«Με το Ρομέρο ,ο Θεός πέρασε από το Ελ Σαλβαντόρ».

Του Ανδρέα Αργυρόπουλου

Πριν λίγες μέρες ο πάπας Φραγκίσκος έκρινε ότι ο  αγωνιστής Αρχιεπίσκοπος του Ελ Σαλβαδόρ Όσκαρ Ρομέρο, ο οποίος είχε δολοφονηθεί από τις «ομάδες θανάτου» του ακροδεξιού κόμματος ΑΡΕΝΑ, στις 24 Μαρτίου 1980 πέθανε ως μάρτυρας για αυτό το λόγο θα ανακηρυχθεί Μάρτυρας της Καθολικής Εκκλησίας .Ο πάπας ενέκρινε διάταγμα στο οποίο αναφέρεται ότι ο Ρομέρο δολοφονήθηκε σε πράξη «μίσους κατά της πίστεως». Το διάταγμα αυτό επικυρώνει τις προτάσεις μιας επιτροπής καρδιναλίων και θεολόγων. Ο Φραγκίσκος, προώθησε τη διαδικασία αγιοποίησης του Ρομέρο λίγο μετά την ανάδειξή του στο παπικό αξίωμα, τον Μάρτιο του 2013. Οι προκάτοχοι του ο Ιωάννης Παύλος Β΄ και ο Βενέδικτος Ιστ΄ είχαν παγώσει την διαδικασία αγιοποίησης του Όσκαρ Ρομέρο καθώς τον θεωρούσαν προσκείμενο στη Θεολογία της Απελευθέρωσης. Σε μια περίοδο που το Σαλβαντόρ συγκλονιζόταν από τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ της ακροδεξιάς διεφθαρμένης κυβέρνησης και των αριστερών ανταρτών ο Ρομέρο στήριξε τον φτωχό και εξαθλιωμένο λαό καταγγέλλοντας την κρατική βία, την εκμετάλλευση την καταπίεση του λαού. Η δολοφονία του συγκίνησε όχι μόνο τον λαό του Σαλβαδόρ και τους λαούς της Λατινικής Αμερικής αλλά και κάθε ευαισθητοποιημένο πολίτη σε όλο τον κόσμο. Για πολλά χρόνια ο Όσκαρ Ρομέρο τιμάται ως Μάρτυρας από τους Λατινοαμερικάνους πιστούς, έστω κι αν δεν είχε αναγνωριστεί επίσημα από την Καθολική Εκκλησία.

Από το ξυλουργείο στην Αρχιεπισκοπή

Ο Ρομέρο γεννήθηκε στο Σαλβαντόρ το στις 15 Αυγούστου του 1917. Σε ηλικία 12 ετών άρχισε να εργάζεται σε ξυλουργείο. Αργότερα  πήγε σε Ιερατική σχολή και στη συνέχεια σπούδασε Θεολογία στη Ρώμη, στο Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο .Χειροτονήθηκε ιερέας το 1942. Το 1970 εξελέγη Επίσκοπος και τέσσερα χρόνια  αργότερα , Βοηθός Επίσκοπος του Αρχιεπίσκοπου του Σαλβαντόρ Luis Chavez y Gonzales .Το 1977 τον διαδέχτηκε στην Αρχιεπισκοπή στις 22 Φεβρουαρίου. Μια πολυτελής «Μερσεντές», δώρο της αριστοκρατίας, περίμενε το Ρομέρο καθώς έφθανε στο Σαν Σαλβαντόρ για να αναλάβει τα καθήκοντά του. Ο νέος Αρχιεπίσκοπος αρνήθηκε την προσφορά όπως αρνιόταν να παίρνει μέρος σε δεξιώσεις και επίσημες τελετές με στρατιωτικούς και ανθρώπους της εξουσίας. Στάθηκε στο πλευρό του κυνηγημένου του κλήρου και του λαού του. Εκατοντάδες ιερείς ,κατηχητές και κατηχήτριες πλήρωσαν με τη ζωή τους τη συστράτευση με το λαό του Θεού, ενώ σε αρκετές δεκάδες χιλιάδες αριθμούνται τα θύματα στις τάξεις των λαϊκών τα χρόνια της κυριαρχίας της ακροδεξιάς κυβέρνησης.

Ο θάνατος σημείο αγάπης.

Μεταξύ των δολοφονημένων κληρικών είναι και ο π. Ρουτίλιο Γκράντε, αδελφός και συνοδοιπόρος του Ρομέρο. Ο θάνατος του π. Γκράντε και των δύο χωρικών που ήταν μαζί του, λίγες μόνο μέρες από την ανάληψη των καθηκόντων  του ,θα επηρεάσει πολύ τον Αρχιεπίσκοπο. Άμεσα ξεκαθαρίζει τη θέση του: «Η Εκκλησία δεν μπορεί να απουσιάζει από την πάλη για την απελευθέρωση. Αλλά η παρουσία της σε αυτή την πάλη για την ανόρθωση του ανθρώπου , και την απόδοση της αξιοπρέπειάς του πρέπει να μεταδίδει ένα μήνυμα και να είναι αληθινά αυθεντική παρουσία, παρουσία που θα έχει μέσα της το σπόρο της νίκης και θα οδηγεί στην επιτυχία. Η απελευθέρωση που κήρυττε ο π. Γκράντε εμπνεόταν από την πίστη. Μια πίστη που μας μιλά για αιώνια ζωή. Μια πίστη που τώρα, με το πρόσωπο στραμμένο στον ουρανό και μαζί με τους δύο χωρικούς, την προσφέρει στον Πατέρα, στην ολότητά της ,στην τελειότητά της… Η αληθινή αγάπη είναι εκείνη που οδήγησε τον π. Ρουτίλιο στο θάνατο πιασμένο χέρι –χέρι με τους δύο χωρικούς. Να πως αγαπά την Εκκλησία: πεθαίνει μαζί τους και με αυτούς παρουσιάζεται στην πόρτα του ουρανού…-έπεσε «θερισμένος» από σφαίρες-ενώ βάδιζε προς το λαό του για να φέρει το μήνυμα τη θείας λειτουργίας και της σωτηρίας.»( Όσκαρ Ρομέρο, Ο ποιμένας μπροστά στα γεγονότα,εκδ.Μήνυμα,1985,σελ.17-18)

Ο π.Ραουτίλιο Γκράντε

Ο δρόμος για τον ορίζοντα του ουρανού.

Δε θα περάσουν δύο μήνες και ένας ακόμη Σαλβαντοριανός κληρικός,ο τριανταπεντάχρονος π. Αλφόνσο Ναβάρο, δολοφονείται μέσα στο σπίτι του από ομάδα ενόπλων. Αφού του έσπασαν το χέρι τον «γάζωσαν» μαζί με ένα φίλο του. Την ώρα που ξεψυχάει δεν παραλείπει να συγχωρέσει τους δολοφόνους του. Το έγκλημά του; Τόλμησε να διαφωνήσει με τους πλούσιους μεγαλοϊδιοκτήτες της ενορίας του. «Το ιδανικό της ιεροσύνης που μας αδελφώνει είναι ένα ιδανικό που δεν πεθαίνει. Σε κάθε δολοφονημένο ιερέα βρίσκουμε μια νέα πνοή ελπίδας, χαράς και θέρμης» θα πει ο Ρομέρο ,και θέλοντας να δυναμώσει την πίστη και την ελπίδα των διωκόμενων πιστών στην ομιλία του λίγες μέρες μετά, θα τονίσει: «πολλοί άνθρωποι έχουν καταληφθεί σήμερα από πανικό και τρόμο. Θα σβήσουν την Εκκλησία; Θα σκοτώσουν όλους τους ιερείς;… Το πνεύμα του Θεού δε θα αφήσει να πεθάνουμε. Δε μπορούν να μας νικήσουν τα όπλα, ο τρόμος και η ψύχωση των ανθρώπων».(ό.π.σελ.20) Οι δολοφονίες ,οι απελάσεις, οι εκβιασμοί συνεχίζονται. Ο Ρομέρο απευθύνεται στα μέλη της Εκκλησίας: «Μη φοβάστε! Αξίζει τον κόπο να συνεχίζουμε να βαδίζουμε αυτό τον δρόμο που δεν καταλήγει σε τάφο αλλά οδηγεί στον ορίζοντα του ουρανού.»

Ο Χριστιανός είναι ο μεγαλύτερος επαναστάτης

Το σύντομο διάστημα της διακονίας του δε θα σταματήσει να καταγγέλλει τη «θεσμοθετημένη βία» λόγω της οποίας εκατομμύρια άνθρωποι στερούνται τα απαραίτητα για να ζήσουν. «Η Εκκλησία που δεν ενώνεται με τους φτωχούς και δεν καταγγέλλει μαζί τους τις αδικίες που υφίστανται, δεν είναι αληθινή Εκκλησία του Ιησού Χριστού». Οι Χριστιανοί οφείλουν αγωνίζονται για την ανατροπή της κοινωνικής αδικίας και των απολυταρχικών καθεστώτων που χρησιμοποιούν την κρατική βία για να καταστείλουν κάθε εκδήλωση διαμαρτυρίας του λαού. Πρέπει όμως να προσέχουν να μην ταυτίζονται με πολιτικές δυνάμεις και κινήματα που υιοθετούν ως μόνη λύση για την κοινωνική αλλαγή την επαναστατική βία.

«Γι' αυτό το επαναλαμβάνω: ας μην αφαιρούμε τη δύναμη του χριστιανισμού από τους χριστιανούς, όταν τους καθοδηγούμε να μπουν σε απελευθερωτικά κινήματα που δεν πιστεύουν ούτε στο Χριστό, ούτε στο Θεό.
Χριστιανοί, μην απατάσθε! Χριστιανοί έχετε μια δύναμη πολύ μεγαλύτερη από οποιαδήποτε πολιτική ομάδα, από οποιαδήποτε οργάνωση που δε λαμβάνει υπόψη της παρά μόνο γήινα πράγματα! Να σκέφτεσαι το Χριστό και να παίρνετε δύναμη απ' αυτόν. Τότε η πολιτική, η κοινωνιολογία, η οικονομία θα ξαναβρούν μια χριστιανική δύναμη.
 Η Εκκλησία δεν ταυτίζεται με καμιά από αυτές τις δυνάμεις, αλλά τις εμπνέει και λέει στους ανθρώπους: αγωνιστείτε, αλλά χωρίς να χάνετε την προοπτική που σας δείχνω. Να γιατί δεν ταυτίζομαι με κανέναν σας, γιατί θέλω να παραμείνω ελεύθερος για να υπενθυμίζω αυτή την εσχατολογία, που πάντοτε πρέπει να παίρνει κριτική στάση απέναντι στα σχέδια των ανθρώπων.
 Και λέω στους Χριστιανούς!
Αφού έχετε το σχέδιο της Βασιλείας των ουρανών, με την πίστη στο βασιλιά και αναστημένο Χριστό , γιατί γίνεστε σκλάβοι των ιδεολογιών της γης;
Γιατί πιστεύετε ότι ο χριστιανός αξίζει λιγότερο από την πολιτική;
 Γιατί δεν έχετε το θάρρος να δώσετε επίσης χριστιανικό περιεχόμενο στην οργάνωση στην οποία ανήκετε;
Γιατί πρέπει να γίνεστε σκλάβοι των άλλων;
Γιατί εγκαταλείψατε τον αρχηγό , που είναι ο Χριστός;
Γιατί πρέπει να υποτάσσεστε σε ζυγό;
Μην ταπεινώνεστε !Πέστε ποιοι είναι οι ελευθερωτές και ποιοι οι σκλάβοι!
Πέστε ποιοι είναι αυτοί που παλεύουν για διεκδικήσεις και ποιοι υποτάσσονται σε ζυγό!
Ο Χριστιανός είναι ο μεγαλύτερος επαναστάτης που υπάρχει, γιατί δεν υποτάσσεται σε καμιά γήινη ιδεολογία: Κατέχει τη μεγάλη ελευθερία του Ιησού Χριστού, του Ελευθερωτή.»(σελ.42-43)

Την Τρίτη 24 Μαρτίου 1980  ο Αρχιεπίσκοπος Ρομέρο κατέρρεε μέσα στο ναό του Νοσοκομείου του Σαν Σαλβαντόρ χτυπημένος από τις σφαίρες των ακροδεξιών δολοφόνων του. Τον ονόμασαν προφήτη, μάρτυρα, άγιο,  ποιμένα, ήρωα. Νομίζω όμως ότι με εκφράζουν  απόλυτα τα λόγια του P. Ignatio Ellacurria στη θεία λειτουργία που έγινε λίγες μέρες μετά το μαρτύριο του, και στα οποία αναφέρεται ο  Jon Sobrino στο βιβλίο του για το Ρομέρο: «Με το Ρομέρο ,ο Θεός πέρασε από το Ελ Σαλβαντόρ».