Το συγκεκριμένο σενάριο μαθήματος παρουσιάστηκε από τη συνάδελφο θεολόγο κ. Μαλτή Ευδοκία-Ευθαλία στην επιμορφωτική συνάντηση των θεολόγων της Φλώρινας.Η συνάντηση η οποία πραγματοποιήθηκε στις 8 Δεκέμβρη του 2015 στο 1ο ΓΕΛ Φλώρινας οργανώθηκε από το Σχολικό Σύμβουλο Ανδρέα Αργυρόπουλο
ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΜΕ
ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ
«Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΒΡΑΑΜ: Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΛΗΣΗ, ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ
<ΝΑΙ>»
(ΕΝ.5
, Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ)
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ : ΕΥΔΟΚΙΑ –ΕΥΘΑΛΙΑ ΜΑΛΤΗ
1.
Ταυτότητα
-
Γνωστικό
αντικείμενο: Θρησκευτικά Α΄ Γυμνασίου.
-
Θέμα:
Η ιστορία του Αβραάμ: Η μεγάλη κλήση, το μεγάλο ναι.
-
Προβλεπόμενος
χρόνος: 3 διδακτικές ώρες.
-
Εμπλεκόμενα
μαθήματα: Θρησκευτικά, Καλλιτεχνικά, Γεωγραφία, Μουσική,
Πληροφορική.
-
Τόπος
διεξαγωγής του μαθήματος: Εργαστήριο Πληροφορικής.
-
Αριθμός
μαθητών: 25
2.
Συνοπτική περιγραφή
Το συγκεκριμένο σενάριο μπορεί να υλοποιηθεί στο
πλαίσιο της Δ.Ε.5 : (Η ιστορία του Αβραάμ: Η μεγάλη κλήση, το μεγάλο «ναι») του
μαθήματος των Θρησκευτικών της Α΄ Γυμνασίου. Θα αξιοποιηθούν τα λογισμικά στο
ψηφιακό σχολείο, στο Φωτόδεντρο, ο Επεξεργαστής Κειμένου Word, το Λογισμικό Παρουσιάσεων Power Point, το Διαδίκτυο, το Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο(e-mail).
3.
Στόχοι-σκεπτικό
Ως προς το γνωστικό αντικείμενο
Οι μαθητές:
·
Να γνωρίσουν οι μαθητές την ιστορία του
Αβραάμ, την πορεία του, τη διαθήκη του με τον Θεό, τη συνάντηση του Αβραάμ με
τον Τριαδικό Θεό, τη θυσία του γιου του Ισαάκ.
·
Να κατανοήσουν οι μαθητές τη σχέση της
πίστης του Αβραάμ με την πίστη των χριστιανών.
·
Να κατανοήσουν οι μαθητές την δοκιμασία
της πίστης του Αβραάμ και τι φαίνεται από αυτήν.
·
Να κατανοήσουν οι μαθητές την αναγνώριση
της σημασίας της ιστορίας του Αβραάμ από τις τρεις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες: Χριστιανισμός, Ιουδαϊσμός,
Ισλαμισμός.
Ως
προς την χρήση των νέων τεχνολογιών
Οι μαθητές:
·
Να εξοικειωθούν στη χρήση του υπολογιστή
και των περιφερειακών συσκευών.
·
Να εξοικειωθούν με τα χαρακτηριστικά του
ψηφιακού κειμένου και με την ανάγνωση ηλεκτρονικών κειμένων.
·
Να γνωρίσουν και να χρησιμοποιήσουν
ψηφιακά εκπαιδευτικά εργαλεία π.χ. το ψηφιακό σχολείο, το Φωτόδεντρο, το
Διαδίκτυο, τον Επεξεργαστή Κειμένου, το Λογισμικό Παρουσιάσεων κ. λ. π.
·
Να εξοικειωθούν με την χρήση του Ηλεκτρονικού
Ταχυδρομείου (e-
mail)
.
Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία
Οι μαθητές :
·
Να αποκτήσουν δεξιότητες ανάλυσης,
συλλογής και επεξεργασίας πληροφοριών.
·
Να αναπτύξουν συνεργατικό πνεύμα.
·
Να καλλιεργήσουν διαλογική ικανότητα με
συζητήσεις στην τάξη.
·
Να υιοθετήσουν θετική στάση ως προς τη
χρήση και τη χρησιμότητα του Η/Υ στην μαθησιακή διαδικασία.
·
Να εργάζονται ομαδικά ώστε να
χρησιμοποιήσουν τον επεξεργαστή κειμένου Word και κείμενο στο Power Point.
4.
Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης
-
Σχέση με Α.Π. και Δ.Ε.Π.Π.Σ
Το σενάριο μπορεί να αποτελέσει ενίσχυση της
διδασκαλίας της Δ.Ε.5( Η ιστορία του Αβραάμ: Η μεγάλη κλήση, το μεγάλο «ναι»)
του σχολικού εγχειριδίου των Θρησκευτικών της Α΄
Γυμνασίου και ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των Δ.Ε.Π.Π.Σ αφού στηρίζεται στην διαθεματικότητα, στην
παροχή γνώσεων, στη χρήση νέων τεχνολογιών, στην ομαδική εργασία κ.λ.π.
-
Οι τεχνολογίες που θα χρησιμοποιηθούν :
·
Διαδραστικό εμπλουτισμένο σχολικό βιβλίο.
·
Λογισμικό: Ψηφιακό σχολείο, θρησκευτικά
Α΄ Γυμνασίου.
·
Λογισμικό: Φωτόδεντρο, η ιστορία του
Αβραάμ.
·
Επεξεργαστής κειμένου Word.
·
Λογισμικό παρουσιάσεων Power Point.
·
Εργαστήριο πληροφορικής / Αριθμός
Υπολογιστών:10.
·
Έντυπα φύλλα εργασίας.
·
Βίντεο
·
Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο
·
Διαδίκτυο
·
Προβολέας.
-
Η μεθοδολογία της διδασκαλίας
Οι
διδακτικές μέθοδοι που θα χρησιμοποιηθούν είναι:
-
Η Βιωματική – ανακαλυπτική
-
Η διερευνητική: Οι μαθητές αναζητούν στοιχεία από τα
λογισμικά των Θρησκευτικών και από προεπιλεγμένες ιστοσελίδες του Διαδικτύου.
-
Η εποικοδομιστική : Οι δραστηριότητες συνδυάζουν την
προϋπάρχουσα γνώση με την νέα.
-
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού
Ο καθηγητής διατηρεί το διδακτικό
του ρόλο και δεν περιορίζεται σ΄ αυτόν. Ο ρόλος του είναι και συμβουλευτικός
και καθοδηγητικός. Γίνεται διαμεσολαβητής ανάμεσα στη γνώση και στον μαθητή.
Συγκεκριμένα:
·
Υποστηρίζει τη διαδικασία αναζήτησης,
επεξεργασίας και μελέτης του υλικού των μαθητών και διευκολύνει την ομαδική
εργασία.
·
Προτείνει την ερευνητική στάση έναντι
της γνώσης.
·
Αναλαμβάνει τον ρόλο του συντονιστή
, του εμψυχωτή
και του καθοδηγητή
των ομάδων.
-
Ο ρόλος των μαθητών
Οι μαθητές εργάζονται συνεργατικά και μοιράζουν
τους ρόλους τους στην ομάδα. Συζητούν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους και τα
παρουσιάζουν στην ολομέλεια της τάξης τους με το λογισμικό παρουσιάσεων Power Point. Επίσης αποστέλλουν τα
αποτελέσματα της έρευνάς τους, με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, στην ηλεκτρονική
διεύθυνση του καθηγητή τους.
Πορεία διδασκαλίας
Εισαγωγή ( 1η
ώρα)
Οι
μαθητές στο εργαστήριο πληροφορικής χωρίζονται σε πέντε ομάδες των πέντε ατόμων
( ανάλογα με τις μαθησιακές και τεχνολογικές ικανότητες, ώστε σε κάθε ομάδα να
υπάρχουν μαθητές με περισσότερες και μαθητές με λιγότερες ικανότητες ). Ο
εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές του να επισκεφθούν την διεύθυνση
που
αναφέρεται στην ιστορία του Αβραάμ και ζητείται από τους μαθητές να καταγράψουν
στον πίνακα λέξεις και ιδέες των μαθητών με βάση αυτό που παρακολούθησαν, με τη
μέθοδο του καταιγισμού
των ιδεών. Οι λέξεις και οι
ιδέες ομαδοποιούνται από τους μαθητές και ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει το στόχο του σεναρίου
που είναι να γνωρίσουν οι μαθητές την ιστορία του Αβραάμ, την πορεία του, τη
διαθήκη του με τον Θεό, τη συνάντηση του Αβραάμ με τον Τριαδικό Θεό, τη θυσία
του γιου του Ισαάκ. Να κατανοήσουν οι μαθητές τη σχέση της πίστης του Αβραάμ με
την πίστη των χριστιανών, την δοκιμασία της πίστης του Αβραάμ και τι φαίνεται
από αυτήν. Να κατανοήσουν οι μαθητές την αναγνώριση της σημασίας
της
ιστορίας του Αβραάμ από τις τρεις μεγάλες θρησκείες: Χριστιανισμός,
Ισραηλιτική, Ισλαμισμός.
Ο εκπαιδευτικός εξηγεί
τις εργασίες των ομάδων, αναφέρει τα θέματα με τα οποία θα ασχοληθούν οι μαθητές . Τους καλεί να συνθέσουν και να
παρουσιάσουν τα ευρήματά τους στην ολομέλεια της τάξης και να αποστείλουν αυτά
με το Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο στην Ηλεκτρονική Ταχυδρομική Διεύθυνσή του.
Εργασία σε ομάδες ( 2η
ώρα)
Οι
μαθητές εισέρχονται στα εκπαιδευτικά
λογισμικά: Ψηφιακό σχολείο Θρησκευτικά
Α΄ Γυμνασίου, Φωτόδενδρο η ιστορία του Αβραάμ και ασχολούνται με την
έρευνα και καταγραφή στοιχείων.
Η Α΄ Ομάδα επισκέπτεται
τη διεύθυνση
που
παρουσιάζει το χρονολογικό πλαίσιο της εποχής των πατριαρχών. Οι μαθητές
καλούνται να καταγράψουν σημαντικά γεγονότα που συνέβησαν στον Ελλαδικό χώρο,
στην Αίγυπτο και στη Μέση Ανατολή την εποχή των Πατριαρχών της Παλαιάς
Διαθήκης, κάνοντας χρήση του διαδραστικού πίνακα, στο λογισμικό του ψηφιακού
σχολείου.
Οι μαθητές
επισκέπτονται τη διεύθυνση
πραγματοποιούν τη
δραστηριότητα που αφορά την πορεία του Αβραάμ και την καταγράφουν σε κείμενο.
Η Β΄ Ομάδα επισκέπτεται τη διεύθυνση
στο
λογισμικό ψηφιακό σχολείο, θρησκευτικά Α΄ Γυμνασίου και πραγματοποιεί τη
δραστηριότητα που αφορά την εικόνα του Τριαδικού Θεού.
Οι μαθητές ακούνε
απόσπασμα από την εκφώνηση του ιερέα στη Θεία Λειτουργία, στην διεύθυνση
Αναφέρουν
στοιχεία που φανερώνουν τη σχέση της πίστης του Αβραάμ με την πίστη των
Χριστιανών.
Η
Γ΄ Ομάδα
πραγματοποιεί τη δραστηριότητα στο λογισμικό του ψηφιακού σχολείου Θρησκευτικά
Α΄ Γυμνασίου, στη διεύθυνση
που αναφέρεται στη θυσία του Ισαάκ. Οι μαθητές καλούνται
να αναφέρουν τι αποτελεί η θυσία του Ισαάκ σχετικά με την πίστη του Αβραάμ και
μελετώντας κείμενο που υπάρχει στο ίδιο λογισμικό (δίνεται στα φύλλα εργασίας)
να αναφέρουν τι γίνεται φανερό από τη θυσία σχετικά με τη συνήθεια της θυσίας
του πρωτότοκου.
Η Δ΄ Ομάδα
ακούει την σύγχρονη ιουδαϊκή προσευχή
του Σαββάτου στην ιστοσελίδα από το λογισμικό στο ψηφιακό σχολείο
Η ομάδα διαβάζει την εισαγωγή του 14ου
κεφαλαίου του Κορανίου, με αναφορά στο πρόσωπο του Αβραάμ στη διεύθυνση που βρίσκεται στο λογισμικό του
ψηφιακού σχολείου
Τέλος η ομάδα μελετά το 4ο κεφάλαιο της
Ρωμαίους επιστολής του αποστόλου Παύλου,
που περιγράφει την εμπιστοσύνη του Αβραάμ στον Θεό, στην διεύθυνση
και καταγράφει
σε ποιες θρησκείες γίνεται αναφορά στη θυσία του Ισαάκ και τι φανερώνει το
γεγονός αυτό.
Η Ε΄ Ομάδα επισκέπτεται
την ιστοσελίδα
στο
λογισμικό του ψηφιακού σχολείου, που αναφέρεται στην φιλοξενία του Αβραάμ στην
Δυτική τέχνη. Επισκέπτεται τη διεύθυνση
στο
λογισμικό του ψηφιακού σχολείου, που αναφέρεται στην φιλοξενία του Αβραάμ στην
Ορθόδοξη τέχνη. Οι μαθητές καλούνται να καταγράψουν την επίδραση του γεγονότος
της θυσίας του Ισαάκ στην Ανατολική και Δυτική τέχνη και να αναφέρουν ονόματα
ζωγράφων Δυτικής και Ανατολικής τέχνης που ασχολήθηκαν με το γεγονός.
Παρουσίαση ( 3η
ώρα)
Παρουσίαση των εργασιών των ομάδων στην ολομέλεια
της τάξης και συζήτηση μεταξύ των ομάδων.
5. Αξιολόγηση
Η αξιολόγηση των μαθητών θα γίνεται κατά
τη διάρκεια διεξαγωγής των εργασιών, ανάλογα
με τη συμμετοχή τους , την ικανότητά τους να επιλέγουν, να απομονώνουν
πληροφορίες, να συνεργάζονται. Η αξιολόγηση εξαρτάται και από το αποτέλεσμα της
εργασίας των μαθητών.
Επέκταση
Στα πλαίσια της επέκτασης της διδακτικής
ενότητας οι μαθητές (Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι, Εβραίοι) καλούνται να
παρουσιάσουν στην τάξη τους τη θέση που έχει ο Αβραάμ στην θρησκεία τους ή να
ζωγραφίσουν σκηνές της ιστορίας του.
6 . Κριτική
Το συγκεκριμένο σενάριο σχεδιάστηκε για τρεις
διδακτικές ενότητες. Η πρώτη διδακτική ώρα είναι εισαγωγική, η δεύτερη αφορά τη διενέργεια εργασιών των ομάδων και η τρίτη την παρουσίαση των εργασιών από τις ομάδες. Το σενάριο είναι
κατευθυνόμενο εξαιτίας των εκπαιδευτικών λογισμικών που χρησιμοποιεί. Η αυτενέργεια των μαθητών καλλιεργείται
αφού καλούνται, βάσει συγκεκριμένων στοιχείων, να ερευνήσουν και να αξιολογήσουν την ιστορική πορεία του Αβραάμ.
Βιβλιογραφία
Μητροπούλου Β., Το εκπαιδευτικό σενάριο με χρήση των ΤΠΕ στην διδασκαλία των Θρησκευτικών.
Στον τιμητικό τόμο για τον ομότιμο Καθηγητή Χρήστο Βασιλόπουλο με τίτλο «Αγωγή
Αγάπης και Ελευθερίας», Βάνιας,Θεσσαλονίκη 2012, σς.243-270.
Βακαλούδη Α., Διδάσκοντας και μαθαίνοντας με τις Νέες τεχνολογίες: θεωρία και πράξη, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2003.
Εκπαιδευτικά Λογισμικά
Λογισμικό:
Διαδραστικό βιβλίο μαθητή , θρησκευτικά Α΄ Γυμνασίου.
Λογισμικό:
Φωτόδενδρο, Η ιστορία του Αβραάμ.
Θρησκευτικά Α΄ Γυμνασίου: Παλαιά Διαθήκη, Η προϊστορία
του Χριστιανισμού.
Διαδικτυακές
πηγές
Φύλλα εργασίας Α΄ Ομάδας
1.
Επισκεφτείτε τη διεύθυνση
που
παρουσιάζει το χρονολογικό πλαίσιο της εποχής των πατριαρχών. Καταγράψτε
σημαντικά γεγονότα που συνέβησαν στον Ελλαδικό χώρο, στην Αίγυπτο και στη Μέση
Ανατολή την εποχή των Πατριαρχών της Παλαιάς Διαθήκης, κάνοντας χρήση του
διαδραστικού πίνακα, στο λογισμικό του ψηφιακού σχολείου.
2. Επισκεφτείτε τη διεύθυνση
και
πραγματοποιήστε τη δραστηριότητα που
αφορά την πορεία του Αβραάμ και
καταγράψτε την σε κείμενο.
Τα αποτελέσματα
της εργασίας σας να τα παρουσιάσετε στην ολομέλεια του τμήματος με το λογισμικό
Power
Point
και να αποσταλούν με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο(e-mail) στη διεύθυνση (mail)του εκπαιδευτικού.
Φύλλα εργασίας Β΄ Ομάδας
1.
Επισκεφτείτε τη
διεύθυνση
στο
λογισμικό ψηφιακό σχολείο, θρησκευτικά Α΄ Γυμνασίου και πραγματοποιείστε τη
δραστηριότητα που αφορά την εικόνα του Τριαδικού Θεού.
Φορητή εικόνα του
16ου αι. (Βυζαντινό Μουσείο Αθήνας)
2.
Ακούστε απόσπασμα από την εκφώνηση
του ιερέα στη Θεία Λειτουργία, στην διεύθυνση
και
(σύμφωνα με τα δύο παραπάνω ερωτήματα)
αναφέρετε στοιχεία που φανερώνουν τη σχέση της πίστης του Αβραάμ με την πίστη
των Χριστιανών.
Τα
αποτελέσματα της εργασίας σας να τα παρουσιάσετε στην ολομέλεια του τμήματος με
το λογισμικό Power
Point
και να αποσταλούν με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο(e-mail) στη διεύθυνση (mail)του εκπαιδευτικού.
Φύλλα εργασίας Γ΄ Ομάδας
1. Πραγματοποιείστε τη δραστηριότητα στο
λογισμικό του ψηφιακού σχολείου Θρησκευτικά Α΄ Γυμνασίου, στη διεύθυνση
που αναφέρεται στη θυσία του Ισαάκ. Αναφέρετε τι
αποτελεί η θυσία του Ισαάκ σχετικά με την πίστη του Αβραάμ.
Η θυσία του Αβραάµ,
χαρακτικό του Ρέµπραντ (17ος αι.)
2.
Μελετώντας κείμενο που υπάρχει στο ίδιο λογισμικό, να αναφέρετε τι γίνεται
φανερό από τη θυσία σχετικά με τη συνήθεια της θυσίας του πρωτότοκου.
Η θυσία του Ισαάκ
Πρόκειται για µια γνωστή ιστορία της ζωής του Αβραάµ που όµως
σήµερα µας ξαφνιάζει. Για να την κατανοήσουµε, πρέπει να λάβουµε υπόψη ότι οι
θυσίες µικρών παιδιών (και µάλιστα του πρωτότοκου αγοριού) ήταν πολύ συνηθισµένες τότε. Ο Αβραάµ µε το να φτάσει να
θυσιάσει το µοναδικό του παιδί έδειξε ότι εµπιστευόταν απόλυτα το Θεό που τον
κάλεσε. Αλλά ο Θεός, από την αρχή κιόλας της σχέσης του µε τον άνθρωπο, θέλει
να καταργήσει µια για πάντα το φρικτό αυτό έθιµο. Γι’ αυτό υποδεικνύει στους
ανθρώπους, που ένιωθαν την ανάγκη να θυσιάζουν στο Θεό τους να χρησιµοποιούν
ζώα. Η σκηνή της θυσίας του Ισαάκ µε τη δραµατικότητά της έχει εµπνεύσει
πολλούς λογοτέχνες και ζωγράφους.
Τα
αποτελέσματα της εργασίας σας να τα παρουσιάσετε στην ολομέλεια του τμήματος με
το λογισμικό Power
Point
και να αποσταλούν με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο(e-mail) στη διεύθυνση (mail)του εκπαιδευτικού.
Φύλλα εργασίας Δ΄
Ομάδας
1.
Ακούστε την σύγχρονη ιουδαϊκή
προσευχή του Σαββάτου στην ιστοσελίδα από το λογισμικό στο ψηφιακό σχολείο
Διαβάστε την εισαγωγή του 14ου κεφαλαίου
του Κορανίου, με αναφορά στο πρόσωπο του Αβραάμ
στη διεύθυνση που βρίσκεται στο λογισμικό του ψηφιακού σχολείου
Τέλος
μελετήστε το 4ο
κεφάλαιο της «προς Ρωμαίους επιστολής» του αποστόλου Παύλου, που περιγράφει την εμπιστοσύνη του Αβραάμ
στον Θεό, στην διεύθυνση
Καταγράψτε σε ποιες
θρησκείες γίνεται αναφορά στη θυσία του Ισαάκ και τι φανερώνει το γεγονός αυτό.
Τα αποτελέσματα της
εργασίας σας να τα παρουσιάσετε στην ολομέλεια του τμήματος με το λογισμικό Power Point και να αποσταλούν με το
ηλεκτρονικό ταχυδρομείο(e-mail) στη διεύθυνση (mail)του εκπαιδευτικού.
Φύλλα εργασίας Ε΄ Ομάδας
1.
Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα
στο
λογισμικό του ψηφιακού σχολείου, που αναφέρεται στην φιλοξενία του Αβραάμ στην
Δυτική τέχνη.
Τρεις άγγελοι εµφανίζονται στον Αβραάµ ,
τοιχογραφία του Τιέπολο
στο Ούντινε της Ιταλίας (18ος αι.)
Επισκεφτείτε τη διεύθυνση
στο
λογισμικό του ψηφιακού σχολείου, που αναφέρεται στην φιλοξενία του Αβραάμ στην
Ορθόδοξη τέχνη.
Α) Καταγράψτε γεγονότα της ζωής του Αβραάμ
που άσκησαν επίδραση στην Ανατολική και Δυτική τέχνη.
Β) Αναφέρετε ονόματα
ζωγράφων Δυτικής και Ανατολικής τέχνης που ασχολήθηκαν με το γεγονός.