Παπαμιχαλάκη Αικατερίνη:Χριστιανισμός-Ελληνισμός

                    

 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

«Χριστιανισμός-Ελληνισμός: μια ιδιότυπη συνάντηση»

Από το βιβλίο της Γ΄Γυμνασίου Θέματα από την Ιστορία της Εκκλησίας

Παπαμιχαλάκη Αικατερίνη καθηγήτρια θεολόγος του 2^ου Γυμνασίου  Γρεβενών

Αυτή η διδακτική ενότητα μας εισάγει σε μια καινούργια ιστορική εποχή για τη ζωή και την πορεία της Εκκλησίας. Με την υπογραφή του διατάγματος των Μεδιολάνων και τη λήξη των διωγμών η Εκκλησία αφήνετε ελεύθερη να αναπτυχθεί και να εξαπλωθεί στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. (Η δ.ε. είναι αναγκαίο να διδαχθεί σε δύο διδακτικές ώρες)

  1^ο Μέρος                      ΤΙ ΠΡΟΣΕΦΕΡΕ Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

-Ξεκινώντας κάνω μια σύντομη αναφορά, δύο λεπτών, στα κυριότερα ιστορικά γεγονότα που γνώρισαν τα παιδιά στο προηγούμενο κεφάλαιο, για να τα συνδέσω με τα γεγονότα που θα αναλύσω στο επόμενο.

-Επιγραμματικά αναφέρω το ιστορικό πλαίσιο αυτού του κεφαλαίου και τι θα γνωρίσουμε σ’ αυτή την ενότητα.

-Με ερωτήσεις καλώ τους μαθητές να μου πουν πότε άρχισε η ελληνιστική επίδραση στο ανατολικό τμήμα της Μεσογείου( Μ. Αλέξανδρος ελληνιστικά χρόνια, επίδραση  των Ιουδαίων.)

-Αναφορά στον Απόστολο Παύλο και στη 2^η περιοδεία του, όπου έρχεται ο Χριστιανισμός για πρώτη φορά σε επαφή με τον Ελληνισμό.

-ΓΛΩΣΣΑ :Το μέσο διάδοσης της Χριστιανικής διδασκαλίας ,ο λόγος του Ευαγγελίου, των πατερικών κειμένων, των αποφάσεων συνόδων, της Θείας Λειτουργίας, των ύμνων κτλ.

-ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: Έδωσε την ορολογία για να αποτυπώσει και ο Χριστιανισμός με σαφήνεια τα δικά του νοήματα. Ενδεικτικά αναλύω τις λέξεις :

Πρόσωπο ( Πατέρας, Υιός, Άγιο Πνεύμα)

Ουσία (Θεός)

Ενέργεια (θεϊκές ενέργειες που αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος). Τις συγκεκριμένες έννοιες θα τις συναντήσουμε και στην ενότητα των αιρέσεων.

-ΗΘΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ: Αναφέρομαι στη σημασία που έδιναν οι Έλληνες στην παιδεία και στην καλλιέργεια του πνεύματος και σε αξίες ,όπως ο σεβασμός,  η δικαιοσύνη, αρχές που συνδέθηκαν και με τη χριστιανική διδασκαλία.

-ΚΑΛΕΣ ΤΕΧΝΕΣ:Εδώ αναλύω τη μεγάλη επίδραση που δέχτηκε ο Χριστιανισμός (ως θρησκεία που ξεπήδησε από μια ανατολική, ανεικονική θρησκεία ,τον Ιουδαϊσμό) από τον δυτικό τρόπο έκφρασης που είχαν οι Έλληνες. Ειδικότεραγια την αρχιτεκτονική, τη ζωγραφική και τον εκκλησιαστικός λόγος γίνεται εκτενέστερη αναφορά στις ενότητες για την χριστιανική τέχνη.

-ΜΟΡΦΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΖΩΗΣ: Αυτό το σημείο το θεωρώ σημαντικό γιατί, τα παιδιά πρέπει να αντιληφθούν, ότι ο Χριστιανισμός δεν ξερίζωσε τις εθνικές καταβολές των Ελλήνων αλλά προσέλαβε και ενσωμάτωσε γόνιμα τις  κοινωνικές συνήθειές τους  στη χριστιανική παράδοση.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

-Σ’ αυτό το σημείο που τελειώνει και η πρώτη διδακτική ώρα, δύο ομάδες παιδιών, μπορούν να αναλάβουν να βρουν κοινωνικές συνήθειες που διατηρήθηκαν από την αρχαιότητα και να τα παρουσιάσουν την επόμενη φορά (τιμή των νεκρών, γέννηση παιδιών κτλ).

-Να γράψουν ποιο από τα παραπάνω στοιχεία επίδρασης θεωρούν ποιο σημαντικό και γιατί. (4-5 σειρές)

2^ο Μέρος                            ΤΙ ΠΡΟΣΕΦΕΡΕ Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ

Κύριος στόχος μου εδώ είναι, να αντιληφθούν οι μαθητές, ποιες αντιλήψεις του παλαιού κόσμου αλλάζει η χριστιανική διδασκαλία.

-ΣΧΕΣΕΙΣ ΘΕΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ:Είναισχέση προσωπική και όχι απρόσωπη. Ο Θεός Πατέρας επεμβαίνει στην ανθρώπινη ιστορία γιατί αγαπά τον άνθρωπο, στέλνει τον Υιό του για να σώσει τον κόσμο. Ο Ιησούς είναι Θεός και άνθρωπος ταυτόχρονα, δεν καταδυναστεύει τον άνθρωπο, σέβεται την ελευθερία του. (Τα παιδιά μπορούν να πουν και που αλλού το είδαμε αυτό- Παλαιά Διαθήκη)

-ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ: Η μοίρα του ανθρώπου δεν καθορίζεται ούτε από τη φύση ούτε από το Θεό. Όλα έχουν αρχή και τέλος. Ο Θεός είναι δημιουργός του  κόσμου, αλλά βρίσκεται έξω από τη δημιουργία. Απαλλάσσει τον άνθρωπο από τη δεισιδαιμονία και από το φόβο του για τις φυσικές δυνάμεις. Το κυριότερο είναι ότι ο άνθρωπος με τη δική του θέληση επικοινωνεί με το Θεό.

-ΙΣΤΟΡΙΑ: Για το Χριστιανισμό η Ιστορία έχει ευθύγραμμη πορεία. Το τονίζουμε αυτό, για να καταλάβουν τα παιδιά ότι η ζωή είναι μοναδική και ανεπανάληπτη. Ο άνθρωπος ζει μία φορά και σ’ αυτή τη ζωή καλείται να οικοδομήσει μια σωστή σχέση με το Θεό. (Τους απασχολεί έντονα η ιδέα του θανάτου και η τύχη του ανθρώπου μετά θάνατον.)

-Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ: Ο άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού. Ζητώ από τα παιδιά να μου το εξηγήσουν. (Το έχουμε αναλύσει και στην Α γυμνασίου στη δημιουργία του ανθρώπου). Πρέπει να καταλάβουν ότι στη χριστιανική διδασκαλία η ύλη είναι σημαντική γιατί το σώμα θεωρείται ναός του Θεού, σε αντίθεση με τις αντιλήψεις των Ελλήνων που την περιφρονούσαν.

-Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ανανεώνεται με τις χριστιανικές αρετές, της αγάπης, της αλληλεγγύης, της ανιδιοτέλειας, της ελευθερίας, της ισότητας και παλεύει να αλλάξει παγιωμένες καταστάσεις και την ιδεολογία των ανθρώπων. (Θυμίζω στα παιδιά την εποχή των διωγμών). Και τέλος η ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ που πρεσβεύει ο Χριστιανισμός βοηθά τους ανθρώπους να καταλάβουν ότι είναι ίσοι απέναντι στο θεό, ότι δεν υπάρχουν ανώτερα ή κατώτερα έθνη ή άνθρωποι(θέση της γυναίκας στα ιουδαϊκά χρόνια, θεσμός της δουλείας στα ρωμαϊκά χρόνια ).

Στο τελευταίο κομμάτι της διδακτικής ενότητας (Χριστιανισμός-Ελληνισμός: αντίθεση και σύνθεση) αναφέρομαι και σε γεγονότα φανατισμού που εκδηλώθηκαν από την πλευρά των χριστιανών σε βάρος των ειδωλολατρών. Καταστροφές εθνικών ιερών και διωγμοί ειδωλολατρών. Αφήνω τα παιδιά να κρίνουν αυτή τη συμπεριφορά και να πουν αν συνάδει με τα χριστιανικά ιδεώδη της αγάπης και του σεβασμού προς τον συνάνθρωπο. Αναλύουμε τι προβλήματα  μπορεί να δημιουργήσει ο φανατισμός απ’ όπου και αν προέρχεται. Πρέπει να γνωρίζουν ότι η αυτοκριτική, μας βοηθά να κατανοούμε τα λάθη μας και η Εκκλησία έκανε την αυτοκριτική της και καταδίκασε αυτή τη συμπεριφορά. Αυτό όσον αφορά την αρνητική πλευρά της σχέσης Ελληνισμού-Χριστιανισμού. Η θετική πλευρά ήταν ότι αυτή η ένωση δημιούργησε τις βάσεις για την ανάπτυξη της χιλιόχρονης Βυζαντινής αυτοκρατορίας και την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Οι χριστιανοί είναι οι φορείς αυτού του πολιτισμού.

ΕΡΓΑΣΙΑ

-Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και σε 4-5 σειρές περιγράφουν ποια επίδραση του Χριστιανισμού θεωρούν ποιο σημαντική.

-Οι μαθητές σε ομάδες και σε 4-5 σειρές να ανακαλύψουν ποια χριστιανικά ιδεώδη πηγάζουν από το κείμενο: «Ο φρόνιμος άνθρωπος …………….. για χάρη της αρετής»

www.e-yliko.sch.gr

www.alliotikauriskeytika.gr

Παρουσιάστηκε στην επιμορφωτική  συνάντηση των θεολόγων της Π.Ε. Γρεβενών  την 29η Νοεμβρίου 2013,