Τα Θρησκευτικά ως μάθημα πολιτισμού

Nικ. Παύλου (14ο Γυμνάσιο), Xρυσ. Σταμούλης (Τμήμα Θεολογίας ΑΠΘ), Δέσποινα Πανάγου (9ο ΓΕΛ Λάρισας), Χάρης Ανδρεόπουλος (Γυμνάσιο - ΓΕΛ Γαλαξιδίου)

To δημοσίευμα της "Eλευθερίας" (9.12.2011, σελ. 8) για την εκδήλωση

Για ένα “μάθημα που θ΄ απευθύνεται σε όλους τους μαθητές”, μίλησε  ο πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ κ. Χρυσ. Σταμούλης

Τα Θρησκευτικά θα πρέπει να μετεξελιχθούν σε ένα «πολιτιστικό μάθημα» το οποίο έχοντας περιεχόμενο γνωσιολογικό και επίκεντρο την ορθόδοξη παράδοση, θα απευθύνεται σε όλους τους μαθητές, ανεξαρτήτως θρησκευτικής ή ομολογιακής ταυτότητας, τόνισε ο πρόεδρος του τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, καθηγητής Χρυσόστομος Σταμούλης μιλώντας χθές βράδυ (8.12.2011) σε εκδήλωση που διοργάνωσε το 14^ο Γυμνάσιο Λάρισας στο πατάρι του βιβλιοπωλείου “Παιδεία”.

Υποστηρίζοντας ότι η εποχή του ομολογιακού και κατηχητικού χαρακτήρα του μαθήματος παρήλθε ανεπιστρεπτί, ο κ. Σταμούλης χαρακτήρισε ως πρόταση - σταθμό για το θρησκευτικό μάθημα τη μνημειώδη εισήγηση του αειμνήστου καθηγητή του ΑΠΘ Νικ. Ματσούκα στο Α΄ Συνέδριο Θεολόγων Βορείου Ελλάδος (Μαϊος, 1981). Βάσει της πρότασης αυτής – προς την οποία συγκλίνουν το Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ και κορυφαίοι σύγχρονοι διανοητές – το μάθημα των Θρησκευτικών, απαλλαγμένο από ακραίους ιδεολογικούς διαποτισμούς και ενταγμένο στα πλαίσια ενός ανοικτού σχολείου θα πρέπει να αποδεσμευθεί από οποιεσδήποτε ηθικιστικές, κατηχητικές και ομολογιακές εξαρτήσεις και να καταστεί ένα μάθημα πολιτισμού με περιεχόμενο απόλυτα γνωσιολογικό, εντός του οποίου πρωτεύουσα θέση θα έχουν η Βίβλος, τα πατερικά και λειτουργικά κείμενα, όλα τα μνημεία της τέχνης και η εκκλησιαστική ιστορία, που αποκαλύπτουν το πρόσωπο του Χριστού, που  δεν μπορεί παρά ν΄ αποτελεί το κέντρο του θρησκευτικού μαθήματος.

Φυσικά, σε μια τέτοια συνάφεια απαραίτητη είναι και η προσφορά θρησκειολογικών γνώσεων, η οποία λευτερωμένη από οποιαδήποτε απολογητική διάθεση θα στοχεύει στην διεύρυνση των επιστημονικών οριζόντων του μαθητή, επεσήμανε ο κ. Σταμούλης, αναφέροντας, εν προκειμένω, ότι τα νέα προγράμματα σπουδών για τα Θρησκευτικά που εκπόνησε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και ήδη υλοποιούνται πιλοτικά στο πλαίσιο του Νέου Σχολείου, σαφώς και αναβαθμίζουν τη θρησκευτική εκπαίδευση, προάγοντας τον θρησκευτικό εγγραμματισμό και συντελώντας έτσι στη αλλαγή που επιβάλλουν οι καιροί για το μάθημα, δηλ. στη υπέρβαση της ομολογιακότητάς του.

Στην εκδήλωση μίλησε, επίσης, ο διευθυντής του 14ου  Γυμνασίου Λάρισας Δρ. Νικ. Παύλου ο οποίος παρουσίασε τα νέα προγράμματα σπουδών του  θρησκευτικού μαθήματος στο Γυμνάσιο και το Λύκειο, ενώ υπογράμμισε ότι η υπόθεση του μαθήματος (το περιεχόμενό του, ο χαρακτήρας, κλπ)  είναι μια υπόθεση καθαρά εκπαιδευτική, άρα αρμόδιο είναι μόνο το υπουργείο Παιδείας και κακώς εμπλέκεται η Εκκλησία. «Ασφαλώς μπορεί να εκφράσει άποψη η Εκκλησία μας, όπως και η κάθε θρησκευτική κοινότητα της χώρας», επεσήμανε ο κ Παύλου, τονίζοντας, ωστόστο, ότι “πέραν από την έκφραση γνώμης, θα πρέπει, επιτέλους, να καταστεί σαφές, ότι η υπόθεση του σχολικού μαθήματος αφορά αποκλειστικά τον θεσμό που λέγεται κράτος, εκ μέρους του οποίου την αρμοδιότητα ασκεί, εν προκειμένω, το υπουργείο Παιδείας”.

 Επίσης, μίλησαν ο υπ. Δρ. Χάρης Ανδρεόπουλος, θεολόγος Μ.Th, καθηγητής του Γυμνασίου και του ΓΕΛ Γαλαξιδίου και η  Νέλλη Πανάγου, θεολόγος, M.Th. καθηγήτρια του 9^ουΓΕΛ Λάρισας,  οι οποίοι αναφέρθηκαν στο διδακτικό πλαίσιο που διαμορφώνεται για την  θρησκευτική αγωγή στα ωρολόγια προγράμματα του “Νέου Σχολείου”,  σύμφωνα με τις μέχρι τώρα εξαγγελίες του υπ. Παιδείας.


Ο κ. Ανδρεόπουλος αναφερόμενος στις τελευταίες εξελίξεις για το Νέο Λύκειο σε σχέση με το θρησκευτικό μάθημα, επικαλέσθηκε πηγές του υπ. Παιδείας και του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου που επιβεβαίωναν τις πληροφορίες ότι στη τελευταία συνεδρίαση της Διακομματικής Επιτροπής για το “Νέο Λύκειο” από πλευράς του αναπλ. υπουργού Παιδείας κ. Κων. Αρβανιτοπούλου υποστηρίχθηκε η θέση να παραμείνει το μάθημα δίωρο στη B΄ Λυκείου (αντί για μονόωρο, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό) και να διατηρηθεί ως υποχρεωτικό μονόωρο (αντί για επιλεγόμενο 2ωρο) στη Γ΄ Λυκείου. Και κλείνοντας την εισήγησή του έκανε λόγο για ένα νέο κλίμα που επιτρέπει “συγκρατημένη αισιοδοξία” ότι το μάθημα θα διατηρήσει (όχι τρείς, όπως προβλέπει ο αρχικός σχεδιασμός, αλλά) πέντε υποχρεωτικές ώρες διδασκαλίες στο ωρολόγιο πρόγραμμα (δύο στη Α΄, δύο στη Β΄ και μία στη Γ΄ τάξη) του Νέου Λυκείου. 

         Σημειωτέον ότι στη εκδήλωση παραβρέθηκε και απηύθυνε χαιρετισμό εκ μέρους της Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης και Τυρνάβου ο αιδεσιμολογιώτατος πρεσβύτερος π. Βασίλειος Τάσιος, ο οποίος στο πλαίσιο του ανοικτού διαλόγου που ακολούθησε ανάμεσα στους εισηγητές και το ακροατήριο εξέθεσε τις θέσεις της Εκκλησίας υπέρ του ομολογιακού χαρακτήρα του μαθήματος, ενώ συμφώνησε απολύτως με την  αναγκαιότητα να παραμείνει υποχρεωτικό το μάθημα σ' όλες τις λυκειακές τάξεις.

Bλ. Πύλη Εκκλησιαστικών ΕιδήσεωνAmen.gr , Esos.gr , Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο (sch.gr) , Γυμνάσιο Γαλαξιδίου