Σχολικοί Σύμβουλοι Θεολόγων για τα Θρησκευτικά

Με αφορμή την πρόσφατη συζήτηση για τη διαδικασία χορήγησης απαλλαγής από τα Θρησκευτικά αναθερμάνθηκε ο γενικότερος διάλογος γύρω από τη μορφωτική αποστολή και τον χαρακτήρα της σχολικής θρησκευτικής εκπαίδευσης, τις μαθησιακές ανάγκες που εξυπηρετεί, τη θέση της στο σύγχρονο σχολείο και το νομικό καθεστώς που τη διέπει. 

Ο διάλογος αυτός γύρω από το μάθημα των Θρησκευτικών διαρκεί τώρα και μερικές δεκαετίες. Οι φάσεις του αποτυπώνονται σε συνέδρια, δημοσιεύματα, δημόσιες εκδηλώσεις και παρεμβάσεις. Πολύ συχνά, λόγω επίκαιρων αναγκών ή του ευρύτερου ενδιαφέροντος, ο διάλογος ξεπέρασε τα στενά όρια του θεολογικού κόσμου και  ανοίχτηκε στον δημόσιο χώρο. Στο πλαίσιο αυτό, πήραν θέση ή κατέθεσαν απόψεις, εκτός από τους επίσημους θεσμούς της Εκπαίδευσης και τους εκπαιδευτικούς, η Εκκλησία και εκπρόσωποί της, οι αρμόδιες Ανεξάρτητες Αρχές της χώρας, οι θεολογικές σχολές, οι επιστημονικές ενώσεις των θεολόγων, σύλλογοι και ενώσεις πολιτών, μεμονωμένα πρόσωπα κ.ά. Στα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερη ώθηση στη διεξαγωγή του διαλόγου έδωσαν η δημοσίευση των Συστάσεων 1720 (2005) και (2008)12 του Συμβουλίου της Ευρώπης, η τροποποίηση του καθεστώτος χορήγησης απαλλαγής το 2008 και οι παλινωδίες της κεντρικής διοίκησης που ακολούθησαν, καθώς και η εκπόνηση νέων Προγραμμάτων Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου και πρόσφατα του Λυκείου.   

Οι Σχολικοί Σύμβουλοι Θεολόγων που υπογράφουμε αυτό το κείμενο, προσηλωμένοι στο καθήκον της επιστημονικής υποστήριξης των εκπαιδευτικών της ειδικότητάς μας, θεωρούμε χρήσιμο να συμβάλλουμε στον διεξαγόμενο διάλογο, καταθέτοντας την εμπειρία από την πολύχρονη συνεργασία μας με τους εκπαιδευτικούς, επισημαίνοντας προς όλες τις κατευθύνσεις τα παρακάτω:

1.    Τα Θρησκευτικά είναι υποχρεωτικό μάθημα της σχολικής εκπαίδευσης, με σαφές πλαίσιο λειτουργίας και καθορισμένη σκοποθεσία, η οποία θεμελιώνεται στο Σύνταγμα της χώρας και τους βασικούς νόμους της Εκπαίδευσης. Στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, το μάθημα είναι ενιαίο και υποχρεωτικό για όλους τους μαθητές. Οι μαθητές δεν χωρίζονται με βάση τη θρησκευτική επιλογή τους,  όπως γίνεται στο λεγόμενο «πολυ-ομολογιακό» μοντέλο σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, στο οποίο λειτουργούν παράλληλα μαθήματα με διαφορετικές θρησκευτικές κατευθύνσεις. Αυτός ο τρόπος οργάνωσης της θρησκευτικής εκπαίδευσης στη χώρα μας έχει παιδαγωγικά πλεονεκτήματα, ενώ η τυχόν μεταβολή της εγκυμονεί κινδύνους. Μάλιστα, στην Ευρώπη, σήμερα, γίνεται πολλή συζήτηση για το κατά πόσον ο χωρισμός των παιδιών στο μάθημα των Θρησκευτικών θέτει σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή και δεν υπηρετεί τη δημοκρατικότητα, το δικαίωμα στη διαφορετικότητα, την καλλιέργεια της ανεκτικότητας και άρα την ειρηνική συμβίωση.

2.     Ο εκπαιδευτικός σκοπός του μαθήματος των Θρησκευτικών συνδέεται με τον ευρύτερο σκοπό της Εκπαίδευσης, για τη δημιουργία ολοκληρωμένων πολιτών, μέσα από την ανάπτυξη αναγκαίων γνώσεων, στάσεων και δεξιοτήτων, που καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα της μάθησης. Το μάθημα σέβεται τη θρησκευτική ελευθερία και την πολιτισμική ταυτότητα των μαθητών, καθώς επίσης κάθε ετερότητα. Δίνει στους μαθητές τη δυνατότητα να κατανοήσουν τη δική τους θρησκευτική ταυτότητα και των άλλων, προσφέροντας μαθησιακές ευκαιρίες για προσωπική ανάπτυξη και καλλιέργεια της θρησκευτικής συνείδησής τους. Ταυτόχρονα, με έγκυρο και υπεύθυνο τρόπο, τους προετοιμάζει να ζήσουν δημιουργικά στον σύγχρονο κόσμο, ο οποίος χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα, αντινομίες και προκλήσεις.

3.    Το ειδικό μορφωτικό ενδιαφέρον του μαθήματος των Θρησκευτικών έχει αφετηρία την επικρατούσα τοπική θρησκευτική παράδοση, δηλαδή την Ορθόδοξη πίστη και παράδοση, με τις ποικίλες πολιτιστικές και κοινωνικές εκφάνσεις της, επεκτείνεται στη διερεύνηση του φαινομένου της θρησκευτικότητας και περιλαμβάνει σε θεμιτό βαθμό τη μελέτη των κύριων θρησκευτικών παραδόσεων της Ευρώπης και του σύγχρονου κόσμου, με βάση τις μαθησιακές προσδοκίες και ανάγκες των προεφήβων και εφήβων μαθητών. Η προσέγγιση αυτή είναι συμβατή με το ισχύον νομικό καθεστώς, καθώς επίσης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και την κουλτούρα της διαπολιτισμικότητας και τεκμηριώνεται από τα πορίσματα της σύγχρονης θρησκειοπαιδαγωγικής επιστήμης. Η εφαρμογή μιας θρησκειολογικής εκπαίδευσης, άποψη η οποία υποστηρίζεται συνήθως από μη θεολόγους, θα περιορίσει το σύνολο του μαθήματος των Θρησκευτικών σε ένα μόνο τομέα της θεολογικής επιστήμης, δεν εξυπηρετεί τις μορφωτικές ανάγκες των μαθητών και δεν έχει παιδαγωγικό έρεισμα.

4.    Το μάθημα των Θρησκευτικών, όπως και τα άλλα μαθήματα, αξιοποιεί σύγχρονες θεωρίες μάθησης και διδακτικής, σύμφωνα με τις αρχές της παιδαγωγικής επιστήμης. Η διδακτική μεθοδολογία, οι στρατηγικές μάθησης, οι τεχνικές διδασκαλίας και τα διδακτικά μέσα που χρησιμοποιεί έχουν παιδαγωγικό περιεχόμενο και μορφωτική αποστολή, η οποία διαφέρει από εκείνη της εκκλησιαστικής κατήχησης, η οποία αρμόζει να γίνεται σε άλλο χώρο, για άλλους σκοπούς και με άλλα μέσα. Αυτή η παιδαγωγική προσέγγιση είναι συνεπής και με τη θεολογική διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας ως προς τον σκοπό και το περιεχόμενο της κατήχησης. Αυτή τη θέση εκφράζουν τόσο τα τρέχοντα αναλυτικά προγράμματα όσο και τα νέα Προγράμματα Σπουδών. Τα τελευταία θεωρούμε ότι προάγουν με επιτυχία τη διερευνητική, βιωματική και συνεργατική μάθηση και οδηγούν στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης, που ως παιδαγωγική τάση είναι κοινός τόπος στα σύγχρονα εκπαιδευτικά δρώμενα.

5.    Τα Προγράμματα Σπουδών δεν μπορεί να είναι στατικά. Καθώς εξελίσσονται οι κοινωνικές συνθήκες, οι μορφωτικές ανάγκες και τα επιστημονικά δεδομένα, θεωρούμε επιβεβλημένο να αναμορφώνονται. Κατά την ανάπτυξη νέων προγραμμάτων ή την παραγωγή νέων διδακτικών μέσων πρέπει να αξιοποιούνται θετικές εμπειρίες και καλές πρακτικές από το παρελθόν και ταυτόχρονα να προωθούνται καινοτόμες ιδέες και προτάσεις από τους ειδικούς, με στόχο τη δημιουργική ανανέωση της διδακτικής διεργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρούμε θετικό γεγονός την εκπόνηση των νέων Προγραμμάτων Σπουδών στα Θρησκευτικά, καθώς και την πιλοτική εφαρμογή τους στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Η συγκροτημένη δόμησή τους, οι αναλυτικές αναφορές στην ιστορία και την παιδαγωγική θεμελίωση του μαθήματος, η διεξοδική ανάλυση των διδακτικών θεμάτων, η οργάνωσή τους σε μια ενιαία πορεία από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο, η εισαγωγή καινοτόμων διδακτικών και μαθησιακών προσεγγίσεων, η παρουσίαση πλήθους διδακτικών τεχνικών στην κατεύθυνση της διερευνητικής και βιωματικής μάθησης, καθώς και η ταυτόχρονη παραγωγή Οδηγών του Εκπαιδευτικού, με την παράθεση πλήθους δειγματικών σχεδίων-σεναρίων διδασκαλίας και τη μεθοδική καθοδήγηση του εκπαιδευτικού για την αξιοποίησή τους, είναι στοιχεία που αποτιμώνται θετικά. Τα στοιχεία αυτά απουσίαζαν ή ήταν ελλιπή στα μέχρι σήμερα υφιστάμενα αναλυτικά προγράμματα. Τα νέα Προγράμματα Σπουδών δεν είναι απλά διδακτικά εγχειρίδια. Η αξιολογική εκτίμησή τους, που δεν είναι εύκολη υπόθεση, πρέπει να γίνεται με επιστημονικούς όρους και κυρίως ύστερα από την εφαρμογή τους στη σχολική τάξη. Η αποτίμηση της πιλοτικής εφαρμογής τους στην υποχρεωτική Εκπαίδευση -Δημοτικό και Γυμνάσιο- είναι θετική και γι’ αυτό θεωρούμε ότι η καθολική εφαρμογή τους μπορεί να συντελέσει στην ανανέωση της θρησκευτικής εκπαίδευσης και την προαγωγή της σύγχρονης μαρτυρίας της, καθώς επίσης στην προάσπιση του μαθήματος των Θρησκευτικών στο δημόσιο σχολείο.

Για να είναι αποδοτική η εφαρμογή τους, θεωρούμε ότι είναι επιβεβλημένη η παραγωγή κατάλληλου διδακτικού υλικού για τους μαθητές, (εγχειριδίων κλπ.), όπως ακριβώς και για τα άλλα μαθήματα, καθώς επίσης η συνεχής και συστηματική  επιμόρφωση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών.

6.    Ο δημόσιος διάλογος είναι πάντοτε ευπρόσδεκτος με όποια θεμιτή μορφή και εάν γίνεται, επειδή συμβάλλει στη δημόσια ενημέρωση, παρέχει τη δυνατότητα να αποτυπώνονται και να κρίνονται όλες οι απόψεις, να κατατίθενται προτάσεις, να υπερβαίνονται παρανοήσεις. Πέρα από την αυτονόητη αυτή διαπίστωση, ο διάλογος είναι αποτελεσματικός όταν διακρίνεται από νηφαλιότητα και σεβασμό στη διαφορετική άποψη, λειτουργεί χωρίς αποκλεισμούς, ευνοεί τη σύνθεση διαφορετικών προσεγγίσεων και στοχεύει στην εξαγωγή έγκυρων συμπερασμάτων. Αναμφίβολα, πάντοτε εμφιλοχωρούν κίνδυνοι όπως είναι η «ιδεολογικοποίηση» ζητημάτων με επιστημονικό  χαρακτήρα, οι παροδικές εντυπώσεις, η υπερίσχυση προβληματικών προσεγγίσεων, ο εγκλωβισμός σε συγκρουσιακές καταστάσεις κ.ά.

Εκφράζουμε τη διαφωνία και την ανησυχία μας για ορισμένες παρεκτροπές που έχουν σημειωθεί στο πλαίσιο του διεξαγόμενου διαλόγου για τη φύση και το περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών. Οι απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί, οι μειωτικές εκφράσεις, οι επιθετικές συμπεριφορές, η παραπληροφόρηση, ο αποκλεισμός της διαφορετικής άποψης, η άρνηση συμμετοχής στον διάλογο και οι διχαστικές τάσεις δεν συνάδουν με το θεολογικό και εκπαιδευτικό ήθος, ούτε ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καιρών.

7.    Αναμένουμε από τις επιστημονικές ενώσεις των θεολόγων να ηγηθούν στην προσπάθεια για συνεννόηση. Να επιδιώξουν ένα πλαίσιο διαλόγου το οποίο θα οδηγήσει στην εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Να λειτουργήσουν συνεργατικά και συνθετικά, απομονώνοντας ακραίες φωνές. Στους θρησκευόμενους πιστούς οι οποίοι εκφράζουν το ενδιαφέρον τους, τους πολίτες που δεν είναι εκπαιδευτικοί και όλους όσοι διατυπώνουν καλοπροαίρετα την άποψή τους προτείνουμε το αυτονόητο, δηλαδή να αναγνωρίσουν ότι η διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών  είναι παιδαγωγική υπόθεση και είναι αρμοδιότητα καταρχήν των ειδικευμένων εκπαιδευτικών. Παρόμοια είναι η ευθύνη της διοικούσας Εκκλησίας η οποία μπορεί να συμβάλλει στην υπέρβαση τυχόν δυσκολιών κατά τη διεξαγωγή του διαλόγου, «εν τω συνδέσμω της ειρήνης», με απώτερο στόχο τη μορφωτική και πνευματική καλλιέργεια των παιδιών μας με τους καλύτερους δυνατούς όρους.

ΟΙ ΣΧΟΛΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΘΕΟΛΟΓΩΝ

Αργυρόπουλος Ανδρέας

Βαλλιανάτος Άγγελος

Δημακόπουλος Δημήτριος

Καλογεράκης Ευτύχιος

Μιχαλοπούλου Ελένη

Μπαλή Αικατερίνη-Μαρία

Μπιτσάκης Αντώνιος

Σταλίκα Φωτεινή

Στράντζαλης Πολύβιος

Στριλιγκάς Γεώργιος

Συργιάννη Μαρία

Τσάγκας Ιωάννης

Φύκας Δημήτριος

Χριστόπουλος Νικόλαος

Ψευδεπίγραφος χριστιανισμός, ψευδεπίγραφη ζωή.

σχολιο της κ.Αικατερίνης Τσαλαμπούνη,Επίκουρης Καθηγήτριας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ.( το αλίευσα από το facebook)


Σήμερα το πρωί στο γραφείο μου βρήκα θυροκολλημένο (και μάλιστα δις) ένα ανυπόγραφο κείμενο, το οποίο φέρει ως συγγραφέα του "το λαό της αγιοτόκου πόλης μας" και πιο συγκεκριμένα: "τους φοιτητές όλων των Σχολών του ΑΠΘ, πλειάδα Καθηγητών, Επιστημόνων, επιφανών πολιτών και των φοιτητών της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ καθώς και με την υποστήριξη της Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης και του Παναγιωτάτου μας Μητροπολίτη κ.κ. Ανθίμου". Όταν μιλά ο λαός σίγουρα κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει. Φωνή λαού, οργή Θεού. Και ποιος τώρα να τα βάλει με τέτοιες δυνάμεις. Όμως η ψευδεπιγραφία του κατά τα άλλα ανώνυμου κειμένου με βάζει στον πειρασμό να το σχολιάσω. Και λέω ψευδεπιγραφία, γιατί η αναφορά στους φοιτητές (κι όχι απλώς σε φοιτητές) του ΑΠΘ και της Θεολογικής και στο λαό στο σύνολό του δίνει τη ψευδή εντύπωση ότι εδώ ο λαός της Θεσσαλονίκης κι η φοιτητιώσα νεολαία της ομόθυμα και στο σύνολό της συνυπέγραψε το συγκεκριμένο κείμενο. Και το θέμα του κειμένου; Να εκφραστεί η βούληση όλου του λαού ενάντια στη μετατροπή της ομολογιακού χαρακτήρα Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ σε προαγωγό του Ισλάμ! Δεν θα σχολιάσω τη θέση. Ο καθένας δικαιούται να πρεσβεύει ό,τι επιθυμεί ακόμη και να αναλώνεται στην παράθεση τσιτάτων καθηγητών, γερόντων, μοναχών. Γιατί στο μεγαλύτερό του μέρος το συγκεκριμένο κείμενο είναι ένα μικρό ανθολόγιο ισλαμοφοβικών προτροπών και συνωμοσιολογικών προειδοποιήσεων. Θα μείνω μόνο σε αυτά που φαίνεται να βγαίνουν από την πένα του ίδιου του συλλογικού συγγραφέα (ταυτόχρονα εννοούμενου και ιδανικού συγγραφέα για να μένουμε στα αφηγηματολογικά), γιατί παρά την εξαιρετική τους συντομία (είπαμε μία κατένα φοβικών δηλώσεων είναι το κείμενό μας) είναι εξαιρετικά αποκαλυπτικές (αφήνω κατά μέρος τις ανακρίβειες και τις ανορθογραφίες, λαός είναι αυτός ό,τι θέλει γράφει). Με ακρίβεια περιγράφονται οι εχθροί που κρύβονται πίσω από την απόφαση για την ίδρυση κατεύθυνσης (κι όχι Τμήματος επιτέλους ας μην παραπληροφορείτε!) Μουσουλμανικών Σπουδών: η Νέα Τάξις Πραγμάτων, ο Οικουμενισμός κι η "μεταπατερική" θεολογία που στόχο έχουν τον διωγμό των Χριστιανών. Μαζεύουμε όλα τα στερεότυπα που καλλιεργήσαμε τα προηγούμενα χρόνια μέσα από απαράδεκτες δημοσιεύσεις στο διαδίκτυο και σε αμφιβόλου ποιότητας έντυπα και φτιάχνουμε το σκιάχτρο της παγκόσμιας συνωμοσίας. Βολικό ιδιαίτερα μετά τα γεγονότα στο Παρίσι. Συγχωρέστε μου την αυστηρότητα. Όλα αυτά είναι απλώς και επιεικώς φαιδρά. Αυτό όμως που προσωπικά δεν συγχωρώ στους ανώνυμους (γιατί θέλει κότσια η επωνυμία) είναι η ταύτιση της όποιας απειλής από το Ισλάμ με τους πρόσφυγες (το προσφυγικό, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν). Σα δε ντρεπόμαστε λέω τώρα, να βλέπετε τους ταλαίπωρους πρόσφυγες ως "εύφλεκτη απειλή". Ντροπή σε εσάς που δεν έχετε ούτε ένα λόγο αγάπης για τους ανθρώπους που έχασαν την πατρίδα τους και γυρνάνε ανέστιοι σε έναν κόσμο που κάτι βολεμένοι σαν και σας δηλώνετε πως αυτοί δεν έχουν θέση. Βλέπετε εσείς είστε παιδιά ενός ανώτερου Θεού και μιας ανώτερης θρησκείας, ενός ιδεολογήματος που το βαφτίσατε Ορθοδοξία. Το "έλεον θέλω και ου θυσίαν" μάλλον δεν το γνωρίζετε, εκτός αν αυτό αφορά μόνο τους ημέτερους. Ψευδεπίγραφα κείμενα, ψευδεπίγραφος χριστιανισμός, ψευδεπίγραφη ζωή. Λόγοι φόβου κι όχι αγάπης, συνωμοσιολογίες εύπεπτες και συνθήματα μίσους. Ντροπή!

Παρουσίαση του βιβλίου του Τριαντάφυλλου Σερμέτη

Την Τετάρτη στις 25 Νοεμβρίου του 2015 και ώρα 19:00 θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α. Δελμούζου 1 και Αγ. Σοφίας 51). Οι Πρότυπες Εκδόσεις Πηγή , Σύλλογος Αποφοίτων του Πειραματικού Σχολείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ο συγγραφέας Τριαντάφυλλος Σερμέτης σας προσκαλούν στην παρουσίαση του νέου του βιβλίου «Μύχιες Παύσεις». Για το βιβλίο εκτός από τον συγγραφέα θα μιλήσουν: ο Παναγιώτης Ανανιάδης (Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας), ο Παναγιώτης Δόικος (Αν. Καθηγητής Φιλοσοφίας ΑΠΘ) και ο Χρυσόστομος Σταμούλης (Καθηγητής Θεολογίας ΑΠΘ). Ποιήματα του βιβλίου θα απαγγείλει η Ιωάννα Καραβάνα (Δικηγόρος).

Ο πατήρ Χριστόφορος από την Καλιφόρνια

Δευτέρα, 23 Νοεμβρίου, 2015

 Ψηλός, ξερακιανός με φαγωμένα ράσα κι έναν μεγάλο ξύλινο σταυρό κρεμασμένο στο λαιμό του. Με τον αγέρα να παρασέρνει τα πιασμένα πίσω μακριά του μαλλιά, τα λιγοστά του γένια? Σαν από διήγημα του Στρατή Μυριβήλη βγαλμένος, ο παπά-Χριστόφορος, μοιάζει θαρρείς και με εκείνους τους ανθρώπου του Θεού που περιγράφει ένας άλλος πρόσφυγας ο Φώτης Κόντογλου.

Τεράστιος μοιάζει, λες στα μάτια των ανθρώπων που βρεμένοι και παγωμένοι, νηστικοί, πρόσφυγες φτάνουν στη Σκάλα Συκαμνιάς κι ανηφορίζουν στον καταυλισμό της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, εκεί πάνω στη στροφή προς το χωριό. Έτσι νιώθεις πως τον βλέπουν όλοι ετούτοι που τον περιτριγυρίζουν αναζητώντας δυο σταγόνες ανθρωπιάς σε ετούτη τη θάλασσα της προσφυγιάς που ζουν.

Κυριακή ήταν, κι αναρωτήθηκες πως και δεν έχει λειτουργία ετούτος ο παπάς. «Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, απαντά αμέσως, λέει πως η θεία λειτουργία στο θυσιαστήριο των ανθρώπων που έχουν ανάγκη είναι μεγαλύτερο από το θυσιαστήριο στο ναό. Λειτουργώ δε το βλέπεις;» Βλέπεις. Άνθρωποι γύρω τριγύρω, παιδιά, γυναίκες, άνδρες που ζητούν και λαμβάνουν: Ανθρωπιά!

«Ποια είναι η ενορία του» τον ρωτάς. «Στη Νορβηγία, στην ορθόδοξη χριστιανική κοινότητα της Σκανδιναβικής χερσονήσου» σου απαντά. Πρεσβύτερος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, έγγαμος ιερέας με οικογένεια, τρία παιδιά μάλιστα έχει, που ζουν στη Νορβηγία, με καταγωγή από την Καλιφόρνια, Αμερικανός όνομα και πράγμα, Χριστόφορος Σουφ ο ανάξιος συστήνεται, ένας νέος άνθρωπος που γνώρισε την ομορφιά της αγάπης που διαπερνά την Ορθοδοξία, την ασπάστηκε και την διακονεί αγόγγυστα. «Ο άνθρωπος είναι η εικόνα του Θεού. Αγαπάς και βοηθάς τον άνθρωπο, αγαπάς και προσφέρεις στο Θεό» λέει σκύβοντας να σηκώσει ένα παιδί που έπεσε. Σου χαμογελά? Χαμογελά πάντα. Ένα καλοκαίρι ολόκληρο μέσα από τον πόνο δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων που στάθηκε δίπλα τους κι ο πατέρας Χριστόφορος χαμογελά. Συνέχεια χαμογελά. Και σαν τον ρωτάς για τις θρησκευτικές διαφορές, για το πώς τον βλέπουν οι πρόσφυγες που στη μεγάλη τους πλειοψηφία είναι μουσουλμάνοι, ότι του λες το αντιμετωπίζει με χαμόγελο. «Να βοηθήσουμε λέει, πρέπει. Να βοηθήσουμε τους ανθρώπους που χρειάζονται αγάπη. Να έχουμε αγάπη για να δίνουμε».

Θα πάει λίγες μέρες να δει τα παιδιά του και τη γυναίκα του στη Νορβηγία και θα γυρίσει στη Συκαμνιά. Πόσο θα μείνει; «Όσο χρειαστεί» απαντά χαμογελώντας.

 Στρατής Μπαλάσκας 

http://www.amna.gr/article/95612/O-patir-Christoforos-apo-tin-Kalifornia

Μιὰ προ­σευ­χὴ γιὰ τὸν Χα­σάν καὶ τὸν Ἀ­να­στά­ση

τῆς Δέσποινας Κοκρῆ

Φθι­νό­πω­ρο στὴν μι­κρὴ Κυ­κλά­δα καὶ γα­λή­νη ἐ­πι­κρα­τεῖ παν­τοῦ. Ὀ­μορ­φιὰ καὶ ἀ­πέ­ραντο γα­λά­ζιο πλημ­μυ­ρί­ζουν τὰ μά­τια. Οἱ τε­λευ­ταῖ­οι του­ρί­στες ἀ­πο­λαμ­βά­νουν τὴν με­γα­λο­πρ­έ­πεια τοῦ Αἰ­γαί­ου. Οἱ ἡ­μέ­ρες περ­νοῦν ἀ­πο­λαμ­βά­νον­τας τὴν φι­λο­ξε­νί­α μα­ζὶ μὲ κα­τα­νυ­κτι­κὲς ἀ­κο­λου­θί­ες καί θεολογικές συ­ζη­τή­σεις. Δο­ξο­λο­γί­α καὶ εὐ­χα­ρι­στί­α πλη­μυ­ρί­ζει τὸ εἶ­ναι γιὰ ὅ­λα αὐ­τὰ ποὺ Ἐ­κεῖ­νος μᾶς προ­σφέ­ρει καὶ μᾶς ἐ­πι­τρέ­πει νὰ ζοῦ­με κα­θη­με­ρι­νά.
Τὴν ἡ­συ­χί­α τοῦ νη­σιοῦ ἀ­να­στα­τώ­νει γιὰ τρί­τη φο­ρὰ μέ­σα σὲ δι­ά­στη­μα δύ­ο μη­νῶν ἡ ἄ­φι­ξη προ­φύ­γων ἀ­πὸ τὴν πο­λύ­πα­θη Συ­ρί­α.



Οἱ δι­α­κι­νη­τὲς τοὺς ἄ­φη­σαν σὲ μιὰ ἀ­πό­κρη­μνη ἀ­κτὴ κι ἐ­κεῖ­νοι ἀ­ναγ­κά­στη­καν μέ­σα στὴν νύ­χτα νὰ σκαρ­φα­λώ­νουν τὰ βρά­χια φορ­τω­μέ­νοι παι­διὰ καὶ ἀποσκευές. Τοὺς εἴ­δα­με πα­γω­μέ­νους καὶ φο­βι­σμέ­νους κα­θὼς ἡ Ἀ­στυ­νο­μί­α προ­σπα­θοῦ­σε νὰ τοὺς συγ­κεν­τρώ­σει, εἴ­δα­με τὰ παι­διά μὲ βλέμ­μα φο­βι­σμέ­νο καὶ τὰ μω­ρὰ νὰ κλαῖ­νε γο­ε­ρά.

Τὴν ἄλ­λη μέ­ρα φτά­σα­με στὸν τό­πο ποὺ πα­ρα­χώ­ρη­σε ἡ το­πι­κὴ Ἐκ­κλη­σί­α γιὰ τὴν πα­ρα­μο­νή τους, γιὰ νὰ βο­η­θή­σου­με τὴν ὥ­ρα τοῦ φα­γη­τοῦ καὶ νὰ τα­κτο­ποι­ή­σου­με τὰ ροῦ­χα ποὺ οἱ νη­σι­ῶ­τες εἶ­χαν φέ­ρει. Μι­λή­σα­με μα­ζί τους κι ἀ­κού­σα­με ἱ­στο­ρί­ες πό­νου καὶ φρί­κης. Ἔκπληκτοι εἴδαμε νά μᾶς ἀγκαλιάζουν καί νά θέλουν νά φωτογραφηθούν μαζί μας. Βλέμματα εὐγνωμοσύνης, ποὺ θὰ μείνουν γιὰ πάντα χαραγμένα στὴν μνήμη.
Ὁ Ἀμ­πντούλ, Σύ­ριος πο­λι­τι­κὸς μη­χα­νι­κός, μὲ τὴν γυ­ναί­κα του, σχο­λι­κὸ σύμ­βου­λο, καὶ τὰ 2 παι­διά του, ἔ­σπα­σε τὸ πό­δι του προ­σπα­θών­τας νὰ ἀ­νέ­βει στὰ κα­κο­τρά­χα­λα ρου­μά­νια ποὺ τοὺς ἄ­φη­σε ὁ δι­α­κι­νη­τὴς ἀγ­κα­λιὰ μὲ τὰ 2 παι­διά. Ἔ­φυ­γαν ἀ­πὸ τὴν νό­τια πε­ρι­ο­χὴ τῆς Δα­μα­σκοῦ μὲ προ­ο­ρι­σμὸ τὴν Σου­η­δί­α, ὅ­που ἔ­χουν συγ­γε­νεῖς, γιὰ νὰ σω­θοῦν για­τὶ δὲν ἤ­ξε­ραν ἂν τὸ ἑ­πό­με­νο λε­πτὸ θὰ ζοῦν με­τὰ τὸν ἐ­περ­χό­με­νο βομ­βαρ­δι­σμό.




Ὁ Τά­ρεκ, ἀ­πὸ τὸ Χα­λέ­πι, ἤ­θε­λε ὁ­πωσ­δή­πο­τε νὰ ποζάρει μα­ζί μας. Ἦ­ταν πο­λὺ χα­ρού­με­νος για­τὶ εἶ­χε κα­τα­φέ­ρει νὰ ἐ­ξα­γο­ρά­σει τὴν ἀ­δελ­φή του πλη­ρώ­νον­τας λύ­τρα στὸν ISIS. Πε­ρι­πλα­νή­θη­καν 20 μέ­ρες περ­πα­τών­τας στὴν Τουρ­κί­α. Ὀ­νει­ρεύ­ον­ταν νὰ φτά­σουν στὴν Γερ­μα­νί­α.
Ὁ 12χρονος Φα­ροὺκ εἶ­δε μπρο­στὰ στὰ μά­τια του νὰ χά­νον­ται καὶ οἱ δύ­ο γο­νεῖς του ἀ­πὸ τὰ πυ­ρὰ τῶν φα­να­τι­κῶν. Ἔ­φυ­γε νὰ βρεῖ τὸν 18χρονο ἀ­δελ­φό της μη­τέ­ρας του στὴν Γερ­μα­νί­α.

Ὁ ὀρ­θό­δο­ξος Γι­ό­χαν ποὺ ἔ­με­νε στὴν Δα­μα­σκό, πρὶν ἀ­πὸ 2 μῆ­νες πῆ­ρε τὸ πτυ­χί­ο του ὡς ἠ­λε­κτρο­νι­κὸς ὑ­πο­λο­γι­στῶν. Κά­πο­τε ἤ­θε­λε μὲ τὸν ἀ­γα­πη­μέ­νο του φί­λο νὰ ἔρ­θουν στὴν Ἑλ­λά­δα γιὰ νὰ ἐ­πι­σκε­φθοῦν τὸ Ἅ­γιο Ὄ­ρος, νὰ βροῦν γέ­ρον­τες γιὰ νὰ τοὺς ἀ­παν­τή­σουν στὰ ἐ­ρω­τή­μα­τα ποὺ εἶ­χαν. Τὰ ἔφε­ρε ἀλ­λι­ῶς ἡ ζω­ή. Ὁ φί­λος του σκο­τώ­θη­κε σὲ βομ­βαρ­δι­σμὸ κι ὁ Γι­ό­χαν ἔ­φυ­γε νὰ σω­θεῖ, προ­ο­ρι­σμός του ἡ Νορ­βη­γί­α.



Ὁ μι­κρού­λης Χα­σὰν 3 ἐ­τῶν μὲ τοὺς γο­νεῖς του, ἔ­φυ­γαν ἀ­πὸ ἕ­να μι­κρὸ χω­ριὸ στὰ βό­ρεια τῆς Δα­μα­σκοῦ καὶ βρι­σκό­ταν σὲ ἀ­σφα­λὲς μέ­ρος με­τὰ ἀ­πὸ 3 μῆ­νες πε­ρι­πλά­νη­σης στὴν Τουρ­κί­α ψά­χνον­τας νὰ βροῦν δι­α­κι­νη­τὴ καὶ 24 ὧ­ρες στὴν θά­λασ­σα.

Στὰ μά­τια ὅ­λων ἡ φρί­κη τοῦ πο­λέ­μου, ὁ πό­νος τῆς ἀ­πώ­λειας ἀν­θρώ­πων καὶ πραγ­μά­των, ἡ τα­πεί­νω­ση τῆς ὕ­παρ­ξής τους καὶ ψυ­χι­κὴ κού­ρα­ση ἀ­πὸ τὴν ἐκ­με­τάλ­λευ­ση, (οἱ τι­μὲς δι­α­κί­νη­σης ἀ­πὸ 700 εὐ­ρὼ τὰ παι­διὰ - 2500 τοὺς γέ­ρον­τες), ζω­γρα­φι­σμέ­να μὲ χον­τρὰ πι­νέ­λα. Πα­ρ’ ὅ­λα αὐ­τὰ ἡ ἐλ­πί­δα τῆς σω­τη­ρί­ας ἄρ­χι­σε νὰ ἀ­να­τέλ­λει καὶ ἔ­τσι μι­κρά, φευ­γα­λέ­α χα­μό­γε­λα δι­α­γρά­φον­ταν στὰ πρό­σω­πά τους.


Τὰ τα­λαί­πω­ρα πρό­σω­πα τῶν Σύ­ρων προ­σφύ­γων μοῦ θύ­μι­σαν πὼς τὸ 1922, χι­λιά­δες Ἕλ­λη­νες τῆς Μι­κρᾶς Ἀ­σί­ας εἶ­χαν κα­τα­φύ­γει στὸ Χα­λέ­πι γιὰ νὰ σω­θοῦν. Στὸ προ­σω­πά­κι τοῦ μι­κροῦ Χα­σὰν εἶ­δα τὸν μι­κρὸ Ἀ­να­στά­ση, τὸν πα­τέ­ρα μου, φαν­τά­στη­κα νὰ τὸν κρα­τᾶ ἡ για­γιά μου ἡ Δέ­σποι­να ἀγ­κα­λιά, κι ἐ­κεῖ­νος νὰ κλαί­ει ἀ­στα­μά­τη­τα κα­τὰ τὴν διά­ρκεια τοῦ τα­ξι­διοῦ πρὸς τὸν Πει­ραι­ὰ τὸ 1922, ἀ­να­ζη­τών­τας τοὺς φί­λους του καὶ τὸ σπί­τι τους ποὺ τὰ εἶ­χαν ἀ­φή­σει στὴν Κων­σταν­τι­νού­πο­λη μα­ζὶ μ’ ὅ­λη τους τὴν ζω­ή. Τοῦ ἔ­δω­σε ὁ Θε­ὸς νὰ ζή­σει 65 χρό­νια καὶ τὸν θυ­μᾶ­μαι νὰ δα­κρύ­ζει μὲ κά­θε θύ­μη­ση τοῦ παι­δι­κοῦ τραύ­μα­τος ποὺ τοῦ εἶ­χε ἀ­φή­σει ἡ προ­σφώ­νη­ση «τουρ­κό­σπο­ρος» ποὺ ἄ­κου­γε ἀ­πὸ τὰ παι­διὰ τῆς γει­το­νιᾶς τοῦ Προ­φή­τη Ἠ­λί­α ὅ­που ἐγ­κα­τα­στά­θη­καν.


Ἡ κα­τά­στα­ση τῶν χω­ρῶν τῆς Ἐγ­γὺς Ἀ­να­το­λῆς ἔ­χει ἀλ­λά­ξει, οἱ "Με­γά­λες Δυ­νά­μεις" συ­νε­χί­ζουν νὰ παί­ζουν παι­χνί­δια στὶς πλά­τες τῶν λα­ῶν, ἀ­νί­κα­νες μέ­σα στὴν ἀ­λα­ζο­νεί­α τους νὰ δοῦν τὴν πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, ὁ φα­να­τι­σμὸς τῶν ἀ­κραί­ων ἰσ­λα­μι­στῶν αὐ­ξά­νει, χι­λιά­δες οἱ πρό­σφυ­γες ποὺ περ­νοῦν ἀ­πὸ τὴν πα­τρί­δα μας γυ­ρεύ­ον­τας τὴν σω­τη­ρί­α. 3.000 νε­κροὶ στὴν Με­σό­γει­ο μέ­χρι τώ­ρα, πά­νω ἀ­πὸ 4.000.000 οἱ πρό­σφυ­γες, πά­νω ἀ­πὸ 200.000 οἱ νε­κροί. Πολ­λοὶ συμ­πα­τρι­ῶ­τες μας φο­βοῦν­ται τὸ τί θὰ μπο­ροῦ­σε νὰ ση­μαί­νει ἡ πα­ρα­μο­νὴ τό­σων πολ­λῶν προ­σφύ­γων στὴν χώ­ρα μας. Ὅ­μως, δὲν πρέ­πει νὰ μᾶς κα­τα­κλύ­ζει ὁ φό­βος γιὰ τὸ αὔ­ριο, ἀλ­λὰ νὰ ἀ­νοί­ξου­με τὶς καρ­δι­ές μας στὸν πό­νο τοῦ ἄλ­λου. Ἂν θέ­λου­με νὰ λε­γό­μα­στε χρι­στια­νοὶ ἄς πρά­ξου­με ἐ­κεῖ­νο ποὺ ὁ Χρι­στὸς μᾶς ὑ­πο­δει­κνύ­ει στὶς παραβολὲς τοῦ κα­λοῦ Σα­μα­ρεί­τη καὶ τῆς Μελ­λού­σης Κρί­σε­ως. Εἶ­ναι τὸ ἐ­λά­χι­στο δυ­να­τὸ μπρο­στὰ στὴν φρί­κη ποὺ ζοῦν οἱ ἄν­θρω­ποι αὐ­τοί.


Μοιά­ζει ἴ­σως οὐ­το­πι­κὴ μιὰ προ­σευ­χὴ ποὺ ζη­τᾶ νὰ μὴν ξα­να­συμ­βοῦν παι­δι­κὰ τραύ­μα­τα στοὺς Χα­σὰν καὶ τοὺς Ἀ­να­στά­ση­δες ὅ­λου τοῦ κό­σμου. Ὅ­μως ἐ­φι­κτὸ εἶ­ναι νὰ θυ­μό­μα­στε πὼς ἡ ἀν­θρω­πιά μας ἀλ­λὰ καὶ ἡ Ὀρ­θο­δο­ξί­α μας κρί­νε­ται ἀ­πὸ τὸ πό­σο νοι­α­στή­κα­με γιὰ τὸν ξέ­νο, τὸν ἀ­ναγ­κε­μέ­νο, τὸν πρό­σφυ­γα. Πό­σο ἀ­φή­σα­με τὴν καρ­διά μας νὰ συγ­κι­νη­θεῖ ἀ­πὸ τὰ ἑ­κα­τομ­μύ­ρια δρά­μα­τα ποὺ συμ­βαί­νουν κά­θε στιγ­μὴ στὸν κό­σμο. Πό­σο προ­σευ­χη­θή­κα­με νὰ τοὺς φυ­λά­ει ὁ Θε­ὸς καὶ νὰ πα­ρη­γο­ρεῖ τὴν ὀ­δύ­νη τους. Κι ἄς ἀ­να­ρω­τη­θοῦ­με: πό­σο εὐ­χα­ρι­στοῦ­με τὸν Κύ­ριο ποὺ ἔ­χου­με εἰ­ρή­νη ἀ­κό­μα στὸν τό­πο μας καὶ ἕ­να πιά­το φα­ΐ ἐ­μεῖς οἱ Ἕλ­λη­νες Ὀρ­θό­δο­ξοι ποὺ γνω­ρί­σα­με τὴν προ­σφυ­γιὰ τὸν αἰ­ώ­να ποὺ πέ­ρα­σε.



Κύ­ρι­ε Ἰ­η­σοῦ Χρι­στέ, ἐ­λέ­η­σον ἡμᾶς καὶ τὸν κό­σμο σου.










http://taxiarhes.blogspot.gr/

Η προοπτική ανανέωσης της σχολικής θρησκευτικής εκπαίδευσης και τα νέα Προγράμματα Σπουδών

Η εκπόνηση Προγραμμάτων Σπουδών είναι μια σύνθετη και επίπονη επιστημονική εργασία, η οποία απαιτεί πολυεπίπεδη θεωρητική γνώση και παιδαγωγική εμπειρία. Η αποτίμηση του περιεχομένου και της δυναμικής ενός Προγράμματος Σπουδών είναι απαιτητική διαδικασία, η οποία γίνεται με επιστημονικά κριτήρια, κυρίως μέσα από την πειραματική εφαρμογή του. Οι απλουστευτικές κρίσεις με ιδεολογικό υπόβαθρο, όσο και εάν είναι χρήσιμες για την καταγραφή των τάσεων που διαμορφώνονται στο κοινωνικό πεδίο, μάλλον συσκοτίζουν τα πράγματα και δεν προάγουν τον επιστημονικό διάλογο.

Τα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για την εκπόνηση του νέου Προγράμματος Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου, το οποίο ολοκληρώθηκε ήδη από το 2011, δοκιμάστηκε πιλοτικά και αναθεωρήθηκε σε αρκετά σημεία του το 2014, καθώς και τα μέλη της Επιτροπής του αντίστοιχου Προγράμματος του Λυκείου, παρακολουθούμε με ενδιαφέρον τόσο τον ευρύτερο διάλογο στην κοινωνία, για το μάθημα των Θρησκευτικών, όσο και ειδικότερα τον διάλογο στον εκπαιδευτικό κόσμο, για τα νέα Προγράμματα Σπουδών. Ως επιστήμονες, μάχιμοι εκπαιδευτικοί - θεολόγοι της σχολικής τάξης και του πανεπιστημίου, ενδιαφερόμαστε για την ανανέωση του μαθήματός μας και λαμβάνουμε υπόψη κάθε θετική πρόταση, η οποία κατατίθεται και φυσικά είναι τεκμηριωμένη. Στο πλαίσιο αυτό, άλλοτε συλλογικά και άλλοτε ατομικά, τα μέλη των Επιτροπών έχουμε εκφράσει τις απόψεις μας υπεύθυνα και με επιχειρήματα, όποτε αυτό κρίθηκε αναγκαίο.

Με αφορμή τις νέες συζητήσεις γύρω από το νομικό καθεστώς και τη φυσιογνωμία του μαθήματος των Θρησκευτικών, στο πλαίσιο των οποίων συχνά γίνονται αναφορές στα νέα Προγράμματα Σπουδών και στην πρόταση θρησκευτικής εκπαίδευσης που κομίζουν, θεωρούμε χρήσιμο να προβούμε με συντομία στις παρακάτω διασαφήσεις:

Το νομικό πλαίσιο

Το καθεστώς λειτουργίας και οργάνωσης του μαθήματος των Θρησκευτικών είναι απολύτως σαφές. Βασίζεται κατά κύριο λόγο στο Σύνταγμα και τους νόμους του κράτους, μεταξύ των οποίων είναι οι νόμοι της Εκπαίδευσης και εν μέρει o Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αυτό το νομικό πλαίσιο έχει ερμηνευθεί επαρκώς με αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και των ανώτατων Διοικητικών Δικαστηρίων της χώρας, σύμφωνα με τα ισχύοντα τόσο σε εθνικό όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα νέα Προγράμματα Σπουδών στα Θρησκευτικά όχι μόνο δεν αντιβαίνουν αλλά στηρίζονται σε αυτό το νομικό πλαίσιο και το εφαρμόζουν.

Η ανάγκη αλλαγής

Μέχρι την εκπόνηση των νέων Προγραμμάτων Σπουδών, δεν υπήρχε ένα ολοκληρωμένο και μεθοδικό Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα των Θρησκευτικών, όπως άλλωστε και για τα άλλα μαθήματα. Η προβλεπόμενη διδακτική πορεία οριζόταν συνοπτικά από τα αναλυτικά προγράμματα και το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ), τα οποία όμως κατ’ ουσίαν δεν προσέφεραν στην καθημερινή διδακτική πρακτική, παρά τα όποια θετικά χαρακτηριστικά τους, καθώς λειτούργησαν κυρίως ως οδηγοί για τους συγγραφείς των διδακτικών βιβλίων.

Οι συνεχείς κοινωνικές εξελίξεις καθιστούν επιτακτική την ανάγκη προσαρμογής της θρησκευτικής εκπαίδευσης στις νέες συνθήκες, στο πλαίσιο των μορφωτικών αναγκών και προσδοκιών των σημερινών μαθητών. Είναι σαφές ότι άλλες είναι οι προκλήσεις που αντιμετώπιζαν οι μαθητές πριν από μερικές δεκαετίες και άλλες είναι οι εμπειρίες και οι αναζητήσεις τους σήμερα.

Οι παιδαγωγικές αρχές

Τα νέα Προγράμματα Σπουδών λαμβάνουν υπόψη τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης και διδακτικής. Αξιοποιούν επιλεκτικά θέσεις από τις θεωρίες γνωστικής ανάπτυξης, τις θεωρίες ηθικής ανάπτυξης και της θρησκειοπαιδαγωγικής, προσεγγίσεις του κοινωνικοπολιτισμικού εποικοδομισμού και της κριτικής παιδαγωγικής. Αντιμετωπίζουν τη μάθηση ως προϊόν αλληλεπίδρασης, προάγουν την ανακαλυπτική μάθηση, την αυτενέργεια του μαθητή και την κοινωνικοποίησή του μέσα από τη συνεργατικότητα, στοχεύουν δε στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. Προτείνουν συμμετοχικά μοντέλα οργάνωσης της τάξης, τα οποία τείνουν στη φθίνουσα καθοδήγηση από τον εκπαιδευτικό, έναντι του παραδοσιακού δασκαλοκεντρισμού. Ευνοούν τη διαφοροποίηση της διδασκαλίας, δίνοντας ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές. Απελευθερώνουν τη διδακτική διεργασία, εισάγοντας καινοτόμες διδακτικές προτάσεις στην κατεύθυνση της διερευνητικής και βιωματικής μάθησης.

Στα ζητήματα αυτά η συμβολή των νέων Προγραμμάτων Σπουδών είναι μεγάλη και καθοριστική. Τα μηνύματα από την πιλοτική εφαρμογή τους στην υποχρεωτική εκπαίδευση είναι ελπιδοφόρα, με πολλούς εκπαιδευτικούς να εκφράζονται εγκωμιαστικά, αναγνωρίζοντας τη δυναμική της ανανέωσης της διδακτικής διαδικασίας και τους μαθητές να εκδηλώνουν ισχυρό ενδιαφέρον και διάθεση ενεργητικής συμμετοχής στις νέες τεχνικές διδασκαλίας.

Το διδακτικό περιεχόμενο

Τα νέα Προγράμματα Σπουδών προσαρμόζουν τα βασικά για διδασκαλία θέματα των Θρησκευτικών στα μαθησιακά ενδιαφέροντα των μαθητών, ανάλογα με την ηλικία και την ανάπτυξή τους. Δίνουν έμφαση στον θρησκευτικό γραμματισμό, προωθώντας στη μεν υποχρεωτική εκπαίδευση την ανίχνευση, την κατανόηση και στη συνέχεια την κριτική ερμηνεία της τοπικής θρησκευτικής παράδοσης και σε θεμιτό βαθμό των μεγάλων θρησκευτικών παραδόσεων, στο δε Λύκειο τη διερεύνηση θρησκευτικών συμπεριφορών και εκφάνσεων της θρησκευτικότητας.

Σε όλη τη διαδρομή της εκπαίδευσης, από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο, στο επίκεντρο της διδασκαλίας είναι η Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση, ενώ σε ένα ευρύτερο κύκλο προσεγγίζονται οι χριστιανικές παραδόσεις της Ευρώπης και τα μεγάλα θρησκεύματα του κόσμου, στον βαθμό που οι γνώσεις αυτές σχετίζονται με εμπειρίες και βιώματα των μαθητών. Ως προς το ζήτημα αυτό, τα νέα Προγράμματα δεν καινοτομούν, απεναντίας προεκτείνουν και διευρύνουν τις αρχές που διέπουν το ΔΕΠΠΣ, τοποθετώντας την παρεχόμενη θρησκευτική εκπαίδευση σε ένα νέο πλαίσιο, με ισχυρή νομιμοποιητική και παιδαγωγική βάση. Η ανάπτυξη της προσωπικής θρησκευτικής συνείδησης και πολιτιστικής ταυτότητας επιδιώκεται με απόλυτο σεβασμό στην ετερότητα. Επιπρόσθετα, συνυπολογίζονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των προβληματισμών και των αναζητήσεων των νέων, ειδικά στη δύσκολη περίοδο της εφηβείας, κατά την οποία τείνουν προς τον αντικομφορμισμό και την αμφισβήτηση.

Η διαπολιτισμική διάσταση

Τα νέα Προγράμματα Σπουδών και γενικότερα το μάθημα των Θρησκευτικών, εκτός των άλλων, υποστηρίζουν τη διαπολιτισμική διάσταση της θρησκευτικής εκπαίδευσης, με στόχο την καλλιέργεια αξιών, στάσεων και δεξιοτήτων ειρηνικής συνύπαρξης και συνεργασίας και την αποτροπή φονταμενταλιστικών και μισαλλόδοξων προσεγγίσεων.

Η ανθρωπότητα πορεύεται σε μία νέα φάση της ιστορίας της, κατά την οποία η θρησκεία και ο πολιτισμός αποκτούν μία κεντρική θέση, όπως συνέβη και κατά το παρελθόν. Τα πρόσφατα γεγονότα στην κεντρική Ευρώπη και η μετακίνηση των πληθυσμών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις τοπικές κοινωνίες, υπογραμμίζουν τον κίνδυνο επερχόμενων συγκρούσεων, οι οποίες δεν θα στηρίζονται μόνο σε πολιτικοοικονομικά συστήματα, αλλά θα χρησιμοποιούν τις θρησκείες. Η νέα πρόταση θρησκευτικής εκπαίδευσης έρχεται ως απάντηση στον φόβο και τον θρησκευτικό φανατισμό τη στιγμή που υψώνονται τείχη απομόνωσης σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Οι θρησκειολογικές αναφορές

Ορισμένες απόψεις που είδαν το φως της δημοσιότητας, ότι τάχα με τα νέα Προγράμματα Σπουδών το μάθημα μετατρέπεται σε θρησκειολογικό ή πολυθρησκειακό ή πανθρησκειακό, είναι επιφανειακές προσεγγίσεις, οι οποίες εκτός από το ότι είναι αναληθείς προδίδουν την περί του μαθήματος παρωχημένη άποψη των εισηγητών τους, καθώς θεωρούν ότι το μάθημα, λόγω «επικρατούσας θρησκείας», οφείλει να είναι μονοφωνικό και με σαφή άμεσο ή έμμεσο κατηχητικό προσανατολισμό. Επιπλέον, χονδροειδείς αναφορές περί δήθεν αλλοίωσης της χριστιανικής πίστης ή απομείωσης του προσώπου του Χριστού ή της Θεοτόκου, αποτελούν κακοπροαίρετη παραπληροφόρηση και φυσικά δεν συμβάλλουν στον διάλογο, εφόσον οποιοσδήποτε νηφάλιος «αναγνώστης» του νέου Προγράμματος θα διαπιστώσει εύκολα και γρήγορα ακριβώς το αντίθετο.

Όσοι γνωρίζουν από τη διδακτική πράξη το περιεχόμενο των υφιστάμενων σήμερα διδακτικών βιβλίων των Θρησκευτικών, γνωρίζουν καλά ότι ακόμη και αυτά περιλαμβάνουν θρησκειολογικά θέματα, ήδη από το Δημοτικό, όπου υπάρχουν ολόκληρες διδακτικές ενότητες με θρησκειολογικό περιεχόμενο. Στα νέα Προγράμματα Σπουδών τα θρησκειολογικά θέματα δεν αυξάνονται, αλλά απλώς διερευνώνται με νέα λογική, δηλ. με βάση τα ενδιαφέροντα των μαθητών στο συγκεκριμένο περιβάλλον που ζουν. Το εύρος των θρησκειολογικών αναφορών εγγράφεται στο πλαίσιο του θρησκευτικού γραμματισμού των μαθητών και καλύπτει τις πραγματικές μορφωτικές ανάγκες, που αφορούν σε ένα θρησκευτικά εγγράμματο άνθρωπο της εποχής μας.

Οι επικριτικές ακρότητες

Κάθε τεκμηριωμένη άποψη ή πρόταση, αλλά και ή καλοπροαίρετη κριτική που κατατίθεται είναι ευπρόσδεκτη. Αρκετές παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν, κυρίως από ενεργούς εκπαιδευτικούς, ήδη ελήφθησαν υπόψη κατά την αναθεώρηση του Προγράμματος Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε ορισμένες περιπτώσεις ακραίας κριτικής και ανοίκειας συκοφάντησης των νέων Προγραμμάτων, με δόλιες επικοινωνιακές πρακτικές, αστήρικτες κατηγορίες και απαράδεκτα υπονοούμενα, με στόχο τη σπίλωση της υπόληψης των ανθρώπων που εργάστηκαν για την εκπόνησή τους. Πρόκειται για τα ίδια πρόσωπα που διατύπωναν αρνητική κριτική, με παρόμοια επιχειρήματα, και κατά την παραγωγή νέων διδακτικών βιβλίων, το 2006. όταν εφαρμόστηκε το ΔΕΠΠΣ. Σήμερα, δήθεν τα υποστηρίζουν επειδή τάχα τα νέα Προγράμματα Σπουδών αλλοιώνουν το περιεχόμενο του μαθήματος. Ορισμένοι εκ των επικριτών άρχισαν να διατυπώνουν απορριπτικές κρίσεις για τα νέα Προγράμματα πριν καν ξεκινήσει η εκπόνησή τους, πριν δημοσιευθούν και εφαρμοστούν πιλοτικά και φυσικά το ίδιο έπραξαν και στη συνέχεια, προσπαθώντας να δημιουργήσουν συνθήκες πόλωσης και αδιεξόδου.

Η Επιτροπή του Προγράμματος Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου επανειλημμένα και εξαντλητικά απάντησε σε όσες αιτιάσεις έκρινε αναγκαίο ότι πρέπει να απαντηθούν, με επιχειρήματα τα οποία ουδέποτε αμφισβητήθηκαν. Oρισμένοι επικριτές επανέρχονται, αποκρύπτοντας την αλήθεια με τρόπο αντιδεοντολογικό και εμμένοντας φανατικά στις προσωπικές τους ιδεοληψίες, χωρίς να θέλουν να δουν την ουσία και το όραμα που διαπνέει τα νέα Προγράμματα Σπουδών. Ένα όραμα το οποίο συνοψίζεται στη σύγχρονη ανάγκη και πραγματικότητα το μάθημα των θρησκευτικών να «μιλήσει» στους νέους, να τους καταρτίσει με αντικειμενικό θρησκευτικό πνεύμα και να τους διδάξει δεξιότητες συμβίωσης και διαλόγου με κάθε άνθρωπο, με πνεύμα ομόνοιας και κριτικής σκέψης. Και όλα αυτά με ποικίλα παιδαγωγικά και μαθησιακά εργαλεία, μεταμορφώνοντας το μάθημα σε πόλο έλξης και καλλιέργειας των μαθητών.  

Ο διάλογος που (δεν) έγινε

Παρά το πλήθος των δημοσιευμάτων και την πληθώρα εκδηλώσεων γύρω από τα νέα Προγράμματα Σπουδών, δεν έχει γίνει ακόμη ένας υπεύθυνος και ουσιαστικός διάλογος ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους για το ζήτημα της θρησκευτικής εκπαίδευσης. Ορισμένες προσπάθειες που έγιναν για την ανταλλαγή απόψεων, με τη συμμετοχή και των Εμπειρογνωμόνων του νέου Προγράμματος Σπουδών, δυστυχώς δεν ευοδώθηκαν με υπαιτιότητα άλλων, που αρνήθηκαν οποιαδήποτε συζήτηση επικαλούμενοι τη δική τους αναντίρρητη δογματική «αλήθεια», για την οποία φυσικά δεν υπάρχει περιθώριο αμφισβήτησης.

Τα μέλη των Επιτροπών εξακολουθούμε να πιστεύουμε στην αναγκαιότητα του διαλόγου. Το συγγραφικό έργο των Επιτροπών και η παραχθείσα τεκμηριωμένη αρθρογραφία γύρω από τα νέα Προγράμματα Σπουδών είναι στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου. Είμαστε πρόθυμοι για περαιτέρω διευκρινήσεις και οποιαδήποτε συνεργασία απαιτηθεί.  

Η δυναμική της ανανέωσης

Σε ένα κόσμο που αλλάζει συνεχώς, η έγνοια για συνεχή ανανέωση του θρησκευτικού μαθήματος είναι καθήκον όλων. Οι θεολόγοι εκπαιδευτικοί της τάξης γνωρίζουν ότι δεν μπαίνει «νέο κρασί σε παλιούς ασκούς» και αγωνίζονται καθημερινά για δημιουργική διδασκαλία και μάθηση.

Είναι επιβεβλημένο να αντιληφθούμε όλοι την κρισιμότητα της αποστολής τους και να στηρίξουμε αποτελεσματικά το έργο τους, ακόμη και με καλόπιστη κριτική, που οδηγεί σε μια επιθυμητή σύνθεση. Κάθε άλλη προσπάθεια συνιστά υπονόμευση του έργου τους, αλλά και αυτής της νομιμοποιητικής βάσης του μαθήματος.

Τα μέλη των Επιτροπών Εμπειρογνωμόνων

για την εκπόνηση των νέων Προγραμμάτων Σπουδών

και των Οδηγών του Εκπαιδευτικού

στα Θρησκευτικά Δημοτικού-Γυμνασίου και Λυκείου

"ΚΑΘΕ ΤΕΛΟΣ ΜΙΑ ΑΡΧΗ":Από την παρουσίαση του βιβλίου του π.Χ.Παπαδόπουλου στην Αθήνα(φωτογραφίες και video)

Πετυχημένη ήταν η παρουσίαση του νέου βιβλίου του π.Χαράλαμπου Παπαδόπουλου "ΚΑΘΕ ΤΕΛΟΣ ΜΙΑ ΑΡΧΗ".Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο Σάββατο 14 Νοεμβρίου 2015 στο κατάμεστο, από νέους και νέες κυρίως ,βιβλιοπωλείο του Αρμού. Το βιβλίο παρουσίασε ο εκλεκτός δημοσιογράφος Θανάσης  Λάλας, ο οποίος συνομίλησε με τον π. Χαράλαμπο για το βιβλίο και όχι μόνο.  Τον ενδιαφέροντα διάλογο μεταξύ τους αλλά και με το κοινό τον χαρήκαμε πολύ όσοι και όσες βρεθήκαμε στην παρουσίαση.

Το βίντεο  της εκδήλωσης

Πτολεμαΐδα:Από τη συνάντηση"Βυζαντινή μουσική και διδακτική πράξη"

Πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία την Τετάρτη  11 Νοεμβρίου 2015 στο Μουσικό Γυμνάσιο-Λύκειο Πτολεμαΐδας  η Επιμορφωτική συνάντηση των θεολόγων της περιοχής.

Αρχικά  ο  Σχολικός Σύμβουλος κ.Ανδρέας Αργυρόπουλος ενημέρωσε τις/τους συναδέλφους  για τρέχοντα ζητήματα σχετικά με το μάθημα των Θρησκευτικών, και στη συνέχεια ο εκλεκτός συνάδελφος κ.Νίκος Ματθαίου εισηγήθηκε το θέμα:«Βυζαντινή μουσική και διδακτική πράξη».Ακολούθησε ενδιαφέρουσα συζήτηση μεταξύ των παρισταμένων.Η συνάντηση ολοκληρώθηκε με μία έκπληξη που μας ετοίμασε ο θεολόγος Διευθυντής του σχολείου,κ.Γεώργιος Μαμάτσιος... Μία όμορφη μουσική παρέμβαση με ροκ και έντεχνα τραγούδια από τις μαθήτριες του Μουσικού Λυκείου.Οι θεολόγοι της Δυτικής Μακεδονίας ευτυχώς  συνεχίζουν να εμπνέουν,ίσως είναι και ο λόγος που δε γίνονται βαρετοί στους μαθητές και τις μαθήτριές τους.Συνεχίζουμε απτόητοι-ες

ΚΑΙΡΟΣ: «Η ΘEΣΗ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕIΑΣ ΣΤΟ ΔHΜΟΣΙΟ ΧΩΡΟ. ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ»

«Η θέση της θρησκεiας στο δημόσιο χώρο. Το ζήτημα της εκπαίδευσης» 

Εισηγητές: 

Στέλιος Βιρβιδάκης, Καθηγητής Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ

Σταύρος Ζουμπουλάκης, Συγγραφέας-Πρόεδρος Ιδρύματος «Άρτος Ζωής»

Βασίλειος Ξυδιάς, Θεολόγος, εκπαιδευτικός



Χώρος: Αμφιθέατρο «Αντώνης Τρίτσης»

Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, Ακαδημίας 50

Ημέρα: Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2015

ώρα: 7.00 – 9.00 μ. μ.

Μετά τις εισηγήσεις θα ακολουθήσει συζήτηση

για το ΔΣ 

             Ο Πρόεδρος                        ο Γ.Γραμματέας


Δημήτρης Μόσχος                         Γεώργιος Ππαδόπουλος

"Ο τύραννος έπεσε, να πέσει και η τυραννία" Το τελευταίο αντιδικτατορικό φύλλο της "Χριστιανικής"

...Τις μέρες εκείνες λαμβάνουν χώρα στην Αθήνα εκτεταμένες συμπλοκές Αστυνομίας και πολιτών.  Οι εκδηλώσεις δυσαρέσκειας του λαού κλιμακώνονται με κορύφωσή τους την εξέγερση του Πολυτεχνείου.  Τότε επιβάλλεται και το καθεστώς προληπτικής λογοκρισίας. Αυτό έχει σαν συνέπεια να μην κυκλοφορήσει το προγραμματισμένο φύλλο της «Χ» για τις 20-11-73.  Το επόμενο εκδόθηκε στις 5-12-73.  Συνεχίζοντας την ανυποχώρητη γραμμή του ο Ν. Ψαρουδάκης, δεν αρκείται στην απομάκρυνση του Παπαδόπουλου, αλλά ζητάει την οριστική και ολοκληρωτική αποχώρηση των στρατιωτικών από την εξουσία.  Στο ιστορικό του άρθρο «Ο τύραννος έπεσε, να πέσει και η τυραννία» γράφει: «Το θέμα αυτό είναι βασικό .  Γι’ αυτό έχει μεγάλο ενδιαφέρον να εξετάσουμε: Τι έγινε στην πραγματικότητα την 25^η Νοεμβρίου;  Πρόκειται για ουσιαστική αλλαγή ή για απατηλή μεταμφίεση;  Με άλλα λόγια: Έφυγε μαζί με τον Παπαδόπουλο και η τυραννία, ή έφυγε μεν ο τύραννος έμεινε όμως η τυραννία, για να μας φτιάσει έναν άλλο Παπαδόπουλο χειρότερο απ’ τον πρώτο;…Η εμμονή των δημιουργών της 25^ης Νοεμβρίου στην άποψη ότι η ενέργειά τους βρίσκεται στα πλαίσια και τις επιδιώξεις της 21^ης Απριλίου, γεννά τα εξής τραγικά ερωτήματα: Για να βοηθήση λοιπόν το έθνος ήρθε η 25^η Νοεμβρίου, ή για να σώση την 21^η Απριλίου από την πλήρη κατάρρευση;  Έγινε για να γκρεμίσει, ή για να καλύψει τον Παπαδόπουλο;  Πού είναι ο Παπαδόπουλος και οι άλλοι συνένοχοί του;»[1].

Στην ίδια έκδοση δημοσιεύεται και χρονικό των γεγονότων της 17^ης Νοεμβρίου.  Αυτό ήταν και το τελευταίο φύλλο της «Χ»  που εκδόθηκε κατά τη διάρκεια της επτάχρονης δικτατορίας.  Στις 8 Δεκεμβρίου οι άνδρες της ΕΣΑ ( Ελληνική Στρατιωτική Αστυνομία ) κατέφθασαν στα γραφεία της «Χ»  και με άνωθεν εντολή έκλεισαν τα γραφεία της εφημερίδας.  Με το γεγονός αυτό ουσιαστικά τελειώνει και η τρίτη φάση του αγώνα των πολιτικοποιημένων χριστιανών κατά της δικτατορίας. 

---

[1]“Χριστιανική”, αρ. φυλ. 52, 5-12-73.

Δημοσίευση αποσπάσματος του Δ' κεφαλαίου του βιβλίου  του Ανδρέα Αργυρόπουλου,"Χριστιανοί και πολιτική δράση κατά την περίοδο της Δικτατορίας 1967-74"