του Χάρη Ανδρεόπουλου
Να εξελιχθεί σ’ ένα μάθημα γενικής παιδείας με γνωσιολογικό χαρακτήρα που θ’ απευθύνεται σ’ όλους τους μαθητές, ανεξαρτήτως θρησκευτικής προέλευσης
Τι είδους μάθημα θέλουμε νά’ ναι τα Θρησκευτικά, ομολογιακό ή γνωσιολογικό; Υποχρεωτικό μόνο για τους ορθοδόξους μαθητές και προαιρετικό για όλους τους άλλους (ετεροδόξους και αλλοθρήσκους) ή μήπως υποχρεωτικό για όλους τους μαθητές, ανεξαρτήτως θρησκευτικής προέλευσης, όπως είναι (υποχρεωτικό, ανεξαρτήτως εθνικής προέλευσης) το μάθημα της Ιστορίας;
To ερώτημα καθίσταται επίκαιρο εξ αιτίας της συζήτησης που (ξανα-) ξεκίνησε μ’ αφορμή τις «διαρροές» για τη δομή του νέου Λυκείου που είδαν προσφάτως το φώς της δημοσιότητας και θέλουν τα Θρησκευτικά, στο ωρολόγιο πρόγραμμα του νέου Λυκείου, υποβαθμιζόμενα στη κατηγορία των προαιρετικών μαθημάτων. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις δηλώσεις της υπουργού Παιδείας Αννας Διαμαντοπούλου ότι οι «διαρροές» αυτές δεν αποτελούν πρόταση του υπουργείου, παρά προσωπικές απόψεις τινών στελεχών που σε τίποτα, φυσικά, δεν δεσμεύουν το υπουργείο και ότι η (πραγματική) πρόταση για τα Θρησκευτικά (όπως και για τα’ άλλα μαθήματα) θα δημοσιοποιηθεί στο πλαίσιο της διαδικασίας της διαβούλευσης, και συμμετέχοντας στο εξελισσόμενο δημόσιο διάλογο καταθέτουμε τις παρακάτω σκέψεις μας για τον χαρακτήρα του μαθήματος, ο σαφής προσδιορισμός του οποίου θα παίξει, κατά τη γνώμη μας, καθοριστικό ρόλο για την ειδική βαρύτητα που θα έχει το μάθημα (υποχρεωτικό ή προαιρετικό) στο ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου.
Κατά τη γνώμη μας το μάθημα τα τελευταία χρόνια απέκτησε σαφή παιδαγωγικό προσανατολισμό και άρχισε να απομακρύνεται με σταθερά βήματα από τον παραδοσιακό κατηχητισμό και μέσα από αλλαγές που συντελέσθηκαν στα αναλυτικά προγράμματα και με την παράλληλη αναβάθμιση της ποιότητας των σχολικών βιβλίων το μάθημα άρχισε προοδευτικά να παίρνει έναν χαρακτήρα κατά βάσιν γνωσιολογικό, σαν αυτόν που χαρακτηρίζει και τα υπόλοιπα σχολικά μαθήματα, έχοντας, αναμφιβόλως, ενσωματωμένο και το βιωματικό στοιχείο.
Διευκρινίζω ότι όχι μόνο δεν διάκειμαι αρνητικά στη κατήχηση, αλλά τη θεωρώ πολύ σοβαρή υπόθεση και ότι όταν μου δίδεται η ευκαιρία συμμετέχω και υποστηρίζω κάθε κατηχητικό έργο και δράση της Ιεράς Μητροπόλεως (Λαρίσης) στην οποία τυγχάνω ενορίτης. Θεωρώ, όμως, ότι άλλο κατήχηση, κι΄ άλλο εκπαίδευση. Αλλοι είναι οι σκοποί της κατήχησης (η οποία γίνεται εντός της Εκκλησίας και απευθύνεται αποκλειστικά σε ορθοδόξους), και άλλοι οι σκοποί της εκπαίδευσης (η οποία παρέχεται μέσα στο σχολείο και απευθύνεται, ειδικά στις μέρες μας, σε μαθητές διαφορετικών θρησκειών). Το ένα (κατήχηση) δεν αποκλείει το άλλο (εκπαίδευση), ωστόσο, οι ρόλοι και οι σκοποί τους (πρέπει να) είναι διακριτοί.
Η παρεχόμενη σήμερα σχολική θρησκευτική αγωγή έχει κατά βάσιν και κυρίαρχα γνωσιολογικό χαρακτήρα, αφού αποβλέπει στην ενημέρωση των μαθητών για το θρησκευτικό φαινόμενο γενικότερα και ειδικότερα για τη κατανόηση της θρησκευτικής διάστασης των επιμέρους θεμάτων της ζωής, καθώς και για τις επιδράσεις του θρησκευτικού πιστεύω στα μνημεία του πολιτισμού. Η ένταξη του μαθήματος των Θρησκευτικών στο σχολικό πρόγραμμα είναι δικαιωμένη για λόγους καθαρά παιδαγωγικούς. Κι αυτό γιατί ο γνωσιολογικός χαρακτήρας του μαθήματος ικανοποιεί και τα τρία κριτήρια, που καθορίζουν την παιδαγωγική δικαίωση της διδασκαλίας ενός μαθήματος στο σχολείο. Συγκεκριμένα, εμπεριέχει ένα μοναδικό τρόπο σκέψης και αντίληψης, που είναι αξιόλογος ώστε ο μαθητής να κατανοεί το περιβάλλον του. Συμβάλλει στη διεύρυνση και εμβάθυνση της γνωστικής του προοπτικής κατά ένα ιδιαίτερο τρόπο, που συνεισφέρει στη συνολική του ανάπτυξη ως προσώπου, και επίσης είναι δυνατόν να διδάσκεται με τρόπους που διασφαλίζουν τη κατανόησή του από το μαθητή και τον ενθαρρύνουν να συμμετέχει ενεργά και κριτικά στο μάθημα (Βασιλόπουλου, Χρ., Διδακτική του μαθήματος των Θρησκευτικών, εκδ. Αφοί Κυριακίδη, Θεσ/νίκη, 2002, σελ. 181 - 185).
Το θρησκευτικό μάθημα είναι μάθημα θεολογικό - εκπαιδευτικό, το διδάσκουν εκπαιδευτικοί που σπούδασαν τη θεολογική επιστήμη στα Θεολογικά Τμήματα των Πανεπιστήμιων μας και διδάσκουν μαθήματα όπως Βιβλική Θεολογία και Ιστορία, Χριστιανική θεολογία και Παράδοση, Πατερική Γραμματεία, Εκκλησιαστική Ιστορία, Ρωμαιοκαθολική και Προτεσταντική θεολογία, Ιστορία και Θεολογία του Ιουδαϊσμού και Ισλαμισμού, και άλλων θρησκειών, έχοντας, φυσικά, ως επίκεντρο τη θρησκευτική παράδοση της χώρας μας, η οποία υποστασιάζεται στην ορθόδοξη χριστιανική διδασκαλία. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, θα πρέπει να ξεκαθαρισθεί ότι στο σχολείο, στη τάξη δεν κάνουμε κατήχηση ή «σωτηριολογία», αλλά θεολογία, με βάση τις γνώσεις μας απ’ το πανεπιστήμιο και τις οδηγίες απ’ το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Και, φυσικά, όταν αξιολογούμε τους μαθητές δεν βαθμολογούμε τη πίστη τους, αλλά τον επίδοσή τους στους γνωστικούς στόχους του μαθήματος. Οι συνάδελφοι θεολόγοι που διαγωνίζονται εδώ και χρόνια στη διαδικασία του ΑΣΕΠ δεν εξετάζονται για τη πίστη τους, αλλά αξιολογούνται για τη επιστημονική τους επάρκεια, για τις γνώσεις τους, τις οποίες αργότερα, όταν διορισθούν, καλούνται να προσφέρουν κατά τη διδασκαλία του μαθήματος στη τάξη.
Συνεπώς, το περιεχόμενο του μαθήματος πρέπει να είναι διαμορφωμένο έτσι ώστε να εξυπηρετεί όλα τα παραπάνω στοιχεία και να αποτελεί αντικείμενο διδασκαλίας με τέτοιο τρόπο που να «κρατάει» στη τάξη όλους τους μαθητές, ανεξαρτήτως θρησκεύματος. Οπως μένουν στο μάθημα της Ιστορία όλοι οι μαθητές ανεξαρτήτως εθνικής καταγωγής, έτσι να μένουν και στα Θρησκευτικά, όπως έχει ευστόχως επισημάνει ο Σύμβουλος Θεολόγων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, Δρας Σταύρος Γιαγκάζογλου (διαβάστε την καθ’ όλα επίκαιρη και υπό τον τίτλο «Θρησκευτικά για όλους!», συνέντευξή του για τον χαρακτήρα του θρησκευτικού μαθήματος: http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=1455). Να είναι τα Θρησκευτικά ένα μάθημα (θρησκευτικού) «εγγραμματισμού», όπως πολύ εύστοχα παρετήρησαν και ανέλυσαν σε άρθρο τους στη «Καθημερινή» (28/09/2008, σελ. 7) οι συναδέλφισσες Ολγα Γριζοπούλου και Πηγή Καζλάρη, σαν όλα τ’ άλλα μαθήματα στο Γυμνάσιο και το Λύκειο, με χαρακτήρα κατά βάσιν γνωσιολογικό.
Να είναι ένα μάθημα, επίσης, που να μπορεί να αρθρώσει λόγο και να δώσει απαντήσεις πάνω στα μεγάλα υπαρξιακά και κοινωνικά προβλήματα. Ένα τέτοιο μάθημα πιστεύουμε πως θα το αγαπάνε οι μαθητές και οι γονείς και θα θέλουν να το διδάσκονται τα παιδιά τους. Μπορούμε να διαμορφώσουμε τις προϋποθέσεις για ένα τέτοιο μάθημα; Ενα μάθημα, δηλαδή, ευρύτατης αποδοχής και νομιμοποίησης; Νομίζω ναι. Από μας εξαρτάται – ας το προσπαθήσουμε.
* Εν όψει των εξελίξεων που έχουν δρομολογηθεί για το νέο Λύκειο και ευρύτερα για τη Β/θμια εκπαίδευση θεωρώ ότι θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε με υπεύθυνο επιστημονικό λόγο, παιδαγωγικές προτάσεις και εκπαιδευτικά επιχειρήματα τις προσπάθειες για τις όποιες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις και να προσπαθήσουμε να τις συνδιαμορφώσουμε με θετικές παρεμβάσεις, χωρίς να κλεινόμαστε αμυντικά στον εαυτό μας, για να μη διαπιστώσουμε κάπως αργά ότι, όπως λέει ο Αλεξανδρινός ποιητής, «Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μας έκτισαν τείχη» και πως «ανεπαισθήτως μας έκλεισαν από τον κόσμο έξω». Ας το παλαίψουμε να το αποτρέψουμε.
* ΣΗΜΕΙΩΣΗ: O Xάρης Ανδρεόπουλος είναι δημοσιογράφος – θεολόγος ΑΠΘ ,συνεργάτης του Αmen.gr και καθηγητής Β/θμιας εκπαίδευσης (Γυμνάσιο Δομενίκου Ελασσόνας)
Να με συγχωρέσετε, θα διαφωνήσω. Ό,τι μορφή και να πάρει το ΜτΘ, εγώ θα φροντίσω τα παιδιά μου να πάρουν απαλλαγή. Εδώ καλά καλά δεν συμφωνείτε οι θεολόγοι μεταξύ σας για το τι είδους είναι το μάθημα τώρα, άλλοι το λένε ομολογιακό, άλλοι θρησκειολογικό και ο πρώην υπουργός Παιδείας το βάφτισε γνωσιολογικό, κάτι που εσείς προτείνετε να γίνει στο μέλλον! Θα μπορέσει να εμπιστευθεί κάποιος που δεν θέλει την κατήχηση στα παιδιά του, πως όλοι οι θεολόγοι στα σχολεία θα σεβαστούν τον όποιο χαρακτήρα δώσετε στο μάθημα και δε θα θελήσει ο καθένας να προσθέσει μια πιο προσωπική νότα; Εδώ, ενώ υπάρχουν εγκύκλιοι για την απαλλαγή από το ΜτΘ, μερικοί διευθυντές πιέζουν για το αντίθετο και δημιουργούν εμπόδια στους μαθητές και τους γονείς τους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο χειρότερο δε, έχει διατυπωθεί στο υπόμνημα της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων προς την Υπουργό Παιδείας (11-6-2010 Αρ. Πρωτ. 137) και προσωπικά, με έχει τρομοκρατήσει. "Συνεπώς η Πολιτεία οφείλει να προστατεύει το δικαίωμα των παιδιών στη μόρφωση, όταν αυτό προσβάλλεται από γονείς που απαλλάσσουν τα παιδιά τους για λόγους άσχετους με τις προϋποθέσεις που αναφέραμε (δυσαρέσκεια για τη βαθμολογία, διαφωνία με κάποιο καθηγητή, ένα μάθημα λιγότερο κλπ.)." Δεν είναι δουλειά ούτε των εκπαιδευτικών αλλά ούτε και της Πολιτείας να σκανάρει τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των γονέων/πολιτών και να αποφαίνεται για τους λόγους που οδηγούν στο αίτημα απαλλαγής. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να το κάνει, εκτός από το να υποχρεώσει το άτομο να αποκαλύψει το πού και αν πιστεύει, κάτι που παραβιάζει τη θρησκευτική ελευθερία όπως την εγγυάται το Άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Εκτός αν θέλετε να δημιουργηθεί μία ειδική επιτροπή στο Υπουργείο Παιδείας για αυτό το λόγο, όπως αυτή που υπάρχει στο Υπουργείο Άμυνας για τους αντιρρησίες συνείδησης.
(συνεχίζεται)
Με συγχωρείτε - δεν ξέρω τι πρόβλημα και ποιά διαφωνία έχετε με τις αντιθέσεις των θεολόγων, τις θέσεις του υπουργείου, κλπ, κλπ.- αλλά, ειλικρινώς, δεν κατάλαβα σε τι ακριβώς διαφωνείτε με το περιεχόμενου του άρθρου μου, το οποίο θέλετε να σχολιάσετε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν μου εξηγούσατε, θα σας ήμουν υπόχρεος.
Με εκτίμηση
Χάρης Ανδρεόπουλος
[1o μέρος]
ΑπάντησηΔιαγραφήΚύριε Ανδρεόπουλε, καμία υποχρέωση.
Υπογράφετε τα άρθρα σας με την "τριπλή" ιδιότητα του δημοσιογράφου (συνεργάτη του Ρ/Σ της Ιεράς Μητρόπολης Λάρισας και του Amen.gr), του θεολόγου (θα μπορούσατε να είστε καθηγητής των παιδιών μου) και του γραμματέα της Ένωσης Θεολόγων του νομού Λάρισας. Με τη φράση "δεν ξέρω τι πρόβλημα και ποιά διαφωνία έχετε με τις αντιθέσεις των θεολόγων, τις θέσεις του υπουργείου κλπ. κλπ" θέλετε να αποποιηθείτε κάποια από αυτές και αν ναι, ποια; Αν με το "θεολόγων" εννοείτε αποκλειστικά την ΠΕΘ στην οποία αναφέρθηκα, το έκανα γιατί θεώρησα ότι σας εκπροσωπεί - αν όχι, μόλις μου το διευκρινίσετε θα αποσύρω το σχετικό σχόλιο και θα απολογηθώ. Θέλετε να πω ότι η δεύτερη παράγραφος αδικεί το άρθρο σας γιατί δεν αφορά αυτό αποκλειστικά; Πάλι θα απολογηθώ, αφού πρώτα -όπως προείπα- αρνηθείτε ότι σας εκφράζει.
Θα αναγνωρίσω ότι κατά κάποιο τρόπο έκανα σε αυτό το σχόλιο μία συνολική, πολύ περιληπτική αν θέλετε, τοποθέτηση απέναντι σε σας και αυτό που αντιπροσωπεύετε. Δηλαδή το "Θρησκευτικά για όλους τους μαθητές". Ελπίζω να έγινε αντιληπτό ότι πρόθεσή μου δεν ήταν να σας θίξω -καμιά φορά χρειάζεται να δηλώσεις ότι δεν είσαι ελέφαντας- αλλά αντιθέτως, να σας εκφράσω την αντίθεσή μου στην κατάσταση που υπάρχει και που εσείς, θέλετε να εδραιώσετε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Και εξηγούμαι:
Λέτε:
"...Τι είδους μάθημα θέλουμε νά 'ναι τα Θρησκευτικά, ομολογιακό ή γνωσιολογικό;"
Είπα:
"Εδώ καλά καλά δεν συμφωνείτε οι θεολόγοι μεταξύ σας για το τι είδους είναι το μάθημα τώρα, άλλοι το λένε ομολογιακό, άλλοι θρησκειολογικό και ο πρώην υπουργός Παιδείας το βάφτισε γνωσιολογικό, κάτι που εσείς προτείνετε να γίνει στο μέλλον!"
Συνεχίζετε:
"...Υποχρεωτικό μόνο για τους ορθοδόξους μαθητές και προαιρετικό για όλους τους άλλους (ετεροδόξους και αλλοθρήσκους) ή μήπως υποχρεωτικό για όλους τους μαθητές, ανεξαρτήτως θρησκευτικής προέλευσης..."
Την απάντηση την έχει ήδη δώσει το Υπουργείο Παιδείας ΔΒΜΘ ("κρυφά" μεν -γιατί ελάχιστοι διαβάζουν την ετήσια έκθεση της ΕΔΔΑ- αλλά την έδωσε) στην έκθεση του προς την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Το eSOS.gr δημοσίευσε αυτό.
Το μήνυμα από το οποίο προέκυψε η πληροφορία ήταν αυτολεξεί το εξής (λέω αυτολεξεί γιατί εγώ ήμουν αυτή που το έστειλε και το έχω, γιατί το έχω δημοσιεύσει και αλλού):
Παράθεση:
ΑπάντησηΔιαγραφή"Η απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών αφορά ΚΑΙ τους Χ.Ο. μαθητές.
Το Υπουργείο Παιδείας μέχρι τη 15η Ιανουαρίου κάθε χρόνου υποχρεούται να καταθέτει έκθεση στην Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Εκεί αναφέρονται πληροφορίες και παρατηρήσεις για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου στον τομέα της αρμοδιότητάς του και για το προηγούμενο έτος. Αυτή, μαζί με αντίστοιχες των άλλων υπουργείων που έχουν την ίδια υποχρέωση (π.χ. Δικαιοσύνης, Εσωτερικών κ.α.) συμπεριλαμβάνεται στην ετήσια έκθεση που καταθέτει η Επιτροπή στον Πρωθυπουργό και τον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων. Τώρα, στην Έκθεση της ΕΕΔΑ για το 2009 και στη σελίδα 299, διαβάζουμε κείμενο του ΥΠΕΠΘ:
"... Σχετικά με την απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών, σύμφωνα με τις υπ' αριθμ. 91109/Γ2/10.07.2008 και 104071/Γ2/04.08.2008 Εγκυκλίους, κάθε μαθητής έχει δικαίωμα να απέχει από το μάθημα των θρησκευτικών, τους εκκλησιασμούς και τη σχολική προσευχή με δήλωση του κηδεμόνα, στην περίπτωση που ο μαθητής είναι ανήλικος, ή του ιδίου, εάν είναι ενήλικος, στην οποία δεν απαιτείται εξήγηση ή διευκρίνιση των λόγων αποχής. Το δικαίωμα ισχύει για όλους τους μαθητές, όχι μόνο τους μη-ορθόδοξους."
Αυτή η τελευταία εξέλιξη έμεινε σχεδόν κρυφή θα έλεγε κανείς. Κανείς δεν χαιρέτησε αυτή τη συμμόρφωση, μερική έστω, στην (δεσμευτική για τη Διοίκηση) Απόφαση 77Α/2002, 1143Α/25-6-02 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Εύστοχα λοιπόν ο κύριος Καμίνης, τέως ΣτΠ, διαπιστώνει "(βάσει σειράς αναφορών) ελλιπή ενημέρωση των γονέων και φαινόμενα αποκλίνουσας πρακτικής μεταξύ των σχολείων" στην απαντητική επιστολή του προς τον "οργισμένο" κύριο Στυλιανίδη. Όμως, σήμερα δεν κυβερνά η Ν.Δ. αλλά το ΠΑΣΟΚ και Υπουργός είναι η κυρία Διαμαντοπούλου. Το ότι δεν προέβη σε σχετικές ανακοινώσεις και εγκυκλίους προς τις σχολικές μονάδες και τους Διευθυντές τους την καθιστά υπεύθυνη για τις όποιες παρεξηγήσεις ή ηθελημένες παρερμηνείες επιχειρούνται, τόσο από θεολόγους (βλέπε ανακοίνωση ΕΛΜΕ Χανίων και επίθεση από blog) όσο και Διευθυντές σχολείων που αρνούνται το δικαίωμα απαλλαγής."
[3ο μέρος]
ΑπάντησηΔιαγραφήΛέτε:
"...άρχισε να απομακρύνεται με σταθερά βήματα από τον παραδοσιακό κατηχητισμό και μέσα από αλλαγές που συντελέσθηκαν στα αναλυτικά προγράμματα και με την παράλληλη αναβάθμιση της ποιότητας των σχολικών βιβλίων το μάθημα άρχισε προοδευτικά να παίρνει έναν χαρακτήρα κατά βάσιν γνωσιολογικό, σαν αυτόν που χαρακτηρίζει και τα υπόλοιπα σχολικά μαθήματα, έχοντας, αναμφιβόλως, ενσωματωμένο και το βιωματικό στοιχείο....",
"...Να είναι τα Θρησκευτικά ένα μάθημα (θρησκευτικού) «εγγραμματισμού»..." και
"...Να είναι ένα μάθημα, επίσης, που να μπορεί να αρθρώσει λόγο και να δώσει απαντήσεις πάνω στα μεγάλα υπαρξιακά και κοινωνικά προβλήματα..."
Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο άρθρο 14, 3 αναγνωρίζει "...το δικαίωμα των γονέων να εξασφαλίζουν την εκπαίδευση και τη μόρφωση των τέκνων τους σύμφωνα με τις θρησκευτικές, φιλοσοφικές και παιδαγωγικές πεποιθήσεις τους" και αυτό γίνεται σεβαστό "σύμφωνα με τις εθνικές νομοθεσίες" που διέπουν την άσκησή του
και η οποία νομοθεσία περιλαμβάνει
το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα(Ν. 2462/1997, ΦΕΚ Α' 25), που στο άρθρο 18, 4, ορίζει: "Τα συμβαλλόμεvα Κράτη στο παρόv Σύμφωvo αvαλαμβάvουv τηv υποχρέωση vα σέβοvται τηv ελευθερία τωv γοvέωv ή τωv vομίμωv κηδεμόvωv, vα φροvτίζουv για τη θρησκευτική και ηθική αγωγή τωv παιδιώv τους σύμφωvα με πεποιθήσεις τους."
Οφείλετε ως εκπαιδευτικός να σεβαστείτε τις πεποιθήσεις κάποιων από εμάς τους γονείς, που είναι αντίθετες προς οποιαδήποτε κατήχηση, παραδοσιακή ή ενσωματωμένη σε στοιχεία που θα βιώσουν τα παιδιά μας αποκλειστικά και μόνο στο χώρο του σχολείου τους. Πεποιθήσεις οι οποίες είναι αποδεσμευμένες από υπαρξιακά άγχη και φοβίες και αναγνωρίζουν μόνο τον επιστημονικό "εγγραμματισμό". Το αν είμαστε λίγοι ή πολλοί θα φανεί όταν σταματήσουν να μπαίνουν εμπόδια στις απαλλαγές. Τολμήστε το (οι θεολόγοι) και θα δείτε τα αποτελέσματα.
Σε άλλο σημείο στην αρχή λέτε:
"...έχοντας, φυσικά, ως επίκεντρο τη θρησκευτική παράδοση της χώρας μας, η οποία υποστασιάζεται στην Ορθόδοξη χριστιανική διδασκαλία..."
Θα αφήσω την επιστολή των βοηθών του Συνήγορου του Πολίτη προς τον τότε Ειδικό Γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας να μιλήσει για μένα: "...Το άρθρο 16 παράγρ. 2 του Συντάγματος δημιουργεί υποχρέωση της πολιτείας να παρέχει θρησκευτική εκπαίδευση, όχι όμως και υποχρέωση των πολιτών να την δέχονται..." Πριν μου υποδείξετε ότι η φράση ισχύει "εφόσον το μάθημα διατηρεί τον ομολογιακό χαρακτήρα" και όχι αν αντ' αυτού γίνει γνωσιολογικό, θα σας παραθέσω την δεσμευτική για την Διοίκηση Απόφαση 77Α/2002της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, η οποία αντί για λόγους συνείδησης, μιλά για "επίκληση πεποιθήσεων".
Λέτε πως
"...Το ένα (κατήχηση) δεν αποκλείει το άλλο (εκπαίδευση), ωστόσο, οι ρόλοι και οι σκοποί τους (πρέπει να) είναι διακριτοί."
Νομίζω πως λείπει από το άρθρο σας η αντίστροφη και καταφατική φράση, δηλαδή: Η εκπαίδευση (πρέπει να) αποκλείει την κατήχηση, γιατί οι σκοποί τους είναι διακριτοί.
[4ο μέρος]
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπιχειρείτε να καθησυχάσετε λέγοντας:
"...Σε κάθε περίπτωση, πάντως, θα πρέπει να ξεκαθαρισθεί ότι στο σχολείο, στη τάξη δεν κάνουμε κατήχηση ή «σωτηριολογία», αλλά θεολογία, με βάση τις γνώσεις μας απ’ το πανεπιστήμιο και τις οδηγίες απ’ το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο."
Θα απαντήσω πως το βιβλίο Θρησκευτικών της Α' Τάξης του Ενιαίου Λυκείου είχε την έγκριση του Π.Ι. Ωστόσο διορθώθηκε κατόπιν διαμεσολάβησης από τον Συνήγορο του Πολίτη γιατί
"Οξείες και επιθετικές επικρίσεις, όπως αυτές που επιτρέπει στα φυσικά πρόσωπα η ελευθερία του λόγου, δεν έχουν θέση σε εκπαιδευτικό εγχειρίδιο της δημόσιας παιδείας.
Ανταποκρινόμενο, το Υπουργείο Παιδείας παρήγγειλε την επανεξέταση του εγχειριδίου. Στη σχετική εισήγησή του, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο επισήμανε συγκεκριμένα σημεία που πρέπει να τροποποιηθούν προκειμένου ν’ απαλειφθούν απαξιωτικές κρίσεις και να εξασφαλισθεί ο «επιστημονικός, κριτικός, πλουραλιστικός τρόπος» διδασκαλίας του μαθήματος, ενώ υπεραμύνθηκε αρκετών από τα κρίσιμα εδάφια. Η εισήγηση αυτή, ως προς τις προταθείσες τροποποιήσεις, υλοποιήθηκε πλήρως στην αμέσως επόμενη (Οκτώβριος 2007) επανέκδοση...."
Αν δεν υπήρχε ο ΣτΠ τα παιδιά μας θα μάθαιναν πως το να είσαι πιστός του συγκεκριμένου δόγματος είναι υποτιμητικό και κατακριτέο και αυτό, με την έγκριση του Π.Ι. Θα συνεχίζατε ανενόχλητοι να καλλιεργείτε αυτή την αντίληψη ακόμα και σήμερα, με στόχο την περιθωριοποίηση αυτών των ανθρώπων και όχι την ίση αντιμετώπιση ως οφείλετε οι εκπαιδευτικοί. Το λυπηρό είναι ότι μέχρι και το 2006 που συνέβαινε αυτό, σεις οι θεολόγοι θεωρούσατε ότι επιτελείτε θεάρεστο έργο...
Συνεχίζετε στο άρθρο σας
"... το περιεχόμενο του μαθήματος πρέπει να είναι διαμορφωμένο έτσι ώστε ...να αποτελεί αντικείμενο διδασκαλίας με τέτοιο τρόπο που να «κρατάει» στη τάξη όλους τους μαθητές, ανεξαρτήτως θρησκεύματος."
Σχολίασα "Θα μπορέσει να εμπιστευθεί κάποιος που δεν θέλει την κατήχηση στα παιδιά του, πως όλοι οι θεολόγοι στα σχολεία θα σεβαστούν τον όποιο χαρακτήρα δώσετε στο μάθημα και δε θα θελήσει ο καθένας να προσθέσει μια πιο προσωπική νότα;"
"Οπως μένουν στο μάθημα της Ιστορίας όλοι οι μαθητές ανεξαρτήτως εθνικής καταγωγής, έτσι να μένουν και στα Θρησκευτικά."
Να μην υπάρχει δηλαδή περίπτωση κανείς να ξεφύγει, γιατί τώρα, παρά το γεγονός που αναφέρω στο σχόλιό μου:
"Εδώ, ενώ υπάρχουν εγκύκλιοι για την απαλλαγή από το ΜτΘ, μερικοί διευθυντές πιέζουν για το αντίθετο και δημιουργούν εμπόδια στους μαθητές και τους γονείς τους",
μεγαλώνει ο αριθμός των παιδιών που απαλλάσσονται.
Εξετάζοντας ξανά το κείμενό μου, νομίζω πως δεν έχω αφήσει κάτι αδιευκρίνιστο και ελπίζω να σας έχω καλύψει τις όποιες ασάφειες άφησε το πρώτο μου ολιγόλογο μήνυμα. Αν όμως σε κάτι δεν ήμουν και πάλι σαφής, παρακαλώ, μη διστάσετε, θα χαρώ να επεκταθώ περισσότερο σε αυτό που θα μου υποδείξετε.
Επίσης θα ήθελα να σας ενημερώσω πως, δεδομένου ότι η επικοινωνία μας έγινε με αφορμή δημοσίευμά σας και πως μέχρι στιγμής οι δικές μου απόψεις έχουν εκτεθεί (πέρα από τα επίσημα έγγραφα), θεωρώ ότι έχω το δικαίωμα να τις κοινοποιήσω όπου υπάρχει ενδιαφέρον. Το όνομά σας θα αναφέρεται όπως το βρήκα στη δημοσίευση του eSOS.gr
Και πάλι ευχαριστώ για την επικοινωνία μας.
(συνεχίζεται)
Αξιότιμη κ. -----
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο περιεχόμενο του άρθρου μου αντιπροσωπεύει καθαρά ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ μου απόψεις και θέσεις, καθώς το υπογράφω (μάλλον δεν το προσέξατε...) ως ΑΠΛΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ και όχι ώς "γραμματέας της Ενωσης Θεολόγων ν. Λάρισας" (που τώρα δεν είμαι. Είμαι απλώς μέλος του ΔΣ, διαφοροποιούμενος σε πολλά με τους άλλους συναδέλφους του Συμβουλίου), ή "συνεργάτης του Ρ/Σ της Ιεράς Μητρόπολης, κλπ.μ ή του "Αmen", κλπ.
Εν πάση περιπτώσει σας ευχαριστώ που διαθέσατε χρόνο για να ασχοληθείτε με το
άρθρο μου και τις απόψεις μου τις οποίες κατέθεσα στο πλαίσιο του διεξαγομένου διαλόγου για το θρησκευτικό μάθημα. Εννοείται ότι δεν διεκδικώ το αλάθητο.
Μέ εκτίμηση
Χάρης Ανδρεόπουλος
ΥΓ: Σας παρακαλώ άν και όταν επικαλεσθείτε το άρθρο μου, να σημειώσετε ότι οι εις αυτό απόψεις είναι καθαρά προσωπικές μου.
... αν θέλετε μπορείτε να ρίξετε και μια ματιά στο (προσωπικό) ιστολόγιό μου...Ετσι για να σχηματίσετε μια (προσωπική) ιδέα:
http://religiousnet.blogspot.com/
(συνεχίζεται)
Κύριε Ανδρεόπουλε
ΑπάντησηΔιαγραφήποτέ δεν θα σας υποτιμούσα τόσο ώστε να μην προσέξω κάθε φράση, ακόμα και το πώς υπογράφετε. Αν το έκανα, δεν θα ασχολούμουν να σχολιάσω.
Επειδή όμως πρόσεξα τον αστερίσκο που παραπέμπει στην παρουσίαση του αρθρογράφου, σας παραθέτω τα site που δημοσίευσαν το άρθρο σας.
Σε κάποια η υπογραφή είναι
* O Xάρης Ανδρεόπουλος είναι δημοσιογράφος – θεολόγος ΑΠΘ (xaan@theo.auth.gr), καθηγητής Β/θμιας εκπαίδευσης (Γυμνάσιο Δομενίκου Ελασσόνας)
http://essos.gr/index.php?option=com_k2 ... temid=1796 (11/11/2010)
http://www.eleftheria.gr/viewarticle.as ... egoryID=19 (11/11/2010)
Σε αυτή τη δημοσίευση παραπέμπει και το (προσωπικό) ιστολόγιό σας
http://religiousnet.blogspot.com/2010/1 ... st_13.html (13/11/2010)
άρα όχι ΑΠΛΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ.
Σε άλλες όμως, προγενέστερες δημοσιεύσεις, με μία επιπλέον παράγραφο "Η παρεχόμενη σήμερα σχολική θρησκευτική αγωγή έχει κατά βάσιν ...Θεσ/νίκη, 2002, σελ. 181 - 185)"
και αναφορά στον κύριο Γιαγκάζογλου -τα οποία παραλείπονται στις νεώτερες εκδοχές του δημοσιεύματος- η υπογραφή είναι η εξής:
* O Xάρης Ανδρεόπουλος είναι δημοσιογράφος – θεολόγος ΑΠΘ (xaan@theo.auth.gr), συνεργάτης του Αmen.gr και καθηγητής Β/θμιας εκπαίδευσης (Γυμνάσιο Δομενίκου Ελασσόνας)http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=3773 (26/10/2010)
http://www.pde.gr/forum/index.php?actio ... ic=21697.0 (26/10/2010)
http://www.zoiforos.gr/index.php?option ... &Itemid=49 (29/10/2010)
και πάλι, όχι ΑΠΛΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ.
Ωστόσο διερωτώμαι για ποιο λόγο μου φωνάζετε (=κεφαλαία) το απλός καθηγητής. Πρέπει να καταλάβω πως η ιδιότητα του δημοσιογράφου, του συνεργάτη του Ρ/Σ της Ιεράς Μητρόπολης ή/και του Αmen, ή του μέλους έστω (και όχι του γραμματέα όπως το είδα αλλού) του Δ.Σ. της Ένωσης Θεολόγων νομού Λάρισας δεν είναι εξίσου απλές, πως το πράγμα εκεί γίνεται πιο περίπλοκο, πως τι;
Επίσης, δεν σας είπα ότι εκφράζετε κάποια Ένωση, την Πανελλήνια ή των Θεολόγων της Λάρισας, αντιθέτως σας ρώτησα αν η ΠΕΘ με την ανακοίνωσή της, εκφράζει εσάς. Ας μη γελιόμαστε αγαπητέ, τις απόψεις που κρατά κάποιος για τον εαυτό του, ή τους ανθρώπους του άμεσου περιβάλλοντός του (π.χ. οικογένεια, φίλους), οι υπόλοιποι δεν έχουμε τη δυνατότητα να τις σχολιάσουμε. Σεις όμως, φροντίζετε να τις κάνετε γνωστές σε όσο το δυνατό μεγαλύτερο αναγνωστικό κοινό με στόχο να "αφυπνήσετε" τους συναδέλφους σας να αποτρέψουν την πιθανότητα να βρεθούν έξω από τα Καβαφικά τείχη. Σημειωτέον ότι μέσα από τα τείχη αυτά, βρίσκονται τα παιδιά κάποιων από εμάς που σας περιέγραψα σε προηγούμενη επικοινωνία. Έτσι λοιπόν οι προσωπικές σας απόψεις έχουν άμεσο αντίκτυπο σε μένα και τα παιδιά μου και αυτός ήταν ο λόγος που ξεκίνησα με τη φράση: "Να με συγχωρέσετε, θα διαφωνήσω. Ό,τι μορφή και να πάρει το ΜτΘ, εγώ θα φροντίσω τα παιδιά μου να πάρουν απαλλαγή."
Κλείνοντας, θα σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση να διαβάσω τις αναρτήσεις στο (προσωπικό σας) ιστολόγιο, όπως είδατε με την αναφορά μου σ' αυτό, το έχω ήδη επισκεφθεί. Ομολογώ όμως ότι ήταν μια περιήγηση "αστραπή" στην οποία δεν μπόρεσα να βρω κάτι διαφορετικό από αυτό που ήδη είχα διαβάσει στο άρθρο. Επιτρέψτε μου να αντιπροτείνω να επισκεφθείτε εσείς το φόρουμ στο οποίο είμαι μέλος. Θα ανοίξω στο γενικό τίτλο "Συζητήσεις για τη θρησκεία και την εκκλησία" μία ξεχωριστή συζήτηση με θέμα: Συζήτηση με τον θεολόγο Χάρη Ανδρεόπουλο. Θα ξεκινήσω παραθέτοντας τη μέχρι τώρα επικοινωνία μας και μόλις είναι έτοιμο θα σας ενημερώσω. Θα μπορέσετε εκεί να αναλύσετε το ποια ακριβώς είναι η διαφοροποίησή σας και ίσως θελήσετε να σχολιάσετε κι εσείς τις απόψεις που σας κατέθεσα εγώ (μια και μέχρι τώρα δεν το κάνατε), ή που θα έχουν άλλοι να σας πουν, ώστε να έχουμε έναν "ζωντανό" διάλογο, παράλληλο με αυτόν που θα διεξαχθεί από το Υπουργείο Παιδείας. Εννοείται φυσικά πως όποιος συνάδελφός σας το θελήσει, είναι εξίσου ευπρόσδεκτος να συνεισφέρει στη συζήτηση καταθέτοντας και αυτός τις απόψεις του.
(θα δείξει αν θα συνεχιστεί)
Επίλογος
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ συζήτηση έγινε με ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ 14-16 Νοεμβρίου. Ο κ. Ανδρεόπουλος αν και προσκλήθηκε στη δημόσια συζήτηση που άνοιξε στις 16 του μηνός, δεν προσήλθε.
Ευχαριστώ εσάς για τη φιλοξενία, και τους αναγνώστες σας για το ενδιαφέρον.
Με εκτίμηση,
Β.Κ.