Πέρα από θωρακίσεις

Στην παρούσα συγκυρία δεν θεωρώ απλώς θεμιτό, αλλά και επιβεβλημένο από τις αντικειμενικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, να υπάρξει ένας τελικός διάλογος για το μάθημα των θρησκευτικών, ο οποίος θα καταλήξει στην αναμόρφωση του μαθήματος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο θα ήθελα να κάνω τις εξής παρατηρήσεις:

1. Μέχρι τώρα ΠΕΘ και ΚΑΙΡΟΣ είχαν περιοριστεί, τουλάχιστον στο δημόσιο λόγο, στο να να παρουσιάζουν τις διαφορετικές προσεγγίσεις τους μ' έναν παράλληλο τρόπο. Με την τελευταία ανακοίνωσή της η ΠΕΘ αλλάζει τακτική και αρχίζει ένα είδος απευθείας επίθεσης. Προσωπικά, θεωρώ αναμενόμενη μια τέτοια εξέλιξη. Ωστόσο, δεν χρειάζεται να αντιδράσουμε μ' έναν τραγικό τρόπο σε μία τέτοια επίθεση, αλλά να επαναφέρουμε τον διάλογο στα ουσιαστικά σημεία και να προσπαθήσουμε να αποκαταστήσουμε όσο γίνεται την αλήθεια σε σχέση με αυτά.

2. Με βάση αυτό το σκεπτικό θεωρώ ανυπόστατη την έκφραση της ΠΕΘ ότι την πρόταση σπουδών του ΚΑΙΡΟΥ την "έχει απορρίψει με άπειρα επιστημονικά, θεολογικά και παιδαγωγικά επιχειρήματα, σύμπασα η θεολογική, η παιδαγωγική και εκκλησιαστική κοινότητα". Δεν νομίζω ότι καταγράφεται μια τέτοια απόρριψη. Μάλλον έχουμε έναν αριθμό συναδέλφων που είναι σαφώς υπέρ της μιας προσέγγισης, έναν άλλο που είναι υπέρ της άλλης και πολλούς που προβληματίζονται ανάμεσα στις δύο προσεγγίσεις.

3. Επίσης, θεωρώ ανυπόστατους τους ισχυρισμούς της ΠΕΘ ότι η πρόταση του ΚΑΙΡΟΥ στηρίζει "ένα θρησκευτικό συγκρητισμό που οδηγεί τα παιδιά στη θρησκευτική σύγχυση και στον μηδενισμό" ή ότι πρόκειται για "ξενόφερτα, αντορθόδοξα και νεοταξικής υφής πολυθρησκειακά μοντέλα διδασκαλίας". Προσωπικά είμαι σύμφωνος με τον άξονα που δηλώνεται από τον ΚΑΙΡΟ ότι διέπει τη νέα δομή: "ένα μάθημα που προσεγγίζει τη θρησκεία ως διαχρονική ανθρώπινη πραγματικότητα και ως τμήμα της ιστορίας και του πολιτισμού του λαού μας". Χωρίς να είμαι σε θέση να γνωρίζω κάθε πτυχή του προτεινόμενου προγράμματος, αφού δεν συμμετείχα στη διαμόρφωσή του, θεωρώ από τον τρόπο που παρουσιάζεται ότι αποτελεί μία καλή βάση για την τελική συζήτηση αναμόρφωσης του μαθήματος, αντί να αρχίσει πάλι "μία γενική και αόριστη συζήτηση περί του θρησκειολογικού μαθήματος, σαν να βρισκόμαστε σε σημείο μηδέν", όπως τονίζεται σε ανακοίνωση του ΚΑΙΡΟΥ. 

4.  Επίσης, στην ανακοίνωση της ΠΕΘ  χαρακτηρίζεται ως παραπλανητική η κριτική ότι το μάθημα σήμερα είναι "μονοφωνικό, κατηχητικό και ομολογιακό, ενώ στην πραγματικότητα, όπως πολύ καλά γνωρίζουμε όλοι οι μάχιμοι Θεολόγοι, δεν είναι τέτοιο, καθώς στην ύλη του περιλαμβάνει και τη διδασκαλία των άλλων θρησκειών".  Αυτό ισχύει μόνο για την Β΄ Λυκείου. Ωστόσο, δεν είναι εκεί το ζήτημα. Μία σειρά από στοιχεία του μαθήματος, που δεν είναι του παρόντος να αναφερθούν, συνθέτουν μία μορφή, η οποία επιτρέπει τη σημερινή κατάσταση της προαιρετικής συμμετοχής. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Το μάθημα πρέπει να γίνει υποχρεωτικό, όπως τα υπόλοιπα του προγράμματος σπουδών, και για να γίνει αυτό είναι ανάγκη να αναμορφωθεί, ύστερα από έναν τελικό διάλογο πάνω στην υπάρχουσα πρόταση του ΚΑΙΡΟΥ.

Πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι να πιέσουμε για την πραγματοποίηση αυτού του διαλόγου και το Υπουργείο να αναλάβει άμεσα πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση. Σε αυτόν τον διάλογο θα ήταν θετικό να συμμετάσχουν όλες οι πλευρές, χωρίς να χρειάζεται οι εκπρόσωποι της ΠΕΘ να αποκαλούν τους εκπροσώπους του ΚΑΙΡΟΥ "συκοφάντες" και "αντορθόδοξους", αλλά ούτε και να αισθάνονται ότι απαξιώνονται ως "οπισθοδρομικοί". Με τον τρόπο συμμετοχής τους στον προτεινόμενο διάλογο έχουν κάθε δυνατότητα να διαψεύσουν την υπόσταση μιας τέτοιας κατηγορίας. Αυτό που προέχει είναι να ξεπεράσουμε θωρακίσεις που είναι πια αδύνατο να σταθούν και να κάνουμε έστω ένα μικρό βήμα πέρα από αυτές.

Με εκτίμηση,

Στρατής Ψάλτου