Σε αυτές τις ψυχές που χάθηκαν νωρίς...

Κοιτάζω τους στρατιώτες του ΄40, απόγονοι ηρώων. Συνεχιστές μιας ιστορίας αίματος. Γενιές μεγαλωμένες στην φωτιά, την κάπνα και την μυρωδιά του θανάτου. Ψυχές που χάθηκαν σε μάχες δίχως νικητές. Γιατί στους πολέμους δεν υπάρχουν νικητές παρά μονάχα νεκροί. Σε αυτές τις ψυχές που χάθηκαν νωρίς, στα όνειρα, στους πόθους και επιθυμίες της καρδιάς τους, στους έρωτες που κοιμήθηκαν για πάντα αγκαλιά, σε ένα βουνό, κάμπο ή ακρογιάλι, ανάβω κερί δίχως να πω κουβέντα. Γιατί στο θάνατο μονάχα η σιωπή απαντά.....


από τον τοίχο του π.Χαράλαμπου Παπαδόπουλου στο facebook

Υφαντής, Παναγιώτης Α.:Η απομύθευση του κακού

Ο ιερός Φώτιος αναγνωρίζει ότι οι ποικίλες εκδοχές του κακού, συμπεριλαμβανομένης βέβαια και της θνητότητας μοιάζουν να σταυρώνουν την αντιληπτική αλκή της ανθρώπινης διάνοιας, να δοκιμάζουν την συναισθηματική αντοχή των πενθούντων ή ακόμη και να αντιδικούν φαινομενικά με τη θεία δικαιοσύνη.

Ωστόσο, επιμένει πως κάθε είδους κακοπάθεια και θλίψη είναι οργανικά ενταγμένη στο πλαίσιο της θείας Πρόνοιας.

Με άλλα λόγια, πως αν και δύσβατοι, οδυνηροί, απροσδιόριστοι και ασύμμετροι οι τρόποι εκδήλωσης της "υπερ νουν φιλανθρωπίας" του Θεού υπηρετούν τη σωτηρία του ανθρώπου.

Η συγκεκριμένη παραδοχή ωστόσο δεν λειτουργεί ώς ψυχολογική ανακούφιση ή θωράκιση για τον πάσχοντα. Αντιθέτως καθιστά ακόμη πιο επείγουσα και κομβική τη δική του συμμετοχή στην αυτοπραγμάτωσή του, η οποία συντελείται ως αγαπητικήκαι ελεύθερη εμπιστοσύνη στην πατρική φροντίδα του Θεού.

Πέρα από θωρακίσεις

Στην παρούσα συγκυρία δεν θεωρώ απλώς θεμιτό, αλλά και επιβεβλημένο από τις αντικειμενικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, να υπάρξει ένας τελικός διάλογος για το μάθημα των θρησκευτικών, ο οποίος θα καταλήξει στην αναμόρφωση του μαθήματος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο θα ήθελα να κάνω τις εξής παρατηρήσεις:

1. Μέχρι τώρα ΠΕΘ και ΚΑΙΡΟΣ είχαν περιοριστεί, τουλάχιστον στο δημόσιο λόγο, στο να να παρουσιάζουν τις διαφορετικές προσεγγίσεις τους μ' έναν παράλληλο τρόπο. Με την τελευταία ανακοίνωσή της η ΠΕΘ αλλάζει τακτική και αρχίζει ένα είδος απευθείας επίθεσης. Προσωπικά, θεωρώ αναμενόμενη μια τέτοια εξέλιξη. Ωστόσο, δεν χρειάζεται να αντιδράσουμε μ' έναν τραγικό τρόπο σε μία τέτοια επίθεση, αλλά να επαναφέρουμε τον διάλογο στα ουσιαστικά σημεία και να προσπαθήσουμε να αποκαταστήσουμε όσο γίνεται την αλήθεια σε σχέση με αυτά.

2. Με βάση αυτό το σκεπτικό θεωρώ ανυπόστατη την έκφραση της ΠΕΘ ότι την πρόταση σπουδών του ΚΑΙΡΟΥ την "έχει απορρίψει με άπειρα επιστημονικά, θεολογικά και παιδαγωγικά επιχειρήματα, σύμπασα η θεολογική, η παιδαγωγική και εκκλησιαστική κοινότητα". Δεν νομίζω ότι καταγράφεται μια τέτοια απόρριψη. Μάλλον έχουμε έναν αριθμό συναδέλφων που είναι σαφώς υπέρ της μιας προσέγγισης, έναν άλλο που είναι υπέρ της άλλης και πολλούς που προβληματίζονται ανάμεσα στις δύο προσεγγίσεις.

3. Επίσης, θεωρώ ανυπόστατους τους ισχυρισμούς της ΠΕΘ ότι η πρόταση του ΚΑΙΡΟΥ στηρίζει "ένα θρησκευτικό συγκρητισμό που οδηγεί τα παιδιά στη θρησκευτική σύγχυση και στον μηδενισμό" ή ότι πρόκειται για "ξενόφερτα, αντορθόδοξα και νεοταξικής υφής πολυθρησκειακά μοντέλα διδασκαλίας". Προσωπικά είμαι σύμφωνος με τον άξονα που δηλώνεται από τον ΚΑΙΡΟ ότι διέπει τη νέα δομή: "ένα μάθημα που προσεγγίζει τη θρησκεία ως διαχρονική ανθρώπινη πραγματικότητα και ως τμήμα της ιστορίας και του πολιτισμού του λαού μας". Χωρίς να είμαι σε θέση να γνωρίζω κάθε πτυχή του προτεινόμενου προγράμματος, αφού δεν συμμετείχα στη διαμόρφωσή του, θεωρώ από τον τρόπο που παρουσιάζεται ότι αποτελεί μία καλή βάση για την τελική συζήτηση αναμόρφωσης του μαθήματος, αντί να αρχίσει πάλι "μία γενική και αόριστη συζήτηση περί του θρησκειολογικού μαθήματος, σαν να βρισκόμαστε σε σημείο μηδέν", όπως τονίζεται σε ανακοίνωση του ΚΑΙΡΟΥ. 

4.  Επίσης, στην ανακοίνωση της ΠΕΘ  χαρακτηρίζεται ως παραπλανητική η κριτική ότι το μάθημα σήμερα είναι "μονοφωνικό, κατηχητικό και ομολογιακό, ενώ στην πραγματικότητα, όπως πολύ καλά γνωρίζουμε όλοι οι μάχιμοι Θεολόγοι, δεν είναι τέτοιο, καθώς στην ύλη του περιλαμβάνει και τη διδασκαλία των άλλων θρησκειών".  Αυτό ισχύει μόνο για την Β΄ Λυκείου. Ωστόσο, δεν είναι εκεί το ζήτημα. Μία σειρά από στοιχεία του μαθήματος, που δεν είναι του παρόντος να αναφερθούν, συνθέτουν μία μορφή, η οποία επιτρέπει τη σημερινή κατάσταση της προαιρετικής συμμετοχής. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Το μάθημα πρέπει να γίνει υποχρεωτικό, όπως τα υπόλοιπα του προγράμματος σπουδών, και για να γίνει αυτό είναι ανάγκη να αναμορφωθεί, ύστερα από έναν τελικό διάλογο πάνω στην υπάρχουσα πρόταση του ΚΑΙΡΟΥ.

Πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι να πιέσουμε για την πραγματοποίηση αυτού του διαλόγου και το Υπουργείο να αναλάβει άμεσα πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση. Σε αυτόν τον διάλογο θα ήταν θετικό να συμμετάσχουν όλες οι πλευρές, χωρίς να χρειάζεται οι εκπρόσωποι της ΠΕΘ να αποκαλούν τους εκπροσώπους του ΚΑΙΡΟΥ "συκοφάντες" και "αντορθόδοξους", αλλά ούτε και να αισθάνονται ότι απαξιώνονται ως "οπισθοδρομικοί". Με τον τρόπο συμμετοχής τους στον προτεινόμενο διάλογο έχουν κάθε δυνατότητα να διαψεύσουν την υπόσταση μιας τέτοιας κατηγορίας. Αυτό που προέχει είναι να ξεπεράσουμε θωρακίσεις που είναι πια αδύνατο να σταθούν και να κάνουμε έστω ένα μικρό βήμα πέρα από αυτές.

Με εκτίμηση,

Στρατής Ψάλτου

Οι μνήμες του Ολοκαυτώματος «ξύπνησαν» στη Θεσσαλονίκη

Η Θεσσαλονίκη, «η πόλη των φαντασμάτων», όπως την έχει αποκαλέσει ο ιστορικός Μάρκ Μαζάουερ, φέρει βαρύ το φορτίο του Ολοκαυτώματος και της κατοχής κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ιστορική μνήμη διατηρείται ακόμα νωπή, χάρις στους τελευταίους από τους επιζώντες της ναζιστικής θηριωδίας και της τριπλής κατοχής της χώρας μας.

Η φετινή γιορτή της 26ης και 28ης Οκτωβρίου 2015 του 7ου ΓΕΛ Θεσσαλονίκης, ήταν αφιερωμένη στο Ολοκαύτωμα και τους ανθρώπους, που έζησαν τον θάνατο, στον κ. Χάιντς Κούνιο και κ. Στάθη Χαϊτίδη. Για τα παιδιά του σχολείου δεν ήταν η πρώτη φορά που έρχονταν σε επαφή με το Ολοκαύτωμα, καθώς δύο project των μαθητών της Α΄ Λυκείου με θέμα Βίντεο για το Ολοκαύτωμα, βραβεύτηκαν από τοΥΠΟΥΡΓΕΊΟ ΠΑΙΔΕΊΑΣ  με ένα ταξίδι τον μαθητών στο Άουσβιτς.

Για το θέμα του Ολοκαυτώματος οι μαθητές του σχολείου παρακολούθησαν τις ταινίες του δημοσιογράφου της ΕΤ3 Νίκου Ασλανίδη:

1.     «Άουσβιτς, οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης»  (Αληθινά Σενάρια ΕΤ3)

2.     «Παράδοξη Πατρίδα» (1^ο Βραβείο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης 2015)

Τα αίτια των εμφύλιων συγκρούσεων¹, της βίας², του μίσους και της αγάπης³ ,αναζήτησαν οι μαθητές σε κείμενα του Θουκυδίδη και του Σοφοκλή μέσα από φύλλα εργασίας.

Στη δίωρη συζήτηση που ακολούθησε με τους μαθητές, συντονιστής ήταν ο δημοσιογράφος της ΕΤ3 Νίκος Ασλανίδης.

 Οι μαρτυρίες των Χ.Κούνιο και Στ.Χαϊτίδη

Μικρά παιδιά τότε, δεκατεσσάρων και οχτώ χρονών αντίστοιχα έχασαν τους γονείς τους, τους συγγενείς και τους φίλους στην θηριωδία του Ναζιστικού Ολοκαυτώματος. Ένα εκατομμύριο πεντακόσιες χιλιάδες άνθρωποι εξοντώθηκαν στο Άουσβιτς. Από τους 56.000 Θεσσαλονικείς Εβραίους επέζησαν μόνο 1.950. Ανάμεσα τους και ο δεκατετράχρονος Χάιντς Κούνιο.

Το 1943 ο Στάθης Χαϊτίδης ήταν μόλις 8 χρονών. Οι Ναζί επιτέθηκαν στο χωριό του, τους Πύργους Κοζάνης και έκαψαν 353 γυναίκες και μικρά παιδιά και εκτέλεσαν 120 άνδρες. Ανάμεσα τους η μητέρα του, η γιαγιά του και τέσσερα ανήλικα αδέρφια του. Ο ίδιος γλίτωσε μαζί με τον πατέρα του.

«Είμαι ιδιαίτερα συγκινημένος από την υποδοχή και τη χαρά να βλέπω αυτή τη μεγάλη γενιά», είπε ο κ. Κούνιο. «Είστε ότι πιο σπουδαίο έχουμε, είστε η ελπίδα της Ελλάδας. Να ζήσετε, να γεράσετε και να αποκτήσετε εγγόνια σαν και εμένα. Να έχετε την χαρά που είστε Έλληνες. Κάθε φορά που μιλάω βροντοφωνάζω πως σαν την Ελλάδα δεν υπάρχει άλλη χώρα. Ζήτω η Ελλάδα, ζήτω η δημοκρατία.»

«Έμεινα ολομόναχος, μας είπε ο κ. Χαϊτίδης. Τον πατέρα μου τον έχασα στον Εμφύλιο. Μεγάλωσα με το θείο μου που με είχε σαν παιδί του. Έντεκα χρονών πήγα στο Δημοτικό και ντρεπόμουν θυμάμαι γιατί ήμουν μεγάλος. Όμως η ευχή του πατέρα μου να σπουδάσω, γιατί μόνο η γνώση μας οδηγεί στην αλήθεια, με στήριξε και σπούδασα γιατρός στην Γερμανία, ενώ παράλληλα εργαζόμουν. Στον τόπο μου δεν θα είχα αυτήν την ευκαιρία για λόγους πολιτικών φρονημάτων. Στην δικτατορία η Γερμανία μου έδωσε πολιτικό άσυλο.»

«Αισθάνεσαι σήμερα μίσος για τους Γερμανούς; Θα μπορούσατε να τους συγχωρέσετε;» ήταν μια από τις ερωτήσεις των μαθητών.

«Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε αυτό που ζήσαμε. Όμως δεν τους μισούμε. Το μίσος θα μας έκανε σαν και αυτούς. Ο φασισμός και ο ρατσισμός αντιμετωπίζονται δημοκρατικά. Με αγάπη και ελευθερία.»

Στην εκδήλωση ήταν παρόν ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων κ. Γεώργιος Καλατζής, ο οποίος στον χαιρετισμό του τόνισε την σημασία του Ολοκαυτώματος στην σύγχρονη ελληνική ιστορία. « Τιμούμε τον ελληνικό εβραϊσμό ως αναπόσπαστο κομμάτι του γένους μας. Είμαστε άνθρωποι διαφορετικών θρησκευτικών κοινοτήτων, αλλά οι θρησκείες είναι δρόμος πολιτισμού που ενώνουν και δεν χωρίζουν.»

Ο διευθυντής του Λυκείου κ. Γρηγόρης Μαυροκωστίδης, ευχαρίστησε ιδιαίτερα τον κ. Χάιντς Κούνιο και τον κ. Στάθη Χαϊτίδη και τόνισε ότι η εκδήλωση είναι ένα βήμα στην αντιφασιστική και αντιρατσιστική εκπαίδευση, άσκηση αυτοσυνειδησίας και μνήμης της ιστορία της πολυπολιτισμικής Θεσσαλονίκης. Το παράδειγμα του κ. Κούνιο και κ. Χαϊτίδη είναι μάθημα ζωής για την σχολική μας κοινότητα και εκπαίδευση στην διαφορετικότητα. Η Θεσσαλονίκη των φαντασμάτων και των απόντων θα μας πληγώνει πάντα.»

Real News- Αντώνης Τριανταφύλλου

Σάντσο Πάντσα, ο ασυγχώρητος! Είναι μπορετή μια συζήτηση για τα Θρησκευτικά σήμερα;

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου



Όταν ήμουν μαθητής διάβασα για πρώτη φορά κάτι θεολογικό, πέρα από τα σχολικά εγχειρίδια, στα τέλη του 1974. Ήμουν στη Δ΄ Γυμνασίου, η χούντα είχε πέσει πρόσφατα και τα πεζοδρόμια στο κέντρο της Αθήνας είχαν γεμίσει από πάγκους τίγκα στο πολιτικό βιβλίο. Το πρώτο, λοιπόν, θεολογικό, που διάβασα, βρισκόταν στο βιβλίο του Ένγκελς, Ουτοπικός Σοσιαλισμός και Επιστημονικός Σοσιαλισμός, το οποίο αγόρασα ο ίδιος, με το μαθητικό χαρτζιλίκι.


Στην πρώτη και δραματική ανάγνωση μού ξέφευγαν πολλά, όμως κράτησα κάτι που μου φάνηκε αποκαλυπτικό: αν νοιάζεσαι για την ανάγνωση της πραγματικότητας, δεν βγάζεις έξω από τον οπτικό σου ορίζοντα τη θρησκεία, ούτε αυταπατάσαι πως ανήκει τάχα στο ιδιωτικό, το οποίο δεν συμμετέχει στο φτιάξιμο της ιστορίας. Το βιβλίο είναι ριζικά αντιθρησκευτικό και πολύ παλιό, με κατακλυσμιαία γεγονότα και αναπροσανατολισμούς να έχουν λάβει χώρα από τότε. Αλλά δεν στέκομαι στα σημεία του που έκαναν τη χριστιανική συνείδησή μου να διαμαρτύρεται. Στέκομαι στο ότι προϋποθέτει διαβάσματα για θεολογικά ρεύματα (είτε φεουδαρχικών σκοπιμοτήτων είτε σοσιαλιστικών προθέσεων), δίχως τα οποία είναι αδύνατη η κατανόηση της ευρωπαϊκής πορείας.

Στον Πρόλογό του ο Έγκελς έγραψε μια φράση μεγάλης νοστιμιάς: Τους διάφορους «μορφωμένους» (δικά του τα σαρκαστικά εισαγωγικά) αστούς «τους κυριεύει η ασυγκράτητη ανάγκη να παρουσιάζουν κάθε φορά και πιο χτυπητά την τρομερή τους άγνοια και την κολοσσιαία τους, απ’ αυτό, παρεξήγηση του σοσιαλισμού. Όταν ο Δον Κιχώτης σήκωνε το δόρυ του ενάντια σε ανεμόμυλους ήταν μέσα στη δουλειά του και στο ρόλο του. Στο Σάντσο Πάντσα, όμως, είναι αδύνατο να συγχωρήσουμε κάτι τέτοιο».


Ναι, η άγνοια είναι πρόβλημα. Μα όταν ο φορέας της κομπάζει κι από πάνω, δεν έχουμε απλό πρόβλημα, έχουμε διαστροφή. Αν στο παράθεμα αντικαταστήσουμε τις λέξεις «του σοσιαλισμού», με τις λέξεις «της θεολογίας» ή «των Θρησκευτικών», θα έχουμε αυθωρεί μια πολύ πετυχημένη περιγραφή της ατμόσφαιρας Οκτωβρίου 2015 στην Ελλάδα. Ηθελημένα νόστιμος, άθελα προφητικός ο Ένγκελς!


Ποια πληροφόρηση έχουν άραγε όσοι μίλησαν για τις απαλλαγές από το μάθημα των Θρησκευτικών; Πόσοι γνωρίζουν (ή πόσοι παραδέχονται πως γνωρίζουν) ότι μεταξύ των θεολόγων έχει ενταθεί κατά την τελευταία δεκαπενταετία ένας δυναμικός αναστοχασμός για τη φυσιογνωμία του μαθήματος, τέτοιος που σε κανένα άλλο μάθημα δεν συμβαίνει; Τουλάχιστον όσοι βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης (από τα υπουργεία και τις ενώσεις καθηγητών μέχρι τους δημοσιογράφους) οφείλουν να γνωρίζουν. Σάντσο Πάντσα, πρέπει να είμαστε αυστηροί μαζί σου.


Ο αναστοχασμός για τον οποίο μιλάω (και ο οποίος συνεπάγεται συγκρούσεις στο εσωτερικό του θεολογικού χώρου) εισηγείται ένα μάθημα Θρησκευτικών απαραίτητο προκειμένου ο νέος άνθρωπος να γνωρίσει την πραγματικότητα γύρω του, και άρα ένα μάθημα μη κατηχητικό και υποχρεωτικό για όλους. Ένα μάθημα στο οποίο ο μαθητής θα γνωρίσει την κοινή γλώσσα ετούτου του λαού, ώστε να δυνηθεί στη συνέχεια να αρθρώσει την δική του κατάφαση ή τη δική του άρνηση. Ένα μάθημα που τη γνωριμία με τον Άλλον θα την ζει ως πλουτισμό και θα τη χαίρεται ως επένδυση για κριτική ματιά. Ένα μάθημα που θα φέρνει τον νέο σε γνωριμία τόσο με τη γενεαλογία του σύγχρονου κόσμου (πώς θα προέκυπτε άραγε η πεποίθηση ότι ο κόσμος δύναται να αλλάξει, αν η βιβλική καινοτομία περί ευθύγραμμης πορείας προς το ανοιχτό μέλλον δεν υπερακόντιζε την αρχαία πίστη σε αιώνια κυκλική κίνηση της ιστορίας;), όσο και με σύγχρονα ερωτήματα της ανθρώπινης ύπαρξης, τα οποία χρειάζονται οραματικές προσεγγίσεις, με όλες τις δυνάμεις του ανθρώπου - της πίστης συμπεριλαμβανόμενης. Είναι τυχαίο, άραγε, ότι σήμερα την έννοια της Κυριακής αργίας την υπερασπίζονται ονειροπόλοι αριστεροί και θρησκευόμενοι, δηλαδή οι πιο ανορθολογικοί κατά τη γνώμη του ωμού νεοφιλελευθερισμού;


Επί χρόνια ο εν λόγω αναστοχασμός για τα Θρησκευτικά αποτυπώνεται πολυφωνικά σε κείμενα και μελέτες, σε ημερίδες και συνέδρια, κι έχει τεθεί υπόψη των κατεχόντων θέσεις ευθύνης. Αλλά και τα πολυάριθμα κείμενα υψηλού προβληματισμού που δημοσιεύτηκαν μόλις τον τελευταίο μήνα από θεολόγους αυτής της οπτικής, δείχνουν ότι στην Ελλάδα σήμερα, πέρα από την εκκλησιαστική γραφειοκρατία και τον θεολογικό φονταμενταλισμό, υπάρχει κι ένα θεολογικό δυναμικό αξιώσεων, με κατάρτιση ου την τυχούσα. Μια ματιά στη βιβλιογραφία που παράγεται και στα μεταπτυχιακά που εκπονούνται, θα δείξει ότι η αποδοχή της ετερότητας και ο κοινωνικός ριζοσπαστισμός είναι προνομιακά πεδία αυτών των θεολόγων. Πόση πια γνωσιομαχία χρειάζεται να διαθέτουν οι αυτόκλητοι εκπρόσωποι του Διαφωτισμού, για να μη δύνανται να διαβάσουν την πραγματικότητα;



Στον σημερινό κόσμο, ενάμιση αιώνα μετά τον Ένγκελς, πλήθος στοχαστών - Ταίηλορ, Γουόλζερ, Ήγκλετον, Βάτιμο, Μπαντιού, Αγκάμπεν, Ζίζεκ κ.ά. - συζητούν με τη θεολογία και αντλούν από την πανανθρώπινη εμπειρία. Αλλά για τον Σάντσο Πάντσα μας, σ’ αυτές τις στιγμές τους είναι πιο αόρατοι κι από τη Δουλτσινέα!


Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Δρόμος της Αριστεράς», Σάββατο 24-10-2015, σ. 24

Ανάρτηση από: http://www.e-dromos.gr

Ο Θανάσης Παπαθανασίου είναι Δρ. Θεολογίας, εκπαιδευτικός, αρχισυντάκτης του περιοδικού «Σύναξη»

Οι Σύροι πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη και ο άγιος Δημήτριος

Ευαγόρας Μαχαιρά

26 Οκτωβρίου 2015

Στον Ιερό Ναό του πολιούχου της  Θεσσαλονίκης  Αγίου Δημητρίου υπάρχει ένα ενδιαφέρον ψηφιδωτό, το οποίο βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του νότιου πεσσού. Η εικόνα παριστά ολόσωμο το Μεγαλομάρτυρα να ακουμπά το χέρι του με προστατευτικό τρόπο στον ώμο ενός επίσης ολόσωμου διακόνου.

Κάτω από τα πόδια των δύο μορφών αναγράφεται το εξής: “Πανόλβιε, Χριστού μάρτυς, φιλόπολις/φροντίδα τίθη, και πολιτών και ξένων” (Μακάριε Μάρτυρα του Χριστού, εσύ που αγαπάς την πόλη σου, φρόντιζε και τους πολίτες της και τους ξένους). Η αναφορά στους “ξένους” εικάζεται πως οφείλεται στη φροντίδα του αγίου προς τους αλλοεθνείς, οι οποίοι βοήθησαν τους Θεσσαλονικείς στην ανοικοδόμηση του Ναού από την καταστροφή που υπέστη περί το 620 – προσπάθεια στην οποία φέρεται πως συνέβαλε και ο εικονιζόμενος διάκονος.

Δεν θα πρέπει να διαφύγει της προσοχής μας, ωστόσο, ότι η πόλη κατά την εποχή εκείνη, τον 7ο αι., υπήρξε τόπος υποδοχής προσφύγων από τη Συρία, οι οποίοι εγκατέλειψαν την πατρίδα τους λόγω αραβικής εισβολής. Συνέβη δηλαδή πριν από 14 περίπου αιώνες το ίδιο που συμβαίνει και στις μέρες μας…Μάλιστα, από τους κόλπους των προσφύγων αυτών προήλθε και ένας αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, ο Σέργιος, περί το 700, ο οποίος και θεωρείται ως δεύτερος κτήτωρ του Ναού (βλ. σχετική ανάρτηση της  Πεμπτουσίας, http://bitly.com/1gYeBbx)

http://www.pemptousia.gr/2015/10/i-sirii-prosfiges-sti-thessaloniki-ke-o-agios-dimitrios/

Μια Μητρόπολη που την είδε αλλιώς

Δραστηριότητες της Ι.Μ.Γρεβενών

ΣΧΟΛΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Από την Τρίτη 20 Οκτωβρίου, και κάθε Τρίτη, στις 9 το βράδυ στο Πνευματικό Κέντρο του Ι.Ν. Ευαγγελιστρίας, ξεκινάει η Σχολή Βυζαντινής Μουσικής της Μητροπόλεώς μας με δύο τμήματα: Ένα για πρακτική εκμάθηση και ένα για όσους επιθυμούν να λάβουν πτυχίο Βυζαντινής Μουσικής. Υπεύθυνος της Σχολής είναι ο μουσικολόγος και Πρωτοψάλτης του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού της Ευαγγελιστρίας κ. Νικόλαος Ματθαίου.

ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΑΝΙΚΗ ΧΟΡΩΔΙΑ

Από τις 23 Οκτωβρίου 2015 και κάθε Παρασκευή απόγευμα, στο Πνευματικό Κέντρο της Μητροπόλεως στην Ευαγγελίστρια, ανοίγουν τα φτερά τους στον κόσμο της μουσικής και θα κάνουν τις πρόβες τους, στις 6:00 η Παιδική Χορωδία και στις 7:30 η Νεανική Χορωδία Ευρωπαϊκής Μουσικής της Ιεράς Μητροπόλεώς μας.

ΣΥΝΑΞΕΙΣ ΝΕΩΝ

Από τις 22 Οκτωβρίου και κάθε Πέμπτη, στον Ιερό ναό του Αγίου Αχιλλείου Γηροκομείου, στις 9:00 το βράδυ, θα πραγματοποιούνται συνάξεις νέων  με Απόδειπνο και συζήτηση. Στόχος των συνάξεων αυτών είναι ο διάλογος της Εκκλησίας με τους νέους της κοινωνίας των Γρεβενών.

Η «αλήθεια των πολλών αναπνοών» και το Μάθημα των Θρησκευτικών (ΜτΘ)

του Θανάση Καλαμάτα

Ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω τη νοοτροπία των αγαπητών συναδέλφων της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων. Τελευταίο ηχηρό ντοκουμέντο, άκρως παραπλανητικό, θεολογικά και παιδαγωγικά αντιδεοντολογικό, το προχθεσινό Δελτίο Τύπου του Διοικητικού της Συμβουλίου (βλ., εδώ: H Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων (ΠΕΘ) για τις θέσεις του «ΚΑΙΡΟΥ» σχετικά με το μάθημα των Θρησκευτικών) ενάντια στους συναδέλφους του Πανελλήνιου Θεολογικού Συνδέσμου «ΚΑΙΡΟΣ για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης», που επιτέλους σε συνέντευξη Τύπου (βλ., εδώ: Πραγματοποιήθηκε η Συνέντευξη Τύπου του ΚΑΙΡΟΥ/ ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ «ΚΑΙΡΟΥ» προς τον Υπουργό Παιδείας για τα θρησκευτικά) τόλμησαν να πουν το αυτονόητο για το Μάθημα των Θρησκευτικών (ΜτΘ) και τη θέση που οφείλει να έχει σήμερα στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Το χειρότερο, βέβαια, σ’ αυτήν την περίπτωση είναι το γεγονός ότι μέσω του Μαθήματος των Θρησκευτικών (ΜτΘ), οι αγαπητοί συνάδελφοι της ΠΕΘ διεκδικούν για τον εαυτό τους το αλάθητο, αλλά και το ρόλο του υπερασπιστή της Ορθόδοξης Πίστης, ενώ όλοι οι άλλοι, εκείνοι δηλαδή που αγωνιούν και παλεύουν να ανοίξουν τους ορίζοντες του μαθήματος σε νέα πεδία, πρωτίστως θεολογικά και παιδαγωγικά τεκμηριωμένα, είναι αυτοί που διδάσκουν τους νέους και τις νέες μας στα σχολειά μας, τον «μηδενισμό», τη «θρησκευτική σύγχυση» και τον «θρησκευτικό συγκρητισμό»· συνεπώς για έναν απλό γονιό και πολίτη, πιθανόν να είναι προδότες της πίστεως. Θλιβερό, πράγματι ατόπημα να εκφράζονται τέτοιες απόψεις. Και ακόμη θλιβερότερο το γεγονός, η έλλειψη ενός έντιμου και ειλικρινούς διαλόγου, ανάμεσα σε θεολογικούς επιστημονικούς φορείς, όπως άλλωστε είναι η ΠΕΘ και ο«ΚΑΙΡΟΣ για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης», όσο κι αν αυτοί εκφράζουν διαφορετικές νοοτροπίες. Λείπει η σύνθεση απόψεων, και γι’ αυτό προσωπικά λυπάμαι βαθύτατα.

Εδώ, για τους αγαπητούς συναδέλφους της ΠΕΘ, «ταιριάζουν γάντι» όσα γράφει  σ’ ένα βιβλίο του το γνήσιο μακαριστό τέκνο της ελληνορθόδοξης παράδοσής μας, ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης: «είναι αυτόχρημα γελοίο το να προσπαθεί κανείς να αποδείξει κάτι. Ξεμοιάζει εντελώς με την ποικιλία των διαφόρων εκείνων, που ξεκινώντας από το άριστα στα μαθηματικά του Γυμνασίου, καταγίνονται να αποδείξουν τον τετραγωνισμό του κύκλου. Τους αφόρητα εγωκεντρικούς αποτυχημένους, που θέλουν μ’ ένα λόγο δικό τους, να υποκαταστήσουν την αλήθεια των πολλών αναπνοών», (ΝΙΚΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΠΕΝΤΖΙΚΗΣ, Ομιλήματα, εκδ. Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα 1972, 122).

Ο Θανάσης Καλαμάτας είναι Δρ. Θεολογίας ΑΠΘ και υπηρετεί ως Θεολόγος Καθηγητής στο Πειραματικό ΓΕ. Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου

http://blogs.sch.gr/akalamatas/author/akalamatas/

ΚΑΙΡΟΣ: Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Χολαργός, 20 Οκτωβρίου 2015

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ο Πανελλήνιος Θεολογικός Σύνδεσμος «ΚΑΙΡΟΣ» έδωσε στη δημοσιότητα Ανοικτή Επιστολή προς τον Υπουργό Παιδείας, κ. Νίκο Φίλη, με την οποία τον καλεί να προχωρήσει στην άμεση εφαρμογή του νέου Προγράμματος Σπουδών που έχει ήδη εκπονηθεί από το Υπουργείο για το Μάθημα των Θρησκευτικών.

Σε συνέντευξη τύπου, που πραγματοποιήθηκε σήμερα Τρίτη 20/10/2015 στην αίθουσα συνεδριάσεων του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Αθηνών (Ακαδημίας 18), οι εκπρόσωποι του ΚΑΙΡΟΥ εξήγησαν κάτι που δεν είναι γνωστό στην κοινή γνώμη· πως υπάρχει επεξεργασμένο Πρόγραμμα Σπουδών, με το οποίο τα Θρησκευτικά αναβαθμίζονται σε ένα σύγχρονο, ανοιχτό, μη-κατηχητικό και μη-ομολογιακό μάθημα, που απευθύνεται σε όλα τα παιδιά του ελληνικού σχολείου ανεξάρτητα από την εθνική και θρησκευτική προέλευσή τους. Το νέο αυτό πρόγραμμα έχουν εκπονήσει οι υπηρεσίες του υπουργείου, το δε κομμάτι που αφορά το Δημοτικό και το Γυμνάσιο έχει ήδη εφαρμοστεί πιλοτικά σε μεγάλο αριθμό σχολείων.

Οι ομιλητές στην πρώτη φωτογραφία είναι, από αριστερά προς τα δεξιά, Θανάσης Παπαθανασίου, Δρ. θεολογίας, εκπαιδευτικός, Βασίλης Ξυδιάς, εκπαιδευτικός θεολόγος, Δημήτρης Μόσχος, επίκουρος καθηγητής της Θεολογικής Αθηνών, Πρόεδρος του ΚΑΙΡΟΥ, Άγγελος Βαλλιανάτος, σχολικός σύμβουλος θεολόγων στη β΄βάθμια εκπαίδευση.

Την παρουσίαση ξεκίνησε ο σχολικός σύμβουλος θεολόγων Άγγελος Βαλλιανάτος, ο οποίος μίλησε για τις τάσεις και τα διαφορετικά μοντέλα που υπάρχουν για τη διδασκαλία των θρησκειών σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το Συμβούλιο της Ευρώπης, είπε, θεωρεί αναγκαία τη διδασκαλία της θρησκείας όπως και των μη-θρησκευτικών απόψεων, με τρόπο που να μην προσβάλλονται οι θρησκευτικές πεποιθήσεις των μαθητών και των γονέων τους. Σημείωσε δε ότι μετά την επίθεση στο περιοδικό Charly Hebdo, μελετάται ακόμα και στη Γαλλία, που είναι η μήτρα του κοσμικού κράτους, η διδασκαλία περί των θρησκειών στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, ώστε οι Γάλλοι πολίτες να μπορούν να κατανοήσουν το θρησκευτικό φαινόμενο, στις καλές και στις κακές του πλευρές.

Στη συνέχεια ο Δρ. θεολογίας και εκπαιδευτικός Θανάσης Παπαθανασίου ανέλυσε τους λόγους που καθιστούν αναγκαία σήμερα τη θρησκευτική εκπαίδευση ως ένα απαραίτητο μέσο για τον θρησκευτικό γραμματισμό των αυριανών Ελλήνων πολιτών, είτε είναι πιστοί είτε όχι. Και σημείωσε πως ενώ η θρησκευτική άποψη του καθενός είναι και πρέπει να είναι ελεύθερη προσωπική επιλογή, εντούτοις το ίδιο το φαινόμενο των θρησκειών, καθώς και οι πολιτικές και κοινωνικές συνέπειες της θρησκευτικής ένταξης, αφορούν τη δημόσια σφαίρα. Συμμετέχουν στη γενεαλογία και στην πορεία του σύγχρονου κόσμου. Δεν μπορεί λοιπόν, είπε, η πολιτεία να αντιμετωπίζει το θρησκευτικό φαινόμενο σαν ιδιωτική υπόθεση.

Ο Πρόεδρος του ΚΑΙΡΟΥ, Δημήτρης Μόσχος, επίκουρος καθηγητής της Θεολογικής Αθηνών, περιέγραψε αναλυτικά τους στόχους, το περιεχόμενο, και τη διδακτική μεθοδολογία του νέου προγράμματος σπουδών. Είπε ότι το πρόγραμμα αυτό βασίζεται σε ένα σύγχρονο μοντέλο θρησκευτικού μαθήματος, όπου η θρησκεία αντιμετωπίζεται ως συστατικό στοιχείο της ιστορίας και του πολιτισμού ενός τόπου. Με την έννοια αυτή, είπε, το συγκεκριμένο πρόγραμμα εστιάζει στη χριστιανική ορθόδοξη παράδοση, αλλά με γνωσιακή και όχι κατηχητική λογική, παρέχοντας παράλληλα συστηματική προσέγγιση στις άλλες θρησκείες. Και διευκρίνισε πως δεν πρόκειται, όπως πολλοί νομίζουν, για θρησκειολογία, διότι κάτι τέτοιο δεν ταιριάζει παιδαγωγικά στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Κλείνοντας τη συνέντευξη, ο εκπαιδευτικός Βασίλης Ξυδιάς, ο οποίος είχε και τον συντονισμό της συζήτησης, ανέλυσε τα βασικά σημεία της Ανοικτής Επιστολής προς τον Υπουργό, καλώντας τον εκ μέρους του ΚΑΙΡΟΥ να εγκαταλείψει την αναποφασιστικότητα των προκατόχων του, και να προβεί από την επομένη κιόλας σχολική χρονιά, 2016-2017, στην εφαρμογή του νέου προγράμματος.

Με εκτίμηση

Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΚΑΙΡΟΥ

Για επικοινωνία, πρόσθετο υλικό κλπ:

·      Αργυρώ Κασιμάτη, 694.681.1994, argkas@yahoo.gr

·      Θοδωρής Στεφάνου, 698.056.5642, teo.stefanou@gmail.com

·      Bασίλης Ξυδιάς, 698.100.8059, xbasil@sch.gr

Ιστοσελίδα: www.kairosnet.gr

ΚΑΙΡΟΣ: Ανοικτή επιστολή στον Υπουργό Παιδείας

Χολαργός, 20 Οκτωβρίου 2015 ΠΡΟΣ τον Υπουργό Παιδείας ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Κύριε υπουργέ

ΕΦΑΡΜΟΣΤΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ

ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

Ουδέν κακόν αμιγές καλού. Και απ’ αυτόν τον κανόνα δεν εξαιρείται ο πρόσφατος θόρυβος για τις απαλλαγές από τα θρησκευτικά, δεδομένου ότι έστω και με αυτόν τον τρόπο ήρθε στο φως η αμηχανία της ελληνικής πολιτείας σε ό,τι αφορά τη θέση και τον χαρακτήρα της θρησκευτικής αγωγής στο ελληνικό σχολείο. Παρακάμπτοντας λοιπόν το έλασσον, που είναι το θέμα των απαλλαγών, θα θέλαμε να επιστήσουμε την προσοχή σας στο μείζον, που είναι το θέμα αυτού καθαυτού του μαθήματος των θρησκευτικών: σε ποιους μαθητές απευθύνεται, ποιοι είναι οι παιδαγωγικοί του στόχοι, ποιο είναι το αντικείμενό του και ποια είναι η διδακτική του μεθοδολογία.

Κατά τη γνώμη μας, που αποτελεί και γνώμη μεγάλου τμήματος των Ελλήνων θεολόγων, η θεμιτή και εφικτή λύση για τη διδασκαλία των θρησκευτικών στη σύγχρονη Ελλάδα είναι ένα μάθημα μη-ομολογιακό και μη-κατηχητικό, που απευθύνεται σε όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες του ελληνικού σχολείου ανεξάρτητα από την εθνική και θρησκευτική τους προέλευση· ένα μάθημα που προσεγγίζει τη θρησκεία ως διαχρονική ανθρώπινη πραγματικότητα και ως τμήμα της ιστορίας και του πολιτισμού του λαού μας, φέρνοντας παράλληλα τα παιδιά σε επαφή με τις κύριες θρησκευτικές παραδόσεις όλου του κόσμου, ώστε μέσα από τη μελέτη, την έρευνα και τη συνεργασία, να μπορούν να αντιμετωπίσουν την προκατάληψη και την έλλειψη ανεκτικότητας και να προωθήσουν την αλληλοκατανόηση και τον σεβασμό στην ετερότητα.

Περί όλων αυτών ακούσαμε διάφορα τις τελευταίες μέρες· άλλα εκ των οποίων μας έκαναν να αναθαρρήσουμε, άλλα να χαμογελάμε πικρά, και άλλα μας τρόμαξαν. Γι’ αυτό και δεν θεωρούμε ότι είναι η στιγμή για πολλά λόγια· το αίτημά μας είναι ένα και απλό. Κύριε υπουργέ, έχετε τη λύση στο συρτάρι σας. Δεν έχετε παρά να την εφαρμόσετε από την επομένη κιόλας σχολική χρονιά 2016-17: είναι τα νέα Προγράμματα Σπουδών του μαθήματος των θρησκευτικών για Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο, σχεδιασμένα και επεξεργασμένα από τις αρμόδιες επιστημονικές επιτροπές του υπουργείου σας, μέλη των οποίων ήταν Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, Σχολικοί Σύμβουλοι και μάχιμοι εκπαιδευτικοί της τάξης. Ειδικά μάλιστα το πρόγραμμα για το Δημοτικό και το Γυμνάσιο έχει εφαρμοστεί πιλοτικά σε πολλά σχολεία, υπάρχει κατατεθειμένη η αξιολόγησή του από τους εκπαιδευτικούς που το εφάρμοσαν, και δεν μένει παρά η γενικευμένη κανονική εφαρμογή του.

Πρέπει δε να τονιστεί ότι οι ειδικές επιστημονικές επιτροπές που εκπόνησαν το πρόγραμμα αξιοποίησαν τον προβληματισμό και τη συνεισφορά μεγάλου αριθμού συναδέλφων. Μ’ άλλα λόγια, το πρόγραμμα αυτό έχει προκύψει σε μεγάλο βαθμό «από τα κάτω» (βλ. και τη Διακήρυξη Αρχών του ΚΑΙΡΟΥ, Δεκέμβριος 2009). Δεν είναι ένα αυθαίρετο διοικητικό δημιούργημα, και δεν έχει καμία σχέση με πολιτικές επιλογές της α΄ ή της β΄ κυβέρνησης.

Κατανοούμε ότι η προτεινόμενη αλλαγή συνιστά σημαντική μεταρρύθμιση, που προκαλεί αμηχανία και γεννά αμφιβολίες σε πολύ κόσμο, αλλά είναι η λύση που συναντά τις μαθησιακές ανάγκες των μαθητών και μαθητριών του ελληνικού σχολείου και απαντά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία. Το άλλο θα ήταν ή να περάσουμε στον κατακερματισμό του σώματος των μαθητών, υιοθετώντας διαφορετικά μαθήματα για κάθε θρησκευτική κοινότητα, και μεταθέτοντας την ευθύνη τους στη διοικούσα εκκλησία και στις άλλες ομολογιακές και θρησκευτικές κοινότητες, ή να διαιωνίσουμε το σημερινό αμήχανο και αντιφατικό καθεστώς, όπου ο χαρακτήρας του μαθήματος διαμορφώνεται ανάλογα με το ποιος εκπαιδευτικός της πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης το διδάσκει.

Κατανοούμε επίσης την αμηχανία της διοικούσας εκκλησιαστικής ιεραρχίας, η οποία αισθάνεται ότι ανατρέπεται έτσι ένα καθεστώς πολλών δεκαετιών. Αυτό όμως δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό. Ιδίως όταν σε παλαιότερες περιόδους το σχολικό μάθημα υποκαθιστούσε την πνευματική κατήχηση που η εκκλησία όφειλε να παρέχει στα μέλη της, και που είναι ατελέσφορο να γίνεται σε σχολική τάξη. Ίσως είναι λοιπόν αυτή μια καλή ευκαιρία για να αναλάβει η ίδια η εκκλησία την ευθύνη της κατήχησης των μελών της – ανηλίκων και ενηλίκων – και θα ήταν πολύ μεγάλη τιμή και χαρά μας, αν μπορούσαμε να συμβάλουμε κι εμείς σ’ αυτό.

Κύριε υπουργέ, ας μην υπάρχει καμία παρανόηση επ’ αυτού. Η σχολική θρησκευτική αγωγή δεν είναι παραχώρηση προς την Εκκλησία και δεν εντάσσεται στις σχέσεις εκκλησίας-κράτους. Είναι αμιγής υποχρέωση της ελληνικής πολιτείας προς όλους ανεξαίρετα τους πολίτες της. Από την άποψη αυτή είναι λάθος το σχολικό μάθημα των θρησκευτικών να εμφανίζεται ως αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ της πολιτικής και της εκκλησιαστικής ηγεσίας. Ο διάλογος είναι ασφαλώς επιβεβλημένος με κάθε ενδιαφερόμενο, πολύ περισσότερο με τους εκπροσώπους της Εκκλησίας. Άλλο όμως διάλογος για την εύρεση του ορθού και του αληθούς, και άλλο διαπραγμάτευση για τα μερίδια της εξουσίας.

Δεν σας κρύβουμε ότι δηλώσεις και διατυπώσεις που κυκλοφορούν στα μέσα ενημέρωσης και αποδίδονται σε σας ή σε συνεργάτες σας μας κάνουν να ανησυχούμε για πιθανή υπαναχώρηση από την εφαρμογή του νέου Προγράμματος Σπουδών – είτε προς μια δήθεν πιο «προοδευτική» αλλά στην ουσία της ξεπερασμένη κατεύθυνση (π.χ. αμιγής θρησκειολογία), είτε προς μια πιο «συντηρητική» (ένας Θεός ξέρει ποια). Και τα δύο αυτά ενδεχόμενα θα ακύρωναν ολοσχερώς την υπάρχουσα σήμερα δυνατότητα μιας ιστορικής τομής στην ελληνική εκπαίδευση προς όφελος των παιδιών.

Ζητούμε λοιπόν να προχωρήσετε σ’ αυτή την ώριμη από κάθε άποψη αλλαγή χωρίς τους δισταγμούς και τις υπαναχωρήσεις των προκατόχων σας. Δεν είναι τόσο φοβερό. Εσείς καλείστε να πάρετε μια διοικητική απόφαση. Το κύριο βάρος της εφαρμογής του νέου Προγράμματος Σπουδών του μαθήματος των θρησκευτικών θα το σηκώσουμε εμείς, οι εκπαιδευτικοί του ελληνικού σχολείου.

Με εκτίμηση

Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΚΑΙΡΟΥ

Αναστάσιος:Η βία εν ονόματι της θρησκείας βιάζει την ουσία της θρησκείας.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΑΣΚΕΨΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

“Θρησκευτικός και πολιτιστικός πλουραλισμός

και ειρηνική συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή”

18-20 Οκτωβρίου 2015

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ – ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

Υπό του Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

{Προσφωνήσεις}

    Η ενσυνείδητη αποδοχή του θρησκευτικού και πολιτιστικού πλουραλισμού και η ειρηνική συνύπαρξη των διαφόρων κοινοτήτων μπορούν να προέλθουν από δυο αντίθετες αφετηρίες. Είτε από την αδιαφορία για τη θρησκευτική πίστη είτε από τη συνειδητή βίωση της ουσίας της θρησκείας. Αντιστρόφως, η θρησκευτική μισαλλοδοξία ανάμεσα σε συνυπάρχουσες θρησκευτικές κοινότητες και πολιτιστικές παραδόσεις είναι δυνατόν να αναπτυχθεί α) από σπέρματα θρησκευτικού τύπου, π.χ. από έναν ακραίο φανατισμό β) από μη θρησκευτικές ρίζες π.χ. παράγοντες πολιτικούς, εθνικιστικούς, που χρησιμοποιούν τη θρησκεία για άλλες επιδιώξεις. Όλες αυτές οι ρίζες εξακολουθούν να είναι ισχυρές στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.

    Πάντως, ο ανθρώπινος πόθος για παγκόσμια ειρήνη παραμένει εναγώνιος . Κάθε λοιπόν προσπάθεια για μελέτη και αντιμετώπιση του πολυσύνθετου αυτού προβλήματος αποτελεί πολύτιμη προσφορά. Αξίζουν συνεπώς ολόψυχα συγχαρητήρια στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ελληνικής Δημοκρατίας, στον επικεφαλής εξοχώτατο Υπουργό Εξωτερικών Καθηγητή κ. Νικόλαο Κοτζιά και τους εκλεκτούς συνεργάτες του, για την πρωτοβουλία να οργανωθεί το παρόν Διεθνές Συνέδριο. Χαιρετίζουμε με ιδιαίτερη χαρά την έναρξη των εργασιών του και ευχόμεθα πολύκαρπη επιτυχία. Επιτρέψατέ μου εισαγωγικά να επισημάνω εν συντομία τρία σημεία.

    1. Προσωπικά πιστεύω ότι η καλλιέργεια μιας υγιούς θρησκευτικής συνειδήσεως αποτελεί το σταθερότερο θεμέλιο της ειρηνικής συνυπάρξεως. Και όχι η θρησκευτική αδιαφορία.

    Στις μονοθεϊστικές θρησκείες που δεσπόζουν στη Μέση Ανατολή διαπιστώνονται: α) αναζήτηση εσωτερικής ειρήνης˙ β) η χαλιναγώγηση της επιθετικότατος˙ γ) αρχές ειρηνικής συμβιώσεως˙ δ) επιδίωξη ειρηνικών σχέσεων με το Θεό˙ ε) παροτρύνσεις για την διατήρηση της ειρήνης σε όλη την ανθρωπότητα. Οι χριστιανοί ιδιαίτερα προσβλέπουν σε «Θεό Ειρήνης» και εκζητούν την επέμβαση Του.

   Οι υπεύθυνοι μέσα στις θρησκευτικές κοινότητες οφείλουμε να καλλιεργήσουμε μια ειρηνική θεολογία και ανθρωπολογία, αντλώντας από τον πλούτο των θρησκευτικών μας αρχών και από τις καλύτερες σελίδες των παραδόσεών μας. Ιδιαίτερα καλούμεθα να στηλιτεύσουμε κάθε μορφή βίας. Τονίζοντας το χρέος παντός ανθρώπου να σέβεται τη θρησκευτική ελευθερία των συνανθρώπων του. Η βία εν ονόματι της θρησκείας βιάζει την ουσία της θρησκείας. Και κάθε έγκλημα στο όνομα της θρησκείας είναι έγκλημα κατά της ίδιας της θρησκείας. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το λάδι της θρησκείας, για να δυναμώνει τη φωτιά των συγκρούσεων. Η θρησκεία είναι θείο δώρο, που γαληνεύει τις καρδιές, θεραπεύει τις πληγές και φέρνει πλησιέστερα άτομα και λαούς.

    2. Η ειρήνη συνδέεται άμεσα με τη δικαιοσύνη. Ένας άδικος κόσμος δεν μπορεί να είναι ειρηνικός. Σαφής κανόνας στην Παλαιά Διαθήκη είναι: “ποιεῖν δίκαια καὶ ἀληθεύειν ἀρεστὰ παρὰ Θεῷ μᾶλλον ἢ θυσιῶν αἷμα.”(Παρ. 21,3) Στον αιώνα μας, η ειρήνη και η δικαιοσύνη έχουν προσλάβει ένα ακόμα συνώνυμο: ανάπτυξη. Η φτώχεια παραμένει ο χειρότερος τύπος βίας. Όταν οι άνθρωποι στερούνται των στοιχειωδών μέσων για την επιβίωσή τους, δεν είναι παράξενο να στρέφονται προς άλλες κατευθύνσεις και να υιοθετούν ακραίες θρησκευτικές αντιλήψεις για την επίτευξη μιας δίκαιης κοινωνίας.

    Προφανώς, υπάρχει μια γενικότερη ευθύνη των μεγάλων δυνάμεων για τις κρίσεις της Μέσης Ανατολής. Αποφάσεις για βίαιες αλλαγές ηγεσιών και καθεστώτων, προμήθεια οπλισμού, απάθεια στις παράπλευρες απώλειες, με θύματα εκατομμυρίων αθώων και τεράστια κύματα προσφύγων, μόλυνση του περιβάλλοντος και καταστροφή σπάνιων μνημείων του πολιτισμού. Καιρός πλέον όλοι οι υπεύθυνοι να αποτινάξουν τον λήθαργο και να δράσουν επείγοντος και αποτελεσματικά, για την κατάπαυση της τρομερής αιματοχυσίας.

    Η ειρήνη και η ασφάλεια θα εδραιωθούν με τη φροντίδα για κοινωνική δικαιοσύνη και ανάπτυξη των φτωχότερων κοινωνιών του πλανήτη. Θα είναι τραγικά πολιτικό λάθος, λόγω αμελείας ή υπεροψίας, να αφήνουμε να εξελιχθεί ένα νέο πολύμορφο προλεταριάτο, το οποίο θα καταχρασθεί την πνευματική “ατομική ενέργεια” μιας θρησκευτικής παραδόσεως.

    3. Τελικά, το αντίθετο της ειρήνης δεν είναι ακριβώς ο πόλεμος, αλλά ο εγωκεντρισμός. Ο ατομικός, ο συλλογικός, ο εθνικός, ο φυλετικός. Αυτός επιστρατεύει τις ποικίλες μορφές βίας, που φονεύουν με διάφορους τρόπους την ειρηνική συμβίωση. Αυτός είναι ο εμπνευστής και τροφοδότης των μεγάλων ή μικρότερων συγκρούσεων και αυτός αδιάκοπα ανανεώνει το μίσος.

    Το αντίδοτο στον εγωκεντρισμό δεν είναι οι γενικόλογες συμβουλές ούτε οι ποικίλοι νόμοι και οι κρατικοί μηχανισμοί καταστολής˙ αλλά η ενδυνάμωση της αγάπης μέσα στην κοινωνία. Μιας πολυδιάστατης έμπρακτης αγάπης που δεν περιορίζεται από σύνορα, προκαταλήψεις, ή κάθε είδους διακρίσεις. Εδώ βρίσκεται και η τεράστια δυνατότητα και συμβολή μιας υγιούς θρησκευτικής συνειδήσεως. Αυτή, ακόμα και σε συνθήκες μακροχρόνιων συγκρούσεων, χαρίζει τη δύναμη της συγχωρητικότητος και της συμφιλιώσεως. Η δύναμη της αγάπης, τελικά, είναι εκείνη που μπορεί να νικήσει την αγάπη της δύναμης, η οποία διαρκώς καταστρέφει την ειρήνη. Αστείρευτη πηγή αγάπης παραμένει η αλήθεια, την οποία με τον πιο λιτό και συγκλονιστικό τρόπο διατύπωσε ο ευαγγελιστής Ιωάννης: «Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί, καὶ ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ.»(Ά Ιω. 4: 16).

    Εύχομαι ολόψυχα, μέσα από τις εισηγήσεις, τις συζητήσεις και τον γενικότερο προβληματισμό της διασκέψεως μας, να αντλήσουμε πολύτιμο υλικό για μια πληρέστερη εμβάθυνση στο κρίσιμο θέμα που μας απασχολεί. Και να συνεχίσουμε με περισσότερο ενθουσιασμό να είμαστε εργάτες ειρήνης, με τη βεβαιότητα ότι ο αδιάκοπος αγώνας για την ειρήνη, τη δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη είναι ό,τι πιο ουσιαστικό και πολύτιμο μπορεί κανείς να προσφέρει για την επιβίωση και την πολιτιστική ανάπτυξη της Μέσης Ανατολής.

http://orthodoxalbania.org/alb/index.php/el/lajme-2/blog/3611-2015-10-19-18-58-31