Νέο τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ Θεολογία

           

Κυκλοφόρησε τὸ νέο τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ Θεολογία (τόμος 85, τεῦχος 3, Ἰούλιος-Σεπτέμβριος 2014), τὸ ὁποῖο περιλαμβάνει κείμενα ποικίλης ὕλης. Στὸ Προλογικό, μὲ τίτλο «Ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ καὶ θέωση τοῦ ἀνθρώπου», ὁ Σταῦρος Γιαγκάζογλου παρουσιάζει ἐπιγραμματικὰ τὶς θεολογικὲς προκείμενες τοῦ μυστηρίου τῆς Ἐνανθρώπησης, καθὼς ἐπίσης καὶ τὶς ἐπιπτώσεις του γιὰ τὴν προοπτικὴ τοῦ ἀνθρώπου στὸν ὁρίζοντα τῆς Εὐχαριστίας. Στὸ πρῶτο ἄρθρο μὲ τίτλο «Ἡ Ἀκολουθία τῆς ἐπισκοπικῆς χειροτονίας στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία», ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Τελμησοῦ Ἰὼβ Getcha ἐξετάζει ἐπιμέρους στάδια τῆς ἐπισκοπικῆς χειροτονίας, δίνοντας βαρύτητα στήν «Ὁμολογία τῆς πίστεως» καὶ στὴν «ἐπίθεση τῶν χειρῶν» (χειροτονία). Στὸ ἑπόμενο ἄρθρο μὲ τίτλο «Ἡ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱεραρχία-Μιὰ συμβολικὴ Ἱεραρχία κατὰ τὴ διδασκαλία τοῦ ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου» ὁ π. Daniel Pupaza ἐξετάζει τὴν ἔννοια τοῦ συμβολισμοῦ, τὰ εἴδη τῶν συμβόλων (ὅμοια καὶ ἀνόμοια σύμβολα), καθὼς ἐπίσης καὶ τὸν ρόλο τῶν συμβόλων στὴ γνώση καὶ στὴ θεογνωσία στὸ πλαίσιο τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱεραρχίας τοῦ Ἀρεοπαγίτη. Ὁ πρωτ. Στυλιανὸς Χατζηγρηγορίου στὸ μελέτημά του «Θεολογία καὶ Οἰκονομία στὴν Ὑμνογραφία τῆς Μεσοπεντηκοστῆς» παρουσιάζει τὴ σχετικὴ διὰ τοῦ Λόγου ζωντανὴ παρουσία τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ στὴν Ἱστορία, ὅπως περιγράφεται στὴν ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς τῆς Μεσοπεντηκοστῆς. Ἡ Θεώνη Κολλυροπούλου στὸ ἄρθρο ποὺ ἀκολουθεῖ, μὲ τίτλο «Τὰ προεόρτια Τριώδια τοῦ κύκλου τῶν ἀκίνητων ἑορτῶν» μελετᾶ τοὺς προεόρτιους κανόνες τῶν Χριστουγέννων καὶ τῶν Θεοφανείων, οἱ ὁποῖοι συνετέθησαν ἀπὸ τὸν Συμεὼν τὸν Μεταφραστὴ καὶ ἀποτελοῦν διασκευὴ τῶν ἀντίστοιχων κανόνων τοῦ Κοσμᾶ τοῦ Μελωδοῦ γιὰ τὴν Μ. Ἑβδομάδα, ἀλλὰ καὶ ἄλλων ἀκίνητων ἑορτῶν, ὅπως τῆς Μεταμόρφωσης τοῦ Σωτῆρος, τοῦ ἁγίου Δημητρίου κ.ἄ. Στὴ μελέτη ποὺ ἀκολουθεῖ μὲ τίτλο «Οἱ ἀπαρχὲς τῆς χριστιανικῆς τέχνης (Α’-Γ’ αἰῶνες)» ὁ Κωνσταντῖνος Χαραλαμπίδης ἐπιχειρεῖ νὰ διερευνήσει τὴ χριστιανικὴ τέχνη κατὰ τοὺς τρεῖς πρώτους αἰῶνες, ἀφοῦ πρῶτα μελετήσει τὶς πρῶτες ἀρχιτεκτονικὲς κατασκευὲς γιὰ τὴ δημόσια λατρεία, τὶς ζωγραφικὲς ἀπεικονίσεις προσώπων καὶ ἄλλων ἐπεισοδίων ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ συμβόλων ἀπὸ τὸν εἰδωλολατρικὸ κόσμο, καθὼς ἐπίσης καὶ ἔργα γλυπτικῆς. Ὁ Hervé Legrand στὴ μελέτη του «La dogme de la juridiction universelle de l’évêque de Rome défini par Vatican I exclut-il la conciliarité inaliénable de l’Église?» ἐξετάζει τὴ σχέση τοῦ δόγματος γιὰ τὴν παγκόσμια δικαιοδοσία τοῦ Πάπα Ρώμης, ὅπως ὁρίστηκε ἀπὸ τὴν Α’ Βατικανή Σύνοδο ὡς πρὸς τὴ συνοδικότητα τῆς Ἐκκλησίας στὴν προοπτικὴ τῆς δυνατότητας ἢ ὄχι κοινωνίας μεταξὺ τῶν Ἐκκλησιῶν. Στὸ ἄρθρο ποὺ ἀκολουθεῖ μὲ τίτλο «Ἡ χριστιανικὴ Οἰκουμένη μετὰ τὴν Ι’ Γενικὴ Συνέλευση τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν στὸ Μπουσάν (2013). Κοινή "προσκυνηματικὴ πορεία" δικαιοσύνης καὶ εἰρήνης» ὁ Στυλιανὸς Τσομπανίδης ἐπισημαίνει τὴ σημασία τῆς πρόσφατης παγκόσμιας συνδιάσκεψης τοῦ Π.Σ.Ε. γιὰ τὴν ἀναθέρμανση τοῦ ἔργου καὶ τῆς πορείας τῆς Οἰκουμενικῆς Κίνησης καὶ τῶν σχέσεων μεταξὺ τῶν Ἐκκλησιῶν καὶ τῶν Ὁμολογιῶν, πορεία ἡ ὁποία γιὰ πολλοὺς λόγους βρισκόταν σὲ φθίνουσα φάση στὶς περασμένες δεκαετίες, γιὰ τὴν ἀπὸ κοινοῦ ἀντιμετώπιση τῶν σύγχρονων ἐπειγουσῶν προκλήσεων τοῦ κόσμου. Ὁ Ἐμμανουὴλ Περσελῆς στὸ ἄρθρο του «Θρησκευτικὸς καὶ Παιδαγωγικὸς Ἀνθρωπισμὸς στὸ ἔργο τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν καὶ ἰδιαίτερα τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου» ἀποπειρᾶται νὰ ἀναδείξει τὴ σημασία τοῦ ἔργου τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν πρὸς τὴν κατεύθυνση ἑνὸς ἀνθρωπισμοῦ ποὺ νοιάζεται περισσότερο γιὰ τὴν εἰρηνικὴ συμβίωση τῶν ἀνθρώπων καὶ τὴν ἀντιμετώπιση καὶ ρύθμιση τῶν ἀτομικῶν καὶ κοινωνικῶν διαφορῶν τους μὲ βάση τὴ λογική, τὴν ἐλευθερία καὶ τὴ δικαιοσύνη, ἔχοντας ὡστόσο, στὴν προκειμένη περίπτωση, ὡς τελικὸ στόχο τὴν ἕνωση μὲ τὸν Θεό. Ὁ Μάριος Κουκουνάρας-Λιάγκης στὴ μελέτη του «Ἡ ἀνάπτυξη τῆς θρησκευτικότητας καὶ πίστης τοῦ παιδιοῦ καὶ τοῦ ἐφήβου. Μιὰ συμβολὴ στὴν ἀγωγὴ καὶ τὴν ἐκπαίδευση μὲ τὴν ἀρωγὴ τῶν λόγων τοῦ ὁσίου Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου» μὲ τὴ βοήθεια τόσο τῆς σύγχρονης παιδαγωγικῆς ἐπιστήμης ὅσο καὶ τῆς θεολογικῆς παρακαταθήκης ἑνὸς σύγχρονου γέροντα ἐπιχειρεῖ νὰ προσεγγίσει τὸ ζήτημα γιὰ τὸ πῶς, πότε καὶ γιατί γεννιέται καὶ ἀναπτύσσεται ἡ θρησκευτικὴ πίστη στὸν ἄνθρωπο. Στὸ μελέτημα ποὺ ἀκολουθεῖ μὲ τίτλο «Οἰκουμενικὸς θεολογικὸς λόγος καὶ ἀντιρατσιστικὴ ἐκπαίδευση» ὁ Φώτιος Διαμαντῆς ἐξετάζει τὴ σημασία καὶ τὴ δεσπόζουσα θέση ποὺ ἔχει ὁ Λόγος στὴ θεολογία ὡς ἔνσαρκος Λόγος, ἀλλὰ καὶ ἡ ἔννοια τοῦ ἐπιστημονικοῦ λόγου στὶς ἀνθρωπιστικὲς καὶ κοινωνικὲς ἐπιστῆμες, πρὸς τὴν κατεύθυνση ἀνάπτυξης μιᾶς ἀντιρατσιστικῆς ἐκπαίδευσης. Οἱ Bisera Jevtic καὶ Randjel Stosic στὸ ἄρθρο τους μὲ τίτλο «Ἡ ἐπάνοδος τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν στὴ σερβικὴ ἐκπαίδευση» ἐξετάζουν μὲ συντομία τὴν ἱστορία, τὴν θέση καὶ τὸν ρόλο τοῦ ΜτΘ στὰ ἀναλυτικὰ προγράμματα τοῦ σερβικοῦ ἐκπαιδευτικοῦ συστήματος, τὸ ὁποῖο παρὰ τὴν ἐπάνοδό του μετὰ τὴν μεταρρύθμιση τοῦ 2001, ἐξακολουθεῖ νὰ ἀντιμετωπίζεται μὲ ἀρνητικὴ διάθεση, παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ζοῦμε σὲ μιὰ ἐποχὴ κατὰ τὴν ὁποία ἡ κοινωνικὴ πραγματικότητα ἔχει μεταβληθεῖ ραγδαῖα καὶ ἀναδύονται διαρκῶς οἱ νέες προκλήσεις τῆς ἐκκοσμίκευσης καὶ τῆς παγκοσμιοποίησης. Ὁ Μητροπολίτης Ζάγκρεμπ καὶ Λιουμπλιάνας Porfirije (Peric) καὶ ὁ Dragan Karan στὸ ἄρθρο ποὺ ἀκολουθεῖ μὲ τίτλο «Ἡ ἀναζήτηση τῆς σχέσης τῆς ἐκκλησιαστικῆς ποιμαντικῆς μὲ τὴν ψυχολογία» ἐξετάζουν ποικίλες στιγμές (π.χ. ψυχολογία τῆς θρησκείας, κ.ἄ.), δυνατότητες, ἀλλὰ καὶ τὰ ὅρια συνεργασίας μεταξὺ ψυχολογίας καὶ ποιμαντικῆς θεολογίας στὸν βαθμὸ ποὺ καὶ οἱ δύο πλευρὲς ἔχουν ὡς ἐπίκεντρό τους τὸν ἄνθρωπο. Ὁ π. Γεώργιος Λέκκας στὸ μελέτημά του «Ἡ κλειστὴ ψυχή. Ἡ ἀρνητικὴ λειτουργία τῆς ἐπιθυμίας στὴν Πολιτεία τοῦ Πλάτωνα καὶ στὴ φιλοσοφία τοῦ Ἐπίκτητου» διερευνᾶ τὸν ἀρνητικὸ χαρακτῆρα ποὺ λαμβάνει ἡ ἔννοια τῆς ἐπιθυμίας σὲ δύο μεγάλους φιλοσόφους τῆς ἀρχαιότητας, στὸν βαθμὸ ποὺ αὐτὴ θεωρεῖται ὡς ἀποκλειστικὴ αἰτία τοῦ ἠθικοῦ κακοῦ. Στὴ μελέτη τοῦ Ἰωάννου Φειδᾶ, μὲ τίτλο «Die ‘Presbyter’ der kleinasiatischen kirclichen Tradition des 2. Jahrhunderts» ἐξετάζεται ἡ θέση, ὁ ρόλος τοῦ «πρεσβυτέρου» στὴν ἐκκλησιαστικὴ παράδοση τῆς Μ. Ἀσίας κατὰ τοὺς δύο πρώτους αἰῶνες. Ὁ Heinz Warnecke στὸ ἄρθρο τοῦ «Lykophron und die westgriechische insel Melite» προσφέρει τὴ δική του συμβολὴ γιὰ τὴ νῆσο Μελίτη, ἡ ὁποία ἀναφέρεται ἀπὸ τὸν ἀπ. Παῦλο, καὶ ἔχει ἀποτελέσει διεθνῶς ἀντικείμενο ἔρευνας. Στὸ τελευταῖο ἄρθρο ποὺ ἀκολουθεῖ μὲ τίτλο «Ἡ ἐπανείσοδος ἐξισλαμισθέντων εἰς τὸν χριστιανισμὸν ἐξ ἐπόψεως ἰσλαμικῆς» ὁ Κυριακὸς Νικολάου-Πατραγᾶς ἐξετάζει τοὺς ὅρους καὶ τὶς προϋποθέσεις ἐπανεισόδου ἀνθρώπων ποὺ εἶχαν ἐξισλαμισθεῖ καὶ ἐπιστρέφουν στὸν χριστιανισμό, προσανατολίζοντας τὸ βάρος τῆς ἔρευνάς του στὴ σχετικὴ θεώρηση τοῦ ἴδιου τοῦ Ἰσλάμ. Στὴ στήλη Παρεμβάσεις, φιλοξενεῖται τὸ κείμενο τοῦ Ἀλέξανδρου Κατσιάρα μὲ τίτλο «Χαιρετισμὸς στὸ Συνέδριο τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν Ἐπισκόπων τῆς Εὐρώπης γιὰ τὰ Μ.Μ.Ε.», ὅπου ἐξετάζεται μὲ συντομία ἡ σχέση τῆς Ἐκκλησίας πρὸς τὰ Μ.Μ.Ε., ὁ ρόλος καὶ ἡ φύση τῶν Μέσων, οἱ προϋποθέσεις καὶ οἱ περιορισμοὶ χρήσης τους ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία λαμβάνει τὴν ὑπόστασή της ἀπὸ τὰ ἔσχατα κ.ἄ. Τὸ τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ συμπληρώνεται μὲ τὶς πλούσιες μόνιμες στῆλες του. Τά «Θεολογικὰ Χρονικά», ὅπου περιλαμβάνονται ἀναφορὲς σὲ ἐπιστημονικὰ συνέδρια, θεολογικὰ γεγονότα, ἀνακοινωθέντα καὶ πορίσματα συνοδικῶν συνδιασκέψεων, τά «Περιοδικὰ Ἀνάλεκτα», ὅπου γίνεται σύντομη ἐπισκόπηση τῶν ἑλληνικῶν καὶ ξένων θεολογικῶν περιοδικῶν, τό «Βιβλιοστάσιον», ὅπου δημοσιεύονται βιβλιοκριτικὰ δοκίμια καὶ παρουσιάσεις θεολογικῶν μονογραφιῶν, βιβλίων καὶ λοιπῶν ἐκδόσεων καί, τέλος, τό «Ἀναλόγιον», ὅπου δημοσιεύεται ἐνημερωτικὸ δελτίο πρόσφατων θεολογικῶν ἐκδόσεων. Τὸ ἑπόμενο 4ο τεῦχος τῆς Θεολογίας γιὰ τὸ ἔτος 2014, μὲ τὰ ἄρθρα τοῦ δευτέρου μέρους τοῦ ἀφιερώματος «Ἡ Ἁγία Γραφὴ στὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση» θὰ κυκλοφορήσει τὸν προσεχῆ Μάρτιο.