Ο κ.Τελεβάντος, η Λέσβος , τα Θρησκευτικά και ο π. Βασίλειος Θερμός

 Δεν έχουν περάσει παρά λίγες μόνο μέρες που κάναμε ξεκάθαρο μέσα από το blog μας πως η ασυλία των ιδιοκτητών της Αλήθειας τελείωσε. Συγκεκριμένα γράφαμε:" Πάνε χρόνια τώρα, που σε καθημερινή βάση μέσα από συγκεκριμένα blogs,εφημερίδες, περιοδικά αλλά και από τους άμβωνες των ναών, γινόμαστε μάρτυρες μιάς ανήθικης (αλλά και χρηζούσης  ψυχιατρικής έρευνας ενίοτε) επίθεσης, από συγκεκριμένα πρόσωπα εναντίον θεολόγων, πανεπιστημιακών, ιερέων, επισκόπων, συγγραφέων, πατριαρχών….Όλοι τους  κατηγορούνται για Παπισμό, Προτεσταντισμό,   Συγκρητισμό…είναι όργανα της Νέας Εποχής, προδότες της πίστης και της πατρίδας, (αυτά τα δύο σε συσκευασία του ενός, πάντα πουλούσαν πολύ) άνθρωποι του Αντιχρίστου, κακόδοξοι κ.λ.π. Η «καθαρότητά» τους δεν ανέχεται ούτε την παρουσία προσωπικοτήτων όπως ο Αναστάσιος Αλβανίας η ο Αλέξανδρος Σμέμαν. 

      Δυστυχώς, η ευγένεια και η ανεκτικότητα πολλές φορές εκλαμβάνονται ως αδυναμία από μερικούς. Όλα όμως έχουν τα όριά τους…Δεν σας αντέχουμε άλλο κύριοι, ούτε εσάς, ούτε την «καθαρότητά» σας. 

Εδώ θα είμαστε…" Δεν πέρασε παρά ελάχιστος χρόνος και στο blog του κ.Τελεβάντου, παραμονές της επιμορφωτικής ημερίδας που οργανώνεται στη Λέσβο από το Σχολικό Συμβουλο Ανδρέα Αργυρόπουλο και το Γυμνάσιο Πολιχνίτου με θέμα σχετικό με τα Θρησκευτικά στο Νέο Σχολείο και ομιλητή τον κ.Σταύρο Γιαγκάζογλου, δημοσιεύτηκε το ακόλουθο κείμενο:

Τετάρτη, 27 Οκτωβρίου 2010

ΠΡΟΣΟΧΗ ΑΠΟ ΤΗ ΣΑΤΑΝΙΚΗ ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ

'' ΠΡΟΣΟΧΗ ΑΠΟ ΤΗ ΣΑΤΑΝΙΚΗ ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

============

Συγχαίρουμε τους αγαπητούς θεολόγους του Νομού Λέσβου αλλά και τους μεταπτυχιακούς φοιτητές της Θεολογίας οι οποίοι εξέδωσαν ανακοινώσεις με τις οποίες ζητούν να μην καταργηθεί ο υποχρεωτικός χαρακτήρας του μαθήματος των θρησκευτικών.

Παρακαλούμε όμως όλους να προσέξουν την παγίδα που προωθεί η ομάδα των Γενίτσαρων του Γιαγκάζογλου. Δημιούργησαν, σε συνεργασία με τη Δραγώνα, το θέμα για να ξεσηκωθεί ο σάλος, ενώ γνώριζαν ότι είναι αντισυνταγματική η μετατροπή των θρησκευτικών σε προαιρετικό μάθημα.

Αφού είδαν τις αντιδράσεις της Ιεραρχίας και των θεολόγων τώρα θα έρθουν να προσφέρουν ως “έκπτωση” την ακόλουθη πονηρή πρόταση: “Δεν θέλετε να παραμείνει το μάθημα των θρησκευτικών υποχρεωτικό για να μη χάσετε τη δουλειά σας ή για να έχετε ελπίδα διορισμού; Επομένως δεχτείτε τη μετατροπή του μαθήματος σε πολιπολιτισμικό και θρησκειολογικό!.

Γι’ αυτό χαιρόμαστε ιδιαίτερα επειδή ξεσηκώθηκαν οι θεολόγοι από άκρο σε άκρο της Ελλάδος για να διαμαρτυρηθούν για την προσπάθεια περιθωριοποίησης του μαθήματος των θρησκευτικών αλλά προσοχή από τις σατανικές μεθοδείες για τη μετατροπή του σε πολυπολιτισμικό, θρησκειολογικό άχρουν, άοσμο και άγευστο εξ απόψεως ορθοδόξου μάθημα όπως ήταν πάντοτε ο στόχος του Γιαγκάζογλου, των “Συναξιακών” και των Αγουριδικών που καλύπτονται πλήρως από τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο.

Παράλληλα λοιπόν με τις καθ’ όλα άξιες επαίνου διαμαρτυρίες για την μη κατάργηση του υποχρεωτικού χαρακτήρα του μαθήματος να επισημαίνεται με την ιδία ένταση η ανάγκη τα θρησκευτικά να διατηρήσουν τον ομολογιακό χαρακτήρα τους.

Παραθέτουμε στη συνέχεια την ανακοίνωση των θεολόγων της Λέσβου που μας έδωσε την αφορμή για τις πιο πάνω σκέψεις."
 Ο κ.Τελεβάντος,λοιπόν έγραψε τα παραπάνω εμπνεόμενος ,όπως γράφει ο ίδιος, από την συγκεκριμένη ανακοίνωση.

Δεν θα σχολιάσουμε ούτε το ύφος ,ούτε το ήθος του γράφοντος ,τα αφήνουμε σε εσάς,θα περιμένουμε όμως από το Δ.Σ. της Ένωσης Θεολόγων Λέσβου να διαχωρίσει τη θέση του, από τον μέχρι πρότινος συνεργάτη του προέδρου της Ενωσης των Θεολόγων κ.Τσαγκάρη, στου οποίου την ιστοσελίδα έχουν φιλοξενηθεί στο πρόσφατο παρελθόν συνεργασίες του κ. Τελεβάντου.

    Ο χώρος της Θεολογίας ,είναι χώρος ελευθερίας στον οποίο κάθε είδους φανατισμοί δεν έχουν θέση. Όλοι έχουμε δικαίωμα στη διαφορετική άποψη,κανένας όμως δεν έχει το δικαίωμα να συκοφαντεί και να διασύρει.Όπως πολύ εύστοχα αναφέρει ο Αρχιεπίσκοπος  Αλβανίας κ.Αναστάσιος:" Εκτός όμως από τον φανατισμό, που εκδηλώνεται με βίαιο τρόπο, με όπλα, οι διάφοροι φανατικοί χρησιμοποιούν και άλλα μέσα: συκοφαντικά δημοσιεύματα, παραχάραξη κειμένων, περιφρονητικούς χαρακτηρισμούς και διάφορες υποτιμητικές ετικέτες, για να πλήξουν τους αντιφρονούντες και να παραπλανήσουν τους απλοϊκούς. Ο θρησκευτικός φανατισμός αυτού του είδους δυστυχώς εμφανίζεται και σε ορισμένους 'ορθόδοξους' κύκλους"

  Να υπενθυμίσουμε στους φίλους και τις φίλες μας ότι ο κ. Τελεβάντος έχει καταδικαστεί για τις αθεολόγητες απόψεις του από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Κύπρου, μετά από επιστολή που της εστάλη ,από τον π.Βασίλειο Θερμό και την οποία δημοσιεύουμε...

23 Φεβρουαρίου 2010  

Πρός τόν Πρόεδρο καί τά Μέλη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου

τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου

Μακαριώτατε,

Πανιερώτατοι,

Θεοφιλέστατοι,

ζητῶ μέ σεβασμό τίς εὐχές Σας.

Λαμβάνω τό θάρρος νά προσθέσω φόρτο στά ἤδη ὑψηλά καθήκοντά Σας προκειμένου νά Σᾶς ἐκθέσω ἕνα σοβαρό πρόβλημα πού ἔχει δημιουργηθῆ πρόσφατα.

Τό κυπριακό περιοδικό «Ὀρθόδοξη μαρτυρία» φιλοξένησε στό τεῦχος του ὑπ’ ἀριθμόν 89 (φθινόπωρο 2009) καί στίς σελίδες 59-100 ἕνα ἐκτεταμένο κείμενο διαρθρωμένο σέ κεφάλαια καί ὑπογεγραμμένο ἀπό κάποιον ὑπό τά ἀρχικά Π.Μ.Τ., μέ τόν τίτλο «Λατρευτικοί βαρλααμίτες». Στό κείμενο αὐτό ὁ συγγραφέας ἐπιδίδεται σέ ἀκατάσχετο παραλήρημα κατηγοριῶν ἐναντίον ἐμοῦ οἱ ὁποῖες ἀποτελοῦν κραυγαλέες συκοφαντίες. Βλέπει σέ μένα πρωταγωνιστικό ρόλο σέ κάποια δῆθεν νεοφανῆ αἵρεση, καταφρόνηση τῶν ἁγίων, διάθεση κατεδαφίσεως τῆς παραδόσεως καί ἄλλα. Δέν καταχωρῶ τίς κατηγορίες ἐναντίον μου διότι τό κείμενο εἶναι διάσπαρτο ἀπό αὐτές. Περιορίζομαι μόνο νά ἀναφέρω ὅτι ἐνῶ μοῦ ἀποδίδει συγκεκριμένες θέσεις δέν μπαίνει στόν κόπο νά παραθέσει οὔτε μία παραπομπή γιά τό πότε καί ποῦ ἔγραψα ἤ εἶπα τό λάθος, οὔτε μία ἀναφορά σέ βιβλίο μου ἤ σέ ἐκπομπή μου!

Ἐπιτίθεται ὅμως καί ἐναντίον ἄλλων, ἐκλεκτῶν ἐργατῶν τῆς Ἐκκλησίας. Συγκεκριμένα:

Ἀποκαλεῖ τόν λαμπρό κληρικό πρωτ. Ἀντώνιο Πινακούλα (στόν ὁποῖο τό ἐπίσημο περιοδικό τῶν κληρικῶν Ἐφημέριος ἐμπιστεύθηκε τή συγγραφή σειρᾶς ἄρθρων γιά τό κήρυγμα) «βραχύ παρά τούς προτεστάντας ἠλαττωμένον», τόν ὁποῖον «πρόλαβαν οἱ Παυλικιανοί, οἱ Εἰκονομάχοι, οἱ γενάρχες τοῦ Προτεσταντισμοῦ Λούθηρος, Καλβίνος, Ζβίγγλιος» (σελ. 70)! Ἐνῶ ἀποδίδει στό κορυφαῖο καί διεθνῶς διάσημο θεολογικό περιοδικό Σύναξη «τσουνάμι συνειδητοῦ ἀντιεκκλησιαστικοῦ φρονήματος» (ὅ.π.)!

Ἀκόμη χαρακτηρίζει τήν πρακτική ἀναγνώσεως τῶν εὐχῶν τῆς Θείας Λειτουργίας εἰς ἐπήκοον «μακρακιστική καί βαρλααμιτική» (σελ. 60) καθ’ ἥν στιγμήν ἔχει ἀποφανθῆ περί αὐτῆς θετικά ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος σέ ἐγκύκλιό της τοῦ 2004. Ἐπίσης ἔμμεσα ὑβρίζει τήν Εἰδική Συνοδική Ἐπιτροπή Λειτουργικῆς Ἀναγεννήσεως ἀφοῦ γράφει πώς οἱ πρωτοβουλίες γιά λειτουργική ἀναγέννηση στήν Ἑλλάδα «θά ἐκβρασθοῦν στόν βόθυνο τῶν αἱρέσεων» (σελ. 61).

Μέ τό κείμενο αὐτό ἀποδεικνύονται:

α) τό θρασύδειλο τοῦ ἐγχειρήματος ἐφ’ ὅσον κατηγορεῖ ἐπωνύμως κάποιους γιά αἵρεση ὑπό τήν ἀσφάλεια τῆς ἀνωνυμίας,

β) τό ἀθεολόγητο τοῦ ἀνθρώπου ἀφοῦ ὀνομάζει «νεοβαρλααμιτισμό» τήν πρόταση μεταφράσεως τῆς λατρείας στή νέα ἑλληνική· ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι ὁ βαρλααμιτισμός ὡς αἵρεση ὑποστήριζε τήν πλανεμένη δοξασία πώς ὁ ἄνθρωπος ὁδηγεῖται στή θεογνωσία μέσῳ τῆς διάνοιας, κάτι πού οὐδείς ἔχει ὑποστηρίξει στήν ἐποχή μας, ἐξ ὅσων εἶμαι σέ θέση νά γνωρίζω,

γ) τό ἀτεκμηρίωτο τῆς κατηγορίας ἀφοῦ δέν ἀναφέρει πότε καί ποῦ διακηρύχθηκε αἵρεση καί μέσῳ ποιῶν διατυπώσεων· μοιάζει νά βασίζεται σέ φῆμες,

δ) τό ἀντιδεοντολογικό τῆς πράξεως ἀφοῦ στοιχειῶδες χριστιανικό ἦθος ἐπιβάλλει πρίν κατηγορηθῆ δημόσια κάποιος γιά τή βαρύτατη πτώση τῆς αἱρέσεως νά ἐπιχειρηθῆ προσωπική συζήτηση μαζί του προκειμένου νά ἀποσοβηθοῦν παρανοήσεις καί σέ περίπτωση ἀποτυχίας καί πλήρους βεβαιότητος νά καταγγελθῆ τότε στά ἁρμόδια συνοδικά ὄργανα.

Ἀλλά τά ἀπαράδεκτα δέν τελειώνουν ἐδῶ. Μετά τήν κυκλοφορία τοῦ τεύχους παρατηρήθηκε συρροή δημοσιευμάτων στό διαδίκτυο, παρομοίου περιεχομένου καί ἤθους, ὑπογραφομένων ἀπό τόν ἄγνωστο σέ μένα Παναγιώτη Μ. Τελεβάντο. Μιά ἀντιπαραβολή τους μέ τό δημοσίευμα τοῦ περιοδικοῦ καταδεικνύει πλήρη ταυτότητα ὕφους καί ἀπόψεων, ἔτσι ὥστε βάσιμα μπορεῖ κανείς νά ὑποθέσει ὅτι πρόκειται γιά τό ἴδιο πρόσωπο (κάτι πού πρόσφατα παραδέχθηκε καί ὁ ἴδιος). Στά διαδικτυακά γραπτά του μάλιστα ἐκτρέπεται ἀκόμη περισσότερο διαπράττοντας καί ποινικά ἀδικήματα.

Ἀπό τά δημοσιεύματα αὐτά σταχυολογῶ (διατηρώντας τή μονοτονική μορφή τους καί τήν ὀρθογραφία τους):

Κατ’ ἀρχήν κάποιο μέ τό ὁποῖο ἔμμεσα αὐτοκαταδικάζεται: «Θέλω να αναφερθώ σε ένα απαράδεκτο φαινόμενο αναφορικά με την ανωνυμία στις ιστοσελίδες. Καταρχήν διευκρινίζω ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με την ανωνυμία αν χρησιμοποιείται για να γίνει αναφορά σε κάποιο θέμα με ευγένεια και διάκριση. Ας μου επιτραπεί μια προσωπική εξομολόγηση. Τέσσερις δεκαετίες τώρα έχω γράψει εκατοντάδες άρθρα χρησιμοποιώντας διάφορα ψευδώνυμα.Τόσα πολλά μάλιστα (ίσως υπερβαίνουν τα εκατό) ώστε ούτε ο ίδιος δεν θυμάμαι ποια και πόσα! Ο λόγος; Δεν νόμιζα (ούτε και τώρα νομίζω ασφαλώς) ότι το όνομα ή οι ακαδημαικοί μου τίτλοι μπορούσαν ή μπορούν να προσθέσουν βαρύτητα στα γραφόμενά μου. Έγραφα για λειτουργικά και αγιολογικά θέματα, για την Ιστορία της Εκκλησίας, για τον Οικουμενισμό, κτλ.. Έκανα, δηλαδή, ορθόδοξη κατήχηση. Τι θα μπορούσε να προσθέσει το όνομά μου; Απολύτως τίποτε. Ποιος είμαι και τι τίτλους έχω που να ελκύουν την προσοχή του αναγνώστη; Αν μη τι άλλο ας είμαστε σοβαροί. ΕΠΩΝΥΜΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΕ ΕΠΩΝΥΜΟΥΣ. Σπανιότατα, παρέβηκα τον κανόνα της ανωνυμίας. Μόνον όταν έκανα κριτική κάποιου επώνυμου, όπως λ.χ. του κ. Γιανναρά. Σ’ αυτές τις ελάχιστες περιπτώσεις δημοσίευσα άρθρα με το όνομά μου επειδή θεωρούσα ανέντιμο να επιτεθώ εναντίον κάποιου γνωστού διανοούμενου και να γράφω ως κάποιος μυστήριος “ανώνυμος”» (http://thriskeftika/. blogspot.com/2009/11/h.html). Ἀφοῦ ὁμολογήσει δηλαδή ὅτι ἔχει ἀρθρογραφήσει κάτω ἀπό ἑκατοντάδες ψευδώνυμα, δηλώνει καί τίς ὑποτιθέμενες ἀρχές του, τίς ὁποῖες ὅμως παραβίασε βάναυσα στό περί οὗ ὁ λόγος περιοδικό, αὐτοδιαψευδόμενος.

Kαί τώρα ἀρχίζει ἐνδεικτική παρέλαση ἀκραίας καχυποψίας καί ἐμπαθοῦς βεβαιότητος: «Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Β΄ είναι ο Γκομπαρτσώφ της Ελλαδικής Εκκλησίας. Είναι ο δούρειος ίππος του “κοσμικού κράτους” και των λεγόμενων “διακριτών ρόλων” Εκκλησίας και Πολιτείας. Ενας όρος που αποπειράται να ωραιοποιήσει την ανίερη προσπάθεια περιθωριοποίησης της Εκκλησίας. Είναι ο χειραγωγός των καταχθόνιων σχεδίων των κυβερνώντων που επιδιώκουν τον πλήρη απογαλακτισμό του έθνους μας από την Εκκλησία. Ο Αννίβας, πατέρες και αδελφοί, δεν βρίσκεται μόνον ΠΡΟ αλλά και ΕΝΤΟΣ των πυλών» (!) (http://panayiotistelevantos.blogspot/. com/2010/01/blog-post_24.html).

Χωρίς σχόλια: «Το αίτημα της αποχριστιανοποίησης της παιδείας και της κοινωνίας μας προωθείται από τους άθεους κυβερνώντες και συνεπικουρείται από τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Β΄. Στηρίζεται από τη γνωστή ολιγομελή ομάδα των "ευρωθεολόγων" του "Καιρού", τα πνευματικά έκγονα του Νησιώτη και του Αγουρίδη, τους ανθρώπους που επάνδρωσαν με ολέθρια ήδη αποτελέσματα το ραδιοφωνικό σταθμό της Εκκλησίας και "τα κοπέλλια" του Γιαγκάζογλου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Μιλάμε, δηλαδή, για 40 - 50 ανθρώπους που διακατέχονται από συγκρητιστικό - οικουμενιστικό πνεύμα, Νεοβαρλααμικό φρόνημα και νεωτεριστικές πεποιθήσεις. Είναι θέμα φιλότιμου να μην αφήσουμε μια πραγματικά άνομη κλίκα να καταστρέψει τα πάντα και να συνεργήσουμε με την ένοχη σιωπή μας στο γκρέμισμα των ιερών και των οσίων της πίστης και το Γένους μας. Οι πάντες πρέπει να ξεσηκωθούν και να χτυπήσουν αλύπητα τους άθεους κυβερνώντες αλλά και τους Εφιάλτες, τους Ιούδες και τους Πήλιους Γούσηδες κληρικούς και λαικούς θεολόγους που συνδράμουν ύπουλα τον απογαλακτισμό του ευλογημένου μας Γένους από την Ορθόδοξη Εκκλησία. ΝΑ ΑΠΟΜΟΝΩΘΟΥΝ “ΤΑ ΚΟΠΕΛΙΑ” ΤΟΥ ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ. Ηρθε η ώρα να πάρουμε συγκεκριμένα μέτρα. Τα “κοπέλια” του Πέτρου Βασιλειάδη και του Γιαγκάζογλου πρέπει να μπούν στο στόχαστρο όλων. Καταρχήν να επισημανθούν ονομαστικά. Οποτε βγουν στο κλαρί για να μας παραστήσουν τους περισπούδαστους θεολόγους να τους στηλιτεύουμε για την επαίσχυντη αρωγή που δίνουν στους άθεους κυβερνώντες που πολεμούν την πίστη μας. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι (τι σύμπτωση!) που κρατούν αναπεπταμένα τα λάβαρα του Οικουμενισμού και δηλώνουν παρόν στην προσπάθεια εκβαρλααμισμού της λατρείας της Εκκλησίας. Προσωπικοί φίλοι του συγκρητιστή παπα-Κώστα Μπέη του καθαιρετέου. Οι ίδιοι άνθρωποι που ανέλαβαν τα ηνία του ραδιοσταθμού της Εκκλησίας και τον έφεραν σε ελάχιστο χρονικό διάστημα στα σημερινά του χάλια και οι οποίοι πλαισιώνουν τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο σε όλες τις επιτελικές θέσεις της Εκκλησίας. Με άλλα λόγια μιλάμε για πεμπτοφαλαγγίτες γραμμής που πρέπει να επισημανθούν, να στιγματιστούν και να απομονωθούν. Θα δώσουμε λόγο στο Θεό αν τους αφήσουμε ανενόχλητους να ολοκληρώσουν το ανόσιο έργο τους. Οποτε ξεμυτίσουν και ως άτομα και ως οργανωμένο σύνολο (“Καιρός”) πρέπει να μας βρουν στις επάλξεις με το χέρι στη σκανδάλη. (http://panayiotistelevantos.blogspot/.com /2010/02/blog-post_1275.html). Ἄς σημειωθῆ ὅτι ὁ κ. Σταῦρος Γιαγκάζογλου εἶναι ὁ νέος διευθυντής τοῦ ἐπισήμου περιοδικοῦ Θεολογία.

Συνεχίζω μέ τήν ἀνθολόγηση ἐκ τοῦ παραληρήματος: «Υστερα είναι το ποιόν των ανθρώπων που προωθούν το Νεοβαρλααμισμό: Μπέης, Μεσσηνίας, Δημητριάδος, Θερμός, Παπαθανασίου, Πινακούλας, Θεοδόσιος Μαρτζούχος, Δανιήλ Αεράκης, Πουρτσουκλής, κτλ Υπάρχει κανείς μεταξύ τους που εμπνέει την παραμικρή εμπιστοσύνη; Σε βουδδιστικούς ναούς μπαίνουν και ανάβουν κεριά. Σε παπικούς ναούς μπαίνουν και κοινωνούν. Σε Αγγλικανικούς το ίδιο. Και ουδέποτε εξέφρασαν μεταμέλεια γι' αυτά. Διορθώνουν τους Αγίους. Περιφρονούν τους ψαλμούς του Δαβίδ. Θέλουν να απολακτίσουν το μοναστηριακό τυπικό. Περιφρονούν τους Αγίους Πατέρες. Θέλουν να αντικαταστήσουν τον άρτο και τον οίνο με άλλα υλικά για την τέλεση της Θείας Λειτουργίας κτλ.» (!) (http://apotixisi.blogspot.com/2010/01/blog-post_1213. html#comments).

Ἀλλοῦ: «Νεοβαρλααμίτες δεν υπάρχουν μόνο στην Πρέβεζα, αλλά και στη Μητρόπολη Δημητριάδος... Είναι φανερόν ότι ο Νεοβαρλααμισμός εξαπλώνεται ύπουλα και μεθοδικά» (http://panayiotistelevantos/.blogspot.com/2010/01/ blog-post_30.html). Ἡ ἐκεῖ Ἀκαδημία Θεολογικῶν Σπουδῶν «κατάντησε κυριολεκτικά άντρο αιρέσεων» (http://panayiotistelevantos/.blogspot.com/2010/02/blog-post_2263.html).

«Ευθύνη όμως έχουν και όσοι συνετοί και σώφρονες στον περίγυρο του Σεβασμιότατου (Νικοπόλεως κ. Μελετίου) δεν προσπαθούν να σταματήσουν τη φορά των πραγμάτων προς το γκρεμό της αποστασίας» (!) (http://panayiotistelevantos/. blogspot.com/2010/01/blog-post_29.html).

Ἀποκαλεῖ τόν μητροπολίτη Μεσσηνίας «προβατόσχημο λύκο» (!) (http://panayiotistelevantos.blogspot.com/2010/01/blog-post_31.html) καί τόν διαπρεπῆ θεολόγο κ. Ἀθανάσιο Παπαθανασίου (κατά καιρούς προσκεκλημένο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου) «νεοβαρλααμίτη» (!) http://thriskeftika.blogspot/. com/ 2010/01/blog-post_7008.html.

Ἀποφαίνεται μέ ἀπίστευτο θράσος παντογνώστη γιά τόν π. Κωνσταντίνο Μπέη: «Δεν έπρεπε ποτέ να έχει χειροτονηθεί και τώρα πρέπει ανυπερθέτως να καθαιρεθεί». (http:// panayiotistelevantos.blogspot.com/2010/01/blog-post_28.html).

Εἰσηγεῖται μάλιστα καί τήν δική μου καθαίρεση (!) ὡς ἑξῆς:

«Ο π. Βασίλειος Θερμός είναι διαπρύσιος κήνσορας του "Νεοβαρλααμισμού" και "διορθωτής" των Αγίων. Αν υπήρχε γρηγορούσα Εκκλησία θα τον είχε καθαιρέσει από καιρό. Το γε νυν έχον περιάγει την γην και την θάλασσαν ίνα ποιήση προσύλητον ένα στις κακοδοξίες και τους νεωτερισμούς του» (http://panagiotisandriopoulos.blogspot.com/2010/01/o.html). Βεβαίως ἔχω πλήρη ἐπίγνωση ὅτι ἀναξίως φέρω τό ἱερατικό σχῆμα, ἀλλά ὄχι γιά τούς λόγους πού νομίζει ὁ ἀνεκδιήγητος κ. Τελεβάντος.

Ἀλλοῦ γράφει: «(Ο π. Βασίλειος Θερμός είναι) μικροπρεπής καί χαμερπής» (http://apotixisi.blogspot.com/2010/02/blog-post_13. html#comments), καθώς καί «κακοήθης» https://www.blogger.com//comment.g?blogID=1024744972657237101&postID=1579408879249805205&pli=1.

Ἐκπλήσσουν ἐπίσης ἡ ἐπιθετικότητα καί ἡ εἰρωνεία. Γράφει πρός τόν ἀρχιμ. Δανιήλ Ἀεράκη: «Πολύ θέατρο, παππούλη μου! Τα κροκοδείλια σας δάκρυα δεν πείθουν... Θα αναμένω νέα σας επιστολή. Προσδοκώ ότι θα αποκηρύξετε τις πλάνες που διατυπώσατε. Ευελπιστώ ότι από προσκείμενος των “Λατρευτικών Βαρλααμιτών” θα καταστείτε δεινός και συστηματικός τους πολέμιος. Αν, όμως, παρά την καλή μου διάθεση να κλείσουμε το θέμα όσο γίνεται πιο αθόρυβα, επιλέξετε να διαβείτε το Ρουβίκωνα, παρακαλώ μην έχετε ψευδαισθήσεις: Θα ρίξετε εαυτόν όχι απλά στο λάκκο των λεόντων, αλλά στη σπηλιά της ύαινας! Τίμια και παστρικά πράγματα. Αν κηρύξετε δημόσια “γυμνή τη κεφαλή” αιρέσεις κάθε επιείκεια απέναντί σας θα καταστεί εντελώς αδιανόητη (http://thriskeftika.blogspot.com/2009/11/blog-post_7288.html).

Τέλος (τό καί φοβερότερο), παρακινεῖ τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας σέ «ἀποτείχιση», ἀλλά «συντεταγμένη» καί ὄχι «ἄτακτη», προκειμένου νά εἶναι περισσότερο ἀποτελεσματική (!) (http:// panayiotistelevantos.blogspot.com /2010/02/blogpost_ 9509.html).

Ἄν καί ἐπουσιῶδες, παρατηρεῖ κανείς ὀρθογραφικά λάθη στά γραπτά του: «σημαίνον παράγοντας», «προσύλητον», (βλ. παραπάνω), «σταματείστε», «απαντείστε» http:// panayiotistelevantos.blogspot.com/2010/02/blog-post_21.html καί χρησιμοποιεῖ λέξεις μέ λάθος σημασία: κήνσορας (http://panayiotistelevantos.blogspot.com/2010/01/blog-post_30. html). Ἄν κάποιος πού ὑπογράφει ὡς φιλόλογος (!) διαπράττει τέτοια χονδροειδῆ σφάλματα, τότε δέν ἐκπλήσσομαι πού ὡς θεολόγος (ὅπως ἐπίσης ὑπογράφει) ἀγνοεῖ τί εἶναι ἡ βαρλααμική αἵρεση ἤ κατηγορεῖ ἀνυπόστατα γιά προτεσταντισμό.

Ἐντυπωσιάζουν βέβαια οἱ ὁμολογίες τοῦ ἴδιου: «Είμαι άνθρωπος αδύνατης μνήμης και περιορισμένων διανοητικών δυνατοτήτων»! (http://panayiotistelevantos.blogspot.com/2010_02_01_archive.html. Καί: «Κατανοῶ ὅτι, μέ τήν ἀλαζονεία πού μέ διακρίνει, ἄν ὁ Θεός μέ προίκιζε μέ εὐφυία, θά εἶχα καβαλλήσει τόν πύραυλο καί ὄχι, ὅπως τώρα, τό καλάμι» (σελ. 72). Ἔστω ὅμως καί ἄν ἔχουμε μπροστά μας μιά περίπτωση ἀμβλύνοιας, ἀκόμη καί ψυχοπαθολογίας, δέν νομίζω πώς εἶναι σκόπιμο νά τήν προσπεράσουμε ὑποτιμώντας την, διότι ἡ ζημία δέν ἐμποδίζεται ἀπό τό νά γίνεται, ἰδίως ὅταν συνοδεύεται καί ἀπό εὐφράδεια. Ἄλλωστε καί οἱ Πατέρες μας, ἀκόμη καί ὅταν ἀπέδιδαν στούς αἱρετικούς «φρενοβλάβεια» καί «ἄνοια», δέν παρέλειπαν νά ἀνασκευάζουν τίς πλάνες τους καί νά λαμβάνουν τά προσήκοντα μέτρα γιά τήν εὐστάθεια τῆς Ἐκκλησίας.

Στό σημεῖο αὐτό ἐπιθυμῶ νά διευκρινίσω ὅτι δέν γράφω ἐξ ὀνόματος τῶν ὑπολοίπων θιγομένων, οἱ ὁποῖοι ἄλλωστε ἀγνοοῦν τήν πρωτοβουλία μου. Θεώρησα ὅμως χρήσιμο νά ἐπισυνάψω δείγματα γραφῆς τοῦ ἀνδρός καί περί αὐτῶν γιά νά σχηματίσετε σαφέστερη εἰκόνα γιά τή σοβαρότητα τοῦ προβλήματος.

Σέ κάποιο ἀπό τά διαδικτυακά δημοσιεύματα δηλώνει ὅτι κατοικεῖ στή Νέα Ὑόρκη. Αὐτό προφανῶς ἐξηγεῖ τήν ἄγνοιά του γιά τά τεκταινόμενα στόν ἑλλαδικό ἐκκλησιαστικό χῶρο καί τό γεγονός ὅτι μᾶλλον ἔχει πέσει θῦμα διαδόσεων ὁμοφρόνων του ἐξ Ἑλλάδος καί Κύπρου. Δέν ἀμνηστεύει ὅμως τήν ἀπύθμενη ἐπιπολαιότητα καί δοκησισοφία του.

Γενικά ἐκφραζόμενος μέ περισσή αὐτοπεποίθηση ὡς τιμητής τῆς οἰκουμένης, δίνει τήν ἐντύπωση ὅτι ἀπολαμβάνει νά ἐπιτίθεται, κάτι πού προσπαθεῖ μάταια νά συγκαλύψει κάτω ἀπό περίτεχνες ἐκφράσεις καί δουλοπρεπεῖς προσφωνήσεις. Μέ κατηγορεῖ δέ γιά ὕβρεις ἐναντίον του καί συμπληρώνει ὅτι δέν θά πέσει στό ἐπίπεδό μου (!), ἐνῶ στήν πραγματικότητα περιγράφει ὅ,τι ἀκριβῶς διαπράττει ὁ ἴδιος, καταφεύγων στόν πασίγνωστο ψυχολογικό μηχανισμό τῆς προβολῆς. Ὅλα αὐτά θά ἀποτελοῦσαν ἁπλῶς πνευματικά προβλήματα τοῦ ἰδίου, χρήζοντα κατάλληλης θεραπευτικῆς ἀγωγῆς κατ’ ἰδίαν. Ἀποκτοῦν ὅμως εὐρέος φάσματος ἐκκλησιαστική σημασία ὅταν γεννοῦν ἀντιχριστιανικές συμπεριφορές σάν αὐτές.

Εἶναι χρήσιμο νά λάβουμε ὑπ’ ὄψιν ὅτι δέν πρόκειται γιά περιοδικό καί ἀρθρογράφο πού ἀνήκουν σέ κάποια ἀκραία παλαιοημερολογιτική ὁμάδα. Ἡ μέν «Ὀρθόδοξη μαρτυρία» ἀποτελεῖ ὄργανο τοῦ «Παγκυπρίου Συλλόγου Ὀρθοδόξου Παραδόσεως ‘Οἱ φίλοι τοῦ Ἁγίου Ὄρους’», ὁ δέ κ. Τελεβάντος διατυπώνει τήν ἐμπαθῆ πολεμική του στό ὄνομα ἁγίων μορφῶν ὅπως ὁ π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ, ὁ π. Ἰουστῖνος Πόποβιτς, ὁ π. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος κ.ἄ. Συνεπῶς ἕνας ὀρθόδοξος ἀγώνας πού διεξάγεται ὑπό τέτοιες προϋποθέσεις συνιστᾶ ἔμπρακτη σπίλωση τῆς μνήμης τους καί προσβολή πρός τό Ἅγιον Ὄρος.

Δυστυχῶς ἔχουμε μπροστά μας μία πτυχή ἑνός γενικώτερου ἀπαράδεκτου φαινομένου ζηλωτισμοῦ, τό ὁποῖο ἀποτελεῖ διαρκῆ «ἄκανθα» στό σῶμα τῆς Ὀρθοδοξίας μέ πρόσφατη ὄξυνση. Οἱ ἐκπρόσωποί του ἔχουν υἱοθετήσει τό δόγμα «ὁ σκοπός ἁγιάζει τά μέσα», τήν ἴδια ὥρα πού παριστάνουν τά θύματα. Ἡ τραγικότητά τους ἔγκειται στό γεγονός ὅτι ἁμαρτάνουν στό ὄνομα τῆς ἁγιότητος καί τῆς ἀρετῆς! Εἶναι βαθύτατα λυπηρό ὀρθόδοξοι χριστιανοί νά βιώνουν τέτοιες αὐταπάτες καί νά διοχετεύουν τόν ζῆλο τους σέ οὐ κατ’ ἐπίγνωσιν ἐνέργειες, τραυματίζοντας ἔτσι βάναυσα τό ὀρθόδοξο ἦθος.

Ὅμως φρονῶ ὅτι, ἀνεξάρτητα ἀπό τήν ἐνδεδειγμένη προσευχή καί ἀγάπη πρός τά πρόσωπα, ἐνδείκνυται ἡ ἀνάληψη κάποιας δράσεως. Μπροστά στό νοσηρό αὐτό φαινόμενο λοιπόν καί γιά νά μήν ἀποχαλινωθῆ,

Ἐπειδή ὁ κ. Παναγιώτης Μ. Τελεβάντος προετοιμάζει τό ἔδαφος γιά ἀποτείχιση καί καλλιεργεῖ κλῖμα σχίσματος,

Ἐπειδή ἀνυπόστατα αὐτός μέν κατηγορεῖ οἱ δέ ὑπεύθυνοι τοῦ περιοδικοῦ φιλοξένησαν τίς κατηγορίες ἐναντίον ἐμοῦ προσωπικῶς καί ἄλλων ἐργατῶν τῆς Ἐκκλησίας γιά αἵρεση,

Ἐπειδή ἀποδεικνύεται ἀδαής θεολογικά διασπείροντας σύγχυση στό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας τό ὁποῖο εὔλογα ἀγνοεῖ λεπτές θεολογικές ἔννοιες,

Ἐπειδή ὅλες (καί οἱ εἴκοσι) ἐπισκέψεις μου στήν Κύπρο ὡς ὁμιλητοῦ ἔλαβαν χώρα κατόπιν προσκλήσεως ἐκκλησιαστικῶν φορέων (μητροπόλεων καί ἐνοριῶν), καί συνεπῶς ἡ βαρύτατη μομφή ἐναντίον μου ὅτι περιάγω γῆ καί θάλασσα γιά νά προσηλυτίσω στίς κακοδοξίες μου προσβάλλει καί τήν Ἐκκλησία τῆς Κύπρου,

Ἐπειδή οἱ Πατέρες μᾶς δίδαξαν καί μᾶς ἔδειξαν μέ τό παράδειγμά τους, παράλληλα μέ τό αἴσθημα ἀναξιότητος καί ἁμαρτωλότητος νά τρέφουμε ἰδιαίτερη εὐαισθησία ἀπέναντι στίς κατηγορίες γιά κακοδοξία καί αἵρεση,

Ἐπειδή ὁ κ. Παναγιώτης Μ. Τελεβάντος, ἀντί νά ζητήσει συγγνώμη ὅπως εἶχα ἀπαιτήσει μέ τήν ἀπό 7ης Νοεμβρίου 2009 ἐπιστολή μου, ἐπανῆλθε δριμύτερος μέ «ἀνοικτή ἐπιστολή» στίς 21-2-2010, (http://panayiotistelevantos.blogspot.com/2010/02%20/blog-post_21.html), ἀναδημοσιευομένη ἀντιδεοντολογικά σέ πλῆθος ἄλλων ἱστοτόπων, διαδίδοντας ἔτσι περαιτέρω τήν κακοήθη πολεμική του,

Ἐπειδή τό περιοδικό ἐκδίδεται στήν Κύπρο (μέ τό πρωτοφανές ἰδίωμα νά μήν ἀναφέρει πουθενά ὀνόματα ὑπευθύνων!),

Ἐπειδή λόγῳ τῆς ἱερατικῆς μου ἰδιότητος δέν ἐπιθυμῶ προσφυγή στήν δικαιοσύνη ἀλλά λύση ἐντός τῶν ἐκκλησιαστικῶν πλαισίων καί κανόνων,

Γιά ὅλους αὐτούς τούς λόγους, μετά λύπης καί ὀδύνης πολλῆς, προσφεύγω στήν Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδο τῆς Ἁγιοτόκου Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου καί καταγγέλλω ἐνώπιόν Της τούς ὑπευθύνους τοῦ περιοδικοῦ «Ὀρθόδοξη μαρτυρία» καί τόν κ. Παναγιώτη Μιχ. Τελεβάντο ἐπί παρακινήσει πρός σχίσμα, θεολογικῇ συγχύσει, προκλήσει διαιρέσεων ἐντός τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, διασπορᾷ ψευδῶν εἰδήσεων, συκοφαντικῇ δυσφημήσει καί διαβολῇ ἐκκλησιαστικῶν ἀνδρῶν, ἐξυβρίσει διά λιβελλογραφημάτων, καί προσβολῇ τῆς τιμῆς, παρακαλώντας Σας νά λάβετε ὅλα τά κατά τήν κρίση Σας ἐνδεικνυόμενα μέτρα γιά τήν ἐκ μέρους Σας διευθέτηση τοῦ ἀνακύψαντος προβλήματος, γιά τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας, γιά τήν εἰρήνευση τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, γιά τήν προστασία τῶν σπιλουμένων ὑπολήψεων, καί γιά τήν ἀποκατάσταση τῆς ἀλήθειας.

Μετά βαθυτάτου σεβασμοῦ,

πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Θερμός

Ἐρατοῦς 11

153 51 Παλλήνη

Ἑλλάδα

τηλ. 210-6038200

Κοινοποίηση:

Μακ. Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμο

Σεβ. Ἀρχιεπίσκοπο Ἀμερικῆς κ. Δημήτριο

Σεβ. Μητροπολίτη Νικοπόλεως καί Πρεβέζης κ. Μελέτιο

Σεβ. Μητροπολίτη Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ κ. Ἰγνάτιο

Σεβ. Μητροπολίτη Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ κ. Δανιήλ

Σεβ. Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομο

Παν. Ἀρχιμανδρίτη κ. Δανιήλ Ἀεράκη

Παν. Ἀρχιμανδρίτη κ. Θεοδόσιο Μαρτζοῦχο

Αἰδ. Πρωτοπρεσβύτερο κ. Ἀντώνιο Πινακούλα

κ. Ἀθανάσιο Παπαθανασίου-περιοδικό «Σύναξη»

κ. Σταῦρο Γιαγκάζογλου

Περιοδικό «Ὀρθόδοξη Μαρτυρία»

κ. Παναγιώτη Μ. Τελεβάντο

Αναστάσιος: Ο φανατισμός δεν μπορεί να επικαλείται Θεό

"Θεωρώ τον θρησκευτικό φανατισμό ως παρέκκλιση του γνήσιου θρησκευτικού βιώματος. Ο φανατισμός αυτός, που συχνά εξελίσσεται σε μισαλλοδοξία, αναπτύσσεται είτε από σπέρματα θρησκευτικού τύπου είτε από μη θρησκευτικές ρίζες, όπως από παράγοντες πολιτικούς, εθνικιστικούς, που ζητούν να χρησιμοποιήσουν τη θρησκεία για άλλες επιδιώξεις..."

Εκτός όμως από τον φανατισμό, που εκδηλώνεται με βίαιο τρόπο, με όπλα, οι διάφοροι φανατικοί χρησιμοποιούν και άλλα μέσα: συκοφαντικά δημοσιεύματα, παραχάραξη κειμένων, περιφρονητικούς χαρακτηρισμούς και διάφορες υποτιμητικές ετικέτες, για να πλήξουν τους αντιφρονούντες και να παραπλανήσουν τους απλοϊκούς. Ο θρησκευτικός φανατισμός αυτού του είδους δυστυχώς εμφανίζεται και σε ορισμένους 'ορθόδοξους' κύκλους. Η επίσημη θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, πάντως, έχει διατυπωθεί με σαφήνεια στο μήνυμα των ορθόδοξων προκαθημένων στα Ιεροσόλυμα το 2000: 'Η Ορθόδοξος Εκκλησία', διακήρυξαν, 'απορρίπτει την μισαλλοδοξίαν και καταδικάζει τον θρησκευτικόν φανατισμόν, οποθενδήποτε ήθελον εκδηλωθή τοιάυτα φαινόμενα'.

Γενικά πιστεύω ότι ο φανατισμός αποτελεί επικίνδυνη αλλοίωση του θρησκευτικού συναισθήματος με οδυνηρές επιπτώσεις. Η υγιής θρησκευτική συνείδηση καλείται να αντισταθεί, ώστε να μείνει το θρησκευτικό βίωμα στον ιερό ρόλο του, την ειρήνευση, την καταλλαγή, τη συγγνώμη, την αυθόρμητη αλληλεγγύη."

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΔΙΑΜΑΝΤΕΝΙΑ ΡΙΜΠΑ-ΜτΚ- 06/05/2007

Έγραψαν για μας και τους ευχαριστούμε....

"H Θεολογία Μεσοπέλαγα" είναι το νέο ιστολόγιο έκανε προσφάτως την εμφάνισή του στο διαδίκτυο, με ...δράστη τον ασύχαστο Σχολικό Σύμβουλο Θεολόγων Βορείου Αιγαίου, εκλεκτό επιστήμονα και αγαπητό φίλο, Ανδρέα Αργυρόπουλο (φωτ).

Καλοτάξιδο!....
http://e-theologia.blogspot.com

(Χάρης Ανδρεόπουλος στο blog του Θεολογικού  Συνδέσμου Λάρισας 28-10-2010)

Ο Θεός είναι ελευθερία

Πολλά ρητά των Πατέρων υπογραμμίζουν ότι ο Θεός μπορεί να κάνει τα πάντα,εκτός από το να κάνει τον άνθρωπο να  τον αγαπήσει...Ο Θεός είναι ελευθερία,που θέλει την ελευθερία και παραχωρεί την ελευθερία...Η πραγματική του παντοδυναμία,είναι που αφήνει να αναπηδάει μια ελευθερία ικανεί να τον αρνείται:η δημιουργία βρίσκεται στη σκιά του Σταυρού


                                                                           Olivier Clement



.

                                                        

Ο ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΩΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ «ΚΡΙΣΗΣ»

(απόσπασμα εισήγησης στο  16ο Συνεδριο του Μ.Φ.Θ.Σ. στη Σάμο, 3-4 Ιουλίου 2010 με θεμα: Ο ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟΥΣ ΚΡΙΣΕΩΝ)

….Η κρίση του πετρελαϊκού μας πολιτισμού μπορεί να αντιμετωπιστεί σήμερα με την ανάπτυξη οικολογικότερων μορφών ανάπτυξης και αειφορίας καθώς και τη μείωση των μετακινήσεων που προσφέρει το Διαδίκτυο. Τη ροηκότητα των παγκόσμιων κοσμικών δυνάμεων οφείλουμε να αντιληφθούμε και να τη χρησιμοποιήσουμε στη σύγχρονη εκπαίδευση και στην χριστιανική αγωγή ειδικά, αποφεύγοντας τάσεις αρνησικοσμίας που μας καθιστούν συντηρητικούς ή και οπισθοδρομικούς. Αντίθετα: «η εκκλησία οφείλει να κατανοήσει τον εαυτό της με δυναμισμό σαν εθελοντική πρωτοπορία (Avantgarde) της βασιλείας τον Θεού, η θεολογία πρέπει να καταστεί θεολογία της κοινωνικής μεταβολής και η χριστιανική πίστη να αναπτύξει δυνάμεις ενός πολιτισμικού εξορκισμού» (Moltman, 2008 :36).

«Ο ψηφιακός κόσμος, ωστόσο δεν είναι πάντα καλός οδηγός. Ο κυβερνοκόσμος είναι ένα σχολείο σχιζοφρένειας, μεταξύ της ζωής που ονειρεύεται κανείς και της πραγματικής ζωής, μεταξύ της ψηφιακής βίας και απλώς της βίας. Βγαίνοντας από ένα βιντεοπαιχνίδι, οι νόμοι της κανονικής ζωής μοιάζουν γελοίοι σε ένα νέο.» (Cohen, 2010:327) Θα πρέπει λοιπόν η χριστιανική αγωγή να εφοδιάσει το μαθητή με τις ικανότητες / δεξιότητες εκείνες που θα τον  βοηθούν στη διαδικασία επιλογής πληροφοριών και δίνοντάς του τα κατάλληλα κριτήρια και αναπτύσσοντας την κριτική του σκέψη να μαθαίνει πως να μαθαίνει για να αυτοπροσδιορίζεται στο νέο περιβάλλον.

« Σε μια νέα γλώσσα, τα ερωτήματα που τίθενται στον κυβερνοχώρο είναι τα ίδια όπως πάντα: τι σημαίνει να ζει κανείς μεταξύ των ανθρώπων, ποιό είναι το μερίδιο του εαυτού  του και ποιό το μερίδιο του εμείς; ...Ο νέος κόσμος, όμως, της πλανητικής επικοινωνίας επανασχεδιάζει τις ομάδες αναφοράς με τις οποίες συγκρίνεται κανείς...  Οι νέοι που αυτοσκηνοθετούνται στο FB τιθασεύουν με τον τρόπο τους αυτό το νέο χώρο. Με το όνειρο να γίνουν star, κατασκευάζουν στο κυβερνοχώρο τις νέες μονάδες αναφοράς.» (Cohen, 2010:332). Η δημιουργία ταυτοτήτων είναι το ζητούμενο στη σύγχρονη εκπαίδευση καθώς και η χρήση της πολυπλοκότητας (complexe) των δομών στον κοινωνικό ιστό. (Christakis  -  Fowler 2010:127)

Θα εστιάσω στη συνέχεια σε δυο παραδείγματα εκπαιδευτικής διαδικασίας στο ψηφιακό κόσμο: τα ιστολόγια και το «παιχνίδι» second life  ως ευέλικτο περιβάλλον μάθησης.

Τα ιστολόγια (weblogs - blogs) μπορούν να ενισχύσουν την κριτική και αναλυτική σκέψη, να λειτουργήσουν ως μέσο για “καταιγισμό” ιδεών (brain storming) και για σχολιασμό ή αξιολόγηση από ομοτίμους (peers) με τη χρήση δεσμών (links) που παραπέμπουν σε πηγές, και μπορούν να δείχνουν την απήχηση προσωπικών απόψεων στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.

Ο τρόπος χρήσης της γλώσσας, η υιοθέτηση ορισμένου ύφους και η επιλογή γραφικών, βίντεο ή εικόνων, είναι επιλογές που καλείται ο συγγραφέας του ιστολογίου να κάνει, αυξάνοντας το ποσοστό εκείνων που διαβάζουν και παρακολουθούν τα γραφόμενά του. Το ιστολόγιο μπορεί να αποτελέσει ένα άριστο παράδειγμα φακέλου εργασιών (portfolio) του μαθητή, στο οποίο μάλιστα μπορεί να προστεθεί ο αναστοχασμός από την σύγκριση και επιχειρηματολόγηση διαφορετικών απόψεων που πιθανόν να έχουν οι αναγνώστες μιας δημοσίευσης. (Βασιλείου, 2010)

Πολλοί θεολόγοι δεν γνωρίζουν, λόγω και ελλιπούς  επιμόρφωσης, ή /και αποφεύγουν τη χρήση του blogging, μολονότι είναι ένα πολύτιμο εργαλείο που προσφέρει μεγαλύτερη υπευθυνότητα στους μαθητές σε ό,τι αφορά την διαχείριση της μάθησής τους και σαφώς περισσότερα κίνητρα παραγωγής έργου. Οι λόγοι αποφυγής  είναι

ü      η ελευθερία που μπορεί να προσφέρει στην έκφραση των μαθητών,

ü      η αδυναμία ελέγχου των σχολίων των μαθητών,

ü      η αυξημένη πρόσβαση των γονέων στις εργασίες των μαθητών που θα είναι δημοσιευμένες και

ü      η αυξημένη πίεση αυτοβελτίωσης που θα νιώθουν οι ίδιοι οι μαθητές (!).

Γεγονός είναι ότι το blogging μπορεί να αυξήσει κατακόρυφα τα κίνητρα παραγωγής συγγραφικού έργου, αφού οι μαθητές νιώθουν ότι το ακροατήριο στο οποίο απευθύνονται δεν είναι μόνο ο καθηγητής τους ή οι συμμαθητές τους, αλλά δυνητικά όλοι οι άνθρωποι. Αυτό καθιστά τον ρόλο τους περισσότερο υπεύθυνο, ως προς τον έλεγχο της είδησης ή της πληροφορίας που δημοσιεύουν. Εξάλλου, η πρόσβαση στις δημοσιεύσεις των συμμαθητών τους δημιουργεί αυξημένη πίεση για βελτίωση των δικών τους γραπτών, αφού μπορεί να λειτουργήσει ως μέτρο σύγκρισης. Αλλά και το ίδιο το κοινό μπορεί να επηρεάσει ουσιαστικά και εποικοδομητικά μέσα από τα σχόλια του την ποιότητα και τις κατευθύνσεις των δημοσιεύσεων των μαθητών.
(Βασιλείου, 2010)

To SL και το ReactionGrid (για ανήλικους) προσφέρει ένα μοναδικό και ευέλικτο περιβάλλον για τους εκπαιδευτές που ενδιαφέρονται για τη συνεργατική εργασία με την υποστήριξη υπολογιστή, για προσομοίωση, μελέτη νέων μέσων και επιχειρηματική κατάρτιση. Το SL παρέχει μια ευκαιρία χρησιμοποίησης προσομοίωσης σε ένα ασφαλές περιβάλλον για την ενίσχυση της εμπειρικής μάθησης, επιτρέποντας στα άτομα να εξασκηθούν σε δεξιότητες, να δοκιμάσουν νέες ιδέες και να μάθουν από τα λάθη τους. Η ικανότητα να προετοιμαστούν για παρόμοιες εμπειρίες του πραγματικού κόσμου χρησιμοποιώντας το SL ως περιβάλλον προσομοίωσης  έχει απεριόριστες δυνατότητες. Εκπαιδευόμενοι και εκπαιδευτές μπορούν να συνεργαστούν στο SL από οποιοδήποτε σημείο του κόσμου ως μέρος σε ένα διαδικτυακό περιβάλλον εικονικής τάξης (Second Life, Education Workshop 2007).

Η δημιουργία εικονικού κόσμου εξυπηρετεί την ενδυνάμωση της πίστης αφού κατά τον Fowler : «ό,τι γνωρίζει ο άνθρωπος αρχίζει με νοητικές εικόνες (images) και επιπλέον κάθε τι που γνωρίζει αποθηκεύεται σε εικόνες. Η εικόνα αρχίζει ως ακατέργαστη, διαισθητική προβολή ορισμένων καταστάσεων και των συναισθημάτων που τις συνοδεύουν ... ο  Fowler θεωρεί ότι η εικόνα ενοποιεί την πληροφορία και το συναίσθημα και ταυτόχρονα ενέχει λογικό προσανατολισμό και συναισθηματική διάσταση. Με την έννοια αυτή οι εικόνες προηγούνται και είναι βαθύτερες από τις έννοιες». (Περσελής, 2005:109 -110)

Το SL μπορεί να συμπληρώσει το περιβάλλον της παραδοσιακής σχολικής τάξης και να εμπλουτίσει το υπάρχον αναλυτικό πρόγραμμα μαθημάτων. Η εταιρία Linden Lab έχει πουλήσει περισσότερα από χίλια «νησιά» για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Τα «νησιά» αυτά είναι διαδικτυακές πανεπιστημιουπόλεις, ένα μέρος όπου μπορούν να συναντηθούν οι “avatars” (εικονικοί παίκτες), να συμμετάσχουν σε μαθήματα και σε δραστηριότητες ενεργούς μάθησης. (Βασιλείου, 2010)

Τα δυο αυτά παραδείγματα σύγχρονης παιδαγωγικής πράξης μπορούν να λειτουργήσουν θετικά για τη βελτίωση της θρησκευτικής αγωγής αφού οι μαθητές θα μαθαίνουν πως να μαθαίνουν ώστε  να αναπτύξουν κριτική και δημιουργική σκέψη ( Μαγνήσαλης, 2003;373) που να  τους καθιστά ενεργά υποκείμενα παραγωγής γνώσης (Κοσσυβάκη , 2004:37). Τα  κίνητρα και τα κριτήρια αυτά θα επιτρέψουν  στους μαθητές να συνυπάρξουν στο νέο  γίγνεσθαι και  να δώσουν τις προσωπικές τους λύσεις στα προβλήματα ταυτότητας που «καθίστανται όλο και πιο υπερεθνικά, εγκάρσια, πολυδιάστατα, ολικά, πλανητικά». (Μορέν, 2000:13)  Μια τέτοια εκπαίδευση απαιτείται ώστε ο μαθητής, σε επίπεδο στάσεων, «να αναπτύξει την ατομική αυτονομία και το κριτικό πνεύμα, την ανεκτικότητα, ανοιχτωσύνη  στην ετερότητα και την αίσθηση του «ανήκειν» στην κοινωνία ως σύνολο. Θα πρέπει επίσης να αναπτύξει μια αίσθηση εμπιστοσύνης, που να συνέχει τα μέλη της κοινωνίας, παρά τις ηθικές και θρησκευτικές τους διαφορές και διαφωνίες». (Milot, 2007: 23)

«Το σύγχρονο σχολείο είναι από μόνο του μια τεχνολογία, ενός ιδιαίτερου όμως είδους, η οποία, αντίθετα με τις περισσότερες τεχνολογίες, παραδοσιακά και επίμονα υποβάλλεται σε ελέγχους, κριτικές και τροποποιήσεις. Το σχολείο αποτελεί το κύριο μέσο ...για τη διόρθωση λαθών και την αντιμετώπιση προβλημάτων που αποδιοργανώνουν και παραλύουν άλλους κοινωνικούς θεσμούς» ( Πόστμαν, 1999:189).  Φυσικά «η μεταβίβαση των γνώσεων σε μια δεδομένη κοινωνία δεν εξαντλείται  και δεν ταυτίζεται με τη σχολική εκπαίδευση. Οι άτυποι τρόποι απόκτησης γνώσεων αποτελούν διαδεδομένη πρακτική σε όλες τις κοινωνίες.» (Ong,2005:144).

Και θα κλείσω την εισήγησή μου με τη φράση του  Nόαμ Τσόμσκι: «ο σκοπός μιάς δημοκρατικής κοινωνίας δεν είναι η παραγωγή αγαθών αλλά η δημιουργία ελεύθερων ανθρώπινων υπάρξεων» (Chomsky , 2007:324).

Βιβλιογραφικές Αναφορές:

Βαλλιανάτος Άγ. (1993) Ενορία: από την ιδεατή κοινωνία στην αληθινή, στο: Μασσαλή – Στέφου Ελ. (επιμ.)  Ενορία, προς μια νέα ανακάλυψή της, Αθήνα: Ακρίτας.

Βασιλείου Β.(2010) ReactionGrid: οικονομική λύση για σχολικά τρισδιάστατα περιβάλλοντα μάθησης;   http://blogs.sch.gr/billbas/2010/01/03/reactiongrid-%ce%bf%ce%b9%ce%ba%ce%bf%ce%bd%ce%bf%ce%bc%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%bb%cf%8d%cf%83%ce%b7ce%b3%ce%b9%ce%b1cf%83%cf%87%ce%bf%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%ac-%cf%84%cf%81%ce%b9%cf%83%ce%b4%ce%b9/

Γουνελάς Σ. (2000) Όψεις του παγκόσμιου και του ελληνικού γίγνεσθαι, Αθήνα : Αρμός.

Καϊτατζή Γουίτλοκ Σ. (2003): «Η Επικράτεια των πληροφοριών», Αθήνα:Κριτική.

Κοσσυβάκη Φ. (2004) Εναλλακτική Διδακτική. Προτάσεις για τη μετάβαση από τη διδακτική του αντικειμένου στη διδακτική του ενεργού υποκειμένου, Αθήνα: Gutenberg.

Κωνσταντίνου  Μ. (2008) Παλαιά Διαθήκη : Αποκρυπτογραφώντας την πανανθρώπινη κληρονομιά, Αθήνα : Αρμός.

Μαγνήσαλης Κ. (2003) Δημιουργική σκέψη. Θεωρία, τεχνική, ασκήσεις, τεστ, παιχνίδια. Αθήνα:  Ελληνικά Γράμματα.

Μορέν Εν. (2000) Το καλοφτιαγμένο κεφάλι. Ξανασκεφτόμαστε τη μεταρρύθμιση, μεταρρυθμίζουμε τη σκέψη, μτφ. Δημουλάς Δ. Αθήνα: Εκδ. 21^ου .

Μπέγζος Μ. (1999) Δημιουργία ή/και εξέλιξη. Η ερμηνευτική της δημιουργίας σε ανατολική και δυτική θεολογία, στο: Νάντσου Θ. – Κουρουζίδης Μ. Οικολογία και Εκκλησία: κείμενα και βιβλιογραφία, Αθήνα: Ηλίβατον.

Περσελής Εμ. (2005) Πίστη και χριστιανική αγωγή, Αθήνα: Γρηγόρη.

Περσελής Εμ.(2003) Ecological crisis and Christian religious education, στο: Περσελής Εμ. Κατήχηση και παιδεία, μελετήματα χριστιανικής θρησκευτικής αγωγής, Αθήνα: Γρηγόρη.

Πόστμαν Ν. (1999) Τεχνοπώλιο. Η υποταγή του πολιτισμού στην τεχνολογία, μτφ. Μεταξά Κ.-  Παπαλεξανδρόπουλος Σ. Αθήνα: Καστανιώτη.

Anderson W.T. (1995) The Truth about the Truth: De-confusing and Re-construcing the Postmodern World, Tarcher/Putnam.

Christakis Ν. -  Fowler J. (2010) Συνδεδεμένοι : Η εκπληκτική δύναμη των κοινωνικών δικτύων και πώς αυτά διαμορφώνουν τη ζωή μας,  μτφρ.  Ξυγαλατάς Δ.-  Ρουμπέκας Ν. Αθήνα : Κάτοπτροo.

Chomsky N. (2007) Αποτυχημένες πολιτείες : Η κατάχρηση της εξουσίας και οι εχθροί της δημοκρατίας. μτφ. Ανδρέου Γ. Αθήνα : Πατάκη.

Cohen D. (2010) H ευημερία του κακού, μτφρ. Γιαννίτσης Τ. Αθήνα: Πόλις.

Cummins J. (2002) Ταυτότητες υπό διαπραγμάτευση. Εκπαίδευση με σκοπό την ενδυνάμωση σε μια κοινωνία της ετερότητας. Μτφ. Αργύρη Σ., Αθήνα:Gutenberg.

Derrida J. – Vattimo G. (επιμ) (2003) H θρησκεία. Αθήνα : Αλεξάνδρεια.

Milot M. (2007) Η Θρησκευτική διάσταση στη διαπολιτισμική εκπαίδευση, στο: Keast J. (επιμ.) Θρησκευτική ετερότητα και διαπολιτισμική εκπαίδευση: ένα βοήθημα για τα σχολεία, μτφ.: Χαραλαμπίδου Ν. – Βαλλιανάτος Ά. Συμβούλιο της Ευρώπης.

Ong W. (2005) Προφορικότητα και εγγραμματοσύνη, μτφ. Παραδέλλης Θ. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

Ορθοδοξία και Πολιτική - Ολιβιέ Κλεμάν

 

Ο Ολιβιέ Κλεμάν μίλησε με το ίδιο θέμα στη Θεσσαλονίκη στις 13 Δεκεμβρίου και στην Αθήνα στις 14 του 1984 σε εκδηλώσεις που οργανώθηκαν από τη.  Χριστιανοσοσιαλιστική Σπουδαστική Κίνηση .

 

Πριν μπω στο θέμα μου, θα ήθελα να απαντήσω στα καλά λόγια πού με παρουσίασε - και για τα όποια τον ευχαριστώ θυμίζοντας ένα πολύ γνωστό επεισόδιο από Αγία Γραφή, αυτό της «όνου Βαλαάμ». (Η όνος τον Βαλαάμ: Αναφέρεται στο περιστατικό (Αριθμοί 22, 21-32), κατά το όποιο άγγελος Θεού χρησιμοποίησε την όνο του προφήτη-μάντη Βαλαάμ, πού του μίλησε και τον απέτρεψε να καταραστεί τους Ισραηλίτες.)

 Αν η όνος του Βαλαάμ μπόρεσε να πει πράγματα ενδιαφέροντα, τότε, εντάξει, αποδέχομαι όπως και η όνος τις φιλοφρονήσεις.

Θα ήθελα επίσης να πω και κάτι άλλο: από χρόνια έχω Έλληνες φίλους. Τους χρωστώ πολλά,  βέβαια, μερικές φορές μ' έχουν κάνει ν' αγανακτήσω. Τώρα όμως, δεν αισθάνομαι γι' αυτούς παρά μόνον ευγνωμοσύνη.

Επίσης, αυτό πού θα ήθελα σ' όλους σας να πω για ν' αρχίσω είναι: ευχαριστώ. Γιατί, και αυτό θα είναι μοναδική προσωπική μου εκμυστήρευση, οφείλω τα πάντα στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Επειδή πιστεύω ότι το πρώτο πράγμα πού περιμένουν από μας οι άνθρωποι σήμερα είναι να μπορούμε να μιλάμε για τα πάντα, περιλαμβανομένης και της πολιτικής, από κάποιαν απόσταση: πρώτα θα μιλήσω για το μηδενισμό, κατόπιν για το σταυρό και θα καταλήξω με τη στράτευση και τη διακονία μας.

                                                  Μηδενισμός

Θα ξεκινήσω λοιπόν μιλώντας για το μηδενισμό πού, πιστέψτε με, ξέρω καλά τί σημαίνει. Αν δεν γίνει Ορθόδοξος, δεν ξέρω αν θα είχα κατορθώσει να ζω. Ούτε το ένα πόδι δεν μπορώ να απομακρύνω από το άλλο, παρά μόνο μέσα σ' αυτό το γλυκύτατο φως, μέσα από το όποιο η Ορθόδοξη Εκκλησία με δίδαξε να βλέπω το Χριστό, κάθε ανθρώπινο πρόσωπο, κάθε χορταράκι, όπως και τους αστερισμούς του ουρανού. Γιατί με δίδαξε ότι και οι αστερισμοί οι πιο απόμακροι καθρεφτίζονται στο πρόσωπο εκείνου ή εκείνης πού αγαπώ.

Σήμερα, έχει ολοκληρωθεί η ενότητα του πλανήτη μας. Συγκεκριμένα, ο καθένας φέρει μέσα του ολόκληρη την ανθρωπότητα. Το μάκρυνα έγινε κοντινό, ο πόνος του κάθε ανθρώπου με άφορα. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν κάνει θέαμα καθημερινό τη φρίκη του πλανήτη, την ανόητη σφαγή των αθώων. Γιατί η εποχή της «πλανητικής ενότητας» είναι επίσης η εποχή του μηδενισμού.

Θα ήθελα με δυο λέξεις να αναπαραστήσω συμβολικά το μηδενισμό: το Άουσβιτς και Χιροσίμα.

Η Χιροσίμα σημαίνει την αμφισβήτηση της ίδιας της ύπαρξης της ανθρωπότητας από τη δική της τεχνική και επιστημονική ισχύ. Σας θυμίζω ότι η βόμβα έπεσε στη Χιροσίμα ακριβώς τη μέρα πού εμείς οι Ορθόδοξοι γιορτάζουμε τη Μεταμόρφωση του Σωτήρα, σαν να μας επιβαλλόταν η επιλογή: αποσύνθεση ή μεταμόρφωση.

Η Χιροσίμα είναι το σύμβολο της αποσύνθεσης: όχι μόνο της ύλης, μα και των κοινωνιών και πάνω απ' όλα της ανθρώπινης ψυχής. Μπορούμε ν' αποφύγουμε (και να επιταχύνουμε) την αποσύνθεση αύτη με τα ναρκωτικά, μπορούμε να την ελέγξουμε καλώς ή κακώς με την ψυχανάλυση, μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε με τον ψυχολογικό πόλεμο ή με τη διαφήμιση σε επιστημονικές βάσεις. Κατά βάθος, τα πάντα ανάγονται στο διάλογο του Ιησού με το δαιμονισμένο: «Ποιο είναι το όνομα σου; Τ' όνομα μου είναι λεγεών...» Πολύ μιλούμε για το ανθρώπινο πρόσωπο, αλλά συχνά, πολύ συχνά, «τ' όνομα μου είναι λεγεών».

Το Άουσβιτς, είναι με μια έννοια πολύ εξειδικευμένη και οριστική, σύμβολο εκείνου πού εγώ ονομάζω ιδεολογία: δηλαδή μιας ομάδας πού φτάνει στο σημείο τήξης από μια αντίληψη ενιαία και ομογενή, μια «αλήθεια» πού κατέχουμε και σκεπτόμαστε εναντίον του άλλου. Καρδιά της ιδεολογίας είναι η θέληση για δύναμη των «επαϊόντων», η επιθυμία για ασφάλεια αυτών πού ακολουθούν, η δικαίωση του ενστίκτου του φόνου πού κάθε άνθρωπος έχει μέσα του. Γιατί τίποτα δεν είναι πιο ανυπόφορο από τον άλλο (τον πλησίον).

Τα σύμβολα της Χιροσίμα και του Άουσβιτς συγκλίνουν στον ερχομό του μηδενισμού. Ο Στάλιν είπε στον Ντεγκώλ την τελευταία του λέξη: «Ο θάνατος είναι πού πάντα κερδίζει». Στη Δύση -για την Ελλάδα δεν ξέρω- ο θάνατος δεν ήταν ποτέ τόσο απωθημένος αλλά και τόσο γυμνός συνάμα, όσο είναι σήμερα. Έχει παρουσία πολύ λιγότερο έντονη απ' ό,τι στις αρχαίες κοινωνίες τουλάχιστον στο βόρειο ημισφαίριο.

Από το γεγονός αυτό προέρχεται η συνταρακτική αντινομία: ανάμεσα στην καθημερινή μας ζωή οπού ο θάνατος σβήνει, όλος ο κόσμος είναι νέος και ωραίος, και στην απειλή αυτοκτονίας του ανθρώπινου γένους ή απλά, στον προσωπικό θάνατο με όλη του την τραγική γυμνότητα, χωρίς ελπίδα, τελετουργία, προσευχή, ακόμα και γλώσσα για να περιγραφεί. Από κει και η άλλη συνταρακτική αντινομία ανάμεσα στο δικό μας «υλικά κορεσμένο» κόσμο του βόρειου ημισφαιρίου μερικοί τον χαρακτηρίζουν «βουλιμία της αγωνίας», και στον σκληρό κόσμο της απογύμνωσης, της πείνας, των τόσων πεθαμένων

από ασιτία παιδιών του νότιου ημισφαιρίου. Ο Σάρτρ έλεγε ότι  ο Μαρξισμός είναι η αξεπέραστη ιδεολογία του πολιτισμού μας. Εγώ θα έλεγα ότι ο αξεπέραστος ορίζοντας του πολιτισμού μας είναι το μηδέν.

Το μηδέν λοιπόν μας περιβάλλει. Από το γεγονός αυτό προέρχεται, χωρίς αμφιβολία, ένα είδος ομαδικής νεύρωσης, όπως για παράδειγμα η αναίτια βία πού αναδεικνύεται στην κοινωνία. Εκεί είναι οι ρίζες του κυνισμού και του ηδονισμού, μέσα σ' αυτό πού ένας Γάλλος κοινωνιολόγος ονόμασε «κοινωνία του κενού». Εδώ -και πουθενά άλλου- εντοπίζεται ο σταυρός.

Ο σταυρός.

Ο Γερμανός φιλόσοφος Adorno έλεγε πώς μετά το Άουσβιτς δεν θα μπορούσαμε πια να ξαναγράψουμε ποιήματα. Θα έλεγα μάλλον ότι οι παραδοσιακές και ορθολογικές (Θεοδικία. Το πρόβλημα του συμβιβασμού της αγαθότητας και της παντοδυναμίας του Θεού με το φυσικό και ηθικό κακό πού υπάρχει στον κόσμο.) θεοδικίες καταρρέουν και ότι αναγόμαστε στη μεγάλη παραδοχή της Ε' Οικουμενικής Συνόδου: «Ο Θεός υπέφερε τον θάνατον εν σαρκί». Μετά το Άουσβιτς και τη Χιροσίμα, στην καρδιά του σύγχρονου μηδενισμού, δεν μπορούμε πια να μιλήσουμε για το Θεό παρά μόνο για το Θεό το Σταυρωμένο.

Οι Πατέρες τίμησαν την «υπομονή του Ιώβ». Η εποχή μας όμως μάλλον αντηχεί την κραυγή και την εξέγερση του Ιώβ, το «γιατί». Η σιωπή του Θεού είναι γεμάτη από «γατί» αναρίθμητων Ιώβ.

Η μοναδική απάντηση στον Ιώβ δεν είναι απάντηση φραστική, αλλά γραμμένη με αίμα, είναι ο σταυρός του Χρίστου. Αρκεί να θυμόμαστε καλά ότι ο Χριστός είναι «ο ένας της Αγίας Τριάδος» όπως λέει η λειτουργία μας ότι Εκείνος πού πάσχει και πεθαίνει στη Γεσθημανή και στο Γολγοθά είναι το ίδιο το Πρόσωπο του Λόγου του Θεού. Ολόκληρος ο Θεός εν Χριστώ ενώνεται με ολόκληρο τον άνθρωπο και τον ακολουθεί μέχρι το θάνατο και τον Άδη.

Γνωρίζετε βέβαια το πιο πεζό επιχείρημα των άθεων: Γιατί ο Θεός δεν τα ρυθμίζει όλα αυτά αφού είναι παντοδύναμος; Ή μήπως δεν είναι παντοδύναμος; Είναι παντοδύναμος ο Θεός. Αλλά η δύναμη του δεν είναι αυτή των δικτατόρων και των δημίων, ούτε καν η δύναμη πού μπορώ να ασκήσω μέσα στο μίσος μου. Η παντοδυναμία του Θεού είναι εγώ -κι εδώ χρησιμοποιώ όρο δυσκολομετάφραστο πού θέλει ανάλυση- η Αγάπη.

Όχι η αγάπη πού κατέχει αλλά η Αγάπη πού σέβεται. Η  Αγάπη πού ταυτίζεται μ' αυτό πού οι θεολόγοι ονομάζουν «κένωση».

Οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν αντίγραφα και απομιμήσεις. Όμως, μόνο μια απόλυτη παντοδυναμία μπορεί να πλάσει μια ετερότητα πραγματικά απόλυτη μια ελευθερία πραγματικά ελεύθερη. Η πράξη της δημιουργίας σημαίνει διακινδύνευση για το Θεό. Ο Θεός διακινδυνεύει να απορριφθεί, να αποδιωχθεί, να σταυρωθεί μέσα από τις ελευθερίες πού είναι το αριστούργημα της παντοδυναμίας Του.

Η Αγάπη είναι ανίσχυρη γιατί είναι παντοδύναμη. Το ξέρετε πολύ καλά ότι όσο πιο πολύ αγαπάτε κάποιον, τόσο πια, ανίσχυροι είσθε. Η αγάπη πού είναι ελευθερία, αναζητώντας την ελευθερία, δεν μπορεί να εξαλείψει εξωτερικά, αυταρχικά και δικτατορικά, τα σκοτάδια πού κατοικούν μέσα μας, στα οποία τόσο συχνά, άνετα και αβίαστα παραδίδουμε τη Δημιουργία.

Τότε, ο θεός μας ξανασυναντά με το σταυρό. Γίνεται σάρκα, αναλαμβάνει από μέσα, εσωτερικά, όλη τη δική μας κατάσταση του θανάτου, μέχρι και την κόλαση, την ίδια την απουσία Του δηλαδή, γιατί κόλαση είναι η απουσία τον Θεού. Θυμάστε στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη, τους αποχαιρετιστήριους διάλογους: η Ιησούς μιλά πολύ, είναι σαν ένας ποταμός λόγων. Στη συνέχεια όμως, κατά το πάθος πάνω στο σταυρό, λέει μόνον εφτά λέξεις. Τέλος, μια κραυγή και η σιωπή. Ανάμεσα στα λόγια αυτά, είναι το: «Θεέ μου, Θεέ μου. ίνα τί, με εγκατέλειπες;»

Έτσι. ο ενσαρκωμένος Θεός παίρνει, καθώς λέει ο απόστολος Παύλος, «μορφήν δούλου». Στην αρχαιότητα, ο δούλος ονομαζόταν «απρόσωπος», αυτός πού δε βλέπουμε, αυτός πού δεν έχει πρόσωπο, ο ανώνυμος προλετάριος, ο ανώνυμος του «μοναχικού πλήθους», ο άνθρωπος χωρίς αγάπη, ο βασανισμένος με πρόσωπο καλυμμένο με μια μάσκα ίδρωτα και αίματος.

Ο ενσαρκωμένος Θεός ταυτίζεται μ' όλους τους «δίχως πρόσωπο» και τους δίνει το δικό Του πρόσωπο. Όχι για να βυθιστεί μαζί τους στην άβυσσο και τη φρίκη, γιατί ο Σταυρωμένος, μέσα στο βάθος Του, παραμένει Θεός, ένα με τον Πατέρα Του. Και από τη στιγμή αυτή, εν Χριστώ, δεν μπορούν πια να υπάρξουν διαιρέσεις, δεν μπορεί πια να υπάρξει διαίρεση ανάμεσα στον Θεό και τον άνθρωπο.

Αυτή είναι η κραυγή του Πάσχα: «θανάτω θάνατον πατήσας». Ο Θεάνθρωπος ο σταυρωμένος είναι επίσης ο Θεάνθρωπος ο αναστημένος. Στον «πάσχοντα Θεό» για τον οποίο μιλά ο άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης, αντιστοιχεί ο αναστημένος άνθρωπος.

Το να μιλάμε λοιπόν, για το σταυρό του Χριστού, δεν είναι να μιλάμε με τη γλώσσα του πόνου, αλλά με αυτή της πιο υψηλής ζωής,

Μέσα στη μυστηριακή διάσταση, -το μόνο πράγμα πού μας ενδιαφέρει- η Εκκλησία είναι επίσης μια κοινωνιολογία, ένα σωρό πράγματα όχι και τόσο βολικά. Όμως, η Εκκλησία στην ιστορικής διάσταση, μια διάσταση ταυτόχρονα σαρκική και πνευματική, είναι η ζωή, η δύναμη ζωής, η Βασιλεία πού έρχεται. Ο σταυρός του Χριστού συντρίβει την ταφόπλακα του κόσμου τούτου και καταγράφεται ως τεράστια δύναμη ζωής στην ιστορία των ανθρώπων. Πρέπει όμως να καταλάβουμε καλά τούτο το πράγμα: η Εκκλησία σήμερα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι αποτελεί μια μειοψηφία. Δεν είναι όμως μια λέσχη για οργανωμένα μεταθανάτια ταξίδια πρώτης θέσεως. Η Εκκλησία υπάρχει ως δύναμη ζωής για τη σωτηρία του κόσμου. Άνδρες και γυναίκες, πού προαισθάνονται στο βάθος της καρδιάς τους, έχουν αφήσει πίσω τον αληθινό θάνατο, τον πνευματικό, στα νερά του βαπτίσματος τους, βαθειά απελευθερωμένοι από την αγωνία του βιολογικού θανάτου, ικανοί - εδώ χρησιμοποιώ μια λέξη πού ίσως κάνει να χαμογελάσουν όσους ασχολούνται με θέματα πρακτικής - να έχουν καλοσύνη, καλοσύνη αληθινή, ανιδιοτελή, μη ιδεολογική.

Αν νοιώθουμε κάπως έτσι, τότε όλες οι μορφές θανάτου στη ζωή μας, οι στιγμές κόπωσης, απόγνωσης, απελπισίας, μπορούν να γίνουν καταστάσεις βαπτιστήριες και πασχαλιές. Πραγματοποιείται τότε, κατά κάποιο τρόπο, ένα σπάσιμο των επιπέδων. Καταλαβαίνουμε ότι δεν μπορούμε να πάμε πιο πέρα και αφηνόμαστε στην αναστάσιμη χάρη, τότε ή ζωή συνεχίζεται, μια νέα δύναμη μας πλημμυρίζει, σαν να αναρρώνουμε επιστρέφοντας στη ζωή, ενώ είχαμε αγγίξει το τέλος της. Και στο σημείο αυτό καταλαβαίνουμε κάτι θεμελιακό: ότι ο Χριστανισμός δεν είναι ιδεολογία.

Υπήρξε περίοδος όπου ο Χριστιανισμός χρησιμοποιήθηκε από το κράτος ως κυρίαρχη ιδεολογία, πάντα όμως, διατηρήθηκε η ευαγγελική και ευχαριστιακή διάσταση του, εκατομμύρια άνθρωποι σώθηκαν από την απόγνωση και έγιναν ικανοί για την καλοσύνη εκείνη για την οποία μίλησα πιο πριν.

Σήμερα, αν, τα πάντα μας αφαιρεθούν, αν κάθε εξουσία μας αφαιρεθεί αν κάθε δυνατότητα ανοιχτής δράσης μέσα στην κοινωνία μας αφαιρεθεί - και διαρκώς προς τα εκεί πάνε τα πράγματα - δεν πρέπει να δίνουμε επιβραδυντικές μάχες. Θα έλεγα ότι αν έτσι είναι τα πράγματα, τόσο το καλύτερο.

Γιατί τότε ανακαλύπτουμε την αλήθεια του Χριστιανισμού πού δεν είναι ιδεολογία. Μια ιδεολογία εξηγεί, εξηγεί για να συγκρατήσει. Εξηγεί για να χειραγωγήσει. Αποτελεί μια θέληση επιβολής. Ενώ μέσα στο Χριστιανισμό, όσο πιο πολλές γνώσεις έχουμε, τόσο λιγότερα γνωρίζουμε, αυτό έλεγε ο άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης για τη σχέση μας με το Θεό: όσο πιο πολύ γνωρίζω το Θεό και γεμίζω από την παρουσία Τον, τόσο περισσότερο αυτός είναι επέκεινα. Και ότι ισχύει για τη σχέση μας με το Θεό, ισχύει και για τη σχέση μας με τον άλλον. Όσο πιο γνωστός μας είναι ο άλλος, τόσο περισσότερο τον ανακαλύπτουμε θαυμαστά άγνωστο. Γι' αυτό και ο Χριστιανισμός δεν είναι ιδεολογία. Θα έλεγα μάλλον ότι είναι μια «σπηλαιολογία». Ενώ νομίζουμε ότι πορευόμαστε ήσυχα, πραγματικότητες άγνωστες ξανοίγονται από παντού.

Πρέπει να γίνουμε διάφανοι μπροστά σ' αυτή τη δύναμη της ζωής. Υπάρχουν γι' αυτό δρόμοι ακραίοι και υποδειγματικοί. Υπάρχει ο δρόμος του μαρτυρίου. Ο μάρτυρας δεν είναι, όπως συχνά νομίζουμε, κάποιος πού απλά δίνει τη ζωή του για τις ιδέες του. Το μαρτύριο είναι μια μυστική εμπειρία ενός ανθρώπου, πού τη στιγμή της πιο μεγάλης οδύνης αντί να εξεγείρεται και να αυτοπεριχαρακώνεται, παραδίδεται στο Χριστό, με τρόπο πού να τον πλημμυρίζει η χαρά της Ανάστασης. Ο θάνατος του γίνεται μια γέννηση, προσεύχεται για το δήμιο του. Πιστέψτε με, όλοι θα περάσουμε από κει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Υπάρχει επίσης ο ακραίος και υποδειγματικός δρόμος των μοναχών. Οι μοναχοί αντικαθιστούν θεληματικά τους μάρτυρες όταν η Εκκλησία γνωρίζει μια σχετική ειρήνη. Ο μοναχός είναι εκείνος πού βυθίζεται ζωντανός μέσα στο θάνατο για να βρει την Ανάσταση προκειμένου να την μεταδώσει στην ανθρωπότητα και τον κόσμο. Η άσκηση του γίνεται τότε μια απέραντη τρυφερότητα, μια μεσιτεία για όλους τους ανθρώπους, μια πατρότητα γεμάτη συμπόνοια. Ξέρετε, ότι ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος έλεγε πώς ο πνευματικός άνθρωπος προσεύχεται ακόμα και για τα φίδια. Όλα αυτά, είναι σφαιρικά ο δρόμος της Εκκλησίας.

Αυτό λοιπόν πού μας χρειάζεται όλο και πιο πολύ κι αυτό είναι ταυτόχρονα χρέος και προοπτική μας, είναι οι ευχαριστιακές κοινότητες, οι τόποι όπου θα μπορούσε να αναγεννηθεί κανείς. Η προσευχή τους καλύπτει τον κόσμο και τα μυστήρια τους αναγεννούν την ιερότητα της Γης.

Είναι κάτι πού ειδικά εσείς οι Έλληνες θα πρέπει να κάνετε. Νομίζω ότι δεν ενδιαφέρεστε αρκετά για την ωραιότητα των αρχαίων σας θεών, για την ομορφιά τούτων των ναών, όπου δεν υπάρχουν πια είδωλα, αλλά ανυμνείται η ωραιότητα του κόσμου. Δεν ξέρω πολλά για την Ελλάδα, αλλά μπορώ να σας πω ότι στη Γαλλία πολλοί -νέοι ιδιαίτερα - ανακαλύπτουν το Θεό και το μυστήριο μόνο μέσα από την ομορφιά του κόσμου. Ίσως εδώ να έπρεπε να μιλήσουμε για τις Θείες ενέργειες του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.

Είναι πάντως ανάγκη να κάνουμε τις κοινότητες μας χώρους αληθινής φιλίας, αδελφικής υποδοχής, αλληλοβοήθειας, ακόμη και κοινότητας αγαθών, ατό δρόμο αυτόν τον «κομμουνισμού της αγάπης» μερικών μοναστηριών, πού προσπαθούν να αναβιώσουν την πρώτη - και εσχατολογική - κοινότητα των Ιεροσολύμων.

Σκέπτομαι λοιπόν, ότι αυτή η δύναμη της ζωής μπορεί να απαιτήσει από ορισμένους ένα συγκεκριμένο τρόπο στράτευσης, πού θα ονόμαζα «πολιτικο-ποιητικο-προφητική». Όλο και πιο επιτακτικά χρειαζόμαστε μια πολιτική ηθική. Για πολύ καιρό δεν σκεφτόμαστε καν. Ήταν κάτι πολύ απλό: όταν η εξουσία ανήκει στην εχθρό μου είναι κακή και όταν ανήκει σε μένα είναι καλή. Όμως, έγινε αντιληπτό ότι τα πράγματα δεν ήταν εντελώς έτσι και ότι θα έπρεπε ν' αναπτυχθεί ένας προβληματισμός για τη φύση της εξουσίας.

Γι' αυτό και έχουμε ανάγκη μια πολιτική ηθική βασισμένη σε δυο αξεχώριστες παραδοχές: Το ανθρώπινο πρόσωπο σαν κάτι το απόλυτο γιατί αποτελεί εικόνα τον Θεού και το πρόσωπο σαν μια ύπαρξη σε κοινωνία, μία απόπειρα κοινωνίας, αφού ο Θεός αυτός είναι η τριαδική αγάπη. Θυμίζω ότι ένας Ορθόδοξος φιλόσοφος του περασμένου αιώνα έλεγε πώς «η Αγία Τριάδα είναι το κοινωνικό μας πρόγραμμα».       

Η πνευματική αυτή προοπτική προϋποθέτει ότι η χριστιανική σωτηρία, ενώ ξεπερνά κατά πολύ τους στόχους, για την πολιτική, κοινωνική ή οικονομική απελευθέρωση τον άνθρωπου, συγχρόνως τους περικλείει. Δεν μπορούμε να αντιπαραθέσουμε την πίστη -με την πολιτική, γιατί η ζωή δε διαιρείται. Η χριστιανική σωτηρία περιλαμβάνει την πολιτική και ταυτόχρονα την ξεπερνά. Δεν εννοούμε βέβαια την «πολιτική των πολιτικών», παρόλο πού καμιά φορά πρέπει να ξέρουμε να λερώνουμε τα χέρια μας. Ο Σάρλ Πεγκύ έλεγε για μερικούς Χριστιανούς ότι έχουν χέρια καθαρά, μόνο πού δεν έχουν χέρια.

Θα έλεγα λοιπόν ότι η χριστιανική σωτηρία θα έπρεπε να διαφωτίσει, με την ευγενική σημασία της λέξης, τον πολιτικό και να πάει και πέρα από κει. Εξάλλου, η μεγαλύτερη υπηρεσία πού μπορεί να προσφερθεί στους πολιτικούς είναι να τους πούμε ότι δεν κατέχουν την λύση για τα πάντα και ότι δεν πρόκειται να δώσουν διέξοδο στην ανθρώπινη αγωνία. Γιατί αν ο Χριστός είναι ο νικητής του θανάτου, εμείς πρέπει να πολεμήσουμε ενάντια σ' όλες τις μορφές του θανάτου: μέσα μας, γύρω μας, στον πολιτισμό, στην κοινωνία. Κι αυτά είναι σημεία πού προαγγέλλουν τον ερχομό της βασιλείας του Θεού.

Αν δεν υπάρχει ψωμί για όποιον πεθαίνει από την πείνα, αν δεν υπάρχει ελευθερία για τον πολιτικό κρατούμενο, αυτά είναι σημάδια ότι η χριστιανική μας δράση ψεύδεται προς το πνεύμα.

Κι εδώ θα ήθελα να πω κάτι, μέσα σε τούτη τη θεολογική σχολή την τόσο καλά μπετοναρισμένη, ότι η θεολογία είναι μια περιπέτεια. Αν σε κάποιο γαλλικό σαλόνι πει κανείς ότι ενδιαφέρεται για τη θεολογία, επικρατεί συνήθως παγερή σιωπή, σαν να έχει ακουσθεί αισχρολογία! Κι όμως, πολύ συχνά κάποιος βρίσκεται στο τέλος να εκδηλώσει το ενδιαφέρον του. Αυτή λοιπόν η περιπέτεια δεν είναι αυθεντική παρά με δύο βασικούς όρους: ο πρώτος είναι να προσελκύει τον άνθρωπο ταυτόχρονα στα βάθη της τριαδικής αβύσσου και στην καρδιά των ανθρώπινων μαζών ο δεύτερος, τον όποιο μου εμπνέει όλο αυτό το μπετόν (σ.τ.ε.: η παρατήρηση έχει να κάνει με την κατασκευή του κτιρίου της σχολής όπου έγινε η ομιλία), είναι πώς η περιπέτεια αυτή πρέπει να είναι ποιητική. Ένας από τους λόγους πού μ' έκαναν ν' αγάπησω την Ορθόδοξη θεολογία είναι ότι δημιουργήθηκε για να ψάλλεται.

Μέσα λοιπόν σε τούτον τον αγώνα της ζωής, μου φαίνεται ότι εμείς, οι μεταϊδεολογικοί χρισταινοί, θα βρούμε τη συμπαράταξη όλων εκείνων πού θέλουν να κρατήσουν ανοιχτή την προσέγγιση του ανθρώπου: καλοπροαίρετοι ανθρωπιστές, καλόπιστοι μαρξιστές πού ανακαλύπτουν με αντίτιμο μια τραγική εμπειρία ότι «ο άνθρωπος ξεπερνά απείρως τον άνθρωπο» όπως έλεγε ο Πασκάλ και αρνούνται να κινούνται αποκλειστικά στο επίπεδο του ορθολογισμού.

Εδώ λοιπόν, θα ήθελα να θυμίσω στους νέους φίλους μου του χριστιανοσοσιαλιστικού κινήματος την ανάγκη για μια μεγάλη εργασία, την επεξεργασία μιας αληθινής διαλεκτικής χωρίς υπερδομή ή υποδομή, γιατί το ενοχλητικό με τους μαρξιστές είναι ότι συμφωνούν πώς τα πάντα επιδρούν στα πάντα, αλλά σε τελευταία ανάλυση δέχονται ότι όλα ερμηνεύονται από τις σχέσεις φύσης-ανθρώπου και τα μέσα παραγωγής, θα πω τώρα μια κακία, αλλά το «σε τελευταία ανάλυση» ανήκει στον Αλτουσάρ και το πνεύμα αυτό τον ώθησε να πνίξει την γυναίκα του. Όχι λοιπόν υπερδομές, ούτε υποδομές, αλλά δομές πού βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση χωρίς άλλη δυνατή σύνθεση εκτός από το ίδιο το πρόσωπο. Πιστεύω ότι έχουμε ανάγκη όλες τις επιστήμες, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων αναλύσεων πού θα ονόμαζα «μαρξικές», μ' έναν όμως όρο: ο μόνος προσδιορισμός του άνθρωπου είναι ότι ο ίδιος παραμένει απροσδιόριστος.

Γιατί, επιτέλους, έχουμε ανάγκη μια αληθινή διαλεκτική για να ερμηνεύουμε τις δομές της βίας και της αδικίας. Όμως, δεν γίνεται να βρούμε επιστημονική εξήγηση για την ομορφιά, την αγάπη, το θάνατο. Πρέπει να μπορούμε να μιλάμε το ίδιο καλά για τους καταπιεσμένους στο διάβα της ιστορίας όπως και για τους μεγάλους δημιουργούς και τους μεγάλους αγίους.

Με την κοινωνική υποδομή μπορούμε, αν και αυτό δεν είναι απόλυτα βέβαιο, να εξηγήσουμε τους ζηλωτές(Ζηλωτές: Ομάδες Χριστιανών προσηλωμένων στη πίστη και στη επιβολή της με κάθε τρόπο. Αντιτίθενται στην πολιτική εξουσία, είναι αντίθετοι στη συνεργασία της Εκκλησίας με το Κράτος, διαπνέονται από θεοκρατικές τάσεις. Το φαινόμενο έχει εμφανιστεί σε διάφορες εποχές της Εκκλησιαστικής ιστορίας. Εδώ γίνεται αναφορά στο κίνημα των Ζηλωτών στη Θεσσαλονίκη του 14ου αιώνα, πού με φανατισμό υποστήριξαν αιτήματα κοινωνικών μεταβολών και πέτυχαν για ένα διάστημα να εφαρμόσουν το πρόγραμμα τους.) της Θεσσαλονίκης, αλλά δεν μπορούμε να εξηγήσουμε τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά ή τον άγιο Νικόλαο Καβάσιλα (Η αγιοποίηση τον αγίου Νικολάον του Καβάσιλα: Έγινε στις μέρες μας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο με πρόταση του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης (23-2-82) και της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος(30-6-82).) - μια πού έγινε άγιος, δόξα τω θεώ. Κατά συνέπεια, ή διατήρηση ανοιχτού του δρόμου για την προσέγγιση του ανθρώπου προϋποθέτει τον περιορισμό της πολιτικής από την ηθική και την ενίσχυση της ηθικής από την πνευματικότητα.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να θέσουμε υπό αίρεση μια πολιτική πού συνειδητά ή ασυνείδητα γίνεται όλο και πιο ολοκληρωτική με μια πολιτική μερική και συνειδητά αυτοπεριοριζόμενη, μια πολιτική πού θα ήξερε να εμπνέεται και να υφίσταται κριτική από τις ίδιες τις πηγές μας. Αυτή είναι και η λειτουργία ενός χριστιανικού πολιτικο-προφητικού Κινήματος: μια ακούραστη κριτική και μια δημιουργική έμπνευση, γιατί οι πολιτικοί αναλώνονται τόσο με τη πολιτική τους πού χάνουν πια κάθε διορατικότητα.

Προηγουμένως μιλούσαμε για κρίση. Όμως, αύτη τη στιγμή γίνονται κοσμογονικές αλλαγές, θεμελιώνουμε μια ανθρωπότητα παγκόσμια, ο Ντεκάρτ (Καρτέσιος) έλεγε: «σκέπτομαι, άρα υπάρχω». Τώρα όμως, υπάρχουν μηχανές πού σκέπτονται θαυμάσια. Μπαίνει λοιπόν το πρόβλημα να μάθουμε τί είναι ο άνθρωπος, ο άνθρωπος, πού παραμένει ένα αίνιγμα, γιατί είναι πάνω απ' όλα μια σχέση με το Θεό και τον εαυτό του.

Θα έλεγα επίσης ότι δεν πρέπει να παίζουμε με τον αναρχισμό, γιατί το χάος και ο ολοκληρωτισμός επίσης αρνούνται το νομό. Πρέπει όμως αδιάκοπα να προσπαθούμε να διορθώνουμε και να εκλεπτύνουμε το νόμο, θέτοντας τον σε σχέση με τον άγραφο νόμο, τον γραμμένο μόνο στις καρδιές, το νόμο πού είναι η ηθική του προσώπου, της αγάπης και της Δημιουργίας. Το νόμο του οποίου οι Χριστιανοί, έστω και μερικοί Χριστιανοί και άρα η Εκκλησία πρέπει να είναι θεματοφύλακας, σαν μια, ακλόνητη Αντιγόνη αντιμέτωπη μ' όλους τους Κρέοντες,

Ο Χριστός είπε ότι «η βασιλεία μου ουκ εστί εκ του κόσμου τούτου». Κι όμως, η βασιλεία αύτη είναι παρούσα, εδώ και τώρα. Είναι παρούσα στα Μυστήρια, στη θεία Ευχαριστία, είναι χωρίς αμφιβολία παρούσα στην αγνότητα και τη χαρά της ζωής κάτω από το φως της Θείας Ευχαριστίας: είναι παρούσα σε στιγμές γαλήνης και εμπιστοσύνης όταν υπάρχουν μόνο πρόσωπα και η Γη είναι σαν ένα Μυστήριο: σ' εκείνες τις στιγμές πού ξέρουμε ότι θάνατος δεν υπάρχει.

Θα έλεγα λοιπόν ότι τότε, κάτω από το Φως της Βασιλείας, πού είναι ήδη παρούσα μέσα στο Μυστήριο, εμείς οι Χριστιανοί θα μπορούσαμε να προωθήσουμε αυτό πού θα ονόμαζα «δημιουργική ουτοπία». Δανείζομαι έναν όρο από την Ορθόδοξη θεολογική ανάλυση των τελευταίων ετών, με τίτλο: ουτοπία ενός πολιτισμού της κοινωνίας. Η ουτοπία αυτή προϋποθέτει ότι όλοι συνεργάζονται, δεν υπάρχει εδώ, αντίθεση, υπάρχει ανάγκη από την πιο έντονη πνευματική ζωή, γιατί ο πνευματικός άνθρωπος είναι αυτός πού ειρηνοποιεί την ύπαρξη, αυτός πού αποκτά την εμπειρία της γνωριμίας της «νοήμονος» καρδίας, της καρδιας-πνεύμα' αυτός πού καταδεικνύει ότι η διαλεκτική κυρίαρχου και δούλου δεν έχει τον τελευταίο λόγο.

Αλλά, η ουτοπία του «πολιτισμού της κοινωνίας» έχει επίσης ανάγκη την ανελέητη αμφισβήτηση, απ' όλους αυτούς πού αγωνίζονται για την δικαιοσύνη και για όλες τις αληθινές μορφές απελευθέρωσης: την κοινωνική και πνευματική απελευθέρωση. Έχει ανάγκη όσους αγωνίζονται - κι εδώ χρησιμοποιώ λόγια του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου - για την υπέρβαση του χάσματος, ανάμεσα στο Μυστήριο πού συντελείται στο Θυσιαστήριο και στο Μυστήριο πού συντελείται στις καρδιές των ανθρώπων.

Θα έλεγα τέλος, ότι η «ουτοπία του πολιτισμού της κοινωνίας» έχει ανάγκη δημιουργούς ωραιότητας. Μιας ωραιότητας ανανεωμένης - δεν είναι ανάγκη να περιοριζόμαστε στην αντιγραφή των ιερών εικόνων του παρελθόντος. Μιας ωραιότητας μέσα στην κόλαση του σύγχρονου μηδενισμού πού ανατρέπεται έξαφνα από το σταυρό. Μιας ωραιότητας με την οποία εκφράζεται το πρόσωπο του Θεού στον άνθρωπο και το πρόσωπο του ανθρώπου στο Θεό.

Δεν ξέρω, αγαπητοί φίλοι, αν, κάνοντας όλα αυτά θα κάνουμε Ιστορία. Θα μπορούσα όμως τουλάχιστον να πω ότι θα κάνουμε αντι-ιστορία. Δεν θα. αφήσουμε την ιστορία στους Ηρώδες και τους Πιλάτους. Η αντιιστορία πρέπει να αμφισβητήσει και παράλληλα να αναζωογονήσει την Ιστορία. Αυτό δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ μέχρι την επιστροφή του Χρίστου. Ποτέ δεν θα υπάρξει πολιτισμός τέλειος, ποτέ δεν πρόκειται να υπάρξει ο «πολιτισμός της κοινανίας». Θα υπάρξουν όμως σημεία- θα υπάρξουν προσπάθειες. Βρισκόμαστε στην έρημο της Εξόδου, στο δρόμο για τη Βασιλεία. Έχουμε λοιπόν την υποχρέωση να δώσουμε στους ανθρώπους ενδιάμεσους σταθμούς, οάσεις, σκηνές, ύμνους, για να βρούνε το θάρρος να προχωρούν πάντα εμπρός, προς την τελειωτική μεταμόρφωση.

Ίσως όλα αυτά να απαιτούσαν σήμερα ένα είδος ανανεωμένης αγιότητας, ένα «νέο τύπο αγίου» όπως έγραψε ο Νικολάι Μπερντιάγεφ, ικανό ν' αναλάβει όλο το βάρος της κοσμικής και κοινωνικής πολυπλοκότητας, ικανό να μπολιάσει τον κόσμο με το Άγιο Πνεύμα, για να τον διαφωτίσει και να τον μεταμορφώσει. Αυτό λέει ο Μπερντιάγεφ. Γιατί μου φαίνεται ότι το ζωοποιό Πνεύμα δεν παύει ποτέ ν' αναβλύζει μαζί με το νερό και το αίμα του λογχισμένου σώματος του Σταυρωμένου, όλων των σταυρωμένων της ιστορίας, πού μας καλούν να γίνουμε οι διάκονοι της Ανάστασης.

Μετάφραση - επιμέλεια

Γιάννης Λάππας - Γιάννης Ζερβός