Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και οι διακόνισσες

 Απόσπασμα από την πρόσφατη έκδοσή μας :

Τρεις Ιεράρχες:Η Επανάσταση της Πίστης και της Δράσης.

....Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος μάλιστα θεωρούσε ότι πρέπει να υπάρχει ισοτιμία των φύλων, όπως γίνεται με τα πρόσωπα του Τριαδικού Θεού. Ερχόμενος σε ρήξη με τις ανδροκρατικές αντιλήψεις της εποχής του, επιλέγει ως πρώτη μεταξύ των συνεργατών του μια γυναίκα διακόνισσα, τη μετέπειτα Αγία Ολυμπιάδα η οποία αναδεικνύεται σε ηγέτιδα του χριστιανικού κοινωνικού  έργου. Η Αγία Ολυμπιάδα συνδέθηκε με στενή φιλία με τον Χρυσόστομο και στάθηκε στο πλευρό του ακόμα και στις διώξεις που υπέστη. Κατά το χρονικό διάστημα της εξορίας του ο ιερός Πατέρας της στέλνει δεκαεπτά επιστολές για την ενθαρρύνει και να την βοηθήσει να ξεφύγει από την κατάθλιψη στην οποία έπεσε από τη στεναχώρια της λόγω των δυσκολιών του ίδιου στην εξορία.  Εκτός από την διακόνισσα Ολυμπιάδα υπήρχαν και άλλες διακόνισσες που φαίνεται ότι συνεργάζονταν στενά με τον Άγιο. Ο Γεώργιος Αλεξανδρείας στη βιογραφία του Χρυσοστόμου αναφέρει τις Πενταδία, Πρόκλη και Σιλβανή ή Σαλβίνα. Η τελευταία μάλιστα ήταν Μαυριτανικής καταγωγής και διακρινόταν για τη σπουδαία τα μόρφωση. Σε άλλες πηγές συναντάμε και άλλα ονόματα διακονισσών όπως η Αμπρούκλη, η Σαβινιανή, η Νικαρέττη, η Ελισσανθίας, η Παλλαδίας, η Μαρτυρίας κ.λπ. Οι διακόνισσες ήταν γυναίκες με δυνατή προσωπικότητα, γνώσεις ,πίστη,  και ικανότητα στο χειρισμό δύσκολων θεμάτων που είχαν να κάνουν με τη διοίκηση της Εκκλησίας αλλά και με την ευρύτερη λειτουργία της. Έφεραν σε πέρας δηλαδή αποστολές και έλυναν προβλήματα που ακόμη και σήμερα θεωρείται ότι είναι υπόθεση των ανδρών π.χ. ο Χρυσόστομος από την εξορία απευθυνόμενος στην Ολυμπιάδα  της λέει να φροντίσει να μη γίνει σύντομα η εκλογή του επισκόπου των Γότθων προκειμένου να εκλεγεί ο κατάλληλος. Σε άλλη περίπτωση απευθύνεται σε μια γυναίκα που ζούσε στη Ρώμη και ονομάζονταν Ιταλική και της ζητάει να παρέμβει να σταματήσουν τα μεγάλα προβλήματα που ταλαιπωρούν τις Εκκλησίες της Ανατολής. Όπως αντιλαμβάνεται κάποιος οι επιλογές του Χρυσοστόμου δείχνουν ότι αποδέχεται την αντίληψη ότι στο χώρο της Εκκλησίας δεν υπάρχουν δουλειές μόνο για άνδρες και ότι οι γυναίκες πρέπει να περιορίζονται σε συγκεκριμένες διακονίες. Όλες οι ασχολίες είναι για όλους και για όλες χωρίς καμία διάκριση φύλου. Στην κατανόηση αυτής της άποψης μας  βοηθάει η ισχυροποιημένη θεσμικά θέση των διακονισσών στην εκκλησία τον 4^ο αιώνα. Όπως λέει ο καθηγητής Θεοδώρου: « Από το τέλος όμως του 4ου αιώνα, μέσα στις Αποστολικές Διαταγές υπάρχει κείμενο για την χειροτονία των Διακονισσών παρόμοιο με εκείνο που υπάρχει σε όλες τις τάξεις ανωτέρου και κατωτέρου κλήρου. Τότε, βέβαια, δεν έκανε ακόμη η Εκκλησία διάκριση μεταξύ ανωτέρου και κατωτέρου κλήρου».

Οι διακόνισσες είχαν σχέση εμπιστοσύνης και απόλυτης αγάπης με τον Χρυσόστομο. Αυτό φαινόταν σε όλη τη διάρκεια της συνεργασίας τους αλλά και σε δύο ξεχωριστά περιστατικά. Το πρώτο συνέβη όταν ο Ιερός Πατέρας τους ανακοίνωσε την εκθρόνιση του από τον Αρχιεπισκοπικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης και την φυγή του στην εξορία. Τότε αυτές έπεσαν κλαίγοντας στο έδαφος και του φιλούσαν τα πόδια. Το δεύτερο έχει να κάνει με την απαίτηση του Αυτοκράτορα να τον αποκηρύξουν. Όλες τους το αρνήθηκαν και πλήρωσαν το τίμημα γι αυτή τους την επιλογή. Αρωγός για την παραπάνω εκτίμησή μας είναι και το περιεχόμενο των επιστολών της αλληλογραφίας Χρυσοστόμου και διακονισσών. Ενδεικτικά αναφέρουμε αποσπάσματα στην Αμπρούκλη: «Το ότι πρώτη μας εγράψατε (επιστολήν) το θεωρούμεν απόδειξιν αγάπης προς ημάς θερμής και δραστικής και διαθέσεως γνησίας, ειλικρινούς και θερμοτέρας και από την φωτιάν ακόμη» ενώ σε άλλο σημείο την αποκαλεί « δέσποινά μου, εντιμοτάτη και κοσμιωτάτη».(επιστολή 3^η )