"Ένας ρώσσος Άγιος σε ελληνικό Μοναστήρι"

Βοιωτική εκκλησία Ι.Μ.Θηβών και Λεβαδείας: ΔΟΣ ΜΟΙ ΤΟΥΤΟΝ ΤΟΝ ΞΕΝΟΝ:Mάρω Βαμβουνάκη"Είναι μονόδρομος να ζεις με την Αλήθεια''

Βοιωτική εκκλησία Ι.Μ.Θηβών και Λεβαδείας: ΔΟΣ ΜΟΙ ΤΟΥΤΟΝ ΤΟΝ ΞΕΝΟΝ:Μάρω Βαμβουνάκη"Είναι μονόδρομος να ζεις με την Αλήθεια"

ΤΟ "ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ" ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝ ΕΤ-1

Αγαπητοί μας,

Νοιώθουμε την ανάγκη να μοιραστούμε μαζί σας τη χαρά μας για το ελπιδοφόρο γεγονός της επανέναρξης της τηλεοπτικής εκπομπής "ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ" που επί 19 συνεχή χρόνια μετεδίδετο με ιδιαίτερα υψηλή τηλεθέαση!

Μέσα στην καταχνιά της εποχής και την καταθλιπτική ατμόσφαιρα, το απρόσμενο αυτό νέο ήρθε              να σκορπίσει αισιοδοξία και να αναπτερώσει το ηθικό.

Από την πλευρά μας θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλους εσάς, επώνυμους και ανώνυμους, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, οι οποίοι επί δύο χρόνια, όσο κράτησε η απαγόρευση μετάδοσης της εκπομπής "ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ", με συγκινητική μαχητικότητα και ποικίλους τρόπους εκφράσατε την αντίθεσή σας στην αναιτιολόγητη απόφαση της ΕΡΤ.

Η απόφαση αυτή είχε στερήσει τα ελληνικά σπίτια από μια νηφάλια φωνή η οποία χωρίς ακρότητες                      σφυρηλατούσε την ενότητα του λαού, σημείο ζητούμενο ιδιαίτερα στην κρίσιμη εποχή μας,

Με αίσθημα ευθύνης απέναντι σε όσους αγωνίστηκαν για την επιστροφή της εκπομπής, υποσχόμεθα  να υπηρετήσουμε ένα νέο "ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ" το οποίο θα έχει όλα τα πρότερα θετικά του στοιχεία, αλλά με μια ξεχωριστή οπτική προσέγγιση.

Με θερμές ευχές και πολλές ευχαριστίες.

 Ο Δημητριάδος Ιγνάτιος

    και οι Συνεργάτες

Εκδημία π. Δημητρίου Τζέρπου, καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΚΟΣΜΗΤΕΙΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ

ΨΗΦΙΣΜΑ

Με την αναγγελία του αδοκήτου θανάτου του Αιδεσιμολογιωτάτου Πρωτοπρεσβυτέρου π. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΤΖΕΡΠΟΥ, Καθηγητού της Λειτουργικής στο Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, την 25η Φεβρουάριου 2013, η Κοσμητεία της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών εκφράζει τα συλληπητήριά της προς την οικογένεια του μεταστάντος, διατυπώνει την βαθυτάτη λύπη της για την απώλεια ενός εκ των πλέον εκλεκτών συναδέλφων μας, ο οποίος επί σειρά ετών ελάμπρυνε με την παρουσία του, το εξαίρετο ήθος του και την πρωτοποριακή επιστημονική συμβολή του την Θεολογική μας Σχολή, και εύχεται όπως ο Κύριος αναπαύει την ψυχή του παρηγορώντας τους οικείους του. Ευχόμεθα να είναι αιωνία η μνήμη αυτού και εσαεί φωτεινό το παράδειγμα που κατέλιπε σε όλους μας. Σύσσωμος η Θεολογική Σχολή θα παραστεί στην εξόδιο ακολουθία του μεταστάντος, την 26η Φεβρουάριου 2013, ώρα 12.30 μεσημβρινή, στον Ιερό Ναό Αγίας Φιλοθέης, Δήμου Φιλοθέης, όπου επί δεκαετίες ιερουργούσε ο εκδημήσας συνάδελφος.

Ο ΚΟΣΜΗΤΟΡΑΣ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ

Καθηγητής Μάριος Π. Μπέγζος

Νέο παράρτημα του ΚΑΙΡΟΥ στη Θεσσαλία

Μετά την ίδρυση τον παραρτημάτων του ΚΑΙΡΟΥ σε Πάτρα και Δυτική Μακεδονία ήλθε η σειρά της Θεσσαλίας.Πιο συγκεκριμένα,σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε προχθές 23 Φλεβάρη στη Λάρισα αποφασίστηκε η ίδρυση παραρτήματος στη Θεσσαλία με έδρα την πρωτεύουσα της Περιφέρειας.Στη συνάντηση αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί η πρώτη ανοικτή  εκδήλωση του Συλλόγου στις αρχές του Απριλίου.

Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης:Αββά Κασσιανού: περί λύπης και διακρίσεως

α) Στη Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών οι Άγιοι Μακάριος Νοταράς και Νικόδημος Αγιορείτης περιέλαβαν μεταξύ των άλλων αγιοπατερικών κειμένων και δύο έργα ενός λατίνου πατρός της Εκκλησίας, του Οσίου Κασσιανού.Τόσο το πρώτο, «Περί των οκτώ λογισμών της κακίας», όσο και το δεύτερο, «Περί διακρίσεως», «αποστάζουν παντοδαπή ωφέλεια και χάρη».
β) Ο όσιος Κασσιανός, προφανώς από τη Ρώμη, ασκήθηκε σε μοναστικά κέντρα της Βηθλεέμ και της Αιγύπτου, όπου ήλθε σε επαφή με σπουδαίους ασκητές και χαρισματικούς αββάδες. Από αυτούς μυήθηκε στη ζωή του Πνεύματος. Επισκέφθηκε ακόμη την Κωνσταντινούπολη και υπήρξε μαθητής του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου. Μετά την εξορία του Χρυσοστόμου μετέβη στη Ρώμη, ζητώντας συμπαράσταση από τον πάπα Ιννοκέντιο Α’ για τον εξόριστο διδάσκαλό του. Τέλος, ίδρυσε δύο μοναστήρια στην περιοχή της Μασσαλίας. Η Εκκλησία τον τιμά στις 29 Φεβρουαρίου.
γ) Εντύπωση προξενεί ότι ανάμεσα στους οκτώ λογισμούς της κακίας ο Όσιος Κασσιανός περιλαμβάνει τη λύπη, η οποία τραυματίζει θανάσιμα την ψυχή και οδηγεί στην απελπισία, την πλήξη και τη μελαγχολία. Η λύπη είναι αρρώστια ψυχική, που εμποδίζει την προσευχή και προέρχεται από την οργή εξαιτίας διάψευσης προσδοκιών, από την απώλεια κέρδους ή από κάποια προσβολή. Ο κυριευμένος από λύπη είναι ευερέθιστος, ανυπόμονος, αμετάπειστος, θυμώδης, μνησίκακος, πλήρης ακάρπου πένθους και οδυνηρής απόγνωσης. Το πάθος αυτό πρέπει να αποφεύγεται, όπως η πορνεία και η φιλαργυρία, τονίζει ο όσιος.
δ) Όμως υπάρχει και η κατά Θεόν λύπη που είναι σωτήρια, διότι οδηγεί στη μετάνοια και την αγαθή ελπίδα. Η κατά Θεόν λύπη «τη χαρά σύμμεικτος υπάρχει». Ο κατά Θεόν λυπούμενος, επειδή ελπίζει στην πνευματική τελείωση και στην απολαβή των μελλόντων αγαθών, είναι ιλαρός, ευπροσήγορος, ταπεινός, πράος, ανεξίκακος και υπομονετικός σε κάθε αγαθό κόπο και συντριβή. Έτσι γεννιούνται οι καρποί του Αγίου Πνεύματος: αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, καλοσύνη, πίστη, πραότητα και εγκράτεια (βλ. Γαλ. 5,22-23).
ε) Να σημειωθεί ακόμη ότι μέγιστη σημασία αποδίδει ο Όσιος Κασσιανός στην αρετή της διάκρισης. Διηγείται ότι στη σκήτη της Θηβαΐδας είχαν συγκεντρωθεί πολλοί γέροντες και συζητούσαν για την τελειότητα της αρετής και πώς μπορεί να φυλαχθεί ο μοναχός από τις παγίδες του πονηρού, για να προσεγγίσει τον Θεό. Ο καθένας κατέθετε τη δική του γνώμη δίδοντας την πρώτη θέση σε κάποια αρετή. Άλλοι πρόβαλλαν τη νηστεία και την αγρυπνία, άλλοι την αγνότητα, την ακτημοσύνη και την καταφρόνηση των υλικών αγαθών, ενώ άλλοι την ελεημοσύνη και διάφορες άλλες αρετές.
στ) Τελευταίος μίλησε ο Αββάς Αντώνιος. Όλες οι αρετές είναι απαραίτητες, είπε, αλλά δεν επιτρέπεται να δώσουμε σε αυτές τα πρωτεία, διότι πάντα υπάρχει ο κίνδυνος της πλάνης, είτε από την υπερβολή είτε από την έλλειψη. Η διάκριση ως «οφθαλμός της ψυχής» εκπαιδεύει τον νηπτικό να μην παραβιάζει από υπερβολικό ζήλο και έπαρση το μέτρο. Χωρίς το χάρισμα της διακρίσεως καμιά αρετή δεν μπορεί να είναι ασφαλής μέχρι τέλους. Έτσι η διάκριση «πασών των αρετών γεννήτρια και φύλαξ υπάρχει». Με τη γνώμη του Οσίου Αντωνίου συμφώνησαν και οι υπόλοιποι Πατέρες.
ζ) Από τα παραπάνω γίνεται ολοφάνερο πόσο επίκαιρη είναι η διδασκαλία του Οσίου Κασσιανού και πώς μπορεί να προσφέρει μήνυμα αυτογνωσίας και ελπίδας στον σύγχρονο απελπισμένο άνθρωπο. Πρόσφατη έρευνα θεωρεί τους Έλληνες ως τους πιο απαισιόδοξους πολίτες ανάμεσα σε 58 χώρες του πλανήτη. Κι αυτό διότι έχουμε κυριευθεί από την εμπαθή λύπη και έχουμε χάσει το μέτρο. Μήπως είναι καιρός να ανανήψουμε και να θέσουμε στο κέντρο της ζωής μας τον πνευματικό πλούτο του Ευαγγελίου και των Αγίων Πατέρων, που θα μας ανοίξουν ένα παράθυρο στην ελπίδα;

http://www.makthes.gr/news/opinions/100768/

Για την Ορθόδοξη Ιεραποστολή στην Άπω Ανατολή

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση

της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου

για την Ορθόδοξη Ιεραποστολή στην Άπω Ανατολή

με προσκεκλημένο τον Σεβ. Μητροπολίτη Χονγκ Κόνγκ κ. Νεκτάριο

Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε η εκδήλωση της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τον Σύλλογο Ορθοδόξου Ιεραποστολής «Οι Τρεις Ιεράρχες», την Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 2013, και που έλαβε χώρα στη μεγάλη αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος. Στην εκδήλωση πλην του προσκεκλημένου ομιλητή Σεβ. Μητροπολίτη Χονκ Κονγκ κ. Νεκταρίου παρευρίσκονταν επίσης και οι Σεβ. Μητροπολίτες Σιγκαπούρης κ. Κωνσταντίνος και Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, καθώς και πλήθος κόσμου, κληρικοί και λαϊκοί. Την εκδήλωση άνοιξε με εισαγωγικές σκέψεις για το νόημα και την κεντρική θέση της ιεραποστολής στη συγκρότηση και τη ζωή της Εκκλησίας καθώς και για τον εξ ορισμού διαλογικό χαρακτήρα της θεολογίας ο Διευθυντής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Δρ Παντελής Καλαϊτζίδης, ο οποίος και παρουσίασε στο ακροατήριο τον ομιλητή, ενώ χαιρετισμό στην εκδήλωση απήυθυνε ο Πρόεδρος του Συλλόγου «ΟΙ Τρεις Ιεαράρχες» φιλόλογος κ. Ιωάννης Πατρίκος, αναφερόμενος στο ιστορικό και στις ιεραποστολικές δράσεις του συλλόγου που συνδιοργάνωσε την εκδήλωση. Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο Ιεραπόστολος Ιεράρχης του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ο Σεβ. Μητροπολίτης Χονγκ Κόνγκ κ. Νεκτάριος, ο οποίος και ανέπτυξε το θέμα «Η Ορθόδοξη Ιεραποστολή στην Άπω Ανατολή».  Ο Σεβασμιώτατος με τη βοήθεια διαφανειών και άλλου οπτικού υλικού παρουσίασε το ιεραποστολικό έργο που επιτελείται με την ευθύνη του Οικουμενικού Πατριαρχείου στις χώρες της Άπω Ανατολής, και ιδιαίτερα στο Χονγκ Κονγκ, τη Σιγκαπούρη, την Ινδία, την Ινδονησία, την Ταιβάν και τις Φιλιππίνες. Μίλησε για την οργάνωση και τη δομή των εκεί Ορθόδοξων κοινοτήτων, τον αριθμό των μελών-πιστών, αλλά και τα προβλήματα και τις προκλήσεις που υπάρχουν, ανάμεσα στα οποία ξεχώρισε την έλλειψη ιεραποστόλων και κληρικών καθώς και την τεράστια γεωγραφική έκταση που καλούνται να καλύψουν οι δύο ορθόδοξες μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, την επείγουσα και επιτακτική ανάγκη λειτουργικών μεταφράσεων στις δεκάδες ή και εκατοντάδες τοπικές γλώσσες και διαλέκτους, την οικονομική στενότητα και τη φτώχεια, τον εθνοφυλετισμό και τον θρησκευτικό φανατισμό και φονταμενταλισμό, κ. ά. Ο Σεβασμιώτατος αφού παρουσίασε τις ιεραποστολικές δράσεις των δύο ορθοδόξων μητροπόλεων της περιοχής (Χονκ Κονγκ και Σιγκαπούρης) οι οποίες περιλαμβάνουν, ανάμεσα στα άλλα, τις μεταφράσεις λειτουργικών και θεολογικών βιβλίων, σεμινάρια για τους κληρικούς, αγιογραφικές και κατηχητικές συνάξεις, το διαδικτυακό Θεολογικό Σεμινάριο (www.theology.cn), ιεραποστολικές εξορμήσεις σε διάφορες περιοχές και τελέσεις ιερών ακολουθιών, υποτροφίες σε υποψήφιους κληρικούς, διαλέξεις περί ορθοδόξου θεολογίας σε κολλέγια και πανεπιστήμια, διοργανώσεις εκθέσεων ορθόδοξου χριστιανικού βιβλίου και βυζαντινής αγιογραφίας, την έκδοση του τριμηνιαίο περιοδικού «The Censer», κατηχητικά φυλλάδια σε διάφορες τοπικές διαλέκτους, κ. ά., τόνισε τη σημασία της προσφοράς ανθρωπιστικής και ιατροφαρμακευτικής βοήθειας σε λαούς που συχνά ζουν κάτω από συνθήκες απόλυτης φτώχειας και εξαθλίωσης σε χώρες όπως αυτές της Άπω Ανατολής με τις ακραίες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες. Η εκδήλωση έκλεισε με καταληκτήρια προσλαλιά του Σεβ. Μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνατίου ο οποίος, αφού υπενθυμίσε τους ακατάλυτους πνευματικούς δεσμούς που τον συνδέουν τόσο με τον Σεβ. Μητροπολιτη Χονκ Κονγκ κ. Νεκτάριο όσο και με τον κατά σάρκα αδελφό του Σεβ. Μητροπολίτη Σιγκαπούρης κ. Κωνσταντίνο, ευχαρίστησε θερμά τον Ιεραπόστολο ιεράρχη για την παρουσία του στον Βόλο και τον διαβεβαίωσε για την αμέριστη συμπαράσταση και υποστήριξη της Μητροπόλεως Δημητριάδος στο σημαντικό έργο που επιτελείται στην Άπω Ανατολή.

Πανελλήνιος Θεολογικός Σύνδεσμος ΚΑΙΡΟΣ:ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

                                                 

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ

  ΣΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Α. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΚΡΙΤΉΡΙΑ

Ο Πανελλήνιος Θεολογικός Σύνδεσμος ΚΑΙΡΟΣ –για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης, μετά την ανακοίνωση το Φθινόπωρο του 2011 του νέου Πρόγραμμα Σπουδών (ΠΣ) για το μάθημα των Θρησκευτικών (ΜτΘ) στο Δημοτικό και Γυμνάσιο όπως και του Οδηγού για τον εκπαιδευτικό, επιφυλάχθηκε ως προς την επίσημη τοποθέτησή του. Τούτο δε επειδή θεώρησε απαραίτητες αφενός την προσεκτική μελέτη και ανάλυσή τους από συναδέλφους – μέλη του, που συνδυάζουν μακρά θητεία όσο και ειδικές επιστημονικές προϋποθέσεις, αφετέρου δε την κατάθεση της  εμπειρίας όσων  δίδαξαν το ΠΣ κατά το πρώτο έτος της πιλοτικής εφαρμογής του. Ο Σύνδεσμός μας δεν αρνείται κατηγορηματικά ή αναιτιολόγητα αλλά ούτε ταυτίζεται εκ προοιμίου με τις όποιες εκπαιδευτικές πολιτικές και πρακτικές που εφαρμόζονται από τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες στο χώρο της παιδείας, όπως αποδεικνύεται και από την τοποθέτησή μας για το Νέο Λύκειο (2011). Αυτή η εκλεκτική στάση ισχύει και για την κατάρτιση των νέων ΠΣ ακόμη κι αν κατά την διάρκεια της διαδικασίας αυτής, στήριξε και στηρίζει ομόθυμα τα μέλη του που συμμετείχαν στην επιτροπή σύνταξης.

Εξετάζοντας τη σημερινή κατάσταση διαπιστώνουμε ότι το μέλλον του ΜτΘ επηρεάζεται αναπόφευκτα από τα γενικότερα προβλήματα προσανατολισμού, στόχων, δυσλειτουργίας και αναποτελεσματικότητας του σύγχρονου ελληνικού σχολείου. Η πίεση του ανταγωνισμού για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση επηρεάζει καταλυτικά και διαλυτικά όχι μόνο το Λύκειο αλλά και το Γυμνάσιο και το Δημοτικό. Η εκπαιδευτική διαδικασία συχνά παραμερίζει τη σχολική ζωή και μετατρέπεται σε σύστημα παροχής γνώσεων και πληροφοριών σε μαθητές αντιπάλους μάλλον παρά συμμαθητές, με απώτερο στόχο τη διεκδίκηση μιας θέσης εργασίας στην κοινωνία της αγοράς. Η άρνηση των περισσοτέρων μαθητών να ενταχθούν και να ανταποκριθούν σε ένα σχολείο χωρίς δημιουργικότητα, χαρά, έμπνευση και όραμα είναι μάλλον η φυσική συνέπεια. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο λειτουργίας του σχολείου, το ΜτΘ επιβαρύνθηκε ακόμη περισσότερο με την έκδοση των υπουργικών εγκυκλίων περί απαλλαγών του 2002 και κυρίως του 2008 που σταδιακά οδηγούν στον εκφυλισμό του μαθήματος σε επιλεγόμενο, καθώς επιτρέπονται οι απαλλαγές όχι τόσο για λόγους συνείδησης όσο για λόγους προσωπικής διευκόλυνσης.

Προβλήματα σαν αυτά κατέδειξαν την ανάγκη για την αναβάθμιση του ΜτΘ και οδήγησαν το 2009 εκπαιδευτικούς Θεολόγους όλων των βαθμίδων στη δημιουργία  του Πανελλήνιου Θεολογικού Συνδέσμου «ΚΑΙΡΟΣ». Βασικό κριτήριο για την τοποθέτησή μας είναι οι πάγιες θέσεις του Συνδέσμου μας για ένα ΜτΘ, στο οποίο θα μπορούν «οι μαθητές να διαλέγονται απροκατάληπτα και δημιουργικά γύρω από τα θρησκευτικά ζητήματα, με αποδοχή και σεβασμό στη θρησκευτική ετερότητα, και ταυτόχρονα να μορφώνουν μια προσωπική στάση ζωής χωρίς να απεμπολούν τη δική τους θρησκευτική ταυτότητα» διαπιστώνοντας ότι «ο ευαίσθητος χώρος της εκπαίδευσης έχει ανάγκη σήμερα από μια Θεολογία "ανοιχτών οριζόντων", όπως άλλωστε τη συναντούμε στο ήθος και την πνευματική διαύγεια της ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης -διαλεκτική με τον Άλλο και τίμια με τον Εαυτό της» (Διακήρυξη ΚΑΙΡΟΥ). Με βάση αυτά το ΜτΘ έχει μέλλον μόνο ως Μάθημα Παιδείας, υποχρεωτικό για όλους τους μαθητές που να καλύπτει τις ανάγκες τους ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές ή μη δεσμεύσεις τους. Το Μτθ οφείλει να προσφέρει τις μορφωτικές προϋποθέσεις για τη διαμόρφωση ελεύθερης  συνείδησης του μαθητή και τη σύνδεσή του με το θρησκευτικό, ιστορικό, πολιτιστικό και κοινωνικό  περιβάλλον. Ένα τέτοιο ΜτΘ δεν μπορεί να είναι κατηχητικό ή ομολογιακό ή  θρησκειολογικό. O μαθητής σήμερα, ως αυριανός πολίτης δε μπορεί να μην γνωρίζει για την Ορθοδοξία, τον Χριστιανισμό και τα άλλα θρησκεύματα. Η κατήχηση είναι σημαντικό έργο της Εκκλησίας που προϋποθέτει  την ελεύθερη συμμετοχή του ανθρώπου και δεν είναι ευθύνη της Πολιτείας. Εξάλλου, το ομολογιακό μάθημα δημιουργεί προϋποθέσεις θρησκευτικού ανταγωνισμού στο χώρο του σχολείου. Κάθε ομολογία ή θρησκεία διεκδικεί για τον εαυτό της το δικό της ΜτΘ και το μάθημα γίνεται αναγκαστικά επιλεγόμενο. Από την άλλη πάλι ένα μάθημα με χαρακτήρα θρησκειολογικό βλέπει τη θρησκεία ως ιστορικό απολίθωμα του παρελθόντος ξεκομμένο από τη ζωή του ανθρώπου σήμερα.

Ένα μάθημα – και το αντίστοιχο ΠΣ – με τέτοιους στόχους δεν αρκεί να μεταφέρει αυτούσια μια έτοιμη πρόταση όπως εφαρμόζεται σε άλλες χώρες, αλλά οφείλει να λαμβάνει υπόψη την ελληνική εμπειρία επιστημονικών και εκπαιδευτικών κύκλων, όπως και τη συζήτηση για θέματα, που σχετίζονται με το μάθημα των Θρησκευτικών, όπως τις ιδιαιτερότητες της θρησκευτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες, τη θέση των θεολόγων εκπαιδευτικών-δημοσίων λειτουργών στην ελληνική εκπαίδευση, τις σχέσεις Eκκλησίας και Kράτους, τη σημασία της αναφοράς στην Ορθόδοξη πλειονότητα, τα χαρακτηριστικά της νεοελληνικής ταυτότητας, την ποικιλία θρησκευτικότητας, την παρουσία διαφόρων πολιτισμικών κοινοτήτων, την ετερότητα και μετανάστευση, καθώς και τις σύγχρονες κοινωνικές προκλήσεις.

Β. O ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

Με βάση τα παραπάνω κριτήρια πρέπει να αναγνωρίσουμε κατ’ αρχήν τον φιλόδοξο στόχο του νέου ΠΣ που, ενώ προτείνει τη διδασκαλία ενός ΜτΘ για όλους τους μαθητές ανεξάρτητα από τη θρησκευτική τους τοποθέτηση, ταυτόχρονα δεν το αποχρωματίζει, αφού θεωρεί ως αφετηρία του την γνωριμία και κατανόηση της Ορθόδοξης χριστιανικής πίστης και ζωής. Ο συνδυασμός αυτός προφανώς δεν ήταν καθόλου εύκολος, επειδή ακριβώς τα προαναφερθέντα στοιχεία της ελληνικής πραγματικότητας αντανακλώνται στην αντινομία της ίδιας της ελληνικής κοινωνίας, η οποία από τη μια σφυρηλατείται στη μακρά ιστορική της πορεία από το βίωμα της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης και από την άλλη – ιδιαίτερα σήμερα – είναι ανοιχτή σε ρεύματα ανθρώπων και ιδεών που καλούν σε γνωριμία και διάλογο με το διαφορετικό, ενώ ταυτόχρονα  υιοθετεί  με άνεση σχήματα και τρόπους ζωής που αντιστρατεύονται την εκκλησιαστική της παράδοση.

Με δεδομένο αυτό το υπόβαθρο, καταστρώθηκε ένα μάθημα που δεν εξυπηρετεί την υποχρεωτική αποδοχή της Ορθόδοξης χριστιανικής διδασκαλίας (μονοφωνικό μάθημα), ούτε όμως μεταβάλλεται σε εγκυκλοπαίδεια θρησκειολογικού υλικού, ενώ φυσικά απέχει κάθε ιδέας περί «κατασκευής» άλλης ή νέας θρησκείας. Η πρόταση αυτή υπηρετείται από τη χρήση σύγχρονων παιδαγωγικών προσεγγίσεων, όπως του κονστρουκτιβισμού και της αρχής για «θρησκευτικό γραμματισμό», ενώ υλοποιείται με την απομάκρυνση από την κρατούσα μέχρι πρόσφατα – ιδιαίτερα στο Γυμνάσιο – αυστηρά με ακαδημαϊκά πρότυπα κατανομή της ύλης σε θεολογικούς κλάδους. Ο τρόπος αυτός οργάνωσης του ΜτΘ, κατ’ εξοχήν στις πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης, δεν στηριζόταν σε ισχυρά επιχειρήματα από παιδαγωγική και διδακτική σκοπιά. Ωστόσο, αντλώντας θέματα, ουσιαστικά από την ίδια ύλη, συνθέτει μια νέα πρόταση αρθρωμένη σε Θεματικές Ενότητες, συναρμόζοντας κάτω από ένα γενικό τίτλο, στοιχεία από τους κύριους θεολογικούς κλάδους. Η προσπάθεια αυτή εμπλουτίζεται διακριτικά, κατά περίπτωση, με δεδομένα άλλων χριστιανικών Ομολογιών, όπως και άλλων θρησκειών, επεκτείνοντας τα ήδη υπάρχοντα, στα μέχρι τώρα εφαρμοζόμενα ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ, ενώ στην διαδικασία διαπραγμάτευσης αφορμάται από ζητήματα καθημερινής ζωής, με ματιές στο στενό αλλά και στο ευρύτερο περιβάλλον των μαθητών. Από τα στοιχεία αυτά γίνεται σαφές ότι το νέο ΠΣ κινείται στη σωστή κατεύθυνση με βάση τα κριτήρια που εκθέσαμε στο Α΄ μέρος. Επειδή, όμως, η δομή του ΠΣ εξαρτάται αποκλειστικά από την παιδαγωγική εφαρμογή και την διδακτική υλοποίησή του, ξεκινά μια νέα πορεία που θα δείξει πόσο και πώς η προσπάθεια αυτή θα ενταχθεί ομαλά στην εκπαιδευτική πραγματικότητα μεταστοιχειώνοντας σε πράξη το μάθημα, όπως το οραματίζεται ο ΚΑΙΡΟΣ.

Γ.  ΟΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Το δεύτερο θετικό στοιχείο του νέου ΠΣ είναι ότι ρητά και σύννομα εξαρτά  ορθά το ΜτΘ από τις δεσμεύσεις της Ελληνικής Πολιτείας σε διεθνείς και Ευρωπαϊκές συνθήκες (Οικουμενική Διακήρυξη  των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων των Ανθρώπου), στη Σύσταση – υποχρεωτικού χαρακτήρα –  του Συμβουλίου της Ευρώπης (CM/Rec (2008)12/28-7-09), σε κείμενα μεστά ευρωπαϊκής εμπειρίας με προτεινόμενα κριτήρια για τη διαμόρφωση της Θρησκευτικής Εκπαίδευσης σε κάθε κράτος μέλος (Λευκή Βίβλος για το Διαπολιτισμικό Διάλογο, Toledo Guiding Principles on Teaching about Religions and Beliefs in Public Schools) και, οπωσδήποτε, στο Ελληνικό Σύνταγμα, στο οποίο προβλέπονται η καλλιέργεια θρησκευτικής συνείδησης (άρθρο 16, παρ.2) αλλά και η θρησκευτική ελευθερία (άρθρο 13, παρ. 1). Περαιτέρω εντάσσει το ΜτΘ στους γενικότερους σκοπούς του σχεδιαζόμενου και προαναγγελλόμενου από την Ελληνική Πολιτεία Νέου Σχολείου – για τα χαρακτηριστικά του οποίου η συζήτηση είναι ακόμα ανοικτή από τη πλευρά μας – και ειδικά στο πρόγραμμα της υποχρεωτικής εκπαίδευσης ως κανονικό μάθημα και ισότιμο προς όλα τα άλλα, με φορείς εκπαίδευσης θεολόγους καθηγητές (δημοσίους υπαλλήλους), αποφοίτους των  Θεολογικών Σχολών του Ελληνικού Κράτους. Μια ματιά στους συγκεκριμένους σκοπούς της εκπαίδευσης κάνει φανερή τη σχέση τους με αυτούς της φιλοσοφίας του ΠΣ για το ΜτΘ, δηλαδή πνευματική καλλιέργεια και γνωστική επάρκεια, αναλυτική και κριτική ικανότητα, γλωσσομάθεια, ερευνητικό πνεύμα και κοινωνιογνωσία.

Όσο κι αν επιδίδεται κανείς, πιστός ή άπιστος, ειδικός ή μη κλπ. σε θεωρητικές αναλύσεις για τη θέση του ΜτΘ και τους στόχους του, η νομική και πραγματική βάση της παρουσίας του στην εκπαίδευση είναι η προαναφερθείσα ελληνική και διεθνής έννομη τάξη, όπως και το σύνολο των στόχων του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Με την παραπάνω σύνδεση το μάθημα δεν αποτελεί πλέον τον «Μεγάλο Ασθενή», καταλαμβάνοντας την αρμόζουσα θέση του στο σχολικό πρόγραμμα· ταυτόχρονα η διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα, της παρεχόμενης από επαγγελματίες ειδικούς θρησκευτικής αγωγής παρεμποδίζει την αδιαφανή και εκτός δημοκρατικού ελέγχου παρα-εκπαίδευση από άλλες πηγές (σέκτες, ΜΜΕ, κατευθυνόμενα κέντρα, θρησκευτικές οργανώσεις κ.λπ.).

Δ. Ο ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η σύγχρονη διδακτική μεθοδολογία που χαρακτηρίζει το νέο Πρόγραμμα, καθώς επιχειρείται μία σύγχρονη παιδαγωγική προσέγγιση της Θρησκευτικής Εκπαίδευσης, χωρίς να παραθεωρείται η ελληνική εμπειρία, όπως αυτή αποτυπώνεται στο μέσο όρο της σημερινής σχολικής τάξης και που αφορά τόσο στην προέλευση-σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού της όσο και στο βαθμό έντασης της όποιας θρησκευτικής του δέσμευσης. Σύμφωνα με αυτήν προτείνονται νέες μέθοδοι και τεχνικές – μετά από παιδαγωγικές έρευνες – προσφοράς του μαθήματος με αναφορές στη ζωή των παιδιών και στην εμπειρία τους από τη σχέση τους με το περιβάλλον (οικογενειακό, κοινωνικό, σχολικό, θρησκευτικό). Οι στρατηγικές αυτές μάθησης αναδεικνύουν τον συνθετικό (γνωσιακό και βιωματικό) χαρακτήρα του ΜτΘ και το καθιστούν ανοιχτό σε όλους, ώστε πλέον να μην δικαιολογούνται εύκολα και άκριτα εξαιρέσεις και απαλλαγές. Το νέο ΠΣ είναι πρόγραμμα διαδικασίας (και όχι Πρόγραμμα κλειστού τύπου), το οποίο επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να οργανώνει την ενεργό μάθηση των μαθητών του συνδυάζοντας τα θέματα του ΠΣ με την εμπειρία και τις ανάγκες των μελών της μαθητικής κοινότητας. Είναι δομημένο σε Θεματικές Ενότητες, που παραθέτουν στόχους, βασικά θέματα, δραστηριότητες και εκπαιδευτικό υλικό, επιτρέποντας στον εκπαιδευτικό να οργανώσει στο πλαίσιο κάθε Ενότητας το δικό του μικρό «αναλυτικό πρόγραμμα» για να εφαρμόσει τις κατάλληλες δραστηριότητες και να επιτύχει τους προτεινόμενους μαθησιακούς στόχους που οργανώνονται προσεκτικά πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από κάθε Ενότητα, τάξη και κύκλο.

Οι νέες μέθοδοι υποστηρίζονται από έναν πλουσιότατο Οδηγό Εκπαιδευτικού, που περιλαμβάνει πλήθος διδακτικά παραδείγματα, οδηγίες αξιολόγησης αλλά και αναλυτική θεωρητική τεκμηρίωση. Η αξία της νέας διδακτικής πρότασης του ΠΣ έχει αναγνωρισθεί από όλους ως μια αναγκαία όσο και φυσιολογική εξέλιξη, καθώς το δασκαλοκεντρικό μοντέλο μάθησης εξάντλησε τον ιστορικό του βίο, όπως εύκολα μπορεί να αντιληφθεί κανείς σήμερα, αν αναλογισθεί τον τρόπο και το περιεχόμενο διδασκαλίας του ΜτΘ στην εποχή που ήταν μαθητής και ψηλαφήσει  τα ίχνη που άφησε στη μετέπειτα ζωή του.

Ε. ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ  ΚΑΙ  ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

           

Βεβαίως, όπως οποιαδήποτε προσπάθεια έτσι και το νέο ΠΣ δεν είναι απαλλαγμένο από προβλήματα, που δίνουν λαβή για κριτική αλλά θέτουν και προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπισθούν με ωριμότητα και ευθύνη. Το σημαντικότερο θετικό – κατά την άποψή μας – του νέου ΠΣ,  ο καινοτόμος δηλαδή χαρακτήρας του στη διδακτική πράξη, που συνδυάζει καίρια εμπλοκή του εκπαιδευτικού όσο και των άλλων παραγόντων της εκπαιδευτικής κοινότητας (μαθητών, διεύθυνσης, συλλόγου διδασκόντων, σχολικού συμβούλου αλλά και γονέων) εμφανίζει ακριβώς και τα μεγαλύτερα προβλήματα, όπως υπαινιχθήκαμε ήδη:

α. Διαδικασία εφαρμογής. Το νέο ΠΣ εφαρμόζεται ήδη πιλοτικά για δεύτερη χρονιά με αρχικό προγραμματισμό την καθολική από το 2013-2014 και όχι σταδιακή εφαρμογή του. Όμως, η δομή του ΠΣ απαιτεί συνέπεια στη διδασκαλία του ΜτΘ στην α΄ βαθμίδα της εκπαίδευσης με προσήλωση στους στόχους που υπηρετούν μια συγκεκριμένη συνέχεια, όπως αυτή αποκαλύπτεται σταδιακά στις θεματικές ενότητες και ελέγχεται στην πορεία της από τις κατά κύκλο προσδοκώμενες επάρκειες, ώστε να προχωρήσει κανείς με απαιτήσεις στην επόμενη βαθμίδα. Μια γενική εφαρμογή οπωσδήποτε θα δημιουργήσει μεγάλα κενά σε διάφορες βαθμίδες και τάξεις. Στο πρόβλημα αυτό προστίθεται και η δυσκολία εμπλοκής των εκπαιδευτικών, καθώς οι μεν συνάδελφοι του Δημοτικού έχουν κενά στη θεολογική και θρησκειολογική τους αρχική κατάρτιση, οι δε θεολόγοι του Γυμνασίου μικρή εξοικείωση με τις νέες διδακτικές τεχνικές. Τέλος, η επιμόρφωση ειδικά κατά την διάρκεια του δεύτερου αυτού διανυόμενου χρόνου καρκινοβατεί και μάλλον έχει αφεθεί στη τύχη της. Όλα αυτά απειλούν με ακύρωση στην πράξη το νέο ΠΣ, καθώς η πλήρης αποδοχή και εφαρμογή του θα καθυστερήσει δραματικά, αν φυσικά δεν ματαιωθεί οριστικά θυσιαζόμενο στο βωμό μικροπολιτικών συμφερόντων που υπακούουν σε εκκλήσεις εξωθεσμικών και παραπολιτικών κύκλων. Συνάμα, ελλοχεύει και ο κίνδυνος, η ενδημική αδυναμία εθνικής διακομματικής συνεννόησης σε μακροπρόθεσμους σταθερούς στόχους εκπαιδευτικής πολιτικής να το ματαιώσει μέσα στη δίνη μιας απρόβλεπτης πολιτικής κρίσης, αφήνοντας μια «μαύρη τρύπα» ετών στη Θρησκευτική Εκπαίδευση και αποθαρρύνοντας τους συναδέλφους που μόχθησαν και θα συνεχίσουν να μοχθούν για την εφαρμογή του.

β. Προβλήματα περιεχομένου. Το ίδιο το περιεχόμενο είναι ανοιχτό στον κίνδυνο αλλοιώσεων στο στάδιο της εφαρμογής, ενώ ενέχει και δυσκολίες παρακολούθησης από αρκετούς εκπαιδευτικούς, που έρχονται αντιμέτωποι με άγνωστα πιθανώς γι’ αυτούς στοιχεία άλλων θρησκειών, εφόσον καλούνται να κατασκευάσουν διδακτικό υλικό και να προβαίνουν σε διδακτικές πρωτοβουλίες κ.λπ. Τα θέματα που προτείνονται στις ενότητες είναι ίσως υπερβολικά σε αριθμό και τα διαθρησκειακά παράλληλα προτείνουν πολλές φορές εξειδικευμένα θέματα, με αποτέλεσμα  να δημιουργούνται διλήμματα σε εκπαιδευτικούς στη διαδικασία επιλογής τους, αλλά και στην υιοθέτηση των ενδεδειγμένων στρατηγικών μάθησης. Είναι ορατός ο κίνδυνος επιλογής ανάλογα με τις προκατανοήσεις ή τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του εκπαιδευτικού, γεγονός που θα αναιρέσει στη πράξη την ιδέα, ότι το πρόγραμμα διαδικασίας απευθύνεται κυρίως στις ανάγκες των μαθητών και όχι στις προτιμήσεις ή στην κοσμοθεωρία του διδάσκοντος, ενώ ενδέχεται να δυσχεράνει και την αξιολόγηση των μαθησιακών στόχων.

γ. Τεχνικές δυσκολίες. Το εκπαιδευτικό Υλικό που προτείνεται στις ενότητες περιορίζεται σε βιβλία του ΠΙ/ΟΕΔΒ ή σε εγκεκριμένα λογισμικά και δεν περιλαμβάνει πολυτροπικά κείμενα (Video, εικόνες κ.ά.). Βέβαια, όπως φαίνεται, κύρια πρόθεση του νέου ΠΣ είναι η άμεση εμπλοκή του εκπαιδευτικού για την ανακάλυψη ή και παραγωγή πρωτότυπου υλικού, που στηρίζεται μεταξύ άλλων στη σύγχρονη τεχνογνωσία και τεχνολογία (χρήση ΤΠΕ). Ωστόσο, επειδή δεν είναι όλοι εξοικειωμένοι με τα ζητήματα αυτά ή διστάζουν για την υιοθέτησή τους στη διδακτική διαδικασία, το ΠΣ πρέπει να κατευθύνει και να ενθαρρύνει, δίνοντας κατά περίπτωση, τα κατάλληλα ερεθίσματα μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα. Ακόμη, ο Οδηγός του εκπαιδευτικού περιλαμβάνει μεγάλο σε όγκο θεωρητικό υλικό, ενώ λείπουν αναλογικά, επαρκή δείγματα καλών πρακτικών για όλες τις προτεινόμενες τεχνικές. Το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη διαμόρφωση και εισαγωγή ενός υποδείγματος Φακέλου Υλικού για τον εκπαιδευτικό ή τουλάχιστον με την παροχή εξειδικευμένης συνδρομής για την διαμόρφωσή του από τον ίδιο. Επίσης, αρκετοί επιστημονικοί όροι και θεωρίες χρήζουν επεξήγησης  και σύντομης ερμηνείας μέσω ενός γλωσσάριου, ενώ δεν θα ήταν άνευ λόγου και η σύνθεση ενός αλφαβητικού ευρετηρίου όρων, εννοιών, ονομάτων κ.λπ. Είναι επίσης αισθητή η απουσία μέσω παραδειγμάτων του τρόπου οργάνωσης ομάδων εργασίας σε μια σχολική τάξη και του χειρισμού των μελών τους από τον εκπαιδευτικό·  αυτό τουλάχιστον έδειξε η επαφή με εκπαιδευτικούς πιλοτικών σχολείων, που αιτιολόγησαν και με αυτό το επιχείρημα τη δυσκολία τους στη διδακτική προσέγγιση του προγράμματος.

ΣΤ.  ΑΙΤΗΜΑΤΑ

Το κείμενο αυτό δεν αποτελεί μια αποστασιοποιημένη έκθεση για το νέο Πρόγραμμα, αλλά επιδιώκει να συλλάβει και να θέσει αιτήματα για δράση στην Εκπαίδευση, ώστε να αξιοποιηθούν τα θετικά και να αντιμετωπισθούν τα παραπάνω εντοπισθέντα προβλήματα στο νέο ΠΣ προς την κατεύθυνση που ο ίδιος ο ΚΑΙΡΟΣ οραματίζεται το μάθημα. Με βάση όλες τις παραπάνω θέσεις αλλά και κρίσεις καλούμε:

α) τα μέλη μας, όσο και εκείνους που ανήκουν  ευρύτερα στην θεολογική εκπαιδευτική κοινότητα  αλλά και τους λοιπούς εμπλεκόμενους στη διδασκαλία του ΜτΘ να οργανώσουν τη διδακτική τους παρέμβαση με στόχο να δώσουν υπόσταση στο νέο ΠΣ ανάλογη προς τη συγκεκριμένη μαθητική κοινότητα με τις εμπειρίες και τα προβλήματά της, αντιμετωπίζοντας το ΠΣ με παιδαγωγική ευαισθησία και κριτική στάση, όπου απαιτείται, χωρίς προκαταλήψεις και φοβίες.  Ο ΚΑΙΡΟΣ στέκεται και θα σταθεί αλληλέγγυος και αρωγός στο πεδίο παρέμβασης των συναδέλφων με υποστηρικτικές δράσεις, σεμινάρια, παροχή διδακτικού υλικού κ.λπ.

β) η Πολιτεία να αναλάβει αποφασιστικά την ολοκλήρωση του έργου που η ίδια έθεσε σε κίνηση με ουσιαστική και συστηματική οργάνωση της επιμόρφωσης, κάλυψη των διδακτικών κενών, υποστήριξη των επιμορφωτών, σχολικών συμβούλων κ.λπ., με παρεμβάσεις στην οργάνωση των σχολικών χώρων (αίθουσες, εξοπλισμός, ωρολόγιο πρόγραμμα που απαιτεί συνεχόμενα δίωρα κ.λπ.).

γ) τους μηχανισμούς κατάρτισης των εκπαιδευτικών (Παιδαγωγικά Τμήματα, Θεολογικές Σχολές) να κινητοποιηθούν προς την κατεύθυνση του αναγκαίου εκσυγχρονισμού των προγραμμάτων τους, ώστε το ΜτΘ να υποστηριχθεί  στο μέλλον από πλήρως καταρτισμένους νέους εκπαιδευτικούς και να αναληφθούν ταυτόχρονα οι απαραίτητες πρωτοβουλίες για την έγκυρη επιμόρφωση των παλαιοτέρων.

Υπενθυμίζοντας το βασικό αξίωμα της διδακτικής πράξης ότι ψυχή και κινητήριος μοχλός της εκπαιδευτικής διαδικασίας δεν είναι τα Προγράμματα ούτε το διδακτικό υλικό ούτε τα τεχνικά μέσα, παρά ο Δάσκαλος, καλούμε, πρωτίστως, τους συναδέλφους κάθε βαθμίδας σε επαγρύπνηση, συστηματική και αδιάλειπτη συνεργασία, ώστε το ΜτΘ να μην χάσει μια ιστορική ευκαιρία για τη διακονία του νέου ανθρώπου και πολίτη στις ποικίλες ανάγκες του σε καιρούς δύσκολους για την πατρίδα μας.                   

                                                                                    Από το Δ.Σ

        Χολαργός 23-2-2013

                                                     

ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ:"Λειτουργική Αναγέννηση"

Εκπομπή διαλόγου με θεολογική θεματολογία. Κάθε Κυριακή 12.00-14.00 και 00.00-02.00 από το Ραδιοφωνικό Σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος 89,5 FM.

"Λειτουργική Αναγέννηση". Τηλεφωνικά προσκεκλημένοι ο κ. Πέτρος Βασιλειάδης, Ομ. Καθ. της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ., και ο κ. Χρήστος Χριστοφορίδης, υπ. διδ. Λειτουργικής, και κοντάς μας ο κ. Σταύρος Τερζής, Θεολόγος-Εκπαιδευτικός.

Θανάσης Ν. Παπαθανασίου: Κοινωνική Δικαιοσύνη και Ορθόδοξη Θεολογία. Μια προκήρυξη

«Ακούστε με τώρα κι εσείς οι πλούσιοι. Κλάψτε με γοερές κραυγές για τα βάσανά σας, που όπου να ’ναι έρχονται. Ο πλούτος σας σάπισε, και τα ρούχα σας τα ’φαγε ο σκόρος^. το χρυσάφι σας και το ασήμι κατασκούριασαν, και η σκουριά τους θα είναι μαρτυρική κατάθεση εναντίον σας και θα καταφάει τις σάρκες σας σαν τη φωτιά. Κι ενώ πλησιάζει η κρίση εσείς μαζεύετε θησαυρούς. Να, ο μισθός των εργατών που θέρισαν τα χωράφια σας κι εσείς τους τον στερήσατε κραυγάζει^. Και οι κραυγές των θεριστών έφτασαν ως τα αυτιά του παντοδύναμου Κυρίου. Ζήσατε πάνω στη γη με απολαύσεις και σπατάλες. Παχύνατε σαν τα ζώα, που τα πάνε για σφάξιμο. Καταδικάσατε και φονεύσατε τον αθώο^. δεν σας πρόβαλε αντίσταση».

Θα μπορούσε, ίσως, να είναι απόσπασμα από προκήρυξη των μεγάλων κοινωνικών εξεγέρσεων του 20^ου αι. Είναι, ωστόσο, κείμενο που γράφτηκε πριν από είκοσι, χοντρικά, αιώνες^. απόσπασμα από την Καινή Διαθήκη, και, συγκεκριμένα, από την επιστολή του αποστόλου Ιακώβου (5:1~6). Κατά πόσο, βέβαια, αποδέχονται τη φιλοσοφία του όσοι δηλώνουν θρησκευόμενοι και, αντίστοιχα, κατά πόσο γνωρίζουν την ύπαρξη τέτοιας σκέψης στους κόλπους του Χριστιανισμού όσοι δηλώνουν μη Χριστιανοί, είναι ερωτήματα, στα οποία η απάντηση μάλλον δεν μπορεί να είναι αισιόδοξη. Η υποβάθμιση (πολύ περισσότερο: η στρέβλωση) του Χριστιανισμού σε ένα ανώδυνο σύστημα ηθικιστικού, ατομοκεντρικού και εφησυχαστικού καθωσπρεπισμού αποτελεί μέσα στην ιστορία έναν αδιάκοπο πειρασμό.

α΄ Η αποστέρηση του εργατικού μισθού ως φόνος 

Η παραστατικότατη μεταφορά του απ. Ιακώβου του αποστερημένου εργατικού μισθού να κραυγάζει προς τον ουρανό δεν είναι καθόλου τυχαία. Έχει χρησιμοποιηθεί όποτε χρειάστηκε να επισημανθούν τα πλέον βαριά αμαρτήματα: βοά προς τον Θεό το αίμα του δολοφονημένου Άβελ, τα αμαρτήματα των Σοδόμων, η τυραννία των Εβραίων στην Αίγυπτο και ο αποστερημένος μισθός, και μάλιστα είτε αφορά Εβραίο, είτε ξένο εργάτη. «Μην εκμεταλλεύεσαι ποτέ», λέει ο Γιαχβέ στον Ισραηλίτη, «το μισθωτό, το δυστυχισμένο και το φτωχό συμπατριώτη σου ή τον ξένο που ζει σε μια από τις πόλεις της χώρας σου. Να του δίνεις κάθε μέρα το μεροκάματό του, πριν από τη δύση του ήλιου^. γιατί είναι φτωχός και το έχει ανάγκη. Αλλιώς αυτός θα φωνάξει εναντίον σου στον Κύριο, κι αυτό θα σου καταλογιστεί για αμαρτία» (Δευτ. 24:14~15). «Όποιος από το διπλανό του τη διατροφή του αφαιρεί, είναι το ίδιο σαν να τον σκοτώνει^. κι όποιος δε δίνει στον εργάτη το μισθό του, είναι φονιάς» (Σοφ. Σειρ. 34:22).

Αυτή η αντιστοίχιση εκμετάλλευσης και φόνου πέρασε και στη χριστιανική Εκκλησία. Είναι χαρακτηριστικό ότι ως «φονεύσας τον αδελφόν αυτού» καθαιρείται ο ανάλγητος κληρικός που δεν συνδράμει τον φτωχό συνάδελφό του. Κατά τον αγ. Νικόδημο τον Αγιορείτη σ’ αυτόν που αποστερεί το μισθό του εργαζόμενου, πρέπει να επιβάλλονται τα επιτίμια που επιβάλλονται στον φονιά.

β΄ Η νομιμότητα της ταξικής κοινωνίας 

Δεν έχουν λείψει μέσα στην ιστορία απόψεις θεολογούντων ότι τάχα η ταξική κοινωνία είναι θέλημα Θεού, ότι οι πλούσιοι έχουν οριστεί από τον Θεό για να διαχειρίζονται τα υλικά αγαθά και ότι η ιδιότητα του φτωχού δίνεται επίσης από τον Θεό για να έχουν ορισμένοι άνθρωποι την πολύτιμη ευκαιρία να ασκούνται στην υπομονή.

Σε ορισμένα βιβλία της Π.Δ. ο πλούτος είναι ταυτόσημος με την αδικία^. σε άλλα, εν τούτοις, εμφανίζεται ως θεία επιβράβευση της ανθρώπινης ευσέβειας. Στην Κ.Δ., όμως, αυτή η δεύτερη αντίληψη απουσιάζει^. Η ευθύνη για την οικονομική ανισότητα προσγράφεται στους ανθρώπους.

Οι πατερικές θέσεις, στη συνέχεια, προσφέρουν τη βάση για μια ριζική αμφισβήτηση της ταξικής κοινωνίας. Όχι μόνο δεν την εκλαμβάνουν ως θέλημα Θεού, αλλά – αντιθέτως – τη θεωρούν ως μία από τις ολέθριες συνέπειες της πτώσης του ανθρώπου, της εξόδου του από την αρχική, παραδείσια αρμονία. Η φτώχεια, ο πλούτος και η δουλεία εισέβαλαν στην ανθρωπότητα όπως εισβάλλουν στον ανθρώπινο οργανισμό οι αρρώστιες. Ο νόμος, συνεπώς, τον οποίο πρέπει να δέχεται ο χριστιανός, δεν είναι ο νόμος του ισχυρού – δηλαδή η ανισότητα – αλλά του Δημιουργού – δηλαδή η ισότητα (Γρηγόριος Θεολόγος). Σειρά ολόκληρη Πατέρων από τον 4^ο ως τον 11^ο αι. επιμένουν ότι η γη δόθηκε από το Θεό σε όλους από κοινού κι ότι το δικαίωμα της ιδιοκτησίας (και πολύ περισσότερο η ανισότητα στην ιδιοκτησία) αποτελεί αυθαιρεσία.

Για να απαντήσει στους ισχυρισμούς των πλουσίων ότι τάχα δεν αδικούν κανένα, αφού η ιδιοκτησία τους είναι σύννομη, ο Μ. Βασίλειος λέει ότι ο πλούσιος μοιάζει με εκείνον που μπαίνει πρώτος στο θέατρο, πιάνει όσα άδεια καθίσματα μπορεί και κατόπιν δεν αφήνει να καθίσουν εκεί αυτοί που μπαίνουν μετά. Για να αντιληφθούμε τη ριζοσπαστικότητα των θέσεων αυτών, ας σκεφτούμε ότι διατυπώθηκαν σε εποχές δεσποτείας του ρωμαϊκού δικαίου, το οποίο είχε αποθεώσει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.

γ΄ Το άλλοθι της ελεημοσύνης 

Στην ελεημοσύνη η Εκκλησία βλέπει μια πολύτιμη δυνατότητα του ανθρώπου: το άνοιγμα στον άλλον και τη διάθεση για από κοινού μετοχή στα αγαθά. Εδώ, ωστόσο, καραδοκεί ένας κίνδυνος. Η ελεημοσύνη μπορεί να καταντήσει άλλοθι της κοινωνικής αδικίας, ιδίως όταν ασκείται από αυτόν που προκάλεσε το πρόβλημα. «Ποιο είναι το όφελος, αν δημιουργείς πολλούς φτωχούς με την εκμετάλλευση και ανακουφίζεις έναν με την ελεημοσύνη; Αν δεν υπήρχε το πλήθος των εκμεταλλευτών, δεν θα υπήρχε ούτε το πλήθος των εξαθλιωμένων» (Γρηγόριος Νύσσης).

Η ματιά των Πατέρων αναζητεί τη ρίζα της κοινωνικής κακοδαιμονίας, κι όχι απλώς μερικά παυσίπονα. Η ένσταση που διατύπωσε ο Αστέριος Αμασείας (τέλη 4^ου αι.), αποτελεί μόνιμο αγκάθι στη συνείδηση του εκκλησιαστικού ανθρώπου: Είναι απίθανο να συσσωρευτεί τεράστιος πλούτος δίχως αμαρτία, δίχως την εξαθλίωση και τον πόνο των άλλων. Κάθε ομοιότητα προς σύγχρονες πολυεθνικές που αναπτύσσουν ποικίλο «φιλανθρωπικό» έργο, δεν είναι καθόλου συμπτωματική!

Από τη θεώρηση αυτή πηγάζει και μια εκκλησιαστική ρύθμιση, η οποία απογυμνώνει την υστερόβουλη ελεημοσύνη από το προσωπείο της και, ταυτόχρονα, κλείνει το δρόμο σε όσους επιδιώκουν μέσω αυτής τη μεταφυσική δικαίωση των ανομιών τους. Απαγορεύτηκε στους κληρικούς να δέχονται για τις εκκλησίες τους δωρεές πλουσίων εκμεταλλευτών. Πρόκειται για μια ρύθμιση η οποία (όπως και άλλες) μάλλον απίστευτη θα φαινόταν σήμερα.

Ήδη στην Π.Δ. επισημαίνεται ότι «όποιος προσφέρει μια θυσία με των φτωχών τα χρήματα, είναι σαν να θυσιάζει ένα παιδί μπροστά στα μάτια του πατέρα του» (Σοφ. Σειρ. 34:20). Το έργο «Διαταγαί των Αγίων Αποστόλων» (4^ος αι.) ζητεί από τους επισκόπους να θεωρούν μυσαρές τέτοιες δωρεές και να τις αποποιούνται, ακόμα κι αν η συγκεκριμένη εκκλησία βρίσκεται σε ένδεια και κινδυνεύει να καταστραφεί. Δεν μπορεί ο Θεός να γίνει συνένοχος ληστών και αρπακτών (Μ. Βασίλειος). 

δ΄ Για μια θεολογία της διεκδίκησης

Ο αγ. Διάδοχος Φωτικής (5^ος αι.) παρατηρεί ότι η στάση ζωής του Χριστιανού νοηματοδοτείται όχι από την οργή, αλλά από την αγάπη, ακόμη και προς αυτούς οι οποίοι τον αδικούν. Η διατύπωση αυτή θα έβρισκε, φαντάζομαι, σύμφωνους και τους σημερινούς θρησκευόμενους. Μόνο που αυτοί θα έβαζαν εδώ τελεία, ενώ ο Διάδοχος συνεχίζει σε κάτι πολύ ενδιαφέρον: Είναι λάθος να νομίζουμε πως η οργή οφείλει να λείψει ολότελα από τη ζωή του Χριστιανού. Αυτό το οποίο ξεριζώνει ο πιστός, είναι ο στρεβλός προσανατολισμός της, δηλαδή η χρήση της για την ικανοποίηση του εγωισμού του. Αν η οργή φανερώνει έγνοια για τον άλλον, είναι θεμιτή.

Είναι χαρακτηριστικό στη συνάφεια αυτή ένα περιστατικό από την Π.Δ. Όταν ο Θεός ετοίμαζε μέσω του Μωυσή τους Εβραίους να αναχωρήσουν από την Αίγυπτο, τους συμβούλεψε να δανειστούν από τους Αιγυπτίους χρυσά και ασημένια σκεύη και ρουχισμό, όχι όμως με την προοπτική να τα επιστρέψουν αργότερα, αλλά να τα παρακρατήσουν (Εξ. 11:2, 12:35~36). Για τον αγ. Ειρηναίο Λυώνος η συμβουλή του Θεού προς τον εβραϊκό λαό υπογραμμίζει το δικαίωμα του εργαζόμενου να διεκδικεί τα δίκαιά του. Οι Εβραίοι δεν έκαναν τίποτα άλλο παρά να εισπράξουν ένα μέρος των απλήρωτων κόπων τους, με τους οποίους οι Αιγύπτιοι είχαν πλουτίσει στο πολλαπλάσιο.

ε΄ Απέναντι σε μια αλλιώτικη ειδωλολατρία 

Ο Χρυσόστομος κάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα επισήμανση στην παραβολή του φτωχού Λαζάρου και του πλούσιου (Λουκ. 16:19~31). Ο Χριστός μας δίνει μεν το όνομα του φτωχού, αφήνει όμως ανώνυμο τον πλούσιο. Γιατί; Διότι όποιος επιδίδεται σε αρπαγές και σε πλουτισμό είναι λύκος κι όχι άνθρωπος. Ο δε Παύλος δεν ορίζει την πλεονεξία ως ένα παράπτωμα ηθικιστικού τύπου ή ως κάτι δευτερεύον, αλλά ως ειδωλολατρία (Κολοσ. 3:5). Ποιος είπε ότι το ευαγγέλιο αγνοεί την ύπαρξη των γιάππις;

Η Ορθόδοξη Θεολογία δεν συμμερίζεται το προτεσταντικό δόγμα του απόλυτου προορισμού, το οποίο απολήγει στην πεποίθηση ότι οι εκλεκτοί του Θεού γίνονται επιτυχημένοι κεφαλαιοκράτες (βλ. Max Weber: Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού).

στ'  Το κοινωνικό περιεχόμενο του Χριστιανικού δόγματος

Ο Χριστός συγκρούστηκε με τις δυνάμεις του κακού και της φθοράς σε κάθε τους μορφή. Διωγμένος και σταυρωμένος ο ίδιος, ταύτισε ρητά τον εαυτό του με τους αδύναμους και τους διωκόμενους, με τους αλλοδαπούς και τους φυλακισμένους και, ταυτόχρονα, ταύτισε την αλληλεγγύη προς αυτούς με την αλληλεγγύη προς αυτόν τον ίδιο.

Μέσα στην πολύμορφη ιστορική όδευση, η Εκκλησία οφείλει να κρατά εναργές το όραμά της και να κομίζει μια σύστοιχη πρόταση ζωής. Όποτε λησμονεί ή απεμπολεί το ίδιο της το όραμα, γίνεται τύραννος του ανθρώπου, φυλακή του Θεού και προδότης του εαυτού της. Αντίθετα, όποτε τάσσεται στο πλευρό των θυμάτων και μπολιάζει την ιστορία με δικαιοσύνη, αλληλεγγύη κι ελευθερία, προξενεί ρωγμές στις ταφόπλακες της κοινωνίας για να περάσει στο σήμερα το φως των Εσχάτων.

πηγή: Aντίφωνο,αποσπάσματα από το βιβλίο  "Κοινωνική δικαιοσύνη και ορθόδοξη θεολογία, Μία προκήρυξη", εκδ. Ακρίτας 2001.

π. Χρήστου Ζαχαράκη:Τριώδιο- Τελώνου και Φαρισαίου

Κυριακὴ ΙΣΤ´ Λουκᾶ

Ἐκεῖνο ποὺ δικαιώνει τὸν ἄνθρωπο μπροστὰ στὸ Θεὸ εἶναι ἐντελῶς διαφορετικὸ ἀπ᾽ αὐτὸ ποὺ τὸν δικαιώνει στὸν κόσμο ἤ καὶ στὸν ἑαυτό του ἀκόμα. Ἡ μεγαλύτερη ἁμαρτία τοῦ καιροῦ μας εἶναι ἡ «πνευματικότητα», ἡ ψευδοθρησκευτικότητα ἐκείνη μὲ τὴν ὁποία ὁ ἄνθρωπος διασκεδάζει τὶς ἐνοχές του ἤ δικαιώνει τὴν ἀμετανοησία του, συσσωρεύοντας ξαφνικά χριστιανικές ἀρετές καὶ εὐσέβεια, τόσο μικρόψυχη ποὺ ὁ ἄλλος ἀπουσιάζει παντελῶς. Ὅταν ἁμαρτία θεωρεῖται τὸ ἠθικό παράπτωμα, τὸ ἀντίθετο, δηλαδὴ ἡ ἀποφυγή τῶν ἠθικῶν παραπτωμάτων, στολισμένη καὶ μὲ λίγη εὐσέβεια, πολὺ εὔκολα σὲ κατατάσσει στὸν παράδεισο. Πολὺ εὔκολα ἡ προσευχή μετατρέπεται σὲ κενοδοξία καὶ ἀλαζονεία: ‘Θεέ μου, σὲ εὐχαριστῶ, γιατὶ ἐγὼ δὲν εἶμαι σὰν τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, τοὺς κλέφτες, τοὺς ἄδικους, τοὺς ἄτιμους ἤ καὶ σὰν τοῦτον ἐδῶ τὸν Τελώνη᾽. Ὅμως ἁμαρτία δὲν εἶναι ἁπλά καὶ μόνο τὰ ἠθικά παραπτώματα, ἀλλὰ ἡ ἀποστασία ἀπὸ τὴ ζωὴ τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ σύνταξη μὲ τὴ ζωὴ τοῦ κόσμου. Κι ἀκόμα μεγαλύτερη ἀμαρτία εἶναι ν᾽ ἀκολουθεῖς τὸ Θεό χωρὶς νὰ ἀποτάσσεσαι τόν κόσμο…
Πνευματικότητα δὲν εἶναι ἡ ἀναζήτηση ἠθικῶν ἐρεισμάτων τῶν ἐπιλογῶν μας, ἀλλὰ ἡ ἐπιλογὴ τοῦ ἑνὸς «οὗ ἐστι χρεία»· «ζητεῖτε πρῶτον τὴν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». Πνευματικότητα δὲν εἶναι ἡ αὐτοκατάταξη στοὺς σεσωσμένους, ἀλλὰ ἡ ἀναδοχή τοῦ σταυροῦ μας· «ἑαυτοὺς δικαιοῦν μὴ σπουδάζωμεν». Πνευματικότητα δὲν εἶναι ἡ καύχηση, ἀλλὰ τὰ δάκρυα τῆς μετάνοιας· «τὸν τῆς κενοδοξίας, τύφον μισήσωμεν». Πνευματικότητα δὲν εἶναι ἡ πολυλογία τῆς προσευχῆς, μὰ ἡ προσευχὴ κι ὁ λυγμός τῆς ταπείνωσης· «ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ».Πνευματικότητα, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, εἶναι «μὴ ἐν τῷ πολλάκις περὶ Θεοῦ λαλεῖν, ἀλλ᾽ ἐν τῷ τὰ πλείω σιγᾶν εἶναι τιθέμενοι», ὄχι τὸ νὰ μιλᾶτε συνέχεια γιὰ τὸ Θεό, ἀλλὰ τὸ νὰ εἶστε διατεθειμένοι νὰ σωπαίνετε περισσότερο.
Ἡ προσευχή εἶναι κι αὐτὴ ἕνα μυστήριο, μᾶς ἀνοίγει δρόμους ποὺ σὲ ἄλλες στιγμές μένουν καλὰ κλεισμένοι. Εἶναι οἱ στιγμές ἐκεῖνες ποὺ στεκόμαστε, ὄχι «πρὸς ἑαυτὸν» οὔτε ἀπέναντι, ἀλλὰ μπροστά στὸ Θεό, μὲ τὸ κεφάλι σκυμμένο, κι ἀφήνουμε τὴν ἀγάπη του νὰ μᾶς σκεπάσει, νὰ ἐλευθερώσει τὰ δάκρυα καὶ τὸν πόνο τῆς καρδιᾶς μας. Εἶναι οἱ στιγμές ποὺ ἀφήνεται μέσα στὴν ταπείνωσή του ὁ ἄνθρωπος -ὅπως εἶναι- μικρός, καὶ ὑψώνεται ἀπ᾽ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ -ὅπως πλάσθηκε- μέγας.

http://pchristoszacharakis.blogspot.gr/2013/02/blog-post_22.html

Ανδρέας Αργυρόπουλος:Απαλλαγές!Θα πάει μακριά η βαλίτσα;

Το καλοκαίρι του 2008 επί υπουργίας Στυλιανίδη το μάθημα των Θρησκευτικών δέχθηκε τη χειρότερη πισώπλατη μαχαιριά όλων των εποχών. Όπως θυμόμαστε όλοι, κατακαλόκαιρο, άρχισε ένα «πάρτυ» εγκυκλίων σχετικών με τη δυνατότητα απαλλαγής από το μάθημά μας. Το περιεχόμενο κάθε μίας προκαλούσε περισσότερη σύγχυση στον εκπαιδευτικό κόσμο από ό,τι η προηγούμενη. Και μόνο το γεγονός της έκδοσης τριών εγκυκλίων σε μικρό χρονικό διάστημα για το ίδιο θέμα φανέρωνε και έλλειψη σοβαρότητας και απουσία πολιτικής. Να σημειωθεί ότι πριν προλάβει να εκδώσει το Υπουργείο την πρώτη εγκύκλιο, η ΟΛΜΕ έσπευσε να δηλώσει ότι η εγκύκλιος είναι "προς τη σωστή κατεύθυνση". Δεν ήταν η πρώτη φορά που το συνδικάτο άφηνε έκθετο τον κλάδο μας αλλά ούτε η πρώτη φορά που η "εθνικόφρων" παράταξη επέφερε πλήγμα στο μάθημά μας.(μη ξεχνάμε ότι τις μεγάλες ζημιές ως κλάδος τις πάθαμε από τους "προστάτες" μας.) Από εκείνη τη στιγμή αρχίζει ο Γολγοθάς των θεολόγων καθηγητριών και καθηγητών. Πριν προχωρήσουμε, να κάνουμε σαφές ότι ο θεολογικός κόσμος δεν είχε καμία αντίρρηση ποτέ στο να έχουν τη δυνατότητα απαλλαγής άθεοι, αλλόδοξοι και αλλόθρησκοι μαθητές. Η αντίρρηση έχει να κάνει με τον τρόπο που αυτές θα δίνονταν από δω και πέρα.
Συγκεκριμένα:

α)Δεν ήταν καθόλου σαφές ποιοι έχουν δικαίωμα απαλλαγής.

β)Δεν αναφερόταν πουθενά το χρονικό διάστημα εντός του οποίου είχε τη δυνατότητα ο μαθητής να απαλλαγεί από το μάθημα.

γ)Ο μαθητής που έπαιρνε απαλλαγή δεν διδασκόταν άλλο μάθημα στο οποίο θα εξεταζόταν στο τέλος του έτους όπως και οι συμμαθητές του, αλλά παρακολουθούσε απλά.

Ενώ το πρώτο διάστημα εκμεταλλευόμενοι τη δυνατότητα απαλλαγής δήλωναν μαζικά "πρόβλημα συνείδησης" μαθητές και μαθήτριες που "λυτρώθηκαν" από την παρουσία εκπαιδευτικών με ακραίες συμπεριφορές, στη συνέχεια τα πράγματα ξέφυγαν τελείως. Για να γίνω σαφής:

α)Το δικαίωμα ως λούφα και η λούφα ως δικαίωμα

Στις περισσότερες περιπτώσεις δε ζητούσαν και δε ζητάνε απαλλαγή αλλόδοξοι ή ετερόδοξοι αλλά ορθόδοξοι λουφαδόροι,(ακριβώς όπως το γράφω) νεοέλληνες λάτρεις της "ήσσονος προσπαθείας".(Ο μεγάλος αριθμός αλλοθρήσκων που παρακολουθούν το μάθημα πανελλαδικά φανερώνει την αλήθεια των γραφομένων) .Πρωτοπόροι στον "αγώνα" πολλοί γονείς-εκπαιδευτικοί που έσπευδαν να απαλλάξουν τα καμάρια τους "από ένα ακόμη μάθημα" .Οι ίδιοι βέβαια κατά την αξιολόγηση των μαθητών τους ήταν απαιτητικοί για το αντικείμενο τους και συχνά -πυκνά τους κατηγορούσαν για αδιαφορία.(ακόμη μία αντίφαση της νεοελληνικής πραγματικότητας).

β)Το δικαίωμα ως εκβιασμός και ο εκβιασμός ως δικαίωμα

Σε αρκετά σχολεία οι θεολόγοι έγιναν αντικείμενο εκβιασμού από τους μαθητές. Εκφράσεις του στυλ: "ή θα μας βάλεις από 18-20 σε όλους ή θα φύγουμε από το μάθημα ",δυστυχώς ακούστηκαν σε αρκετά σχολεία, αλλά και χειρότερες "θα κάνουμε ό,τι θέλουμε  εμείς στο μάθημα, διαφορετικά θα πάρουμε απαλλαγή". Όλα αυτά είναι γνωστά. Ερωτώ λοιπόν: Τι έκανε η Πολιτεία όλα αυτά τα χρόνια για να υπερασπιστεί την προσωπικότητα και την αξιοπρέπεια των συναδέλφων; Τι έκανε το συνδικάτο; Που ήταν οι λαλίστατοι αιρετοί; Από συνθηματολογία έχουμε χορτάσει.

γ)Η μετά-γελοιότητα (όπως λέμε μετά-μοντέρνο) ως δυνατότητα και η γελοιοποίηση του δικαιώματος 

Σαν να μην έφταναν τα προηγούμενα, ο νεοελληνάρας γονιός και μαθητής πέτυχε το ακατόρθωτο: να αλλάζει θρήσκευμα ανά εξάμηνο. Για να γίνω ξεκάθαρος. Αρχές Σεπτεμβρίου, ο μικρός Δημήτρης ήταν Ορθόδοξος. Με την άφιξη του νέου θεολόγου, "άρχισε να έχει αμφιβολίες για την πίστη του", βλέποντας ότι ο Θεολόγος έχει κάποιες απαιτήσεις από το μάθημα. Παίρνοντας ένα 14 το πρώτο τρίμηνο ο μικρός Δημήτρης καταστάλαξε: έχει "πρόβλημα συνείδησης" .Μετά τις γιορτές παίρνει την απαλλαγή του...μέχρι τον επόμενο Σεπτέμβριο ...που θα προσχωρήσει πάλι στην Ορθόδοξη Εκκλησία, αν βέβαια ο θεολόγος είναι "βολικός" .Αυτά μόνο στην Ελλάδα συμβαίνουν, ούτε καν στις ταινίες. Το εκπαιδευτικό σύστημα επιβραβεύει τον παρτάκια-λουφαδόρο μαθητή.

Στη χώρα του μη-αυτονόητου υπάρχουν λύσεις.

Το πρόβλημα θα μπορούσε να λυθεί από την πρώτη στιγμή αν οι υπεύθυνοι είχαν ακούσει τις προτάσεις μας οι οποίες και θεωρούμε ότι θα πρέπει να αποτελέσουν τη βάση για την έκδοση μιας νέας εγκυκλίου που θα δώσει οριστική λύση στο πρόβλημα. Η νέα λοιπόν εγκύκλιος πρέπει:

α)να κάνει ξεκάθαρο το πλαίσιο των απαλλαγών

β)να αναφέρει ακριβές χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο δικαιούται ο μαθητής να πάρει απαλλαγή (π.χ. πρώτο δεκαήμερο Σεπτεμβρίου)

γ)ο μαθητής που απαλλάσσεται να διδάσκεται και να αξιολογείται κανονικά σε κάποιο άλλο μάθημα,(π.χ. Ψυχολογία, Φιλοσοφία, κ.λπ. ) όπως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι παραπάνω προτάσεις αποτέλεσαν και θέσεις του Συνδέσμου-ΚΑΙΡΟΣ, και τις εισηγηθήκαμε στους παράγοντες του Υπουργείου Παιδείας ,όταν τους επισκεφθήκαμε ως Διοικητικό Συμβούλιο προηγούμενο διάστημα. Με την ελπίδα να εισακουστούμε,αναμένουμε…

Ο Χριστόϕορος Αρβανίτης καθηγητής Κοινωνιολογίας του Χριστιανισμού και της Θρησκείας

Στις 18 Φεβρουαρίου ενώπιον του προέδρου της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Ηρακλείου Κρήτης, μητροπολίτη Αρκαλοχωρίου, Καστελίου και Βιάννου κ.κ Ανδρέα, ορκίστηκε επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας του Χριστιανισμού και της Θρησκείας ο κος Χριστόϕορος Αρβανίτης. Κατά τη  λιτή τελετή τίμησαν με την παρουσία τους τον κο Αρβανιτη, μέλη της διοικούσης επιτροπής, οι καθηγητές της Ακαδημίας, κληρικοί από την Εκκλησία της Κρήτης,  το ΔΣ των ϕοιτητών και ϕοιτητριών της Ακαδημίας, καθώς και πρώην ϕοιτητές της ΑΕΑ.  Με την παρουσία του επίσης τίμησε τον κο Αρβανίτη ο σύμβουλος θεολόγων Κρήτης και πρόεδρος του Παγκρήτιου Συνδέσμου Θεολόγων κος Γεώργιος Στριλιγκάς.

Ο κος Χριστόφορος Ελευθερίου Αρβανίτης γεννήθηκε στους Μυτιληνιούς της Σάμου το 1964. Μετά τον πρωτοβάθμιο (Δημοτικό Σχολείο Αμπέλου Σάμου) και δευτεροβάθμιο κύκλο (Εκκλησιαστικό Γυμν-Λύκειο Τήνου) εκπαίδευσης,  σπούδασε  Θεολογία στο τμ. Θεολογίας του Α.Π.Θ και αργότερα έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στα Πανεπιστήμια της Γενεύης, της Louvain-La-Neûve, της Λωζάνης και του Fribourg, ἀπ’όπου και έλαβε το μεταπτυχιακό Supplément Licence. Συνεχίζοντας τις σπουδές του στο χώρο της Κοινωνιολογίας του Χριστιανισμού και της Θρησκείας, από το 2000 είναι κάτοχος Διδακτορικού του τμ. Θεολογίας του Α.Π.Θ  με θέμα: Οι επιπτώσεις της οικολογικής κρίσης στο ανθρώπινο πρόσωπο. Το 2003 δημοσίευσε μελέτη με θέμα: Προλεγόμενα ηθικής οικο-θεολογίας στον Άγιο Φραγκίσκο της Ασσίζης. (Εκδ. Πουρναράς). Το 2008 μελέτη με θέμα: Η πολιτική και κοινωνική θεωρία των Βυζαντινών κατά τον 11^ο και 12^ο αι. (Εκδ. Αντ. Σταμούλη). Από τις εκδόσεις επίσης Αντ. Σταμούλη  θα δημοσιευθεί συντόμως η μελέτη του Άνθρωπος και οικολογική κρίση. Δημοσιευμένα επιστημονικά άρθρα και μελέτες τού ιδίου υπάρχουν, επίσης, σε πολλά επιστημονικά περιοδικά με θέματα που άπτονται  των σχέσεων ανθρώπου-κοινωνίας-πολιτισμού-θρησκείας. Υπηρετησε στη Μέση Εκπαίδευση από το 1989-2007. Από τον Οκτώβριο του 2009 ήταν εκλεγμένος Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας του Χριστιανισμού και της Θρησκείας στην ΑΕΑΗ Κρήτης και είναι επίσης μέλος του Πανελληνίου Συνδέσμου θεολόγων «ο ΚΑΙΡΟΣ» από την αρχή της ίδρυσής του.