Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων: Απόκριση στις Επικρίσεις Σχετικά με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών

Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων

για την εκπόνηση νέου Προγράμματος Σπουδών

στα Θρησκευτικά Δημοτικού και Γυμνάσιου

Αθήνα 25  Οκτωβρίου 2012

Απόκριση στις Επικρίσεις

Σχετικά με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών

Τα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων που εκπόνησε το νέο Πρόγραμμα Σπουδών (ΠΣ) για τα Θρησκευτικά Δημοτικού και Γυμνασίου (2011), παρακολουθούμε ασφαλώς με το οφειλόμενο ενδιαφέρον τον διάλογο που διεξάγεται για τη μορφή, τους σκοπούς και το περιεχόμενο του νέου ΠΣ. Ο διάλογος αυτός είναι αναγκαίος και χρήσιμος, ειδικά στην τρέχουσα περίοδο της πιλοτικής εφαρμογής των νέων ΠΣ, η οποία έχει ως σκοπό την ενημέρωση-επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, την πειραματική διδακτική εφαρμογή και την εξαγωγή συμπερασμάτων για την ανάγκη τροποποιήσεων και βελτιώσεων.

Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι, εκτός από τις αξιολογικές προσεγγίσεις των εκπαιδευτικών στα πιλοτικά σχολεία, οι οποίες είναι από ενθαρρυντικές έως ενθουσιώδεις, η Επιτροπή επισήμως δεν έχει παραλάβει οποιαδήποτε άλλη, επώνυμη και υπεύθυνη, πρόταση ή κριτική. Παρόλα αυτά, μέχρι σήμερα, έχουν δει το φως της δημοσιότητας άφθονες κρίσεις για το νέο ΠΣ, αναρτημένες κυρίως σε διάφορες ιστοσελίδες ποικίλης προελεύσεως και ποιότητας. Σε αυτές τις κριτικές, εκτός από τα θετικά σχόλια, υπάρχουν πολλές αξιόλογες επισημάνσεις, τις οποίες ασφαλώς η Επιτροπή θα λάβει σοβαρά υπόψη της στην πορεία για την ολοκλήρωση του έργου.

Είναι γεγονός, όμως, ότι  σε αρκετές από αυτές τις κριτικές διαπιστώνονται  προβληματικές προσεγγίσεις και αναλύσεις· ιδίως σε εκείνες που προέρχονται από μη εκπαιδευτικούς ή μη θεολόγους ή από εκπαιδευτικούς που δεν έχουν ενημερωθεί και δεν διαθέτουν εξειδικευμένη ή επαρκή γνώση για το θέμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι προφανείς οι συντονισμένες προσπάθειες διάφορων επώνυμων αλλά και ανώνυμων που χωρίς την αίσθηση της δέουσας ευθύνης αγωνίζονται με κάθε μέσο -και κυρίως με επικοινωνιακούς όρους και όχι με θεολογικά και παιδαγωγικά κριτήρια- να δημιουργήσουν κλίμα καχυποψίας ή ακόμη και χαοτικού διχασμού. Δεν είναι λίγες οι φορές που η Επιτροπή δέχθηκε ανάρμοστες λεκτικές επιθέσεις και απρεπείς χαρακτηρισμούς, που αποκαλύπτουν προκατάληψη, φανατισμό και παντελή έλλειψη πνεύματος διαλόγου. Η προφανής αδυναμία παρουσίασης πειστικών αντεπιχειρημάτων και η απροθυμία για έναν ουσιαστικό διάλογο γύρω από το θεολογικό περιεχόμενο του νέου ΠΣ και τις παιδαγωγικές αρχές που το διέπουν, οδήγησε αρκετούς επικριτές να επιδοθούν σε μια συστηματική, άκομψη και ανοίκεια προς το χριστιανικό ήθος επίθεση εναντίον των μελών της συντακτικής Επιτροπής. Η επίθεση αυτή επεδίωκε τη συκοφάντηση των κινήτρων τους, τη σπίλωση της ακαδημαϊκής και επιστημονικής τους υπόληψης και την αμφισβήτηση της ίδιας της εκκλησιαστικής ταυτότητας και του Ορθόδοξου φρονήματός τους. Στο πλαίσιο αυτής της απαράδεκτης και ακατανόητης στάσης εντάσσονται, αφενός, οι -ευτυχώς μεμονωμένες- ενέργειες μερικών επικριτών που απέβλεπαν στην τρομοκράτηση εν ενεργεία Σχολικών Συμβούλων, επιμορφωτών και θεολόγων εκπαιδευτικών και, αφετέρου, η προσπάθειά τους να στρατεύσουν σεβάσμιους ταγούς και εγνωσμένου κύρους εκκλησιαστικά πρόσωπα εναντίον του νέου ΠΣ.

Ως μέλη της Επιτροπής, αποδοκιμάζοντας κάθε ακραία ενέργεια και στάση που δεν συνάδει με την Ορθόδοξη πνευματικότητα αλλά και με την επιστημονική δεοντολογία, θεωρούμε επαρκείς τις επιστημονικές απαντήσεις και διευκρινίσεις που έχουν δοθεί κατά καιρούς σε σχέση με τα διατυπωθέντα μέχρι σήμερα βασικά ερωτήματα. Δεν έχει νόημα η ενασχόληση με σκόπιμες παρανοήσεις και επαναλαμβανόμενες ανακρίβειες, ανεξάρτητα από την πηγή προελεύσεώς τους· ούτε, βέβαια, η οποιαδήποτε απάντηση σε υποτιμητικά, υβριστικά και κακόβουλα σχόλια. Η συνεννόηση είναι επίτευγμα του καλοπροαίρετου διαλόγου και ουδέποτε της αδιαλλαξίας· πολύ δε περισσότερο, της μισαλλοδοξίας και της απροκάλυπτης εμπάθειας.

Με σεβασμό σε κάθε άποψη που κατατίθεται, επισημαίνουμε ότι ο διάλογος πάνω σε ένα τόσο σοβαρό ζήτημα είναι αδιέξοδος χωρίς την ουσιαστική προϋπόθεση της αμοιβαίας αναγωγής σε κοινούς τόπους αναγνωρισμένων επιστημονικών κριτηρίων. Δεν είναι έργο της Επιτροπής να εξηγήσει θεμελιώδεις παιδαγωγικές παραδοχές και τρέχοντες επιστημονικούς όρους, όταν αυτοί τόσο κραυγαλέα παρερμηνεύονται, δεν έχουν γίνει κατανοητοί ή αποσιωπούνται είτε από πρόθεση είτε από άγνοια. Η εργασία αυτή αρμόζει περισσότερο στα επιμορφωτικά σεμινάρια των μάχιμων εκπαιδευτικών. Είναι προφανώς ανώφελη η όποια δημόσια συζήτηση, όταν αγνοείται ή χαλκεύεται -ακόμη και από γραφίδα πανεπιστημιακού δασκάλου- το επιστημονικό και θεολογικό αλφαβητάρι της παιδαγωγικής επιστήμης, και κατ’ εξοχήν της θρησκευτικής αγωγής ως προς τους όρους: «πρόγραμμα σπουδών διαδικασίας», «γραμματισμός», «διερευνητική μάθηση», «βιωματικές και συνεργατικές διδακτικές δραστηριότητες», «διαπολιτισμική εκπαίδευση», «σεβασμός στην ετερότητα», «ανθρωποκεντρική διάσταση στην εκπαίδευση» κ.ά.

Αντί να στρέψουν την προσοχή τους στα ουσιώδη του ΠΣ, ορισμένοι επιμένουν να διαστρεβλώνουν στοιχειώδεις έννοιες, συγχέοντας τα αυτονόητα και τα ζητούμενα, παρά τις διεξοδικές και επανειλημμένες εισαγωγικές διευκρινίσεις από την Επιτροπή. Για μια φορά ακόμη, επισημαίνουμε ότι: το ΠΣ δεν είναι διδακτέα ύλη, δεν είναι κατάλογος μαθημάτων, δεν είναι διδακτικό εγχειρίδιο, δεν είναι βιβλίο του μαθητή. Το ΠΣ μπορεί να οδηγήσει στον σχεδιασμό πολλαπλά διαφοροποιημένης διδασκαλίας, ανάλογα με την τάξη και τον μαθητικό πληθυσμό που απευθύνεται ο εκπαιδευτικός. Στον Οδηγό του Εκπαιδευτικού έχουν καταχωριστεί ολοκληρωμένα διδακτικά σενάρια και άφθονες διδακτικές προτάσεις που τεκμηριώνουν αυτή τη θέση αλλά και δείχνουν καθαρά ότι η κατηγορία για την απεμπόληση της πίστης είναι παντελώς έωλη. 

Χαρακτηριστικό δείγμα της σύγχυσης είναι ότι το ΠΣ έχει χαρακτηριστεί -από τους ίδιους πάντα επικριτές- άλλοτε ως κοινωνιολογία της θρησκείας, άλλοτε ως κοινωνική ηθική, άλλοτε ως συγκριτική θρησκειολογία και άλλοτε ως πολιτιστικό μάθημα... Κατανοούν, άραγε, τα σημαινόμενα των εκάστοτε διατυπώσεων και, τελικά, γνωρίζουν τι ακριβώς είναι το ΠΣ διαδικασίας; Μοιάζει παράδοξο, όμως, είναι τα ίδια πρόσωπα που διατύπωσαν στο παρελθόν παρόμοιες κατηγορίες για τα βιβλία Θρησκευτικών, τα οποία είχαν βασιστεί στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ 2003), κατηγορώντας τα για σοβαρά θεολογικά λάθη και θρησκειολογική εκτροπή. Τα ίδια αυτά πρόσωπα τάσσονται τώρα αναφανδόν υπέρ της διατήρησης του Ορθόδοξου και μάλιστα «ομολογιακού» μαθήματος, όπως είναι μέχρι σήμερα, ξιφουλκώντας κατά του νέου ΠΣ!

Δεν είναι οξύμωρο ότι στην Επιτροπή του ΠΣ μετέχουν και θεολόγοι που συμμετείχαν στις συγγραφικές ομάδες αρκετών διδακτικών εγχειριδίων Θρησκευτικών στα τελευταία είκοσι χρόνια; Πώς γίνεται εκείνοι που έγραψαν στο παρελθόν Ορθόδοξα Θρησκευτικά να απεμπολούν τάχα την Ορθόδοξη πίστη τώρα; Πώς ανατρέπει το ΠΣ τη μέχρι σήμερα Ορθόδοξη γραμμή του μαθήματος, όταν το εκπαιδευτικό υλικό στο οποίο παραπέμπει, αποτελείται αποκλειστικά από τα διδακτικά εγχειρίδια και τα μέσα που έχουν παραχθεί στα τελευταία χρόνια και ισχύουν μέχρι σήμερα; Το υλικό αυτό περιλαμβάνεται στην Δ΄ στήλη του νέου ΠΣ και είναι το μοναδικό τμήμα του με το οποίο  έμμεσα έρχεται σε επαφή ο μαθητής.

Σε όλες σχεδόν τις ακραίες αρνητικές κριτικές είναι εμφανής η λογική μιας αντιθετικής πόλωσης, που προβάλλεται με απόλυτο δογματισμό. Σύμφωνα με αυτή, οι μοναδικές προτάσεις για την ύπαρξη και λειτουργία των Θρησκευτικών κινούνται διαζευκτικά μεταξύ του ομολογιακού-κατηχητικού και του θρησκειολογικού μαθήματος. Ή το ένα ή το άλλο. Μάλιστα, επειδή ακριβώς το νέο ΠΣ δεν ακολουθεί αυτή την υπεραπλουστευτική λογική, κατηγορείται αυθαίρετα και αδικαιολόγητα ως «θρησκειολογικό». Με την ίδια ευκολία και παρόμοιο τρόπο χαρακτηρίζεται το θρησκευτικό μάθημα και στις ευρωπαϊκές χώρες. Προκαλεί δέος η τόσο μεγάλη άγνοια. Πώς μπορούν να παραβλέπουν την τόσο πλούσια βιβλιογραφία για το θέμα; Πώς διαγράφουν τη διαδρομή και τα επιτεύγματα του μαθήματος στη χώρα μας κατά τις τελευταίες δεκαετίες; Με ποια επιστημονικά επιχειρήματα κατηγοριοποιούν το μάθημα και το νέο ΠΣ, όταν η πραγματικότητα απέχει παρασάγγας από την αναφερθείσα μονολιθική προσέγγιση; Τέλος πάντων, γνωρίζουν ή δεν γνωρίζουν άλλη πρόταση για τον σκοπό, τον χαρακτήρα, τη δομή και τις αρχές διδασκαλίας του σύγχρονου θρησκευτικού μαθήματος εκτός από το ιδεοληπτικό και στερεοτυπικό δίπολο «ομολογιακό ή θρησκειολογικό μάθημα»; Υπάρχει, άραγε, κάποια ουσιαστική μελέτη επί της ουσίας των Συστάσεων (Recommendations) του Συμβουλίου της Ευρώπης για το θρησκευτικό φαινόμενο στην Ευρώπη;

Το νέο ΠΣ, που συγκροτήθηκε με συλλογικό κόπο, υπερβαίνει την προ πολλού παρωχημένη κλειστή ομολογιακή προσέγγιση χωρίς, όμως, να μετατρέπει το μάθημα σε θρησκειολογικό. Χαρακτηρίζεται από ένα στιβαρό μορφωτικό πλαίσιο που αφορά στην οικεία θρησκευτική παράδοση και το οποίο δημιουργεί τις προϋποθέσεις και το κατάλληλο εκπαιδευτικό περιβάλλον για ένα άνοιγμα στην ετερότητα σε θεμιτό βαθμό και, κυρίως, με βάση τα παιδαγωγικά χαρακτηριστικά, τις ουσιαστικές μορφωτικές ανάγκες και τα συνεχώς ανανεούμενα ερωτήματα των σημερινών παιδιών και εφήβων σε έναν ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο. Αξίζει να τονισθεί, ότι οι συγκεκριμένες αυτές επιλογές του νέου ΠΣ δεν είναι θύραθεν επιδράσεις αλλά βασίζονται συνειδητά σε θεμελιώδεις και τεκμηριωμένες επιλογές που απορρέουν από την Ορθόδοξη θεολογία και ζωή.

Επιπρόσθετα πρέπει να θυμίσουμε, ότι το μάθημα των Θρησκευτικών έχει διανύσει μια γνωστή σε όλους διαδρομή, μία διαδρομή η οποία ακολουθεί τις αλλαγές στην ελληνική κοινωνία, καθώς επίσης ότι υπάρχει και λειτουργεί εδώ και τώρα. Έχει συγκεκριμένη σκοποθεσία, παιδαγωγικά χαρακτηριστικά και αρχές, διδακτικά μέσα και εργαλεία, νομικό πλαίσιο με βάση το οποίο πορεύεται και, βεβαίως, τις ελλείψεις του. Δεν συζητούμε για μια εκ του μηδενός επανίδρυσή του  ούτε φυσικά  νέα ανακάλυψη του χαρακτήρα και του προσανατολισμού του.

Το ΠΣ και ο Οδηγός του Εκπαιδευτικού αναφέρονται διεξοδικά στο παιδαγωγικό και επιστημονικό πλαίσιο στο οποίο στηρίζουν την ανάπτυξή τους. Τόσο στο ΠΣ όσο και στον Οδηγό, σε κάθε κεφάλαιο ξεχωριστά, παρατίθεται βασική βιβλιογραφική τεκμηρίωση για όλα τα θέματα. Επιτέλους, οι επικριτές οφείλουν να πράξουν το ίδιο, επιδεικνύοντας στοιχειώδη επιστημονική συνέπεια, ορίζοντας δηλαδή τις δικές τους παιδαγωγικές θέσεις, εάν υπάρχουν, βάσει των οποίων διατυπώνουν τόσο σοβαρές κατηγορίες και ενστάσεις. Πιο συγκεκριμένα, εγκαταλείποντας τον αντιδραστικό -και κατά κανόνα ατεκμηρίωτο- αρνητισμό τους, οφείλουν να διατυπώσουν σαφείς απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα:

α) Ποια άλλη θεωρία μάθησης προτείνουν αντί της αυτονόητης για τα σύγχρονα παιδαγωγικά δεδομένα, θεμελιώδους και συνάμα κριτικής προσέγγισης των συντακτών του ΠΣ, η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, είναι η δέσμη θεωρήσεων του κονστρουκτιβισμού;

β) Ποια άλλη επιστημονική θεωρία αποδέχονται για τη σύνταξη ενός ΠΣ και ποιο τύπο/μοντέλο θεωρούν κατάλληλο για τα Θρησκευτικά και για ποιους λόγους, αντί του ΠΣ διαδικασίας;

γ) Με βάση ποιους ερευνητές και, ειδικότερα, ποιους παράγοντες, αρχές και παραδοχές προσδιορίζουν το γνωστικό επίπεδο των μαθητών και τα παιδαγωγικά χαρακτηριστικά τους σε κάθε βαθμίδα; Επιπλέον, πού παραπέμπουν ως προς τις σύγχρονες θρησκειοπαιδαγωγικές ανάγκες των μαθητών; Το ΠΣ αφιερώνει μεγάλο αριθμό σελίδων στα ζητήματα αυτά και οι θέσεις του είναι δημοσιευμένες.

δ) Ποια στοιχεία προσκομίζουν για την ανθρωπογεωγραφία και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του σύγχρονου ελληνικού μαθητικού πληθυσμού;

ε) Σε ποιες αναγνωρισμένες μελέτες παραπέμπουν ως προς τα ζητήματα που χρειάζονται βελτίωση στην ήδη παρεχόμενη θρησκευτική εκπαίδευση;

στ) Ποια διδακτική μεθοδολογία προκρίνουν αντί της διερευνητικής, συνεργατικής και κριτικής διδασκαλίας-μάθησης, η οποία συνιστά μια από τις μεγαλύτερες καινοτομίες που εισάγει το νέο ΠΣ;

ζ) Ποιος είναι –κατ’ αυτούς– ο ρόλος του εκπαιδευτικού μέσα στη τάξη, αφού επιδεικτικά αγνοούν τη συμβολή του, μιλώντας μόνο για το ΠΣ και τους μαθητές;

 Χωρίς απαντήσεις στα παραπάνω αφετηριακά ερωτήματα, κάθε άλλη συζήτηση είναι μάταιη γιατί εκτρέπεται και αποπροσανατολίζει από το κυρίως ζητούμενο.

Κραυγαλέα δείγματα αυτής της παραπληροφορούσας και ψευδόμενης επιχείρησης διαστρέβλωσης του νέου ΠΣ, είναι οι ανυπόστατες και χονδροειδείς –πλην όμως τόσο αποτελεσματικές για την παραπληροφόρηση– κατηγορίες ότι: «στο νέο ΠΣ ο Ιησούς Χριστός εξισώνεται με τους ιδρυτές άλλων θρησκειών» (και οι λίθοι κεκράξονται!), ότι «τα παιδιά καλούνται να επιλέξουν» (άκουσον, άκουσον!) «από έξι θρησκείες που παρουσιάζονται ισότιμα» (sic), ότι «το μάθημα γίνεται θρησκειολογικό» ή ακόμη και «πανθρησκειακό». Τα μέλη της Επιτροπής έχουν απαντήσει σε αυτές τις ευφάνταστες αιτιάσεις, παραθέτοντας αναλυτικά στοιχεία και συγκεκριμένες παραπομπές στο ΠΣ, με το  Υπόμνημα της 30^ης Μαρτίου 2012 που υποβλήθηκε στη Διαρκή Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος ύστερα από αίτημα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου,  και το οποίο έτυχε θετικής εισήγησης.

Ας σημειωθεί ότι μετά τη δημοσίευση του πολυσέλιδου Υπομνήματος, ορισμένοι από τους λιβελλογράφους επανήλθαν λέγοντας ότι: ναι μεν το περιεχόμενο του ΠΣ βασίζεται σε συντριπτικό ποσοστό στην Ορθόδοξη πίστη, λατρεία και ζωή και εν γένει παράδοση, ναι μεν υπάρχουν άφθονα βιβλικά, πατερικά και εκκλησιαστικά θέματα, αλλά οι κατηγορίες εξακολουθούν να ισχύουν γιατί γίνεται «σιωπηρή» κατάργηση της μοναδικότητας του προσώπου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού! Μέχρι και έντυπη ανθολόγηση των αρνητικών κριτικών έγινε πρόσφατα, αποκλειστικά και μόνον αυτών, χάριν όσων δεν έχουν πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες, όπου περιελήφθησαν ακόμη και ανεύθυνα και αντιεπιστημονικά σχόλια γνωστών για το ήθος τους ιστολογίων. Είναι αυτή υπεύθυνη επιστημονική και θεολογική στάση; Είναι έγκυρος και αντικειμενικός διάλογος, όταν συστηματικά προβάλλεται κάθε διαστρεβλωτική προσέγγιση, αποκλειομένης a priori κάθε άλλης άποψης και ιδιαιτέρως των θιγόμενων;

Το φαινόμενο είναι λυπηρό και ανησυχητικό ακόμη κι αν οφείλεται σε ελάχιστους πρωταγωνιστές. Η ανησυχία, όμως, οξύνεται, όταν η παραπληροφόρηση εκπορεύεται από ορισμένους σεβαστούς, πλην όμως επί πολλά χρόνια απέχοντες από τα διδακτικά δρώμενα, και προφανώς άμοιρους πρόσφατης διδακτικής εμπειρίας στα Θρησκευτικά συναδέλφους. Οι συνάδελφοι αυτοί, καθώς φαίνεται, δεν μπορούν να αντιληφθούν τι ήταν στο παρελθόν τα Θρησκευτικά, τι είναι σήμερα και τι επιπλέον χρειάζονται, ώστε να γίνουν ένα σύγχρονο, επίκαιρο και δημιουργικό μάθημα. Ένα μάθημα που να ανταποκρίνεται σε ουσιώδεις ανάγκες της μαθητιώσας νεολαίας και όχι στις φαντασιώσεις ή τις μεσσιανικές νευρώσεις όλων εκείνων που το θέλουν καθηλωμένο σε ένα πλέγμα παρωχημένων παιδαγωγικών αρχών, στοχοθεσίας και μεθόδου. Με αυτές τις προϋποθέσεις, ακόμη και η πρόταση ενός «ομολογιακού-κατηχητικού» μαθήματος, ίσως αποτελεσματικού σε άλλες συνθήκες, δεν μπορεί να ευοδωθεί. Το σχόλιο κατατίθεται ως ανοικτή καταγγελία και διατυπώνεται με ανάμικτα συναισθήματα λύπης, ανησυχίας και δικαιολογημένης αγανάκτησης.

Διατρέχοντας κανείς τις απαξιωτικές κρίσεις, τις λοιδορίες και τις ύβρεις των επικριτών, σχηματίζει την εντύπωση για τα μέλη αυτής της Επιτροπής ότι πρόκειται για «εξωνημένους και αδίστακτους παραχαράκτες της χριστιανικής πίστης, οι οποίοι έδρασαν σε διατεταγμένη υπηρεσία αποδόμησης της Ορθοδοξίας και εγκαθίδρυσης της πανθρησκείας»! Ωσάν να μην πρόκειται για ανθρώπους, οι οποίοι -πέραν της όποιας επιστημονικής επάρκειας και εκπαιδευτικής διαδρομής- γαλουχήθηκαν, πορεύθηκαν και διακόνησαν επί μακρόν -πράγμα που συνεχίζουν να πράττουν μέχρι σήμερα- την Εκκλησία και τη Θεολογία. Αναμφισβήτητα, το ζήτημα έχει και νομικές και πολιτικές και, κυρίως, πνευματικές παραμέτρους, με την εκκλησιαστική σημασία του όρου. Όμως, πάνω απ’ όλα, πιο πέρα κι από τα πρόσωπα που υβρίζονται, το διακύβευμα αφορά στο παρόν και στο μέλλον της θρησκευτικής παιδείας στο Ελληνικό σχολείο. Ασφαλώς, τα μηνύματα από τη συντριπτική πλειοψηφία του θεολογικού κόσμου είναι ελπιδοφόρα και αισιόδοξα, όμως, πνίγονται μέσα στον θόρυβο ενός αήθους υβρεολογίου, το οποίο αντικαθιστά ή υποδύεται την κριτική.

Θεωρούμε, μάλιστα, ότι μέρος της μέχρι τούδε ασκηθείσας δημόσιας τοποθέτησης για το νέο ΠΣ, όπως περιγράφηκε πιο πάνω, πέρα από την επιστημονική ανεπάρκεια σε ζητήματα παιδαγωγικά -αν και επικαλείται ή δήθεν υπερασπίζεται την Ορθοδοξία- επιχειρεί να αλλοιώσει τα χαρακτηριστικά της ταυτότητάς της («Οὐ πᾶς ὁ λέγων Κύριε, Κύριε…»). Το ζήτημα είναι φανερό πως αγγίζει την καρδιά της ίδιας της Εκκλησίας και της Θεολογίας της.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία και η Θεολογία της θα αδιαφορήσει για τον σημερινό μαθητή, τον συχνά μετέωρο και μπερδεμένο από την έκθεση σε ένα πλήθος αλλόκοτων πληροφοριών και όχι σπάνια αλλοπρόσαλλων θρησκευτικών ερεθισμάτων -παρότι τυπικά πολιτογραφείται ως «Ορθόδοξος»;

Η Ορθόδοξη Εκκλησία και η Θεολογία της πώς θα απαντήσει σε αυτό το οξύ πρόβλημα, κραυγάζοντας και απειλώντας; Ή μήπως υπάρχει κανείς που να θεωρεί ότι, αποκλείοντας οποιαδήποτε αναφορά στο πρόβλημα, αυτό λύεται ως διά μαγείας; Και αν αυτή η δυνατότητα της παιδαγωγικά έγκυρης πραγμάτευσης δεν δοθεί στον θεολόγο-καθηγητή και σε ένα μάθημα Θρησκευτικών που θα δομείται πάνω σε ένα ΠΣ διαδικασίας, ευέλικτο και ανοικτό στη συνδιαμόρφωση με τους μαθητές, όπως αυτό που προτείνεται από την Επιτροπή μας, τότε σε ποιον, με ποια εχέγγυα και σε ποιο πλαίσιο; Μπορεί το μάθημα να συμβάλει στην κοινωνική συνοχή της ελληνικής και ευρωπαϊκής κοινωνίας μας;

Είναι άραγε Ορθόδοξη και εκκλησιαστική ποιμαντική προς μαθητές η στενόκαρδη περιχαράκωση, η καταγγελτική ρητορεία και ο προπηλακισμός (λεκτικός ή μη) σε κάθε άνοιγμα διαλόγου ή συνύπαρξης με το διαφορετικό; Ταπεινά φρονούμε πως όχι.

Σε αυτή την κρίσιμη καμπή για τον τόπο και την πατρίδα ο καθένας έχει χρέος να αναλάβει τις ευθύνες που του αναλογούν. Έναντι, πρωτίστως, της Αλήθειας.

Τα Μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων

για την εκπόνηση νέου Προγράμματος Σπουδών

στα Θρησκευτικά Δημοτικού και Γυμνάσιου

Γιαγκάζογλου Σταύρος, Σύμβουλος Α΄ Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, υπεύθυνος επιστημονικού πεδίου

Βαλλιανάτος Άγγελος, Δρ. Θεολογίας, Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων

Γριζοπούλου Όλγα, Δρ. Θεολογίας

Διαμαντής Φώτιος, Δάσκαλος, MEd & Θεολόγος, MTh

Ζορμπάς Κωνσταντίνος, Δρ. Θεολογίας, Κοινωνιολόγος, καθηγητής Θεολόγος

Καλαϊτζίδης Παντελεήμων, Δρ. Θεολογίας, τ. Πάρεδρος ε.θ. του Π.Ι., καθηγητής Θεολόγος

Μόσχος Δημήτρης, Επίκουρος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΕΚΠΑ

Νευροκοπλής Αθανάσιος, MTh, καθηγητής Θεολόγος

Παναγάκης Αντώνης, Δάσκαλος και Θεολόγος

Παπαδόπουλος Γιώργος, καθηγητής Θεολόγος

Περσελής Εμμανουήλ, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΕΚΠΑ

Πλιάκου Ζωή, Θεολόγος

Στάθης Γιώργος, τ. Πάρεδρος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Στριλιγκάς Γιώργος, Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων

Ταμβάκης Παναγιώτης, Δρ. Θεολογίας, Σχολικός Σύμβουλος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης

Υφαντής Παναγιώτης, Επίκουρος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ

Γιώργος Καπετανάκης:ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΡΑΣΗΣ-Συνοπτική παρουσίαση της εργασίας

Χθες  30 /10 /2012 και ώρα 15:00 -17:30 στη Θεολογική σχολή Αθήνας κρίθηκε η Διδ. Διατριβή του Γ. Καπετανάκη με θέμα «ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ  ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ  ΜΕ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΡΑΣΗΣ» και αξιολογήθηκε ως «Άριστη».

Την κρίση και αξιολόγηση έκαναν οι:

Καθηγητής Εμ. Περσελής, επιβλέπων

Καθηγητής Γεώργιος Φίλιας, μέλος τριμελούς

Επικ. Καθηγητής Αθ. Γλάρος, μέλος τριμελούς

Καθηγητής Η. Ματσαγκούρας, μέλος επταμελούς

Καθηγητής Γ. Φλουρής, μέλος επταμελούς

Καθηγητή Κ. Δεληκωσταντής, μέλος επταμελούς

Αναπλ. Καθηγητή Β. Γαϊτάνης, μέλος επταμελούς

Συνοπτική παρουσίαση της εργασίας παραθέτουμε στη συνέχεια:

Στο εναρκτήριο κεφάλαιο της παρούσας εργασίας καταδείξαμε την επαναφορά ή αναβίωση των θρησκειών στο παγκόσμιο πολιτισμικό και  πολιτικό γίγνεσθαι τους χρόνους της ύστερης νεωτερικότητας ή πρώιμης μετανεωτερικότητας και  εστιάσουμε κυρίως στο ρόλο της θρησκείας και της εκκλησίας  στη σύγχρονη ελληνική κοινωνική πραγματικότητα. Ο  βαθμός παρεμβατικότητάς της στη διαμόρφωση της νέο - ελληνικής ταυτότητας  καθιστά απαραίτητη τη ΘΑ και το  ΜτΘ μια ευκαιρία ανάπτυξης της θρησκευτικής αναζήτησης αλλά ταυτόχρονα και απαραίτητη διαδικασία γνωριμίας ή/και ένταξης των μαθητών και μαθητριών στην κοινότητα του θρησκεύειν.

Ενώ δεν υπάρχει συμφωνία των κοινωνιολόγων για τα όρια της ύστερης νεωτερικότητας και της μετανεωτερικότητας οι περισσότεροι συμφωνούν στη διαπίστωση της αναβίωσης της θρησκείας στους χρόνους μας. Με κύρια χαρακτηριστικά της εποχής μας την απαξίωση της παράδοσης του δυτικοευρωπαϊκού Διαφωτισμού, τον πλουραλισμό, την   αμφισβήτηση της εξουσίας και των θεσμικών φορέων που συνδέονται με τις μεγάλες αφηγήσεις, την  έκρηξη της  τεχνολογίας και τον καταναλωτισμό αλλά και το φόβο μπροστά σε ένα πυρηνικό ατύχημα και την καταστροφή του περιβάλλοντος,  ο σύγχρονος άνθρωπος αναζητά ασφαλείς χώρους για να αντιπαρέλθει τη διακινδύνευση. Ένας τέτοιος τόπος αποδεικνύεται η θρησκεία, με εκφάνσεις  και αποχρώσεις ανάμεσα σε φονταμενταλισμό και συγκρητισμό.

Η θρησκεία ως ίδιον χαρακτηριστικό του ανθρώπου  γίνεται θέμα αγωγής, τόσο στην παγκόσμια κοινότητα όσο και στη χώρα μας που γίνεται μέτοχη όλων αυτών των μετασχηματισμών. Σημαντικό μέρος της ταυτότητας του  σύγχρονου ανθρώπου επηρεάζεται από αυτήν και η δημόσια παιδεία οφείλει να την καταστήσει παράγοντα ασφάλειας και δημοκρατικής συνύπαρξης. Η σύγχρονη ΘΑ βασισμένη στις κοινωνικές ψυχολογικές και παιδαγωγικές αρχές  πρέπει να βοηθήσει το νέο στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του ως την αυτογνωσία και αυτοοργάνωση. Το ΜτΘ στην ελλαδική πραγματικότητα εστιάζει στην Ορθοδοξία αλλά παράλληλα πρέπει να ασκεί τους μαθητές του Λυκείου στις αρχές της δημοκρατικότητας, της ανεκτικότητας και της συνύπαρξης.

Μια έρευνα για τις λειτουργίες της ΘΑ στην ελληνική εκπαίδευση κρίθηκε απαραίτητη και τα χαρακτηριστικά της καταγράφονται στο   τρίτο κεφάλαιο της εργασίας μας. Διαπιστώνοντας τη μονομέρεια που παρουσιάζει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα στη διαμόρφωση της σύγχρονης ελληνικής ταυτότητας, συμπεράναμε ότι ο σχεδιασμός του βασίζεται σε παρωχημένα συστήματα. Μεταξύ τεχνικού, ερμηνευτικού και χειραφετικού ή κριτικού μοντέλου διαπαιδαγώγησης το ελληνικό κράτος, όπως εκφράζεται στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πολιτικής, έχει επιλέξει το τεχνικό με μικρά βήματα προς το ερμηνευτικό. Τα ΑΠ κυρίως της ΘΑ έχουν αυτό το χαρακτήρα και προάγουν ένα μονοπολιτισμικό πρότυπο.

Η εκπαιδευτική πράξη αυτής της αναπαραγωγής χρειάστηκε μελέτη και καταγραφή. Χρηστικό εργαλείο αποτέλεσε η ΕΔ που εκτός της καταγραφής μιας κατάστασης αναζητά και εφαρμόζει τρόπους αλλαγής της υπάρχουσας κατάστασης τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Η χειραφετικού χαρακτήρα έρευνα που επιλέξαμε να πραγματοποιήσουμε καταδείχθηκε ότι μπορεί να καταστήσει τους μέτοχους της ΘΑ: μαθητές, εκπαιδευτικούς και ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο (γονείς, τοπική κοινωνία) υπεύθυνους για τη ΘΑ, δημιουργούς της γνώσης και να χειραφετηθούν όχι μόνο ως θρησκεύοντα όντα αλλά και ως δημοκρατικοί πολίτες. Επιλέξαμε να την πραγματοποιήσουμε σε σχολικά περιβάλλοντα Λυκείων αφού είναι το τελευταίο στάδιο πριν οι μαθητές γίνουν πολίτες και δεν περιλαμβάνεται στην εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Πολίτες της χώρας μας, της ΕΕ και τελικά του κόσμου όλου.

Στο δεύτερο μέρος της διατριβής μας καταγράψαμε την πρακτική λειτουργία της ΘΑ στο ελληνικό λύκειο και όλα εκείνα τα στοιχεία της έρευνάς μου που καθιστούν το ΜτΘ ένα μάθημα υποχρεωτικό που να απευθύνεται σε όλους τους μαθητές και να μην οδηγεί σε αποκλεισμούς. Η  ανάπτυξη κριτικής σκέψης είναι εκείνο το χρηστικό εργαλείο που καταγράψαμε ως απαραίτητο εφόδιο για τη θρησκευτική ανάπυξη των μαθητών για τον αυτο – προσδιορισμό τους, με σεβασμό τόσο στις δικές τους όσο και στων άλλων τις ψυχοκοινωνικές απαιτήσεις. 

Στο τέταρτο κεφάλαιο, συγκεκριμένα,  ερευνήσαμε και καταγράψαμε τη λειτουργικότητα τόσο των ΑΠ της ΘΑ όσο και των προϊόντων τους, τα εγχειρίδια του ΜτΘ στο Γενικό Λύκειο. Διαπιστώσαμε ότι πραγματικά είναι βασισμένα στα τεχνικού ενδιαφέροντος πρότυπα με αποτέλεσμα την αναπαραγωγή ενός μονοπολιτισμικού και φοβικού πρότυπου θρησκεύειν, αυτό της νόμω κρατούσης Εκκλησίας.

Παρά τις δυνατότητες  που προσφέρονται σε αυτές τις ηλικίες να αυτενεργήσουν και να επιλέξουν οι μαθητές κι οι μαθήτριες πρότυπα, το προσφερόμενο ΜτΘ τους στερεί τον πλουραλισμό κι εμμένει σε έναν εγκυκλοπαιδικό ή πολλές φορές και αρνητικό τρόπο παρουσίασης των διαφορετικών θρησκευτικών εκφάνσεων. Εγκλωβίζεται η ΘΑ σε προϊόντα αναπαραγωγής του ελληνοκεντρισμού με αποτέλεσμα οι μαθητές κι οι μαθήτριες Λυκείου που ήδη, μέσω internet, διαβιούν ως πολίτες του κόσμου, να απαξιώνουν το ΜτΘ.

Τόσο τα ΑΠ όσο και τα εγχειρίδια λειτουργούν ως προϊόντα κεντρικού σχεδιασμού και όχι ως πράξη χειραφέτησης και δημοκρατικής συνύπαρξης. Οι μαθητές και πολλές φορές  και οι εκπαιδευτικοί αισθάνονται αμέτοχοι σε όλη αυτή τη διαδικασία, όπως και σε όλη την  ελληνική δευτεροβάθμια εκπαίδευση που απομακρύνεται σιγά - σιγά από τις ανθρωπιστικές σπουδές και α,ποκτά τεχνοκρατικό χαρακτήρα.

Ο τρόπος αλλαγής αυτού του κλίματος είναι η μετασχηματίζουσα μάθηση που προτείνει η ΕΔ που πραγματοποιήσαμε. Η ΕΔ  έχει το χαρακτηριστικό να μπορεί να επιφέρει αλλαγές  σε πραγματικό χρόνο, στο χρόνο πραγματοποίησής της, στο μικρο-επίπεδο που εξετάζει και παρεμβαίνει. Προσεγγίσαμε το ΑΠ της ΘΑ με τη διάθεση να βελτιώσουμε την εφαρμογή του και καταλήξαμε να αναπτύξουμε ένα σχέδιο, θεωρώντας το ΑΠ - σύμφωνα με τον ορισμό του Stenhouse- ως μια απόπειρα κοινοποίησης των βασικών στοιχείων και αρχών μιας εκπαιδευτικής πρότασης κατά τέτοιον τρόπο ούτως ώστε να επιδέχεται λεπτομερή κριτική εξέταση και να είναι δυνατό να μεταφερθεί με επιτυχία στην πράξη. Προσπαθήσαμε δηλαδή μέσω κριτικού στοχασμού πάνω στις πρακτικές μας να διαμορφώσουμε ένα σύνολο με εύστροφους τρόπους, με έξυπνες προτάσεις δοκιμασμένες στις τάξεις μας και ανεπτυγμένες στα πλαίσια της δικής μας ομάδας ΕΔ. Η δυσκολία λειτουργίας του «κλειστού» ισχύοντος ΑΠ ξεπεράστηκε με επανασχεδιασμό των θεμάτων σε οριζόντιο κι όχι κάθετο επίπεδο, όπως γινόταν ως σήμερα, ώστε να πετύχουμε τη σύγκριση των θρησκειών και τη συνύπαρξη των πιστών τους.

Αυτές οι προτάσεις – πράξεις καταγράφονται στο έκτο κεφάλαιο και αποτελούν τον κεντρικό άξονα αναμόρφωσης των ΑΠ της ΘΑ. Τα ΑΠ της πρότασής μας θέτουν ως κέντρο το μαθητή και τη μαθήτρια και έχουν συγκεκριμένες ποιότητες: ελευθερία, δημοκρατία, ανεκτικότητα. Σέβονται τα ατομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα όλων των συμμετεχόντων στη ΘΑ καθώς και τα αναπτυξιακά στάδια των συγκεκριμένων ηλικιακών ομάδων. Αποτελούν μια σύλληψη υποθετική και επιδέχονται συνεχείς βελτιώσεις από όλους τους εμπλεκομένους. Εξ άλλου όλη η πρότασή μας είχε διερευνητικό χαρακτήρα και αποτελεί μια εναλλακτική διδακτική πρόταση χωρίς να επιζητά καθολική ισχύ και αντικειμενικότητα.

Η πρότασή μας για ανάπτυξη ΑΠ ευέλικτων και μαθητοκεντρικών οδήγησε στον επανακαθορισμό της διδακτικής ύλης κι έτσι διευρύναμε τους ορίζοντες του μαθήματος σε πιο ευρωπαικούς ορίζοντες για την Α΄ λυκείου και προς την παγκοσμιότητα ή/και οικουμενικότητα στη Β΄΄ λυκείου. Η ηθική της Γ΄λυκείου, αφήνοντας τα ηνία του σχεδιασμού στους μαθητές και τις μαθήτριες, εμπλουτίστηκε με την πολιτισμική πληθώρα της τοπικής κοινωνίας, που μέσα στο παγκόσμιο πλουραλισμό χαρακτηρίζεται από την πολυσυλλεκτικότητα και την ετερομορφία.

Ουσιαστικά, η παρούσα εργασία είναι η καταγραφή της εκπαιδευτικής πρακτικής μιας ομάδας θεολόγων  που χρησιμοποίησε συνεργατικά παιδαγωγικά μέσα, ώστε να μετατρέψει τη ΘΑ σε πράξη χειραφέτησης τόσο των μαθητών της όσο και των ίδιων. Χρησιμοποιώντας το ήδη υπάρχον ΑΠ δείξαμε ότι μπορούν οι μαθητές να παράξουν νέα γνώση μέσα σε ευέλικτα σχολικά περιβάλλοντα. Το διδακτικό υλικό μπορεί να μην είναι μόνο το εγχειρίδιο αλλά αυτό που οι ίδιοι μαθητές χρησιμοποιούν κάθε φορά για την επίτευξη των σκοπών της ΔΕ. Μέσα από διαφορετικές τεχνικές ( π.χ. αντιγνωμίες,  επισκέψεις και θεματικές προσεγγίσεις) καταδείξαμε την ευρύτητα της ΘΑ και τις δυνατότητες που έχει για να προσφέρει όχι μόνο θρησκευτικό αλλά και πολιτισμικό και κοινωνικό γραμματισμό στους μαθητές και τις μαθήτριες.

Πιστεύουμε  ότι αποτελεί μόνο την απαρχή παρόμοιων εργασιών για τη βελτίωση της ΘΑ που θα βασίζονται στη μεθοδολογία της  ΕΔ και θα παρέχουν την εργαλειακή ενίσχυση είτε των ψυχοκοινωνικών παραγόντων ανάπυξης στους μαθητές και τις μαθήτριες, είτε θα συμβάλλουν στην ολοκλήρωσή τους από θρησκειο-παιδαγωγικής άποψης. Η συγκεκριμενοποίηση αυτών των παραγόντων και η χρηστικότητά τους στο σχεδιασμό νέων ΑΠ θα μπορέσει να καταστήσει το ΜτΘ ένα μάθημα κοινωνικού ενδιαφέροντος και να το εγκεντρίσει στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Οι ίδιοι οι μαθητές και οι μαθήτριες που συμμετείχαν σε όλη την προσπάθεια μας, διαπίστωσαν ότι μπορούν να γίνουν ερευνητές της εκπαιδευτικής διαδικασίας και με τη συνεργασία του θεολόγου να καθορίσουν τη μορφή της ΘΑ και  τη σχέση τους με αυτή. Σε επίπεδο σχολείου έδρασαν αυτόνομα και καθόρισαν το δικό τους ΑΠ. Χρησιμοποίησαν κάθε δυνατότητα που τους παρέχει το σύγχρονο σχολείο για να διαμορφώσουν το χαρακτήρα του ΜτΘ αλλά και το δικό τους.

Οφείλουμε ως εκπαιδευτικοί  να επιτρέψουμε και να στηρίξουμε την αυτενέργεια των μαθητών και μαθητριών μας και να τους παρέχουμε εκείνες τις ελευθερίες που θα τους καταστήσουν υπάρξεις με δυνατότητες αυτοοργάνωσης, δημοκρατικής συνύπαρξης με τον άλλον και τελικά χειραφετημένους πολίτες με υπεύθυνη στάση απέναντι στη θρησκεία εάν στόχος μας είναι η  ειρηνική διαχείριση αυτού του πλανήτη.

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ:‎"ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ, ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ"

Το Διορθόδοξο Κέντρο, ως επιμορφωτικός οργανισμός της Εκκλησίας της Ελλάδος, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του για το Σχολικό έτος 2012-13 διοργανώνει σεμινάριο 24 ωρών για καθηγήτριες και καθηγητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης όλων των ειδικοτήτων.

Το σεμινάριο τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού και προσφέρεται χωρίς οικονομική επιβάρυνση.

Χρόνος: Δευτέρες και Τετάρτες, 17.30 έως 21.30 (6 συναντήσεις)
Τόπος: Διορθόδοξο Κέντρο της Εκκλησίας της Ελλάδος, Ι. Μ. Πεντέλης
Έναρξη: Δευτέρα, 12 Νοεμβρίου 2012
Αριθμός: 30 εκπαιδευτικοί
ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
12/11 Διαμόρφωση ομάδας – παιδαγωγικό και διδακτικό συμβόλαιο.
14/11 Οι σχέσεις στην εκπαιδευτική κοινότητα (εκπαιδευτικών – εκπαιδευτικών, εκπαιδευτικών – μαθητών, μαθητών – μαθητών), βασικά στοιχεία αξιολόγησης.
19/11 Ερευνητικές εργασίες (ερευνητικά ερωτήματα πηγές και εργαλεία).
21/11 Μοντέλα και τεχνικές διδασκαλίας.
26/11 Τεχνικές παρουσίασης – Αξιολόγηση.
28/11 Παιδαγωγική: από την πράξη στη θεωρία, αναστοχασμός.
Το σεμινάριο θα γίνει με βιωματικές μεθόδους επιμόρφωσης, ομάδες εργασίας και εργαστήρια. Θα επιμορφώσουν μέλη ΔΕΠ, Σχολικοί Σύμβουλοι και εν ενεργεία εκπαιδευτικοί.

Θα χορηγηθεί βεβαίωση παρακολούθησης

Αιτήσεις συμμετοχής: Οι ενδιαφερόμενοι/ες, παρακαλούμε να στείλουν την επισυναπτόμενη αίτηση συμμετοχής στη Γραμματεία του Διορθόδοξου Κέντρου, στην ηλεκτρονική διεύθυνση mavraga1@otenet.gr ή στο φαξ 210-8104558 (υπεύθυνη κα Καλλιόπη Μαυραγκά). Θα τηρηθεί αυστηρά σειρά προτεραιότητας κατάθεσης της αίτησης.

Για διευκόλυνση συμπληρώστε την ηλεκτρονική φόρμα 

https://docs.google.com/spreadsheet/viewform?formkey=dHhvSnAyZEpybEFZdDczbVdaMXVTT1E6MQ

https://docs.google.com/spreadsheet/viewform?formkey=dHhvSnAyZEpybEFZdDczbVdaMXVTT1E6MQ

Πρωτ. Βασιλείου Θερμού:Η αντιμετώπιση της «εκκλησιαστικής» βίας

Πριν από λίγες εβδομάδες κάποιος επετέθη με μαχαίρι κατά του Μητροπολίτη Δημητριάδος και ευτυχώς δεν τον τραυμάτισε. Η είδηση εξαφανίστηκε
γρήγορα με την συμπλήρωση ότι επρόκειτο περί ατόμου ψυχιατρικώς νοσούντος του οποίου διετάχθη η υποχρεωτική θεραπεία, κάτι που δεν είχε συμβή κατά την προηγούμενη φραστική επίθεση του ιδίου κατά του ιδίου Μητροπολίτη εντός ναού. (Επειδή ζούμε σε εποχές καχυποψίας να δηλώσω προκαταβολικά ότι γράφω αφ’ εαυτού, χωρίς συνεννόηση με τον μητροπολίτη Δημητριάδος).

Η (αληθής) αναφορά στην ψυχιατρική διαταραχή δεν θα πρέπει να επικαλύψει το γενικώτερο κλίμα εντός του οποίου έλαβαν χώρα τα δύο αυτά γεγονότα, κλίμα το οποίο ενθάρρυνε την αχαλίνωτη επιθετικότητα. Ο βιαιοπραγήσας κατηγόρησε τον συγκεκριμένο μητροπολίτη για οικουμενισμό, νεωτερισμούς και άλλα.

Λίγα χρόνια πριν, λοιπόν, είχε προηγηθή μια οργανωμένη διακοπή της ακολουθίας του Εσπερινού σε πανηγυρίζοντα ναό του Βόλου, από χριστιανούς οι οποίοι είχαν προσέλθει επί τούτου προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για την απαγγελία των αναγνωσμάτων στη νέα ελληνική, προετοιμασμένοι μάλιστα με βιντεοκάμερες. Οι αδελφοί μας αυτοί ουδέποτε αντιμετώπισαν εκκλησιαστικές συνέπειες για την βέβηλη πράξη οχλαγωγικής διακοπής της Λατρείας.

Με όσα γράφω εδώ δεν υποστηρίζω φυσικά την ποινικοποίηση των φρονημάτων, αλλοίμονο! Η ειρηνική διαφωνία μέσα στην εκκλησιαστική μας ζωή αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα (που άλλωστε το εξασκώ και εγώ, όπως όλοι γνωρίζουν). Δικαίωμα που κανένας, ούτε και οι επίσκοποί μας, δεν νομιμοποιούνται να αφαιρέσουν. Αντίθετα, θα έλεγα ότι μάλλον χρειάζεται να ακούν περισσότερο τη φωνή του πληρώματος, κυρίως όταν αυτό διαφωνεί.

Αλλά η βία δεν αποτελεί διάλογο. Έτσι υποχρεούμαι να επισημάνω πως το γεγονός της διακοπής εκείνου του Εσπερινού είχε απασχολήσει την επικαιρότητα, εντελώς αποπροσανατολιστικά, μόνο ως ζήτημα υπέρ ή κατά των μεταφράσεων και καθόλου ως πρόβλημα στοιχειώδους λατρευτικής ευταξίας. Δεν φάνηκε να ανησύχησαν, ούτε το εκκλησιαστικό σώμα ούτε η Ιερά Σύνοδος, για την αντιχριστιανική πράξη της οργανωμένης και προετοιμασμένης ταραχώδους διακοπής εκκλησιαστικής ακολουθίας, από πιστούς που καυχώνται πως είναι ευσεβέστεροι όλων, ως δήθεν παραδοσιακοί!

Παρόμοια γεγονότα ‘εκκλησιαστικής’ αυθάδειας και βίας είχαν λάβει χώρα κατά το παρελθόν στη Λάρισα. Και εκεί ουδέποτε είχαν κληθή οι πρωταίτιοι των αήθων διαμαρτυριών (θυμίζω: κραυγές εντός του ναού, ρίψη αυγών σε λιτανεία κ.ά.) σε προσωπική ποιμαντική συζήτηση ώστε αν αυτή απέβαινε άκαρπη να αντιμετωπισθούν με εκκλησιαστικές κυρώσεις. (Αν και νομίζω ότι όταν ο αρμόδιος επίσκοπος ή εκπρόσωποι της Συνόδου συμφάγουν αγαπητικά με τους διαφωνούντες και συζητήσουν διεξοδικά, δεν θα απαιτηθούν κυρώσεις...)

Καταθέτω λοιπόν εδώ την πρόταση πως η σιγή ενώπιον εκείνου του παραπτώματος στον Βόλο ενθάρρυνε την κλιμάκωση των ανατρεπτικών εκδηλώσεων, κορύφωση των οποίων υπήρξε η πρόσφατη βιαιοπραγία. Η θεωρηθείσα ως ελευθερία του πράττειν κατά το δοκούν και χωρίς συνέπειες είχε ως αποτέλεσμα κάποιος εξ αυτών που, λόγω της ψυχοπαθολογίας του στερείτο της ικανότητας για αυτοσυγκράτηση, να προβή στο αδιανόητο για Χριστιανό διάβημα σωματικής βίας, και μάλιστα κατά επισκόπου.

Της σωματικής βίας δηλαδή είχε προηγηθή η οχλαγωγική λεκτική βία, η οποία φαίνεται ότι τον ‘εκπαίδευσε’ και τον ενθάρρυνε στην κλιμάκωση. Αβίαστα έρχεται λοιπόν στο νου όλων μας η ανησυχία για το τι πρόκειται να δουν τα μάτια μας αν στο μέλλον κάποιοι άλλοι τους μιμηθούν αλλού και επιχειρήσουν την δια βοής διακοπή της ακολουθίας επειδή διαφωνούν π.χ. με το κήρυγμα του επισκόπου ή με το τυπικό που ακολουθεί ή με τα ακριβά άμφια που φορά ή με τη συνοδική εγκύκλιο που αναγινώσκει ή με τον τρόπο ζωής του κ.π.ά. Πού θα οδηγηθούμε;

Ενισχυτικές της άποψης ότι πρόκειται για κλιμάκωση λόγω απουσίας συνεπειών είναι, φρονώ, και οι πρόσφατες απειλές κατά του μητροπολίτη Σιατίστης που διαφώνησε με τους χρυσαυγίτες, καθώς και τα υβρεολόγια που συχνά φιλοξενούνται σε ‘χριστιανικά’ ιστολόγια. (Παρεμπιπτόντως, απειλητικό ανώνυμο τηλεφώνημα είχα δεχθή και εγώ το 2001 για κάποιες απόψεις μου). Η γενικώτερη ανομία της νεοελληνικής κοινωνίας και οι βίαιες διαμαρτυρίες των τελευταίων ετών φαίνεται ότι έχουν διεισδύσει ως νοοτροπία και σε κάποιους εκκλησιαστικούς κύκλους οι οποίοι ανέκαθεν διακρίνονταν για τη επιθετικότητά τους, και μάλιστα την θεωρούν τίτλο τιμής.

Αλλά το τέρας της βίας δεν κατευνάζεται με την ανοχή, όπως έχει δείξει πικρή ιστορική πείρα. Εξ άλλου ίσως δεν κάνουμε καλό στους οργισμένους με το να αφήνουμε την επιθετικότητά τους χωρίς συνέπειες. Μοιάζουν με το παιδί που παραφέρεται στην οικογένεια και οι γονείς κάνουν πως δεν βλέπουν. Έτσι παραλείπουν να του βάλουν όρια και αυτό μένει έρμαιο των παρορμήσεών του.

Περί του πρακτέου τώρα. Και κατ’ αρχήν προληπτικά: ταπεινά φρονώ πως οι επίσκοποί μας και οι (κληρικοί και λαϊκοί) συνεργάτες τους χρειάζεται να εφεύρουν περισσότερους και αποτελεσματικώτερους τρόπους επικοινωνίας με το πλήρωμα της Εκκλησίας, προκειμένου να μη δημιουργείται σε αυτό η αίσθηση ότι έχει αποκλεισθή από τις αποφάσεις και ότι εν γένει δεν εισακούεται.

Δεύτερον, μετά από τέτοιας φύσεως παραπτώματα ενδείκνυται η διαβούλευση στα πλαίσια της τοπικής Εκκλησίας προκειμένου να προσεγγισθούν οι ταραξίες και να υπάρξει κάποιος κατευνασμός και συναίνεση, όχι ως ‘στρατηγική’ καταπράϋνσης αλλά ως γνήσια ποιμαντική αγαπητική πράξη.

Και τρίτον, αν αυτά δεν επαρκέσουν, πρίν από οποιαδήποτε κύρωση, ίσως απαιτείται να αναπτύξουμε σε κεντρικό συνοδικό επίπεδο στο οποίο ο οικείος επίσκοπος θα παραπέμπει, μεθόδους ακρόασης και πειθούς προκειμένου να μεταστρέφονται οι καλοπροαίρετοι εκ των υπαιτίων.

Οπωσδήποτε αυτές δεν θα είναι πάντοτε αποτελεσματικές. Στην περίπτωση αυτή τον λόγο πρέπει να έχει η εκκλησιαστική δικαιοσύνη. Είναι προφανές ότι αδικήματα (φραστικής ή σωματικής) βίας κατά του επισκόπου υπερβαίνουν την δικαιοδοσία του επισκοπικού δικαστηρίου, αφού δεν ενδείκνυται να αποδώσει δικαιοσύνη ο ίδιος ο θιγείς επίσκοπος.

Γι’ αυτό θεωρώ ότι συμβάντα όπως αυτά που μάς απασχόλησαν στο παρόν κείμενο, πρέπει να εγκαλώνται αυτεπαγγέλτως από την Ιερά Σύνοδο και, αν η προσπάθεια διαλόγου και νουθεσίας προς τους υπαίτιους αποβή άκαρπη, να ακολουθείται η προβλεπόμενη από τους ιερούς κανόνες και σχετικούς νόμους εκκλησιαστική δικονομική διαδικασία.

Πριν η κατάσταση γίνει ανεξέλεγκτη.

http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=10894

ΚΑΙΡΟΣ:Συνάντηση του Δ.Σ.με τον Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Καθηγητή κ. Μάριο Μπέγζο

                                                        

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Έπειτα από σχετικό αίτημα του Δ. Σ του Συλλόγου μας, ο Πρόεδρος κ. Ανδρέας Αργυρόπουλος και το μέλος του Δ.Σ. κ. Δημήτριος Μόσχος επισκέφθηκαν την Δευτέρα [29-10-2012] και ώρα 11.00π.μ. τον Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Καθηγητή κ. Μάριο Μπέγζο. Στη συνάντηση παρέστη και ο κ. Κων/νος Δεληκωνσταντής, αρχαιότερος Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας που διδάσκει το αντικείμενο της «Διδακτικής των Θρησκευτικών», ενώ από το Σύλλογο ήταν, επίσης, παρούσες και συμμετείχαν στη συζήτηση  τα  αναπληρωματικά  μέλη του Δ.Σ κ.κ. Κατερίνα Τσιλιλή και Έλενα Αθανασίου.

Κατά την διάρκεια της διεξοδικής και εποικοδομητικής από κάθε άποψη συζήτησης, αναδείχθηκαν όλα τα ζητήματα που ο ΚΑΙΡΟΣ θεωρεί πρώτης γραμμής και ενδιαφέρουν τον θεολογικό κόσμο. Κατά κύριο λόγο συζητήθηκε το φλέγον θέμα της αδιοριστίας των θεολόγων και της άνισης μεταχείρισης του κλάδου τόσο στους τελευταίους διορισμούς μονίμων καθηγητών όσο και στις προσλήψεις αναπληρωτών, ενώ παρουσιάσθηκε και η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στα σχολεία με το ζήτημα των απαλλαγών και οι προτάσεις του Συλλόγου μας επ’ αυτού. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης υπογραμμίστηκε ότι ο θεολογικός κόσμος δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να δεχθεί την μείωση των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος στο Λύκειο. Τέλος, έγινε και ενημέρωση για τις εξελίξεις και τον προβληματισμό σχετικά με τον χαρακτήρα του μαθήματος στο σύγχρονο σχολείο. Από την πλευρά του ο κ. Κοσμήτορας εξέφρασε την κατανόηση της Σχολής για τα προβλήματα του κλάδου που, άλλωστε, αφορούν στους αποφοίτους και τελικά στο ίδιο το παρεχόμενο εκπαιδευτικό έργο της. Στο πλαίσιο αυτό πρότεινε να διοργανωθεί εκδήλωση της Κοσμητείας σε χώρο της Σχολής το προσεχές διάστημα με θέμα: «Οι θεολόγοι στο σύγχρονο σχολείο» στην οποία οι ειδικοί Καθηγητές Διδακτικής των Θρησκευτικών αλλά και εκπαιδευτικοί  της τάξης θα παρουσιάσουν την προβληματική πάνω στο θέμα, ώστε και οι φοιτητές Θεολογίας να έρθουν σε επαφή με την κατάσταση στην Εκπαίδευση. Επίσης, ο κ. Κοσμήτορας προθυμοποιήθηκε να αναλάβει πρωτοβουλίες για τα ζητήματα της αδιοριστίας στους αρμόδιους υπηρεσιακούς φορείς, ώστε να ασκηθεί η σχετική πίεση από την πλευρά της Σχολής.

Οι εκπρόσωποι του Συλλόγου μας ευχαρίστησαν τον κ. Κοσμήτορα για τη συνάντηση, και δήλωσαν τη διάθεσή τους για συχνή και ουσιαστική επικοινωνία  του Συλλόγου με την  Θεολογική Σχολή για τα θέματα που αφορούν στον θεολογικό κόσμο.

Από το ΔΣ

      Χολαργός 29-10-2012

Ούγκο Τσάβες:Ιησού , δώσε μου το στεφάνι σου...

« Ιησού , δώσε μου το στεφάνι σου.

Δώσε μου τον σταυρό σου, τα αγκάθια σου κι ας ματώσω.

Αλλά δώσε μου και ζωή , γιατί πρέπει να προσφέρω περισσότερα σε αυτή τη χώρα, σε αυτόν τον λαό ».

Κομαντάντε Ούγκο Τσάβες -Απρίλιος 2012

http://misha.pblogs.gr/2012/10/komantante-oygko-tsabes-ihsoy-dwse-moy.html

Γιώργος Καπετανάκης:Πρόταση αναμόρφωσης του Αναλυτικού Προγράμματος της Σχολικής Θρησκευτικής Αγωγής στο Γενικό Λύκειο με βάση δεδομένα Έρευνας Δράσης

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ

ΤΟΜΕΑΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ

ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΟΙΜΑΝΣΕΩΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΠΟΛΗ

15702 ΑΝΩ ΙΛΙΣΙΑ, ΑΘΗΝΑ

ΤΗΛ - Fax: 2107275775

Aθήνα, 23 Οκτωβρίου 2012        
                         

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Παρακαλείσθε να προσέλθετε την 30η Οκτωβρίου 2012 ημέρα Τρίτη και ώρα

15:00, στην Αίθουσα Πολυμέσων και Ψηφιακής Τεχνολογίας της Θεολογικής

Σχολής, 2ος όροφος, για την προφορική εξέταση και κρίση του υποψηφίου διδάκτορα

κ. Γεωργίου Καπετανάκη. Ο τίτλος της εργασίας που θα κριθεί είναι: «Πρόταση

αναμόρφωσης του Αναλυτικού Προγράμματος της Σχολικής Θρησκευτικής Αγωγής

στο Γενικό Λύκειο με βάση δεδομένα Έρευνας Δράσης».

Ὁ Διευθυντής τοῦ Τομέα

Εμ. Περσελής

Μαρία Χατζηαποστόλου:Μικρό αντιφασιστικό

«Που να βρω τη ψυχή μου…

Το τετράφυλλο δάκρυ…».

Οδυσσέα Ελύτη, «Το Άξιον Εστί».

    

     Πλησιάζει η μεγάλη μέρα της λευτεριάς… Η μέρα που μια χούφτα ανθρώπων, Ελλήνων αληθινών, ωραίων τρελών, βροντοφώναξαν όχι στη λαίλαπα του φασισμού. Πώς να κοιτάξεις στα μάτια τα παιδιά, τώρα που ο φασισμός έχει εισβάλει από παντού στη ζωή μας; Τι λέξεις να βρεις να πεις, τη στιγμή που ο φασισμός έχει εισβάλει ήδη στη Βουλή των Ελλήνων; Κι’ αναρωτιέμαι… Από πότε ο μεσαίωνας ονομάστηκε αναγέννηση; Από πότε η άβυσσος ονομάστηκε παράδεισος; Aπό πότε το σκοτάδι ονομάστηκε αυγή; Χάσαμε τις λέξεις… Χάσαμε το νόημά τους… Χάσαμε τον έρωτα… Την ίδια μας τη ζωή…

     Νεοέλληνες… Καμαρώστε τους εκπροσώπους που εσείς οι ίδιοι εκλέξατε για ακόμη μία φορά… Καμαρώστε τους πατριδοκάπηλους που μια πατρίδα μόνο έχουν: το μίσος. Καμαρώστε τους υπανθρώπους που δεν έχουν μέσα τους Θεό, γιατί δεν έχουν μέσα τους τον άνθρωπο… Καμαρώστε… Κι’ ύστερα κλάψτε… Για την κατάντια στην οποία παραδώσατε την πατρίδα σας… Κι’ ο νεοέλληνας συνεχίζει να ψηφίζει ανεγκέφαλους τραμπούκους, γιατί αηδίασε τάχα με τη δημοκρατία που ο ίδιος γέννησε…. Δεν αντέχει πλέον τους μετανάστες, ούτε τους διαφορετικούς, επειδή δεν αντέχει τον ίδιο του τον εαυτό… Λατρεύει ν’ αποδίδει αλλού τις ευθύνες, επειδή δεν αντέχει να τις αναγνωρίσει και να τις αναλάβει παλληκαρίσια…

     Τα κόκκαλα των ηρώων θα τρίζουν τώρα που κάποιοι χαιρετούν με θράσος ναζιστικά… Δίστομο… Καλάβρυτα… Καισαριανή… Με τι καρδιά τα απολησμόνησες…

«Μα το νερό της λησμονιάς

θα πιούμε με το γάλα
   να τα ξελησμονήσουμε
    τα πάθη τα μεγάλα…».

Aνώγεια…

«Θαρθεί εκείνη η εποχή
που πεθυμούμε όλοι
μα τα καλύτερα δενδρά
       λείπουν απ’ το περβόλι…».

Αγάπη, Αλκιβιάδης, Αμαλία,
Αντρέας, Ανδρονίκη, Αντώνης,
Αριστομένης, Αρίστος, Αφροδίτη,
Βαγγέλης, Βαγγελιώ, Βασίλης,
Γιάννης, Γιώργης, Δημάρατος,
Δημήτρης, Ειρήνη, Ελένη,
Ευγένιος, Θανάσης, Θοδωρής,
Κατερίνη, Κωνσταντίνος, Λευτέρης,
Μανώλης, Μενέλαος, Μιχάλης, 
Μίνως, Νικόλαος, Όλγα,
Σόλωνας, Στυλιανός, Στεφανής,
Σωκράτης, Χαράλαμπος,
Ελευθερία,
Ελευθερία,
  Ελευθερία...

     Ονόματα… Πρόσωπα… Παιδιά… Άνθρωποι… Δεν έχουμε καν το δικαίωμα να σιωπούμε. Η σιωπή είναι πλέον συνενοχή… Σ’ ένα έγκλημα που μόλις ξεκίνησε και κανείς δεν ξέρει που ακόμη θα φτάσει, αν εμείς δεν το σταματήσουμε… Εμείς οι ίδιοι… Κι’ όχι κάποιοι άλλοι… Κι’ ότι πιο χυδαίο έχει βγει στην επιφάνεια… Και δεν είναι πλέον κάποιοι γραφικοί και παρακρατικοί –κι’ ας ξέρεις πως έτσι είναι– αλλά νόμιμα εκλεγμένοι από την ψήφο σου… Την ψήφο της απελπισίας σου… Την οποία με τόσο αίμα απέκτησες… Οι μάσκες έπεσαν… Τέλος στην υποκρισία… Tέλος στο φασισμό. Κάθε απόχρωσης. Γιατί ο φασισμός είναι μαύρος κι’ από χρώμα και δε γνωρίζει… Κάποτε σταματά να διαλέγει ανθρώπους… Και τότε σκοτώνει… Καιρός να διαλέξουμε με ποιους θα πάμε και ποιους θ’ αφήσουμε…  Είμαστε το κάθε πρόσωπο που χτυπάτε, επειδή δεν σας μοιάζει… Είμαστε άνθρωποι. Και είμαστε εναντίον σας. Να είμαστε όλοι ενωμένοι... Γιατί μόνο έτσι σώζεται το φως...

Αναστάσιος:Η θέση της Ορθοδοξίας δεν είναι στο περιθώριο της ιστορίας, αλλά στο κέντρο των κοινωνικών ζυμώσεων, στην πρωτοπορία της προόδου…

Όταν σκέπτομαι την Ορθοδοξία στους επόμενους αιώνες, την οραματίζομαι ανοικτή στην εξέλιξη, στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται από την επιστήμη, την τέχνη, την τεχνολογία. Και τους Ορθοδόξους έτοιμους να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν τους κώδικες επικοινωνίας που θα διαμορφωθούν. Η θέση της Ορθοδοξίας δεν είναι στο περιθώριο της ιστορίας, αλλά στο κέντρο των κοινωνικών ζυμώσεων, στην πρωτ

οπορία της προόδου…Είναι εξάλλου αναγκαίο να παραμείνουμε ανοικτοί και εποικοδομητικοί στο διάλογο με τους ανθρώπους διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων ή φιλοσοφικών τοποθετήσεων, ‘‘αληθεύοντες εν αγάπη’’ (Εφεσ. 4:15). Το ορθόδοξο ήθος επιβάλλει ειλικρινή σεβασμό προς την ιδιαιτερότητα και την ελευθερία του άλλου, ανεξαρτήτως του τι πιστεύει ή του αν πιστεύει. Φανατισμός και ξενοφοβία, μετατροπή του εκκλησιαστικού φρονήματος σε ιδεολογικά σκευάσματα, δεν συμβαδίζουν με το ελεύθερο πνεύμα της Ορθοδοξίας. Χρειάζεται νηφάλια κατανόηση, ήρεμη κριτική αντιμετώπιση, συνέπεια και συνεργασία με τους ανθρώπους καλής θελήσεως, για την επικράτηση της ειρήνης και τη συναδέλφωση όλων των λαών…Συνοπτικά το ουσιαστικό μήνυμα της Εκκλησίας αφορά στον κάθε άνθρωπο και έχει παγκόσμια σημασία. Για να ανταποκριθεί στη μεγάλη αποστολή της η Ορθοδοξία, στα παγκόσμια δρώμενα, θα πρέπει να διατηρήσει αλώβητο το μυστηριακό, σωτηριολογικό χαρακτήρα της, να είναι ανοικτή στις αδιάκοπες αναζητήσεις της ανθρωπότητας, και να ζει με συνέπεια την αναστάσιμη συνείδησή της και την οικουμενική της ευθύνη.» Αναστασίου Γιαννουλάτου (Αρχιεπισκόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας), Παγκοσμιότητα και Ορθοδοξία, σ. 270-273.

Η"θεολογία μεσοπέλαγα" στην υπηρεσία...των Τραπεζών,των Οίκων αξιολόγησης,του Δ.Ν.Τ....κ.λ.π.

Για όσους από σας που μας διαβάζετε δύο χρόνια τώρα και μας γνωρίζετε δεκαετίες...και δεν το έχετε καταλάβει ,το blog κλασσικοπεριπτωση σας ενημερώνει:

Κλασσικοπερίπτωση

Δεν  θα αναφερθούμε στο  ιστολόγιο  που  "θεολογεί"  μεσοπέλαγα  με "φάρο"  τα δόγματα της παναίρεσης του οικουμενισμού και  "πιλότο"  τον  Αλβανίας  Αναστάσιο. Αυτοί  έτσι κι αλλιώς κάνουν  την "δουλειά" τους, ή για να λέμε  τα πράγματα όπως είναι , την  δουλειά   εκείνων  που θέλουν  να επιβάλλουν  ευθέως  με αυταρχικό  τρόπο (κυβερνήσεις ,κόμματα, οίκοι αξιολόγησης, Τράπεζες , Ταμεία  κ.α) και  πλαγίως με δόλιο τρόπο (παγκόσμιοι οργανισμοί , Μ.Κ.Ο ,Ακαδημίες  "θεολογικών" σπουδών κ.λ.π ),  τα  πολιτικά και θρησκευτικά δόγματα της "Νέας Εποχής".

(απόσπασμα απο κείμενο που δημοσιεύθηκε στο συγκεκριμένο blog)...ανυπόγραφα πάντα.Γνωστή τακτική των λασπολόγων και των θρασύδειλων.