Ο Καθηγητής Μιλτιάδης Κωνσταντίνου για τον μακαριστό Γιώργο Τσανανά

In memoriam...
Σκέψεις για τον μακαριστό Γιώργο Τσανανά

Σε μία από τις παραβολές του Ιησού που διασώζει το Κατὰ Λουκὰν Εὐαγγέλιον ο Χριστός συμβουλεύει τους μαθητές του:

... όταν σε καλέσουν κάπου, πήγαινε και κάθισε στην τελευταία θέση, ώστε όταν έρθει αυτός που σε κάλεσε, να σου πει: “φίλε μου, έλα σε μια καλύτερη θέση”. ΄Ετσι αυτό θα είναι μια τιμή για σένα μπροστά στους συνδαιτυμόνες σου(1).

Ίσως η παράθεση ενός χωρίου από τις παραβολές του Ιησού ηχεί παράξενα ως εισαγωγή σε επικήδειο, καθώς σε τέτοιες περιπτώσεις αναμένει κανείς από τον ομιλητή να επαινέσει και να αναδείξει με όσο το δυνατόν περισσότερα κοσμητικά επίθετα την προσωπικότητα και το έργο του αποθανόντος. Σ᾽ έναν τέτοιο λόγο όμως δύσκολα θα μπορούσε κανείς να αναγνωρίσει το πρόσωπο του Γιώργου που όλοι οι φίλοι του γνώρισαν. Γιατί ο Γιώργος είχε πολλούς φίλους και με τον καθένα διατηρούσε μια ξεχωριστή και ζεστή σχέση που ακόμη και η πιο αναλυτική περιγραφή θα αδυνατούσε να την παραστήσει ικανοποιητικά. Έτσι, το λόγιο του Ιησού Χριστού που παρατέθηκε παραπάνω παραμένει ίσως η πιο αντιπροσωπευτική για την προσωπικότητα του Γιώργου εικόνα.

Παρά το πολύπλευρο έργο του και το ασίγαστο πάθος του για την παιδαγωγική επιστήμη, ο Γιώργος ποτέ δεν αγωνίστηκε να βγει μπροστά, ποτέ δεν παραγκώνισε κανέναν για να φανεί αυτός. Ο αγώνας ήταν πάντα για το μάθημα των Θρησκευτικών, ποτέ για τη δική του προβολή• για το πώς το μάθημα θα διδαχτεί καλύτερα, πληρέστερα, πώς θα γίνει πιο εύκολα κατανοητό πώς θα το αφομοιώσουν τα παιδιά. Και δεν έλειψε από κανέναν τέτοιο αγώνα• ήταν πάντα εκεί και ήταν πάντα έτοιμος να δώσει τα πάντα, χωρίς ποτέ να ζητάει τίποτε άλλο πέρα από την προώθηση του μαθήματος. Και πάντα τον καλούσαμε να έρθει μπροστά, να μας εμπνεύσει και να μας οδηγήσει σε άλλη μια προσπάθεια, σε άλλη μια μάχη, σε άλλη μια κατάκτηση. Γιατί όλοι, φοιτητές, συνάδελφοι, θεσμικοί παράγοντες του Υπουργείου, αναγνώριζαν στο πρόσωπό του τον επιστήμονα παιδαγωγό, τον αφοσιωμένο ερευνητή, τον χαρισματικό δάσκαλο αλλά και τον οραματιστή και τον αγωνιστή που ποτέ δεν έχασε τον στόχο του. Γι᾽ αυτὀ όσοι συνδέονταν λίγο πιο στενά μαζί του τον αποκαλούσαν πάντα ‘‘Γιώργαρο’’.

Πάνω απ’ όλα όμως ο Γιώργος υπήρξε ένας άνθρωπος πιστός. Ένας άνθρωπος που τον συγκλόνιζε το όραμα της Βασιλείας του Θεού, της καινής κτίσης. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η πίστη του αποτελούσε και την πηγή της αγωνιστικότητάς του. Όσοι συνεργάστηκαν μαζί του ξέρουν καλά το αστείρευτο κέφι του που δεν άφηνε ποτέ περιθώρια για απογοήτευση, για πισωγύρισμα, για παραίτηση από τους στόχους του αγώνα. Το μότο που κοσμεί την ιστοσελίδα του μαρτυρεί την πηγή αυτής αγωνιστικότητας: Όποιος στη Θεολογία κοιτάζει μόνον προς τα πίσω, μάταια θα περιμένει την άνοιξη της «καινής κτίσης».

Μερικές σκόρπιες φράσεις, σταχυολογημένες από τις πάνω από πενήντα μελέτες του βεβαιώνουν πως η χριστιανική ελπίδα για τον Γιώργο δεν ήταν μια συναισθηματική κατάσταση αλλά σταθερή επιλογή ζωής:

° Στη χριστιανική ζωή η πίστη είναι το πρώτο, το πρωτείο όμως έχει η ελπίδα – λόγω της δημιουργικότητάς της, το δε μεγαλείο ανήκει στην αγάπη.
° Οι περισσότεροι παραδοσιακοί θεολόγοι –αναφέρει κάπου αλλού χαρακτηριστικά– κινούνται με πολύν σεβασμό προς τους θεολογικούς θησαυρούς του παρελθόντος. Ευάριθμοι θεολόγοι απ’ όλο τον κόσμο, χωρίς να πάψουν να τιμούν αυτούς τους θησαυρούς, προχώρησαν στην μελλοντοστρεφή θεολογία. Σ’ αυτήν έγιναν μέτοχοι ανοιχτών οριζόντων και εμπειριών. Η κίνησή τους αναπτύχθηκε έντονα και με επιτυχία στις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα και οι προσπάθειές τους συνεχίζονται με ιδιαίτερο ζήλο. Αναμένονται θεολογικές εξελίξεις και εκπλήξεις.
° Ελπίδα και διακονία συνδέονται αμεσότατα με τον Σωτήρα Χριστό και τη ζωή, την ιστορία και το μέλλον του ανθρώπου.

Η ελπίδα κρατάει ανοιχτό και φωτεινό τον ορίζοντα και ζωντανές τις προϋποθέσεις για τη σωτηρία• αυτές τις ενεργοποιεί η διακονία, που αποτελεί τον αυθεντικό και απτό δρόμο προς τη σωτηρία. Χωρίς ελπίδα και διακονία δεν υπάρχει σωτηρία.

Ο Γιώργος βρίσκεται τώρα εκεί που στόχευε• στη Βασιλεία του Θεού. Αποχαιρετώντας τον, του υποσχόμαστε πως δεν θα αφήσουμε το έργο του να πάει χαμένο. Μέσα από τις δραστηριότητες του νέου Θεολογικού Συνδέσμου ‘‘ΚΑΙΡΟΣ’’, μέσα από τα νέα αναλυτικά προγράμματα για το μάθημα των Θρησκευτικών, θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε εμπνεόμενοι από το όνειρό του, δεν θα αφήσουμε την ελπίδα να σβήσει.

Υποσημειώσεις

[1] Λου 14:10 (ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ)

Eπικήδειος που εκφωνήθηκε από τον Καθηγητή Μιλτιάδη Κωνσταντίνου κατά την εξόδιο ακολουθία.