Αναστάσιος Αλβανίας:Αντίσταση στα κακώς κείμενα της κοινωνίας μας

Με την Ανάσταση Tου ο Χριστός ανύψωσε οριστικά την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, την οποία καταρρακώνουν η αδικία, το ψέμα, η βία, τα πάθη, η αμαρτία γενικά, και τη συντρίβει ο θάνατος.

Όλα όσα εξουθενώνουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια τα νίκησε με την εκούσια αποδοχή του Πάθους Του και τελικά με την Ανάστασή Tου ο Θεάνθρωπος Ιησούς.

Αυτόν τον θρίαμβο, που άνοιξε μια ολοφώτεινη προοπτική στην ανθρώπινη ύπαρξη, γιορτάζουμε, Σ΄ αυτή τη λαμπρή εορτή η Εκκλησία μάς προτρέπει να συνειδητοποιήσουμε βαθύτερα τη θεόσδοτη αξιοπρέπειά μας. 

Από τις διάφορες θρησκευτικές ή φιλοσοφικές προτάσεις σχετικά με την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, η πιο τολμηρή και μεγαλειώδης παραμένει αυτή που προβάλλεται από τη χριστιανική πίστη. Βασίζεται στην αλήθεια ότι ο άνθρωπος έχει πλασθεί «κατ’ εικόνα Θεού» (Γεν. 1:26 -27,5:1) και έχει την δυνατότητα να προχωρήσει προς το «καθ’ ομοίωσιν», αξιοποιώντας το «θεοειδές» στοιχείο, που ενυπάρχει στην ανθρώπινη φύση.

Βεβαίως, πολλοί δεν δέχονται τη χριστιανική αποκάλυψη και διατυπώνουν ποικίλες θεωρίες. Όμως, το γεγονός αυτό δεν αναιρεί την αλήθεια και τη δύναμη της χριστιανικής παραδόσεως η οποία αποτέλεσε το πνευματικό υπόστρωμα για τις διακηρύξεις περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τον σχετικό τονισμό της αξιοπρέπειας του ανθρώπου.

Η χριστιανική πίστη ανασταίνει στον άνθρωπο το συναίσθηση της πνευματικής και ηθικής του αξίας. Η θεολογική σκέψη τόνισε ως χαρακτηριστικό της θείας εικόνας τη νόηση, τη συνείδηση, τη θέληση. Ιδιαίτερα η Ορθόδοξη θεολογία επισήμανε με έμφαση την ελευθερία και την αγάπη.

Από την ανάπτυξη των πνευματικών αυτών δυνατοτήτων εξαρτάται η προσωπική αξιοπρέπεια του ανθρώπου.

Για την ορθόδοξη αντίληψη, ουσιαστικά αξιοπρεπής άνθρωπος δεν είναι ο καλοβολεμένος αστός, αλλά ο άνθρωπος ο ευγενής στο ήθος, ο δίκαιος, ο έντιμος, ο αληθινός. Αυτός ο οποίος κινητοποιεί όλες τις πνευματικές δυνατότητες πού πορεύεται σε μια συνεχή εσωτερική ωρίμανση.

Η χριστιανική αξιοπρέπεια συνυφαίνεται με αυθόρμητη ταπεινοφροσύνη, με τη βεβαιότητα ότι αυτό που είμαστε δεν είναι αποκλειστικά δικό μας επίτευγμα. Η προαίρεση μας, ασφαλώς, είναι απαραίτητη, όμως αναγκαία είναι και η ενέργεια της θείας Χάριτος. 

Η ανθρώπινη αξία, η αξιοπρέπεια μας, ολοκληρώνεται και τελειούται στην πορεία μας για να γίνουμε «θείας κοινωνοί φύσεως»(Β΄Πετρ. 1:4).

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος ορίζει τον άνθρωπο ως «ζῷον ἐνταῦθα οἰκονομούμενον, καί αλλαχοῦ μεθιστάμενον, καί πέρας τοῦ μυστηρίου, τῇ πρός Θεόν νεύσει θεούμενον» (Ο άνθρωπος είναι όν που ενώ ζει εδώ για αλλού μεταβαίνει, και ο σκοπός του μυστηρίου είναι να θεωθεί, ως αποτέλεσμα της κλήσεως του Θεού) (Migne, τ. 36, στ. 632). Με τα γεγονότα του Πάσχα ο Χριστός «πάσχει ὡς θνητός, καὶ διὰ πάθους τὸ θνητόν, ἀφθαρσίας ἐνδύει εὐπρέπειαν» (Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός).

Η Ανάσταση του Χριστού προσδιορίζει την ανοδική κίνηση του «κατ’ εικόνα Θεού» πλασθέντος ανθρώπου, ο οποίος, αξιοποιώντας την κλήση του προς το «καθ’ ομοίωσιν» καλείται να την πραγματοποιήσει, ακολουθώντας τον Χριστό˙ μαζί με Εκείνον ο Οποίος «…ἀναστὰς τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ, καὶ ὁδοποιήσας πάσῃ σαρκὶ τὴν ἐκ νεκρῶν Ἀνάστασιν», (Θεία Λειτουργία Μ. Βασιλείου), άνοιξε νέους ορίζοντες στην ανθρώπινη ύπαρξη. Η Ανάσταση καθορίζει το πλήρωμα της αξιοπρέπειας του εν Χριστῷ ζώντος ανθρώπου˙ υπό την προοπτική της αιωνιότητας. 

Η εσωτερική αυτή αναστάσιμη αξιοπρέπεια οφείλει να εκφρασθεί και να ακτινοβολήσει, άμεσα ή έμμεσα, στον κοινωνικό βίο. Με την αναγνώριση και τον σεβασμό της αξιοπρέπειας κάθε ανθρώπου. Ανεξαρτήτως καταγωγής, κοινωνικής θέσεως ή πεποιθήσεων του, ο άλλος, ως ανθρώπινο πρόσωπο, είναι επίσης πλασμένος «κατ’ εικόνα Θεού», αφού ολόκληρη η ανθρωπότητα προήλθε από το πρώτο ζεύγος, το οποίο δημιούργησε ο Θεός.

Η συνείδηση αυτή οδηγεί τον πιστό σε μια γενικότερη στάση σεβασμού και αγάπης. Και ακόμη, σε αγώνα για την υπεράσπιση της αξιοπρέπειας των συνανθρώπων μας, οι οποίοι απειλούνται από την αδικία, τη φτώχεια, την ανεργία, τις ασθένειες, την πνευματική άγνοια, τα ατυχήματα, που οδηγούν στην απόγνωση και την εξαθλίωση.

Η χριστιανική αξιοπρέπεια επιβάλλει γενικά αντίσταση στα κακώς κείμενα της κοινωνίας μας. Αντίδραση στην εγκληματική δράση και νοοτροπία του θρησκευτικού φανατισμού. Αντίσταση στις ποικίλες δαιμονικές δυνάμεις της αδικίας και της διαφθοράς, που διαχέουν την οσμή του Άδη στην κοινωνία μας.

Με μια αξιοπρέπεια χωρίς εκδικητικότητα ή φόβο, που την διακρίνει η ευαισθησία για έμπρακτη κοινωνική αλληλεγγύη.

Αδελφοί μου, κατά την ευφρόσυνη ημέρα του Πάσχα η Εκκλησία μάς καλεί να συνειδητοποιήσουμε ότι η αξιοπρέπεια είναι κυρίως εσωτερική υπόθεση, σχετίζεται με τον πυρήνα της ανθρώπινης προσωπικότητας.

Μάς καλεί να βιώσουμε την αξιοπρέπεια ως αναστάσιμη εμπειρία, εξαγνισμένη μέσα στον πόνο του Σταυρού, γεμάτη ενέργεια και λάμψη Αναστάσεως.

Να συνειδητοποιήσουμε το μυστήριο του ανθρωπίνου προσώπου και του τελικού προορισμού μας. Συγχρόνως μας εμπνέει να γίνουμε ζωηφόρα κύτταρα της κοινωνίας, που αγωνίζονται για την αξιοπρέπεια των δοκιμαζομένων συνανθρώπων μας και των αδικουμένων λαών.

Η αναστάσιμη βεβαιότητα χαρίζει στην αξιοπρέπεια του πιστού μια ιδιαίτερη πνοή, αντοχή και δυναμική˙ ανανεώνει την αυτοσυνειδησία μας, μέσα στο πασχαλινό φως. Χριστός Ανέστη!

Με ολόψυχη αγάπη εν Χριστώ,

+ Αναστάσιος
Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας