Είναι δύσκολο να πας κόντρα στο ρεύμα.Ομιλία 28ης Οκτωβρίου 2016-Ελληνικό Γυμνάσιο Νυρεμβέργης.

 

ΟΜΙΛΙΑ 28^ης Οκτωβρίου 2016-Ελληνικό Γυμνάσιο Νυρεμβέργης.

 

 

Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι, αγαπημένοι μας μαθητές και μαθήτριες.

Το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο ελληνικός λαός οργάνωνε την αντίστασή του κόντρα στον κατακτητή στην ίδια τη Γερμανία αξιόλογες προσωπικότητες αλλά και μαχητικές συλλογικότητες δεν ακολούθησαν το δρόμο της σιωπής και της συνενοχής αλλά επέλεξαν αυτόν της Αλήθειας και του Μαρτυρίου. Σε δύο από αυτές τις περιπτώσεις θα αναφερθούμε σήμερα.

 

Α)Ντίντριχ Μπονχέφερ. (Dietrich Bonhoeffer)

 

 

 

      

Η πρώτη περίπτωση έχει να κάνει με μια μεγάλη μορφή του Ευρωπαϊκού πνεύματος, τον Ντίντριχ Μπονχέφερ, Λουθηρανό ποιμένα και θεολόγο. Ο Μπονχέφερ γεννήθηκε στο Μπρεσλάου  το Φεβρουάριο του  1906. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου έχασε δύο από τα αδέλφια του. Ο θάνατός τους θα τον σημαδέψει για όλη του τη ζωή και θα γίνει η αιτία για τις βαθύτερες αναζητήσεις του. Το διάστημα εκείνο αρχίζουν  να τον απασχολούν  έντονα τα ερωτήματα για το θάνατο, την αιώνια ζωή, την ουσιαστική  σχέση του ανθρώπου με το Θεό. Δεν του αρκεί ένας Χριστιανισμός της τυπικότητας και του καθωσπρεπισμού. Ψάχνει την αυθεντική την προσωπική σχέση με τον Ιησού. Μετά από χρόνια αναζήτησης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αυτή « υπάρχει στα πόδια του σταυρού του Χριστού». Μόλις τελειώνει το Λύκειο μεταβαίνει στο Τύμπιγκεν προκειμένου να σπουδάσει στη φημισμένη σχολή της πόλης. Σε ηλικία 25 ετών, το 1930, εκλέγεται παμψηφεί καθηγητής Πανεπιστημίου στο Βερολίνο.

      Από την πρώτη στιγμή που κυριάρχησε ο Ναζισμός ο Μπονχέφερ συγκρούεται με το θρησκευτικό κατεστημένο της εποχής του  που είχε επιλέξει να στηρίξει τον «Αντίχριστο», όπως ονόμαζε τον Χίτλερ. Στις 30 Ιανουαρίου του 1933 ο Χίτλερ ανεβαίνει στην εξουσία. Δύο μόλις μέρες μετά το γεγονός αυτό, και ενώ ο τρόμος κυριαρχούσε  παντού, ο Μπονχέφερ σε ραδιοφωνική ομιλία του τόλμησε να στραφεί δημόσια εναντίον του παρανοϊκού δικτάτορα. Η ομιλία του βέβαια δεν τελείωσε ποτέ αφού πρόγραμμα διακόπηκε στον αέρα. Οι Χιτλερικοί τον είχε ήδη στοχοποιήσει. Λίγο αργότερα  σε  μια επιστολή του προς τους συμπατριώτες του αναφέρει: «Οι στενόμυαλοι εκκλησιαστικοί άνθρωποι που πολλοί από αυτούς είναι και ανίατα συμφεροντολόγοι, βρήκαν τον προστάτη των ταξικών τους συμφερόντων στο πρόσωπο ενός μανιοκαταθλιπτικού δικτάτορα… Καταγγέλλω τον Αντίχριστο με τους συνεργούς του και καλώ αυτούς που είναι πραγματικά πιστοί σε θεία ανυπακοή σε αυτό, γιατί δεν εκπροσωπεί καμιά ούτε επίγεια ,ούτε ουράνια νομιμότητα». Το 1936 καθαιρέθηκε από καθηγητής του Πανεπιστημίου του Βερολίνου στο οποίο δίδασκε Θεολογία. Αποφασίζει και ανοίγει δική του Θεολογική Σχολή την οποία μετά από λίγο διάστημα κλείνει η Ναζιστική κυβέρνηση της Γερμανίας.

       Ο Μπονχέφερ έλαβε ενεργά μέρος όσο λίγοι στο Γερμανικό κίνημα αντίστασης κατά του Ναζισμού, και ήταν ιδρυτικό μέλος της Ομολογούσας Εκκλησίας. Ομολογούσα Εκκλησία ονομάστηκε η κίνηση των Γερμανών χριστιανών που αγωνίζονταν ενάντια στην ενσωμάτωση της Γερμανικής Ευαγγελικής Εκκλησίας στο Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα. Η αντιστασιακή του δράση και η ανάμειξή του στο σχεδιασμό της δολοφονίας του Αδόλφου Χίτλερ, είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψή του, τον Απρίλιο του 1943 και τον πολύμηνο βασανισμό του. Έμεινε σε φυλακή κοντά στο Βερολίνο  για 18 ολόκληρους μήνες. Όλο αυτό το διάστημα συνήθιζε να προσεύχεται ,να υπηρετεί τους άλλους φυλακισμένους  και να τους δίνει θάρρος. Λίγο πριν τη λήξη του πολέμου, τον Απρίλιο του 1945 ,και ενώ οι συμμαχικές δυνάμεις  ήταν έτοιμες να εισέλθουν στο Βερολίνο, πράγμα που σήμαινε  ότι  ο Μπονχέφερ θα απελευθερωνόταν ,οι Ναζί προκειμένου να αποφευχθεί αυτό το ενδεχόμενο ,τον μεταφέρουν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Φλέσενμπεργκ, 130 περίπου χιλιόμετρα από τη Νυρεμβέργη.  Εκεί, ανήμερα την Μεγάλη Παρασκευή, και ενώ ουσιαστικά ο πόλεμος είχε τελειώσει και οι Χιτλερικοί  είχαν καταθέσει τα όπλα ,τον εκτέλεσαν δι’ απαγχονισμού. Ο Μπονχέφερ  υπήρξε το τελευταίο θύμα του Ναζισμού. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη φυλακή  έγραψε μια σειρά επιστολών που εκδόθηκαν αργότερα με τον τίτλο «Αντίσταση και Υποταγή» (Widerstand und Ergebung, 1951). Θεωρείται από τους σπουδαιότερους  χριστιανούς στοχαστές του 20ου  αιώνα.

 

 

Β)Αλεξάντερ Σμορέλ, ο αντιναζιστής νεομάρτυρας και η οργάνωση «Λευκό Ρόδο».

 

           Η δεύτερη περίπτωση έχει να κάνει με έναν Άγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας.Ο Άγιος Αλέξανδρος από το γειτονικό μας Μόναχο της Βαυαρίας αποκεφαλίσθηκε σε ηλικία 25 ετών, καταδικασμένος σε θάνατο για «εσχάτη προδοσία» από το ναζιστικό καθεστώς. Είχε γεννηθεί στη Ρωσία από Γερμανό πατέρα, γιατρό, από χρόνια εγκατεστημένο στη Ρωσία και Ρωσίδα μητέρα. Για το λόγο αυτό ήταν βαπτισμένος Χριστιανός Ορθόδοξος. Ο Άγιος μαζί με το φίλο του Χανς Σολ ήταν οι ιδρυτές της αντιναζιστικής οργάνωσης «Λευκό Ρόδο». Η συγκεκριμένη οργάνωση προσπαθούσε  με κάθε τρόπο να εξεγείρει τη συνείδηση των Γερμανών κατά του καθεστώτος. Απευθυνόμενοι στο μέσο βολεμένο και φοβισμένο χριστιανό Γερμανό της εποχής τους γράφουν: « Και σε ρωτάω, σαν Χριστιανό που αγωνίζεσαι για τη διαφύλαξη του πιο πολύτιμου θησαυρού σου, μήπως διστάζεις, μήπως ξεπέφτεις στη δολιότητα, τον υπολογισμό και την αναβλητικότητα, με την ελπίδα ότι κάποιος άλλος θα σηκώσει το χέρι για να σε υπερασπίσει; Δεν σου έδωσε ο Θεός τη δύναμη και τη θέληση να αγωνιστείς; Πρέπει να χτυπήσουμε το κακό εκεί που είναι πιο δυνατό, και είναι πιο δυνατό στην εξουσία του Χίτλερ».

Ο πυρήνας της οργάνωσης απαρτιζόταν από φοιτητές της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου του Μονάχου. Συγκλονίζει το γεγονός της διάθεσης για θυσία χάριν της αλήθειας από νέους ανθρώπους που γύρισαν την πλάτη σε αξιόλογες σπουδές ,επιτυχημένες σταδιοδρομίες και σε μια άνετη ζωή για ένα και μόνο λόγο: για να υπηρετήσουν τον άνθρωπο και την αλήθεια.

Σε μία από τις προκηρύξεις του Λευκού Ρόδου, των οποίων βασικός συντάκτης ήταν ο νεομάρτυρας, μαζί με τον Χανς Σολ, μεταξύ των άλλων διαβάζουμε:

 «Κάθε λέξη από το στόμα του Χίτλερ είναι ένα ψέμα. Όταν μιλά για ειρήνη, εννοεί τον πόλεμο και όταν κατά τρόπο βλάσφημο χρησιμοποιεί το όνομα του Παντοδύναμου, εννοεί… το Σατανά…. Είναι αλήθεια ότι πρέπει να αγωνιστούμε κατά του εθνικοσοσιαλιστικού τρομοκρατικού κράτους με ορθολογικά μέσα. Όμως, οποιοσδήποτε εξακολουθεί να αμφισβητεί την πραγματικότητα, την ύπαρξη δαιμονικών δυνάμεων, θα έχει αποτύχει σε μεγάλο βαθμό να αντιληφθεί τη μεταφυσική διάσταση αυτού του πολέμου. Πίσω από τα συγκεκριμένα, ορατά περιστατικά, πίσω από όλες τις αντικειμενικές και λογικές διαπιστώσεις, βρίσκουμε το υπέρλογο στοιχείο: Τον αγώνα ενάντια στο δαίμονα, ενάντια στους υπηρέτες του Αντιχρίστου». Σε μια άλλη προκήρυξη του «Λευκού Ρόδου» η ναζιστική κυβέρνηση αποκαλείται «συμμορία υπανθρώπων».

       Το «Λευκό Ρόδο», που επί μεγάλο διάστημα ήταν στο στόχαστρο της Γκεστάπο, εξαρθρώθηκε στις 18 Φεβρουαρίου του 1943. Τέσσερις μέρες μετά, με συνοπτικές διαδικασίες, εκτελέσθηκαν με αποκεφαλισμό τα αδέλφια Χανς και Σοφία Σολ και ο Κρίστοφ Πρόμπστ. Ο Αλεξάντερ Σμορέλ είχε την ίδια τύχη στις 13 Ιουλίου της ίδιας χρονιάς, αφού συνελήφθη τον Απρίλιο. Στη δίκη του δεν προσπάθησε να ελαφρύνει τη θέση του. Με παρρησία ομολόγησε τις αντιναζιστικές πεποιθήσεις του, προκαλώντας την υστερική αντίδραση του διαβόητου δικαστή Φράισλερ, που ούρλιαζε αποκαλώντας τον «προδότη».

Λίγο πριν αποκεφαλιστεί στέλνει ένα τελευταίο γράμμα στον πατέρα και τη μητριά του: «Σήμερα, με τη θέληση του Θεού, η επίγεια ζωή μου θα κλείσει, προκειμένου να μεταβώ σε μιαν άλλη, που ποτέ δεν θα τελειώσει, όπου όλοι μας θα συναντηθούμε… Δυστυχώς, το χτύπημα αυτό θα είναι πιο σκληρό για σας παρά για μένα, γιατί φεύγω με τη βεβαιότητα ότι υπηρέτησα την αλήθεια. Αυτό με αφήνει με ήσυχη τη συνείδηση, παρά το γεγονός ότι είναι κοντά η ώρα του θανάτου…

Θα παρακαλέσω το Θεό να σας χαρίζει γαλήνη και ειρήνη. Θα σας περιμένω! Και πάνω απ’ όλα, ένα πράγμα, φυλάξτε στις καρδιές σας: Ποτέ μη ξεχνάτε το Θεό!»

         Από τον Φεβρουάριο του 2012 ο Αλεξάντερ Σμορέλ τιμάται ως τοπικός άγιος στην επισκοπή Γερμανίας της Εκκλησίας της Ρωσίας.

 

Αγαπημένοι μας μαθητές και μαθήτριες,

Είναι δύσκολο να πας κόντρα στο ρεύμα.

Ακόμη πιο δύσκολο είναι να ξεφύγεις από το κοπάδι και από πρόβατο να γίνεις Πρόσωπο, Άνθρωπος δηλαδή με ποιότητα και αξιοπρέπεια. Εραστής της αλήθειας και της ελευθερίας όπως οι μάρτυρες που αναφέραμε. Ένα όμως είναι το σίγουρο ότι ΑΞΙΖΕΙ…Η ΙΣΤΟΡΙΑ των λαών και των πολιτισμών ομορφαίνει και παίρνει χρώμα από τη θυσία των ΜΑΡΤΥΡΩΝ.

ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΛΟΙΠΟΝ ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΤΟΛΜΗΣΑΝ  ΝΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΤΟΥΝ ΜΕ ΤΟ ΝΑΖΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ.

Black Sabbath - After Forever

 Have you ever thought about your soul

Can it be saved?
Or perhaps you think
That when you are dead
You just stay in your grave
Is God just a thought within your head
Or is he a part of you?
Is Christ just a name
That you read in the book
When you were in school?

When you think about death
Do you lose your breath
Or do you keep your cool?
Would you like to see the Pope
On the end of a rope?
Do you think he's a fool?
Well, I have seen the truth
Yes, I've seen the light
And I've changed my ways
And I'll be prepared
When you're lonely and scared
At the end of our days

Could it be you're afraid
Of what your friends might say
If they knew you believe in God above?
They should realize before they criticize
That God is the only way to love

Is your mind so small
That you have to fall
In with the pack wherever they run?
Will you still sneer when death is near
And say that you may as well
Worship the sun?

I think it was true it was people like you
That crucified Christ
I think it is sad the opinion you had
Was the only one voiced
Will you be so sure
When your day is near
Say you don't believe?
You had the chance
But you turned it down
Now you can't retrieve

Perhaps you'll think before you say
"God is dead and gone"
Open your eyes, just realise
That He is the one
The only one who can save you now
From all this sin and hate
Or will you jeer at all you hear?
Yes, I think it's too late

Στον «άγνωστο θεολόγο»...Τιμή στον Στάθη Ανδρεάδη

του Ανδρέα Αργυρόπουλου

 

             Πέρασαν σαράντα περίπου χρόνια στην εκπαίδευση. Γύρισα τη μισή Ελλάδα. Πήρα και μια γλυκιά δόση από Γερμανία. Χάρηκα. Μάζεψα ιστορίες,φιλίες και εμπειρίες πολλές. Γνώρισα όμορφους ανθρώπους. Πορεία γεμάτη αξέχαστες στιγμές μα και λίγες κακοτοπιές. Θυμάμαι αγαπημένα πρόσωπα από όπου και αν πέρασα. Συναντιέμαι με αρκετούς ακόμη κατά διαστήματα. Παίρνω δύναμη. Νιώθω το τότε μάθημα,το διάλειμμα, η εκδρομή να συνεχίζονται.  Θεωρώ τον εαυτό μου ευλογημένο γιατί «έκανα δουλειά μου αυτό που αγαπούσα», όπως λένε οι ποδοσφαιριστές. 

              Με τα Θρησκευτικά είμαι «κολλημένος». Όπως και με τους συναδέλφους της ειδικότητάς μου.Τα κολλήματα δεν κρύβονται. Πάντα χαιρόμουν όταν κάποιος σε μια άσχετη κουβέντα μου έλεγε: «είχα έναν /μία θεολόγο στο σχολείο που ήταν …αστέρι». Αν μάλιστα ήταν και  συμφοιτητής /τρια  μου, ανέβαινα πέντε πόντους. Χαιρόταν η ψυχή μου όταν συναντούσα συναδέλφους, που ήταν άνθρωποι με ανοικτό πνεύμα, χιούμορ, διάκριση, ταπείνωση, επιστημονική συγκρότηση. Ανθρώπους ελεύθερους και χαρούμενους. Είναι σίγουρο ότι χωρίς θεολόγους με αυτή την  ποιότητα το μάθημα θα είχε τελειώσει. Όχι στο σχολικό πρόγραμμα, στη συνείδηση του κόσμου.   

     

              Τα χρόνια που ήμουν Σχολικός Σύμβουλος γνώρισα κάμποσους /ες από αυτή την κατηγορία. Είπα μέσα μου, κάποια στιγμή ας μιλήσουμε και ας τιμήσουμε στο πρόσωπο ενός ξεχωριστού συναδέλφου, τον «άγνωστο θεολόγο», αυτόν που χαίρεται με αυτό που προσφέρει, που δίνει την ψυχή του και που με την «τρέλα» του κάνει τους γύρω του να χαίρονται. Το σημερινό σημείωμα έχει αυτό το σκοπό. Να τιμήσει στο πρόσωπο του θεολόγου που μας άφησε πριν λίγα χρόνια, του Στάθη Ανδρεάδη, όλους αυτούς. Ο  Στάθης υπηρέτησε τα περισσότερα χρόνια στα σχολεία της Εράτυρας και της Γαλατινής του Νομού Κοζάνης. Πραγματικός διάκονος στην άγονη γραμμή της εκπαίδευσης. Είχα την τιμή να συνεργαστώ μαζί του και να μοιραστώ προβληματισμούς και ανησυχίες. Ποτέ δεν θα ξεχάσω τις όμορφες και εκ βαθέων  κουβέντες μας,το ήθος του,την αγάπη και την εκτίμηση των συναδέλφων του αλλά και των μαθητών και μαθητριών του. Ο Στάθης ήταν ένας δάσκαλος απόλυτα δοτικός. Όπως είπε στον επικήδειο που εκφώνησε το 2019 η συνάδελφός του Μήτου Παναγιώτα: « Ακόμα δυσκολεύομαι να καταλάβω πως γινόταν να είναι ο Στάθης όλων μας, και του καθενός ξεχωριστά, σαν κοινός και συνάμα μοναδικός θησαυρός. Έκοβε μπουκιές από το καρβέλι της ψυχής του, μας χόρταινε όλους, αλλά αυτό παρέμενε ακέραιο σαν τα ψωμιά της παραβολής. Ο σπόρος της αγάπης του λουλούδιασε και στα χλοερά εδάφη και στα άγονα. Όχι μόνο στον ήλιο αλλά και στο σκοτάδι. Το ίδιο στην πέτρα ,το ίδιο και στα αγκάθια. Και έπειτα ως ανθεμουργού στάγμα στάλαζε βαθιά μέσα μας…..»

Για το Στάθη, όπως και για κάθε θεολόγο που «νιώθει» δάσκαλος, το μάθημα των Θρησκευτικών δεν τελειώνει στην Γ’ Λυκείου,  συνεχίζεται στη ζωή. Όπως χαρακτηριστικά έγραψε αποχαιρετώντας τον η πρώην μαθήτριά του και μετέπειτα φίλη και γιατρός του, Μαρία Μάρτου :

«Σήμερα στις 13:00 θα χτυπήσει το τελευταίο κουδούνι για τον αγαπημένο μας Στάθη Ανδρεάδη.. Αν και οι μεγάλες αγάπες είναι οι βουβές, όπως έλεγε, η ανάγκη να γράψω και ειδικά για το τελευταίο αυτό διάστημα ξεπερνάει αυτή του τη ρήση. Είχα την τύχη να είμαι μαθήτρια του, την ευλογία να είμαι φίλη του και τη συντριβή να είμαι γιατρός του. Από ένα τηλεφώνημα αδιαθεσίας αρχές Ιουλίου ξεκίνησαν όλα. Αρχές Αυγούστου γνωρίζαμε πως αυτή η καρδιά χτυπήθηκε από έναν μοναδικό όγκο στην ιατρική βιβλιογραφία. Η ασθένεια ανίατη, αλλά ο Στάθης δεν υπήρξε ποτέ ασθενής. Εδώ είναι η συντριβή. Δεν ήταν στο μυαλό μου ως ασθενής. Κι όχι από τη δική μου άρνηση, αλλά από τη στάση του ίδιου. Το αντιμετωπίσαμε ως διαδικασία κι όχι ως ασθένεια. Μας εκπαίδευσε και σ' αυτό. Μας καθοδηγούσε πώς να νοιώθουμε. Μάθαμε πως μπορεί να υπάρξει άνθρωπος που μπορεί να συμφιλιωθεί μ' αυτή τη μοναδική ασθένεια και την πορεία προς το θάνατο. Μάλλον, γιατί όπως είπε ο ίδιος λίγες μέρες πριν " Είμαι χορτάτος από τη ζωή" κ όπως διαπίστωσε η Μαρία, η κόρη του, πως ο μπαμπάς κέρδισε, όχι την αρρώστια, αλλά τη ζωή... Άρα μετά από αυτό μάλλον δεν έχει τόσο νόημα το μήκος της ζωής, αλλά το βάθος με το οποίο ζούμε... " Η ζωή είναι οι συναντήσεις μας..." μας είπε κ μας ξαναείπε κ μας τις ονομάτισε. Δεν παραπονέθηκε ούτε μια στιγμή γι' αυτό που του "έτυχε". Δεν είπε ούτε καν αυτό το "γιατί". Έλεγε μόνο "It's ok" ή "anyway"... Θυμάμαι ένα μήνυμα που του έστειλα κάπου εκεί μέσα Αυγούστου για το ποια είναι η τελεολογία αυτής της περιπέτειας. Την απάντηση την πήρα πριν λίγες μέρες κι εμένα με ησυχάζει.. Ήταν νομίζω για να διαπιστώσουμε, αυτοί που ζήσαμε αυτό το διάστημα κοντά του, το μέγεθος του μεγαλείου κ της αξιοπρέπειας αυτού του ανθρώπου.. Το γνωρίζαμε, αλλά το μέγεθος που ξετυλίχθηκε μέσα από αυτή τη διαδικασία για μένα ήταν η παράδοση του τελευταίου μαθήματος Δεν έκλαψα για την ασθένεια ούτε μια στιγμή. Κλαίω μόνο για τον τρόπο που το χειρίστηκε. Κλαίω από συγκίνηση και δέος.. Έχω πειστεί πως σ' αυτό το πέρασμά μας από αυτή τη ζωή είμαστε το αποτύπωμα που αφήνουμε στους άλλους. Στην περίπτωση του Στάθη, αυτό το αποτύπωμα είναι εντύπωμα. Ας πάμε, όσοι μπορούμε, να τον αποχαιρετίσουμε σήμερα στην αποχώρηση του από αυτόν τον κόσμο τον καλό. Μας επέτρεπε πάντα να πλησιάσουμε όσο θέλαμε.. Καλό του ταξίδι... Τόσο του αρέσανε τα ταξίδια , anyway....

Ο Στάθης λάτρευε την ποδηλασία.Μια ζωγραφιά που έκαναν στο Γυμνάσιο Γαλατινής στη μνήμη του.