου να Είναι»

Απόσπασμα από το βιβλίο.

Το ερώτημα που θα πρέπει να μας απασχολεί είναι: γιατί η απελπισία να αποτελεί αστοχία και, αν είναι αστοχία, ποιο είναι το αντίθετό της; Σύμφωνα με την αριστοτελική διδασκαλία για τις αρετές,^[1] τοποθετείται η αρετή της ελπίδας στο μέσον των δύο άκρων. Ο Αριστοτέλης δεν ξεφεύγει από το μέτρο που ερμηνεύεται ως εξής: το να ελπίζει εκείνος που απελπίζεται, ταυτόχρονα, σημαίνει να μην ελπίζει πολύ όποιος ελπίζει υπέρμετρα. Η υπερτροφική ελπίδα μεταβάλλεται στο αντίθετό της, δηλαδή, στην πλήρη απελπισία. Η ανθρώπινη ύπαρξη σπαράσσεται από την υπέρμετρη ελπίδα και την υπέρμετρη απελπισία. Στην πραγματικότητα οι αντίθετες υπερβολές είναι και οι δύο αρνήσεις της ελπίδας, δηλαδή απελπισία. Διότι εκείνος που έχει υπέρμετρη ελπίδα διακατέχεται από μια αυτοπεποίθηση που αντιτίθεται σε μια ελπίδα που είναι μελλοντικά αβέβαιη. Και τούτο δεν είναι παρά μια πρόληψη της ελπίδας, μια προεξόφληση της ελπίδας. Το προληπτικό ύφος της συνείδησης, όπως πολύ σωστά ισχυρίζεται ο Husserl,  είναι εκείνο που μόνιμα προτρέχει μέσω των προλήψεων, ενώ η συνείδηση είναι και προληπτική στον σκοπό της. Όταν, όμως, ο άνθρωπος προεξοφλεί ότι θα επιτύχει κάτι αποκλειστικά με τις δικές του δυνάμεις και θεωρεί το μέλλον του πάρα πολύ βέβαιο, τότε γίνεται πρόδηλο ότι ο άνθρωπος θεοποιεί τον εαυτό του· γίνεται φανερό ότι οικειοποιείται τις ιδιότητες του απείρου, διότι έχει αρνηθεί την ύπαρξη του απείρου· τούτο αποτελεί αλαζονική ύβρη του ανθρώπου στη φύση του. Η προληπτική συνείδηση δεν είναι τίποτα άλλο παρά η απελπισία του πείσματος. Στην πρόληψη υπάρχει το πείσμα της αδυναμίας που μέσα του περιέχει το θράσος και την έπαρση. Πίσω από το πείσμα κρύβεται το σθένος που ο θρασύς άνθρωπος πιστεύει ότι έχει. Η προσκαιρότητα της επιτυχίας ενός πράγματος που επιτυγχάνει ο θρασύς στην υλική χρονικότητα, δεν αντισταθμίζει την απελπισία και οπωσδήποτε την πλήρη απόγνωση στην οποία περιέρχεται το Εγώ· και τούτο επισυμβαίνει διότι η θρασύτητα, που είναι προϊόν της έπαρσης, αποκρύπτει τη μεταφυσική διάσταση του ανθρώπου.  Και τούτο αποτελεί βαθύτατη αστοχία.

---

[1]Αριστοτέλους, Περί Μέθης, Περί Αρετών και Κακιών, Περί Κόσμου, μτφρ. Σ. Τριαντάρη-Μαρά, εκδ. Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2003.

Σελ. 166-167-168  

Ο Τριαντάφυλλος Σερμέτης γεννήθηκε στη Λάρισα και τα τελευταία χρόνια διαμένει μόνιμα στη Θεσσαλονίκη. Είναι εκπαιδευτικός Θεολόγος-Φιλόλογος και Διδάκτορας Φιλοσοφίας.

Έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων, θεολογικού, φιλοσοφικού, πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου, σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, καθώς και φιλοσοφικές μελέτες σε επιστημονικά περιοδικά, κι έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε Φιλοσοφικά Συνέδρια. Το επιστημονικό του ενδιαφέρον στη Φιλοσοφία εντοπίζεται στη Γνωσιολογία, Οντολογία κι Αισθητική.

Έχει εκδώσει την ποιητική συλλογή “Μύχιες Παύσεις” (Εκδόσεις “Πηγή” 2015) και τη θεολογική και φιλοσοφική μελέτη “Η Θεολογία της Αφύπνισης” (Εκδόσεις “Δαιδάλεος” 2016). Έχει συγγράψει τον Πρόλογο και τον Επίλογο στο βιβλίο της Αναστασίας Βούλγαρη: “Μίκης Θεοδωράκης, Μονόλογοι, Διάλογοι και το Μονοπάτι προς το μέλλον: Συνοπτική παρουσίαση” (2017). Επίσης, εξέδωσε, καθώς έκανε την ανθολόγηση 40 ποιημάτων, την πρώτη μεταφραστική προσέγγιση και συνέγραψε τον Πρόλογο και την Εισαγωγή, το βιβλίο: Τζελαλαντίν Ρουμί “Για τον Θεό και τον Έρωτα”(Εκδόσεις “Δαιδάλεος” 2018).

Το νέο βιβλίο “Απελπισία: Η Υπαρκτική αστοχία του Ανθρώπου να Είναι” διατίθεται σε όλα τα ενημερωμένα βιβλιοπωλεία.