Η θέση του Ισλάμ για τον Ιησού Χριστό

Η θέση του Ισλάμ για τον Ιησού Χριστό ¹

Του Θεόδ. Ι. Ρηγινιώτη

Στις επόμενες σελίδες θα επιχειρήσουμε ένα ταξίδι, για να δούμε τις αναφορές στον Ιησού Χριστό, που υπάρχουν στο ισλαμικό κοράνι (το ονομάζω έτσι, γιατί κοράν = βίβλος και, αιώνες πριν το ισλαμικό κοράνι, οι αραβόφωνοι λαοί είχαν – και έχουν ακόμη – το χριστιανικό κοράνι, την Αγία Γραφή), και να αναζητήσουμε την αλήθεια για το πρόσωπο και την ιστορία Του.

• Στη σούρα 3, 35-37, το ισλαμικό κοράνι αναφέρεται στη Μαριάμ, «κόρη του Ιμράν», και τη φροντίδα της από τον άγιο Ζαχαρία. Αναφέρεται επίσης στη γέννηση του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου από το Ζαχαρία (3, 38-41) και στα θαυμαστά σημεία που τον συνόδευσαν (ο Ζαχαρίας ήταν ηλικιωμένος και η σύζυγός του στείρα, ενώ, λόγω της απιστίας του, ο Ζαχαρίας παρέμεινε άλαλος «για τρεις ημέρες»). Για τον Ιωάννη λέει: «Θα επιβεβαιώσει την αλήθεια ενός Λόγου του Αλλάχ και θα γίνει ευγενής, αγνός και προφήτης, από την ενάρετη συντροφιά των προφητών». Βλ. και τη σούρα 19, με τίτλο «Η Μαριάμ» (Μέριεμ).
• Αναφέρεται επίσης η αναγγελία της γέννησης του Ιησού στη Μαριάμ από «τους αγγέλους» (σούρα 3, 42 και μετά) ή από έναν άγγελο (σούρα 19) και η αναγγελία ότι «το όνομά του θα είναι “Μεσσίας Ιησούς”» (3, 45).
• Σύμφωνα με τη σούρα 19, η Μαριάμ γέννησε κάτω από μια χουρμαδιά, έπεσαν πάνω της οι χουρμάδες, για να τραφεί, και εμφανίστηκε δίπλα της ένα ρυάκι, για να πιει νερό. Ο Ιησούς μίλησε από βρέφος και ανάγγειλε σοφά λόγια του Θεού (19, 30-33).
• Στη σούρα 3, 49-50, ο Ιησούς αναφέρεται στο θαύμα των πτηνών (γνωστό στους χριστιανούς) και τα άλλα θαύματα που επρόκειτο να επιτελέσει: «Έχω έρθει για σας με σημάδι απ’ τον Κύριό σας, απ’ τη λάσπη (όπως είναι) θα φτιάξω για σας τη μορφή του πτηνού, θα φυσήξω σ’ αυτό και με την άδεια του Αλλάχ θα πάρει ζωή, θα θεραπεύσω τους εκ γενετής τυφλούς και τους λεπρούς και με την άδεια του Αλλάχ θα αναστήσω τους νεκρούς και θα σας φανερώσω ό,τι θα τρώτε και ό,τι θα αποθηκεύετε στα σπίτια σας. […] Για να επαληθεύσω το Νόμο που υπήρχε πριν από μένα».
• Κατά τη σούρα 3, 59, «η κατάσταση του Ιησού μπροστά στον Αλλάχ είναι όμοια με εκείνη του Αδάμ, που τον έπλασε από χώμα και έπειτα του είπε “Γεννηθήτω” και έγινε».
• Η σούρα 5, 17, διακηρύσσει ότι «είναι άπιστοι» όσοι λένε ότι ο Χριστός είναι ο Αλλάχ, αφού «ο Αλλάχ θα μπορούσε να θανατώσει το Χριστό». Και ο στίχος 18 απευθύνεται στους χριστιανούς και τους ρωτά: αν έχετε αληθινή πίστη στον Αλλάχ, «γιατί τότε σας παιδεύει για τις αμαρτίες σας;» (αναφέρεται προφανώς στις στρατιωτικές ήττες τους κατά τον 7^ο αιώνα, όταν γράφτηκε το ισλαμικό κοράνι).
• Κατά τη σούρα 9, 30-31, ο Χριστός δεν είναι Κύριος, ούτε γιος του Αλλάχ, ενώ η σούρα 19, 15, διακηρύσσει ότι «δεν ταιριάζει στον Αλλάχ να γεννήσει ένα γιο. Όταν αποφασίζει για κάτι, λέει μόνον “Γεννηθήτω” και γίνεται».
• Στη σούρα 61, 6, ο Ιησούς εμφανίζεται να προαναγγέλλει τον ερχομό ενός άλλου προφήτη, του «Αχμέντ» (που προφανώς ταυτίζεται με το Μωάμεθ).
• Τέλος, σύμφωνα με τη σούρα 4, 157-158, ο Ιησούς δε σταυρώθηκε, όπως καυχήθηκαν οι εχθροί του, αλλά «έτσι φάνηκε σ’ αυτούς», ενώ, στην πραγματικότητα, ο Αλλάχ τον σήκωσε ψηλά κοντά Του.

Η χρήση της Καινής Διαθήκης από το ισλαμικό κοράνι

Στη σούρα 3, 3, ο Θεός φέρεται να λέει ότι το κοράνι επικυρώνει «όσα προανήγγειλε» και ότι Εκείνος έστειλε το Νόμο (του Μωυσή) και το Ευαγγέλιο. Στο στίχο 48 το ισλαμικό κοράνι γράφει ότι ο Θεός δίδαξε στον Ιησού «το Νόμο και το Ευαγγέλιο», ενώ παράλληλη αναφορά σε Νόμο και Ευαγγέλιο, ως θεία βιβλία, γίνεται και στο στίχο 65.

Ευαγγέλιο (στα ελληνικά σημαίνει «καλό νέο») ονομάζεται από τους χριστιανούς ο ερχομός του Ιησού στον κόσμο και γι’ αυτό ονομάστηκε έτσι και το βιβλίο που αφηγείται αυτό τον ερχομό. Πρόκειται για το «τετράμορφο Ευαγγέλιο», που βρίσκεται στην Καινή Διαθήκη (το «δεύτερο τόμο» της Αγίας Γραφής των χριστιανών, με «πρώτο τόμο» την Παλαιά Διαθήκη, όπου εξιστορείται η ιστορία του παλαιού Ισραήλ και περιλαμβάνεται ο Νόμος που δόθηκε μέσω του Μωυσή).

Το πρώτο λοιπόν που θα είχε να παρατηρήσει ένας χριστιανός είναι ότι το ισλαμικό κοράνι κάνει αρκετές αναφορές στην Καινή Διαθήκη, και ιδιαίτερα στο Ευαγγέλιο. Ας δούμε μερικές από τις αναφορές αυτές:

• Η ιστορία της γέννησης του αγίου Ιωάννη από το Ζαχαρία και την Ελισάβετ αναφέρεται στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, 1, 5-25 και 57-66. Εκεί δίνονται και πολλές λεπτομέρειες, που λείπουν από το ισλαμικό κοράνι. Υπάρχει όμως και μία διαφορά: κατά το Ευαγγέλιο, ο Ζαχαρίας παρέμεινε άφωνος όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της Ελισάβετ και όχι μόνο τρεις ημέρες. Πέρα από την πίστη μας, έχουμε δύο λόγους να θεωρούμε πιο αξιόπιστη τη μαρτυρία του Ευαγγελίου: α) γράφτηκε λίγες δεκαετίες κι όχι αιώνες ολόκληρους μετά το γεγονός, β) φαίνεται ότι ο άγιος ευαγγελιστής Λουκάς πήρε πληροφορίες απευθείας από τη Μαριάμ, που ήταν συγγενής της Ελισάβετ και είχε άμεση γνώση των γεγονότων.
• Το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο επίσης αναφέρει λεπτομερώς την αναγγελία της γέννησης του Ιησού στη Μαριάμ από τον ίδιο τον άγγελο Γαβριήλ («αρχάγγελο» τον λέμε οι χριστιανοί – ο ίδιος αναφέρει την τιμητική θέση του κοντά στο Θεό στο διάλογό του με το Ζαχαρία, Λουκ. 1, 19). Η επίσκεψη του αγγέλου στη Μαριάμ περιγράφεται στο Λουκ. 1, 26-38, όπου ο άγγελος λέει ότι το παιδί θα ονομαστεί «Ιησούς», γιατί «ο Θεός θα του δώσει το θρόνο του πατέρα του, του Δαβίδ, και θα βασιλεύσει στον οίκο του Ιακώβ εις τους αιώνες και η βασιλεία του δε θα έχει τέλος». Η αναφορά αυτή αποδεικνύει ότι ο Ιησούς θα είναι ο Μεσσίας, δηλαδή ο μέγιστος ουράνιος απεσταλμένος, ο απόγονος του Δαβίδ και βασιλιάς του Ισραήλ, που είχαν προαναγγείλει οι προφήτες.
• Η φράση που αποδίδει στον Ιησού η σούρα 3, «(έχω έρθει) για να επαληθεύσω το Νόμο που υπήρχε πριν από μένα», αναφέρεται στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, 5, 17-48. Εκεί ο Ιησούς, μιλώντας στα πλήθη, λέει: «Μη νομίσετε ότι ήρθα να καταλύσω το Νόμο ή τους προφήτες. Δεν ήρθα να τους καταλύσω, αλλά “να τους πληρώσω”» (=να τους ολοκληρώσω). Στη συνέχεια όμως δίνει αρκετά παραδείγματα αυτής της «ολοκλήρωσης»: στα λόγια Του οι εντολές του Νόμου παίρνουν άλλο νόημα: όχι πια «οφθαλμός αντί οφθαλμού», αλλά αγάπη στους εχθρούς, όχι πια «ου μοιχεύσεις», αλλά ούτε να επιθυμήσεις τη γυναίκα του πλησίον σου, όχι πια «ου φονεύσεις», αλλά ούτε να οργιστείς κατά του αδελφού σου, όχι πια να μην είσαι άδικος, αλλά ούτε να διεκδικείς τα δικαιώματά σου (για να είσαι τέλειος και άγιος), κ.τ.λ.
• Η διδασκαλία της σούρας 3, 59, ότι «η κατάσταση του Ιησού μπροστά στον Αλλάχ είναι όμοια με εκείνη του Αδάμ», δεν είναι ξένη προς τη δική μας Καινή Διαθήκη. Ο άγιος απόστολος Παύλος, στη δεύτερη επιστολή του προς Κορινθίους, κεφ. 15, και στην προς Ρωμαίους, κεφ. 6, αναφέρεται στον Ιησού ως δεύτερο και έσχατο Αδάμ. Oι αναφορές αυτές εξηγούν και το μυστήριο της παρουσίας του Ιησού στην ιστορία της ανθρωπότητας: δεν ήρθε απλώς να μας μεταφέρει το θέλημα του Θεού, αλλά είναι ένας νέος πρωτόπλαστος, μια δεύτερη έναρξη της δημιουργίας του ανθρώπου, που καλεί όλους τους ανθρώπους να γίνουν απόγονοί Του (πνευματικοί) διά του βαπτίσματος και έτσι να απαλλαγούν από την κληρονομιά των συνεπειών της αμαρτίας του παλαιού Αδάμ, δηλαδή από το θάνατο. Όμως το ισλαμικό κοράνι παραβλέπει ότι, κατά τον Ίδιο τον Ιησού και γενικά την Καινή Διαθήκη, δεν είναι μόνο άνθρωπος (Αδάμ – «υιός ανθρώπου») αλλά και Θεός («Υιός Θεού»).
• Τα λόγια του Ιησού στη σούρα 3, 49-50, θυμίζουν δύο αναφορές από τα Ευαγγέλια: α) την προφητεία του Ησαΐα από την Παλαιά Διαθήκη, που χρησιμοποιεί ο Ιησούς για τον εαυτό Του στο Λουκ. 4, 17-21, και β) την απάντηση που έδωσε ο Ιησούς στους απεσταλμένους του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, ο οποίος, λίγο πριν δολοφονηθεί μέσα στη φυλακή, Τον ρώτησε «Εσύ είσαι ο Ερχόμενος ή περιμένουμε άλλον;». Ο Ιησούς απάντησε: «Πείτε του αυτά που είδατε: τυφλοί βλέπουν, λεπροί καθαρίζονται, χωλοί περπατούν» κ.τ.λ. (Λουκ. 7, 18-30).

Είναι αξιοσημείωτο ότι το ισλαμικό κοράνι φαίνεται να κάνει αναφορές και σε κάποια βιβλία, πολύ διαδεδομένα ανάμεσα στους χριστιανούς, που όμως δε γράφτηκαν από μαθητές του Ιησού κι έτσι δε μπήκαν στην Καινή Διαθήκη. Είναι κάποια από τα λεγόμενα «απόκρυφα ευαγγέλια», όχι όμως απ’ αυτά που ανήκουν στην αίρεση του γνωστικισμού, αλλά από τα ορθόδοξα, που περιέχουν αληθινές αρχαίες πληροφορίες για τη ζωή του Ιησού και των ανθρώπων του περιβάλλοντός Του. Δύο τέτοιες αναφορές διαπιστώνω: α) τη φροντίδα της Μαριάμ από το Ζαχαρία και η διατροφή της απευθείας από το Θεό (αναφέρεται στο «Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου») και β) το θαύμα των χωματένιων πτηνών, που ο (μικρός) Ιησούς τα φύσηξε και έγιναν αληθινά πουλιά (αναφέρεται στο «κατά Θωμάν ευαγγέλιο της παιδικής ηλικίας του Κυρίου»).

Δύο παρατηρήσεις: α) οι γονείς της Μαριάμ στο Πρωτευαγγέλιο ονομάζονται Ιωακείμ και Άννα, β) η ζωή που προέρχεται από το φύσημα του Ιησού είναι κάτι αντίστοιχο με τη ζωή που προήλθε από το φύσημα του Θεού στον Αδάμ (Γένεσις, 2, 7), πράγμα που συνιστά μια απόδειξη ότι ο Ιησούς, εκτός από άνθρωπος, είναι και Θεός. Η φράση βέβαια του ισλαμικού κορανίου, ότι αυτό θα γίνει «με την άδεια του Αλλάχ», δεν υπάρχει καθόλου στο χριστιανικό κείμενο, που φυσικά είναι πολύ αρχαιότερο (του 2^ου ή του 3^ου αιώνα).

1 Σημείωση της σύνταξης: Δημοσιεύουμε εδώ ένα απόσπασμα από την εκτενή μελέτη του συναδέλφου Ι. Θ. Ρηγινιώτη με θέμα «Η θέση του Ισλάμ για τον Ιησού Χριστό».



Από την ιστοσελίδα   ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΚΡΗΤΗΣ