π. Αντώνιος Πινακούλας: Κυριακή πριν από τα Χριστούγεννα

Αγαπητοί αδελφοί, σήμερα Κυριακή πριν από τα Χριστούγεννα, ετοιμαζόμαστε να γιορτάσουμε αυτήν τη μεγάλη γιορτή. Γι’  αυτό ακούσαμε στο ευαγγέλιο ποιοι ήταν οι πρόγονοι του Χριστού και σε ποια οικογένεια γεννήθηκε. Βλέπετε ότι ο Θεός για να κατέβει στη γη διάλεξε να κατέβει μέσα από έναν θεσμό δικό μας, την οικογένεια. Αυτή βέβαια η οικογένεια του Χριστού ήταν παράδοξη. Δεν έμοιαζε σε πολλά με τις οικογένειες που ξέρουμε, αλλά είχε και πολλά κοινά μαζί της.

Απ’  ό,τι ακούσαμε στο ευαγγέλιο, η μητέρα ήταν παρθένος. Και ο πατέρας του, ο Ιωσήφ, νομιζόταν για πατέρας. «Ως ενομίζετο...» λέει το ευαγγέλιο. Αυτό νόμιζαν οι άνθρωποι. Δεν ήταν πραγματικός, σαρκικός πατέρας. Το ευαγγέλιο μας λέει και άλλες λεπτομέρειες για τη συγκρότηση της οικογένειας του Χριστού. Ότι δηλαδή προς την παρθένο Μαρία ήρθε άγγελος εξ ουρανού, ο Γαβριήλ, της είπε ότι πρόκειται να γεννήσει ένα παιδί το οποίο δεν γνώριζε και ότι εκείνη εξεπλάγη, άρχισε να το σκέπτεται, να εξετάζει αυτά που της είπε ο άγγελος και στη συνέχεια αποδέχτηκε να γίνει αυτό που ο Θεός ήθελε.

Σχεδόν τα ίδια συμβαίνουν και στον Ιωσήφ. Όταν μαθαίνει ότι η Μαρία, η παρθένος, η αρραβωνιαστικιά του, είναι σε κατάσταση εγκυμοσύνης, εκπλήττεται κι εκείνος με τρόπο οδυνηρό. Σκέπτεται τι να κάνει. Και παίρνει την απόφαση να διαλύσει τον αρραβώνα, να τη βγάλει από την καρδιά του και να βρει κάποιον τρόπο να τη διώξει. Αλλά έρχεται ένας άγγελος στον ύπνο του, του εξηγεί πώς έχουν τα πράγματα και κείνος χωρίς πια να σκέπτεται τίποτε άλλο, αποφασίζει να την παραλάβει πάλι και να κάνει ό,τι του λέει ο Θεός.

Έτσι λοιπόν, ενώ αυτή η οικογένεια συγκροτείται με αυτόν τον παράδοξο τρόπο, δεν παύει όμως να μοιάζει με όλες τις οικογένειες των ανθρώπων. Δηλαδή να έχει και κείνη ιστορία, αυτή που ακούσαμε σήμερα στο μεγάλο αυτό ευαγγέλιο, με την αλυσίδα αυτή των ονομάτων που έρχεται το ένα πίσω από το άλλο, σε τρεις δεκατετράδες -αυτή ήταν η ιστορία της οικογένειας-, να έχει περιουσία, που ήταν οι υποσχέσεις τού Θεού και τίποτε περισσότερο, όπως συνήθως συμβαίνει στην Αγία Γραφή, οι περιουσίες δηλαδή των αγίων να είναι μόνο οι υποσχέσεις τού Θεού, να έχει δοκιμασίες οι οποίες θα αρχίσουν αμέσως μετά τη γέννηση αυτού του παιδιού -έπρεπε να φύγουν από τον τόπο που βρίσκονταν για να γλιτώσουν-, να έχει καθημερινότητα, όπως όλες οι οικογένειες, εργασία κοκ. Έμοιαζε λοιπόν η οικογένεια αυτή με όλες τις οικογένειες των ανθρώπων. Και επίσης αυτοί οι άνθρωποι ήταν πραγματικοί γονείς. Μπορεί να μην ήταν γεννήτορες όπως είμαστε εμείς, δηλαδή να μη μεσολάβησε άντρας για τη γέννηση από την Παρθένο και ο Ιωσήφ να μην ήταν σύζυγος, όπως οι σύζυγοι των ανθρώπων. Πλην όμως αυτοί οι άνθρωποι ανέλαβαν να μεγαλώσουν το παιδί, ήταν γονείς· γιατί γονείς βέβαια δεν είναι μόνο οι γεννήτορες. Μακάρι να είναι πάντα οι γεννήτορες. Αλλά γονείς είναι εκείνοι που αναλαμβάνουν, έχουν την ευθύνη να μεγαλώσουν ένα παιδί, να το εντάξουν μέσα στην κοινωνία των ανθρώπων, να το διαπαιδαγωγήσουν, να το βοηθήσουν να αποκτήσει σωστή σχέση με τον Θεό. Όλα αυτά υπάρχουν και στην οικογένεια του Χριστού που γεννιέται.

Τι είναι αυτό όμως που ξεχωρίζει; Που κάνει κάτι το ξεχωριστό αυτούς τους γονείς, με αποτέλεσμα να αξιώνονται να γίνουν οι γονείς του Χριστού; Το τονίζει το ευαγγέλιο, και όλοι οι ευαγγελιστές, ότι η μητέρα του ήταν παρθένος. Και βέβαια αυτό που τους ενδιαφέρει να δείξουν είναι η στάση αυτής της κοπέλας απέναντι στον Θεό. Πώς σκεφτόταν τον Νόμο του Θεού. Πώς έβλεπε τις εντολές τού Θεού. Αυτό σημαίνει παρθένος. Αφιερωμένη στον Θεό. Κι εμείς ξέρουμε και γιορτάσαμε πριν ένα μήνα περίπου, την είσοδό της στον Ναό, για να αφιερωθεί για πάντα στον Θεό. Τον Ιωσήφ τον αναφέρει ως δίκαιο. Τι σημαίνει δίκαιος; Δεν σημαίνει μόνο ότι τηρεί τον Νόμο εξωτερικά. Ότι ξέρει τις διατάξεις του. Αλλά τον έχει αφομοιώσει τόσο εσωτερικά, έχει περάσει στην καρδιά του, και κάθε κίνησή του είναι σύμφωνη με το θέλημα του Θεού. Αυτό φαίνεται από τον τρόπο που σκεπτόταν όταν έμαθε για την εγκυμοσύνη της Μαρίας. Πώς θα διαλύσει τον αρραβώνα; Αλλά νοιαζόταν να μην την προσβάλει. Να μη γίνει γνωστό αυτό το θέμα στον κόσμο. Αν κι είχε όλες τις δυνατότητες από τον Νόμο. Ο Νόμος το επέτρεπε και απ΄ ό,τι φαίνεται το επέβαλλε. Αλλά εκείνος τα είχε ξεπεράσει αυτά. Και σκεπτόταν με ποιο τρόπο να ενεργήσει, δηλαδή να κάνει αυτά τα πράγματα με καλοσύνη. Που σημαίνει λοιπόν ότι ήταν πραγματικά δίκαιος άνθρωπος.

Άρα τι ήταν αυτό που ξεχώριζε αυτούς  τους δύο γονείς απ’ όλους τους άλλους γονείς; Ήταν η διαθεσιμότητά τους απέναντι στον Θεό. Αυτό για το οποίο ο Θεός ενδιαφέρεται, γι’ αυτούς έπρεπε να γίνει έργο. Ενώ βλέπετε ότι σε πρώτη σκέψη όλοι εμείς όταν ακούμε για τον Θεό, τον Νόμο του Θεού, το θέλημα του Θεού, τι σκεπτόμαστε; Ότι αυτό το γνωρίζουμε, ότι το ξέρουμε, ότι είναι κάτι που δεν το κάνουμε και αυτό μας γεμίζει ενοχές, τι πρέπει να κάνουμε κλπ, όλο αυτό το θεωρούμε δεδομένο. Η παρθένος Μαρία όμως και ο δίκαιος Ιωσήφ σκέπτονταν πιο πέρα απ’ αυτό. Το παραπάνω το θεωρούσαν δεδομένο. Τι ήταν όμως αυτό το πιο πέρα; Να κάνουν εκείνο το οποίο δεν ήξεραν. Για δείτε ότι η παρθένος ενώ σκεπτόταν ότι θα παντρευτεί, ότι θα κάνει παιδιά όπως κάνουν όλες οι κοπέλες κοκ, τώρα δέχεται μια πρόσκληση να γίνει μητέρα ενός παιδιού που δεν ήξερε ποιος είναι ο πατέρας, να βρεθεί μέσα στον κόσμο τουλάχιστον με την ποινή του κοινωνικού αποκλεισμού και, επίσης, να είναι υποχρεωμένη να μην αποκαλύψει σε κανέναν τι ακριβώς συνέβη. Κανείς να μη γνωρίζει τι. Ούτε ο ίδιος ο Ιωσήφ, ο οποίος το έμαθε από τον άγγελο.

Θυμόσαστε ότι γράφει ο προφήτης Ησαΐας: «Η βροχή και το χιόνι πέφτουν από τον ουρανό. Κι επίσης εκεί δεν επιστρέφουν χωρίς να δώσουν στη γη να πιει και να την κάνουν γόνιμη για να βλαστήσει, να δώσει σπόρο στον σποριά κι οι άνθρωποι να φάνε. Έτσι θα είναι κι ο λόγος μου που βγαίνει απ’ το σπίτι μου. Πίσω μου δεν θα επιστρέψει σε μένα, αδειανός, χωρίς το θέλημά μου να επιτελέσει. Χωρίς να εκπληρώσει την αποστολή που του ανέθεσα». Έτσι θέλει ο Θεός τον λόγο του. Όταν πάει στους ανθρώπους να μην επιστρέφει αδειανός.

Αγαπητοί αδελφοί, όσα ακούσαμε στο ευαγγέλιο είναι η προϋπόθεση για να γιορτάσουμε κι εμείς τα Χριστούγεννα. Η διαθεσιμότητά μας απέναντι στον Θεό. Δηλαδή με τι μέτρο σκεπτόμαστε αυτό που είναι ο Θεός κι αυτό που θέλει από μας. Με αυτή την προϋπόθεση αν βαδίσουμε, που την  είχαν η παρθένος και ο Ιωσήφ, μπορούμε πραγματικά να τα γιορτάσουμε. Και είπαμε ποιο είναι το περιεχόμενό της. Βλέπετε ότι ο Θεός επέδρασε γόνιμα και δημιουργικά μέσα τους από την απόφαση που πήραν. Όταν κανείς είναι διαθέσιμος μπροστά στον Θεό μέσα του συμβαίνει μία μετακίνηση. Από μία κατάσταση σε μία άλλη. Από μία σκέψη σε μία άλλη σκέψη. Από μία απόφαση σε μία άλλη απόφαση. Ξέρουμε σε τι κατάσταση ήταν η παρθένος. Ποιες ήταν οι αποφάσεις της. Και τι σκεπτόταν. Κι όμως όλα αυτά άλλαξαν και γίναν εντελώς διαφορετικά. Και τα ξέχασε όλα εκείνα όταν ήρθε ο Θεός. Το ίδιο συμβαίνει με τον Ιωσήφ. Παίρνει τώρα άλλες αποφάσεις. Σκέφτεται εντελώς διαφορετικά. «Ταύτα δε αυτού ενθυμηθέντος...» λέει ο ευαγγελιστής. Και βρίσκεται τώρα σε άλλη κατάσταση, που δεν την περίμενε, δεν την ήξερε. Και να βαδίσει όπως ο Αβραάμ εκεί που ο Θεός τού δείχνει, χωρίς να ξέρει πού πορεύεται. Αν έχουμε τέτοιες σκέψεις τότε πραγματικά μπορούμε να γιορτάσουμε τα Χριστούγεννα που έρχονται.

Βλέπετε ότι οικογένεια σημαίνει ονόματα πολλά. Κι οι δικές μας οικογένειες έχουν ονόματα πολλά, τους πατέρες μα και τους προπάτορές μας. Σημαίνει όμως ταυτόχρονα και μια περιουσία· τις υποσχέσεις του Θεού. Αν αυτές οι υποσχέσεις λάβουν μέσα μας σάρκα και οστά, αν γίνουν χειροπιαστή πραγματικότητα, αν ανταποκριθούν σε αυτό που θέλει ο Θεός, τότε κι εμείς μπορούμε να γιορτάσουμε τον Χριστό που ήδη έχει γεννηθεί και μένει απλώς και μόνο να γεννηθεί στις καρδιές μας και να φανερωθεί έξω από μας, μέσα στην Εκκλησία, τη μεγάλη οικογένεια του Χριστού. Αμήν!

π. Αντώνιος Πινακούλας

Το κήρυγμα εκφωνήθηκε την Κυριακή 18-12 στον Ι. Ναό Αγ. Παντελεήμονος            Χαλανδρίου (απομαγνητοφώνηση Γιώργος Μπάρλας)