"Ανοικτή επιστολή προς τον Καθηγητή κ.Ηρακλή Ρεράκη"

Ανοικτή επιστολή με την οποία τοποθετείται στις θέσεις που διατύπωσε πρόσφατα ο Καθηγητής του ΑΠΘ Ηρακλής Ρεράκης για το νέο Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών, δημοσιοποιεί - μέσω του Amen.gr- ο Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων και Πρόεδρος του Παγκρητίου Συνδέσμου Θεολόγων Γιώργος Στριλιγκάς.

Αξιότιμε Κύριε Καθηγητά

Από καιρό σκέφτομαι να σας γράψω μερικές σκέψεις, με αφορμή τις κατά καιρούς δημόσιες κρίσεις σας για το νέο Πρόγραμμα Σπουδών των Θρησκευτικών (ΠΣ) Δημοτικού και Γυμνασίου και τα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων που το εκπόνησε, στην οποία γνωρίζετε ότι μετέχω.

Πήρα την απόφαση αυτή με δισταγμό και περίσκεψη. Γνωρίζετε ότι αναγνωρίζω την παλιά φιλία και συνεργασία μας και τιμώ το πρόσωπο και το έργο σας. Το έχω δείξει σε πολλές ευκαιρίες, τόσο εγώ προσωπικά όσο και στο πλαίσιο του Παγκρήτιου Σύνδεσμου Θεολόγων. Για τους λόγους αυτούς, αισθάνομαι ιδιαιτέρως προσβεβλημένος από τις άδικες κρίσεις και τους χαρακτηρισμούς που τελευταία διατυπώνετε, χωρίς καν μια προηγούμενη επικοινωνία. Επισημαίνω ότι δεν συμπαθώ τον θόρυβο της δημοσιότητας και τις άσκοπες αντιπαραθέσεις. Παρ’ όλα αυτά, θα ήταν υποκριτικό εκ μέρους μου εάν έκανα ότι δεν συμβαίνει τίποτε. Πάνω απ’ όλα, προέχει το συμφέρον και η προαγωγή του μαθήματος των Θρησκευτικών, στην αποστολή του οποίου έχω αφιερώσει όσες ταπεινές δυνάμεις διαθέτω.

Εξομολογούμαι ότι έχω μείνει εμβρόντητος από τις διαπιστώσεις σας για το εν λόγω θέμα. Αλήθεια πιστεύετε ότι ανήκω, εγώ ή κάποιο άλλο μέλος της Επιτροπής, σε μια «οργανωμένη "προοδευτική" μειοψηφία που κάνει καριέρα - όχι φυσικά ανιδιοτελώς - στον αγώνα κατεδάφισης του μαθήματος»; Βλέπετε «συμπαιγνίες της θεολογικής παρεούλας με την εξουσία»; Θεωρείτε ότι είμαι εκπαιδευτικός της «πολυθρησκειακής θεολογίας»; Υποψιάζεστε ότι έχω ως «ευθύ στόχο» τη «συγκρητική θρησκευτικότητα» ή ότι εξυπηρετώ, συνειδητά ή ασυνείδητα τη «Νέα Τάξη Πραγμάτων και την Παγκοσμιοποίηση»; Τα πιστεύετε ειλικρινά αυτά τα πράγματα; Μήπως κάποια άλλα μέλη της Επιτροπής είναι οι ύποπτοι; Μήπως τα πρόσωπα είναι αθώα και τα έργα τους ένοχα; Πού βασίζετε τέτοιες αναφορές; Άλλο πράγμα οι όποιες κριτικές επισημάνσεις -κανείς δεν είπε ότι το ΠΣ είναι αλάθητο - και άλλο οι ύβρεις. Λέγονται τέτοια πράγματα από θεολόγους προς θεολόγους, από χριστιανούς προς χριστιανούς; Για συναδέλφους σας στο πανεπιστήμιο, παλιούς συνεργάτες σας στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης και τον Παγκρήτιο Σύνδεσμο Θεολόγων, καταξιωμένους συγγραφείς σχολικών βιβλίων, πολλαπλά κριθέντες σχολικούς συμβούλους και διακεκριμένους εκπαιδευτικούς; Αν μη τι άλλο, όλοι αυτοί είναι άνθρωποι που αποδεδειγμένα πονούν και αγωνίζονται για το μάθημα. Ο τόπος μας είναι μικρός και γνωριζόμαστε όλοι μεταξύ μας. Η διαδρομή του καθενός είναι γνωστή.

Τα μέλη της Επιτροπής δεν ευθύνονται εάν κάποιοι δεν μπόρεσαν να ενημερωθούν από το διαδίκτυο για τη σχετική προκήρυξη του ΠΙ, που ήταν δημοσιευμένη επί μήνες, ή ενδεχομένως αδιαφόρησαν για το θέμα και δεν μπήκαν καν στον κόπο να υποβάλουν αίτηση για να λάβουν μέρος στο έργο. Επιπλέον, δεν ευθύνονται για το πολιτικό, νομικό και παιδαγωγικό πλαίσιο καθώς και για την πρωτοβουλία της γενικότερης μεταρρύθμισης. Ακόμη, δεν είναι όλοι ίδιοι, ούτε έχουν τις ίδιες απόψεις σε όλα τα ζητήματα. Κλήθηκαν να πράξουν το καθήκον τους ως θεολόγοι και παιδαγωγοί και το έπραξαν με συνείδηση του χρέους και φιλότιμο, δουλεύοντας συνεργατικά και συνθετικά.

Όταν ξεκίνησε η υπόθεση του ΠΣ, θυμάστε ότι σας τηλεφώνησα και σας ρώτησα για ποιο λόγο αντιδράτε στη σύσταση της Επιτροπής και το έργο της. Μου αναφέρατε μεταξύ άλλων την ένστασή σας για τη συμμετοχή ορισμένων προσώπων, που όπως φάνηκε εκ των υστέρων δεν έχουν καμιά σχέση με την Επιτροπή. Με όλο τον σεβασμό, μήπως χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή σε τέτοια ζητήματα; Το διακύβευμα είναι τεράστιο και δεν χωρούν οι όποιες προσωπικές, ακαδημαϊκές, ιδεολογικές ή ακόμη και θεολογικές αντιπαραθέσεις. Έχουμε ευθύνη όλοι να αφήσουμε το μάθημα των Θρησκευτικών έξω και μακριά από αυτά.

Ως προς την ουσία των κρίσεων σας για το ΠΣ: Ειλικρινά αισθάνομαι βαθύτατα ευγνώμων που αποφασίσατε να γράψετε για το ΠΣ και μάλιστα πολλές φορές. Τα γραπτά μένουν. Είναι μνημεία πεποιθήσεων, στάσεων, προσεγγίσεων και ενεργειών.

Με αποσπασματικές αναφορές, με διαστρεβλωτικές-προκρούστειες αναγνώσεις, με αόριστες γενικεύσεις, με καταφανή την επικράτηση των ιδεολογικών προσεγγίσεων πάνω στις επιστημονικές, με παρωχημένες διδακτικές επισημάνσεις και ανεπαρκή τεκμηρίωση (αναφέρομαι αποκλειστικά στις διαπιστώσεις σας για το ΠΣ), πιστεύετε ότι θεμελιώνεται κριτική στο ΠΣ; Και μάλιστα ότι αποδεικνύεται η δήθεν προσπάθεια της Επιτροπής για την τάχα «απο-ορθοδοξοποίηση» του μαθήματος; Κύριε ελέησον! Για όλα τα παραπάνω ζητήματα, οπωσδήποτε, χρειάζεται διεξοδική συζήτηση που δεν είναι του παρόντος. Θα γίνει κάποια στιγμή. Φυσικά είμαι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνηση.

Στη φάση αυτή, επιγραμματικά, αναφέρω ότι δεν κατανοώ γιατί συστηματικά αποκρύπτετε (δεν θέλω να πιστέψω ότι δεν καταλαβαίνετε) ότι το νέο ΠΣ δεν είναι «διδακτέα ύλη», ούτε καν κατάλογος διδακτέας ύλης. Είναι καταρχήν ένας πλούσιος εκπαιδευτικός κόμβος και κυρίως διεξοδικός οδηγός για τη διδασκαλία των Θρησκευτικών, μεθοδικά οργανωμένος με βάση συγκεκριμένες παιδαγωγικές αρχές και θεολογικούς άξονες. Περιλαμβάνει προτεινόμενα διδακτικά θέματα, διαθέσιμα διδακτικά μέσα και διδακτικές δραστηριότητες, που τίθενται υπό την κρίση του εκπαιδευτικού. Το ΠΣ απευθύνεται στους εκπαιδευτικούς και όχι στους μαθητές. Ως τεχνικό κείμενο με εξειδικευμένο σκοπό και ειδικό αναγνωστικό κοινό χρησιμοποιεί ανάλογη γλώσσα, με συντομογραφικές αναφορές και παράλειψη των αυτονόητων. Μοναδικός του στόχος είναι να προβληματίσει και να ενημερώσει τον εκπαιδευτικό για τις παιδαγωγικές παραμέτρους της διδασκαλίας και να υπηρετήσει τον σχεδιασμό της διδασκαλίας. Με σεβασμό και προσήλωση προς όσα κομίζει η παράδοση και εκκλησιαστική πίστη αυτού του τόπου. Μέχρι σήμερα, ο σχεδιασμός της διδασκαλίας-μάθησης, ως διδακτική κουλτούρα και πρακτική, δεν χαρακτηρίζει επαρκώς το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Παρ’ όλα αυτά, θεμελιώδης αφετηρία στη διδασκαλία του μαθήματός μας πάντοτε ήταν και είναι τα πρόσωπα των συγκεκριμένων μαθητών κάθε τάξης και τμήματος, οι ιδιαιτερότητες, οι προσδοκίες και οι ανάγκες τους. Ακόμη και στο παρελθόν, ο εκπαιδευτικός των Θρησκευτικών είχε περιθώρια για προσαρμογές και τροποποιήσεις ενώ στο νέο ΠΣ η αρχή αυτή αναδεικνύεται σε βασική διήκουσα της διδακτικής διεργασίας, μέσα από την προώθηση του σχεδιασμού και της διαφοροποίησης της διδασκαλίας. Προφανώς, συμφωνείτε ότι άλλο μάθημα θα κάνει ο θεολόγος στην τουριστική Χερσόνησο, άλλο σε παλαιοημερολογίτες μαθητές στη γνωστή περιοχή της Κρήτης και άλλο σε ένα διαπολιτισμικό σχολείο του Πειραιά. Το ίδιο ισχύει ακόμη και για τις ιδιαιτερότητες των μαθητών μέσα στην ίδια τάξη. Επομένως, δεν είναι όλα για όλους. Όμως, το ΠΣ οφείλει να ανοίγει δρόμους για όλους. Όχι μόνο για τους πολλούς, όχι μόνο για τους λίγους. Για όλους!

Ακατανόητη η μέθοδος της αποσπασματικής παράθεσης κολοβωμένων φράσεων, αποκομμένων από τη συνάφειά τους. Δεν διακρίνετε από τα περιεχόμενα του ΠΣ τι απευθύνεται στον θεολόγο, τι στον δάσκαλο της Πρωτοβάθμιας (θυμάστε ότι υπάρχει κι αυτός;), τι εν τέλει αφορά στον μαθητή και τι στοχεύει στον διάλογο με «τους θύραθεν» (κι αυτός επιβάλλεται). Έχετε να προτείνετε κάτι άλλο, για το πώς θα πεισθούν οι δάσκαλοι του Δημοτικού ότι η διδασκαλία των Θρησκευτικών είναι ζήτημα ζωής; Είναι τραβηγμένο από τα μαλλιά να βγάζετε συμπεράσματα για τον θεολόγο και εν γένει τα Θρησκευτικά με αποσπασματικές φράσεις που αναφέρονται αποκλειστικά στον δάσκαλο ή που με φρόνηση απευθύνονται προς εκείνους που εποφθαλμιούν την κατάργηση του μαθήματος!

Πολύ περισσότερο, τονίζω διαμαρτυρόμενος (παραδειγματίζομαι ταπεινά από τον αββά Αγάθωνα του Γεροντικού) ότι δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα οι θέσεις σας ότι «Δεν υπάρχουν πλέον, στο ΜτΘ, η πίστη, η αναφορά στο Θεό, καθώς και η εν Χριστώ θεμελίωση του τρόπου ζωής του ανθρώπου» και ότι «Ο Ιησούς Χριστός θεωρείται πλέον και προβάλλεται στους μαθητές, όχι ως Θεάνθρωπος, Σωτήρας και Λυτρωτής, αλλά ως ένας απλός δάσκαλος, δίπλα στο Μωάμεθ, το Βούδα και τον Κομφούκιο». Πού λέει το ΠΣ τέτοια πράγματα; Όταν οι θεολόγοι δουν την αλήθεια (και θα την δουν είτε εφαρμοστεί το ΠΣ είτε όχι) πώς θα αιτιολογήσετε τέτοια χονδροκομμένη προσέγγιση; Νομίζω ότι έχετε παρασυρθεί από τις υπερβολικές αναφορές ορισμένων αδιάβαστων και προκατειλημμένων του διαδικτύου. Ειλικρινά ντρέπομαι (εγώ ο «εμπειροτέχνης») να σας υποδείξω το πλήθος των θεματικών ενοτήτων, των εκκλησιαστικών κειμένων, του εκπαιδευτικού υλικού που αναφέρονται στη χριστολογία της Εκκλησίας. Όλα είναι μέσα στο ΠΣ!

Είναι απολύτως ακατανόητη η εμμονή σας στην άποψη ότι το μάθημα γίνεται θρησκειολογικό ή πολυθρησκειακό. Τα πάντα βοούν για το αντίθετο: Η γενική σκοποθεσία, η θεωρητική τεκμηρίωση, τα διδακτικά θέματα, οι οδηγίες εφαρμογής. Ας υποθέσουμε ότι η μετατροπή του μαθήματος σε θρησκειολογικό είναι ο απώτερος «κρύφιος» στόχος των μελών της Επιτροπής. Το ΠΣ εκτός από παιδαγωγικό κείμενο έχει τεχνικό και θεσμικό χαρακτήρα με νομική κατοχύρωση. Πώς θα μετατρέψουν οι θεολόγοι το μάθημα σε θρησκειολογικό, όταν τα διδακτικά περιεχόμενα του ΠΣ, σε ποσοστό περίπου 95 % (έχετε δει τον σχετικό στατιστικό κατάλογο στον Οδηγό του Εκπαιδευτικού), αντλούν από την Ορθόδοξη πίστη και παράδοση; Όταν η Επιτροπή, οι επιμορφωτές, οι σχολικοί σύμβουλοι και όλοι οι συντελεστές για την εφαρμογή του ΠΣ δίνουν οδηγίες για το αντίθετο; Όταν οι θεολόγοι έχουν σπουδάσει πρωταρχικά την Ορθόδοξη θεολογία; Όταν σε κάθε θεματική ενότητα δεσπόζουν τα βιβλικά κείμενα και τα πατερικά θέματα, η Ορθόδοξη πίστη, λατρεία και ζωή; Πώς θα γίνει η μετατροπή; Με μαγικό τρόπο; Μήπως, αυτό είναι το εύκολο επιχείρημα για να πεισθούν οι αδιάβαστοι και οι αείποτε φοβικοί ότι το ΠΣ είναι ύποπτο;

Εκτός εάν ο εμπλουτισμός της διδασκαλίας με διερευνητικές, συνεργατικές και βιωματικές δραστηριότητες θεωρείται θεολογική και παιδαγωγική εκτροπή. Ασφαλώς, γνωρίζετε ότι η προώθηση της διερευνητικής και συνεργατικής διδασκαλίας και μάθησης είναι κοινός τόπος στη σύγχρονη παιδαγωγική επιστήμη. Αυτή η τάση διαπερνά το νέο ΠΣ τόσο στα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα και τις μαθησιακές επάρκειες που ορίζει όσο και τις διδακτικές δραστηριότητες που προτείνει. Άλλωστε είναι η κύρια καινοτομία του, η οποία μάλιστα όλως παραδόξως ( ! ) διέλαθε απολύτως από όλους όσους έχουν κάνει κριτική στο ΠΣ, με εξαίρεση μια όψιμη καλοπροαίρετη αναφορά από την ΠΕΘ. Το ΠΣ και ο Οδηγός του Εκπαιδευτικού δεν παραμένουν στη θεωρία αλλά παραθέτουν πλήθος διδακτικών προτάσεων αυτής της μορφής. Εάν εξετάσουμε τα προγράμματα χριστιανικής παίδευσης και αγωγής που υλοποιούνται σε οποιοδήποτε ενοριακό κέντρο νεότητας στη χώρα μας ή ακόμη και στις εκκλησιαστικές κατασκηνώσεις θα διαπιστώσουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις είναι πιο προωθημένα από το νέο ΠΣ των Θρησκευτικών στα ζητήματα αυτά. Μήπως και εδώ έχουμε απεμπόληση της πίστης χάριν της πολυπολιτισμικότητας; Ή μήπως μετατροπή του θρησκευτικού μαθήματος σε μάθημα «κοινωνικής αγωγής ή ηθικής»; Πώς τεκμαίρεται, λοιπόν, ότι με το νέο ΠΣ, δια του θρησκευτικού γραμματισμού, επιβάλλεται ένας «ορθολογικός παιδαγωγισμός» με στόχο την εκμάθηση εννοιών που δεν αντιστοιχούν στην ηλικία των μαθητών; Μα ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει! Για πρώτη φορά λαμβάνονται υπόψη σε τόσο μεγάλο βαθμό τα παιδαγωγικά χαρακτηριστικά, τα ενδιαφέροντα καθώς και η ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών με βάση την ηλικία τους. Για πρώτη φορά προωθείται στο μάθημά μας μια τόσο μεγάλη ποικιλία στόχων και μορφών μάθησης.

Φυσικά, άλλο κατηχητισμός, άλλο κατήχηση, άλλο θρησκειολογία (διδασκαλία και μάθηση για τις θρησκείες) και άλλο θρησκευτική μάθηση από τη θρησκεία. Αυτονόητα πράγματα για τους θεολόγους. Αλήθεια πώς τεκμηριώνεται ότι το νέο ΠΣ ακολουθεί το βρετανικό μοντέλο; Παρακαλώ θερμά ξαναδιαβάστε τις όποιες αναφορές σας στον Wright, δείτε τι λέει ο συγκεκριμένος συγγραφέας, τι λέει το ΠΣ για το θέμα και εν τέλει ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του λεγόμενου βρετανικού μοντέλου. Θυμάστε ότι σε παλιότερες συζητήσεις μας εσείς ο ίδιος καυτηριάζατε το ομολογιακό και κατηχητικό μάθημα και υποστηρίζατε ότι δεν έχει τέτοιο χαρακτήρα το μάθημα των Θρησκευτικών (για το θέμα έχετε γράψει και μιλήσει κιόλας πολλές φορές) και μάλιστα αποδοκιμάζατε τις σχετικές θέσεις της ΠΕΘ;

Θέλω να είμαι ξεκάθαρος και ευθύς, όπως η κοινή κρητική καταγωγή αλλά και το ορθόδοξο ήθος επιβάλλουν: Δεν αμφισβητώ τις προθέσεις σας. Ούτε τις γνώσεις σας. Όμως, ειλικρινά προβληματίζομαι εάν έχετε διαβάσει ολόκληρο το ΠΣ και τον Οδηγό Σπουδών. Μιλούμε για το ίδιο ΠΣ; Το νέο ΠΣ δεν είναι αυτό που περιγράφετε! Μήπως η αρχική καταγγελία σας, που έγινε πριν καν ξεκινήσει το έργο της εκπόνησης, επιζητεί σήμερα δικαίωση άρον-άρον, μόνο και μόνο για να καταδειχθούν ορθές οι αρχικές προβλέψεις;

Εάν ενδιαφέρεστε για ουσιαστικό διάλογο, είμαι υποχρεωμένος να ρωτήσω: Εσείς ως έγκριτος παιδαγωγός, ποιες επιστημονικές θεωρίες για τη σύνταξη Προγραμμάτων Σπουδών προτείνετε; Ποιο τύπο-μοντέλο ΠΣ θεωρείτε κατάλληλο; Ποια γνωστική, παιδαγωγική, θρησκειοπαιδαγωγική, διδακτική θεωρία; Ποιους διδακτικολόγους θεωρείτε περισσότερο σύγχρονους και αποτελεσματικούς; Ποιες είναι οι σύγχρονες στρατηγικές μάθησης και τεχνικές διδασκαλίας που χρειάζεται να προωθηθούν στο σημερινό ελληνικό σχολείο; Ποια είναι η άποψή σας για το πρόβλημα του δασκαλοκεντρικού διδακτισμού και τι προτείνετε για την αντιμετώπισή του; Ποια είναι η γνώμη σας για την ανάγκη και τις μεθόδους οργάνωσης διαφοροποιημένης διδασκαλίας; Η αόριστη αναφορά των Piaget, Ausubel, Bruner, Vygotsky κ.ά., χωρίς την παράλληλη συνεξέταση των σημείων του ΠΣ στα οποία ενδεχομένως πάσχει, δεν είναι εποικοδομητική. Επισημαίνω ξανά, ότι όλα αυτά δεν σας τα γράφω για να αμφισβητήσω τις γνώσεις σας (άπαγε!) αλλά για να με βοηθήσετε να καταλάβω πού βασίζεται η κριτική σας. Με συγχωρείτε για την ένταση και τη σύγχυσή μου (ξαναλέω είμαι «εμπειροτέχνης»), όμως, τα σχετικά επί του θέματος βιβλία σας, τουλάχιστον όσα γνωρίζω, δεν με βοηθούν να ξεκαθαρίσω τα πράγματα.

Ακόμη και αυτή την ώρα, που βρισκόμαστε στο στάδιο της πιλοτικής εφαρμογής, θα βοηθούσε πάρα πολύ η αντιπρόταση εκ μέρους σας ενός σχεδίου οργάνωσης των διδακτικών περιεχομένων στην υποχρεωτική εκπαίδευση, καθώς επίσης ενός ολοκληρωμένου δειγματικού διδακτικού σεναρίου. Για να γνωρίζουμε για τι πράγμα μιλάμε. Η εμμονή στη λογική της καταγγελίας-απόρριψης και την αδιέξοδη κριτική μπορεί να παραμείνει κενό γράμμα εάν δεν συνοδεύεται από αντίστοιχες θετικές προτάσεις. Γιατί δεν παρουσιάζετε τις θέσεις σας επί των συγκεκριμένων; Ίσως, τελικά, μπορέσουμε να συνεννοηθούμε.

Επιπρόσθετα, θα ήταν ωφέλιμη για όλους η υπεύθυνη τοποθέτησή σας απέναντι στο πλαίσιο γενικών αρχών και προσανατολισμών του λεγόμενου «Νέου Σχολείου». Πολύ περισσότερο, η άποψή σας για τα προβλήματα που εμφανίστηκαν στα τελευταία χρόνια ως προς το μάθημα των Θρησκευτικών. Αναφέρομαι σε μια σειρά ζητημάτων που ξεκινά από τις διαβόητες εγκυκλίους Στυλιανίδη, τις ολοένα αυξανόμενες αιτήσεις απαλλαγής από το μάθημα, τις προκλητικές διεκδικήσεις-προτάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη και άλλων ανεξάρτητων αρχών της χώρας, τις προσφυγές στα τοπικά και ευρωπαϊκά δικαστήρια, τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, μέχρι και τις ωμές απειλές ενίων πολιτικών κομμάτων και προσώπων σε όλα τα κόμματα, που αφορούν στο μάθημά μας. Αυτά τα θέματα πώς θα αντιμετωπιστούν; Με ποιο όραμα και ποια στρατηγική; Με την αδιέξοδη ρητορική καταγγελία της παγκοσμιοποίησης; Ή μήπως είναι ανύπαρκτα προβλήματα που φαντάστηκε η Επιτροπή στο όνομα της «θεολογίας της πολυπολιτισμικότητας»;

Είναι αναμφισβήτητο γεγονός η βαθμηδόν προϊούσα εκκοσμίκευση της ελληνικής κοινωνίας. Ακόμη, το φαινόμενο της αλλοτρίωσης, εξαιτίας της επικράτησης ποικιλίας αλλότριων πολιτιστικών προτύπων με προεξάρχοντα τον οδοστρωτήρα του καταναλωτισμού, που αγκαλιάζει εξίσου τόσο τα ελληνόπουλα όσο και τα παιδιά των μεταναστών. Τα φαινόμενα αυτά στο ελληνικό σχολείο τα έχετε μελετήσει και περιγράψει πολύ όμορφα στα βιβλία σας. Αλήθεια, όταν εσείς γράφετε για τον «άλλο», που ενίοτε είναι ο μαθητής μας, τη διαπολιτισμικότητα, τον σεβασμό στην ετερότητα και τη διαφορετικότητα, τότε μιλάει η Ορθόδοξη παράδοση ενώ όταν αναφέρει τα ίδια πράγματα το ΠΣ μιλάει η καινοφανής και αλλόκοτη «θεολογία της πολυπολιτισμικότητας»;

Έχω την ταπεινή γνώμη ότι αυτά είναι τα ζητήματα που θα έπρεπε να εξετάσει κάθε καλοπροαίρετος αναγνώστης του ΠΣ. Στη συνέχεια, εάν συμφωνήσει με το θεωρητικό και επιστημονικό υπόβαθρό του, να προχωρήσει στην ανίχνευση ενδεχόμενων ανεπαρκών προσεγγίσεων και την κατάθεση προτάσεων για βελτιώσεις. Μόνο έτσι μπορεί να πείσει ότι τυχόν διαφωνίες αφορούν αποκλειστικά σε επιστημονικές και θεολογικές θέσεις. Οι εξεζητημένες υποθέσεις, οι αβάσιμες υποψίες, οι αφορισμοί και οι υποτιμητικοί χαρακτηρισμοί δεν βοηθούν.

Ένα ακόμη σχόλιο για τον σχετικό θόρυβο στο διαδίκτυο. Φυσικά, καταλαβαίνετε ότι είναι περιττό να ασχολείται κανείς με ανώνυμες και επώνυμες διαδικτυακές κραυγές. Βεβαίως, εσείς δεν είσαστε υπεύθυνος για τέτοια ακραία φαινόμενα. Ούτε όταν οι ιστοσελίδες των πάσης φύσεως αδιάβαστων ζηλωτών και φονταμενταλιστών αναπαράγουν τα κείμενά σας. Η δράση τους δεν επηρεάζει κανένα νουνεχή. Από την άλλη πλευρά, όμως, δεν σας κρύβω την έκπληξή μου όταν είδα να σχολιογραφείτε επώνυμα σε ιστολόγιο που εκ συστήματος λοιδορεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τον Οικουμενικό Πατριάρχη, επιτίθεται σε ιερές Συνόδους και προβεβλημένους Ιεράρχες, προβάλλει αφορισμένους και καθηρημένους.

Αλήθεια, επικροτείτε παραληρηματικές απόψεις του τύπου «απ’ όλες τις αιρετικές και συγκρητιστικές ιδέες που αναγράφονται σχεδόν σε κάθε σελίδα του (ΠΣ), διακρίνεται εκείνη της σιωπηρής κατάργησης της μοναδικότητας του Προσώπου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού ως Θεού, Σωτήρα και Λυτρωτή του κόσμου»; Παρομοίως, έμεινα έκπληκτος όταν είδα να απευθύνεστε με προσωπικό διαβιβαστικό (που φυσικά δημοσίευσε ο ιστολόγος), ζητώντας προβολή του πρόσφατου Υπομνήματος, σε ιστολόγιο που προπαγανδίζει καθημερινά την αποτείχιση-αποκοπή από την Ορθόδοξη Εκκλησία, την οποία θεωρεί «οικουμενιστική». Το ίδιο ιστολόγιο θεωρεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη ως «αρχιαιρεσιάρχη», προβάλλει αφορισμένα και αποσχισθέντα από την Εκκλησία πρόσωπα και ασκεί απρεπέστατη κριτική στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, στον οποίο εσείς απευθύνεστε ταυτόχρονα δια του Υπομνήματος, ζητώντας να δώσει προσοχή στα ατοπήματα του ΠΣ! Για μένα τέτοιες ενέργειες είναι τουλάχιστον ακατανόητες!

Δεν είμαι αρμόδιος να σας κάνω υποδείξεις. Απλώς, αυθόρμητα, με σεβασμό και αγάπη Χριστού, θέλησα να σας εκφράσω την έκπληξη και το παράπονό μου για τις άδικες γενικεύσεις. Επιπλέον, να διαβιβάσω την ειλικρινή μου άποψη ότι το νέο ΠΣ δεν είναι αυτό που περιγράφετε και ότι δεν ισχύουν όσα του καταμαρτυρείτε. Απεναντίας, φρονώ ότι η συγκεκριμένη διδακτική πρόταση μπορεί να αποτελέσει γόνιμη αφετηρία για τη δημιουργική ανανέωση αλλά και τη διασφάλιση του πολύπαθου μαθήματος των Θρησκευτικών. Αυτό βεβαιώνουν οι θετικές εμπειρίες από την πιλοτική εφαρμογή του ΠΣ καθώς και τις σχετικές επιμορφωτικές δράσεις σε όλη την Ελλάδα. Η προσωπική μου εντύπωση είναι ότι το ίδιο πιστεύει και ελπίζει η συντριπτική πλειοψηφία των θεολόγων καθηγητών της Δευτεροβάθμιας και των δασκάλων της Πρωτοβάθμιας. Τουλάχιστον όσοι γνωρίζουν, όσοι είναι ενημερωμένοι και όσοι θεωρούν ως πρωταρχικό στόχο του εκπαιδευτικού έργου την ανάπτυξη και πνευματική προκοπή των παιδιών.

Υστερόγραφο: Στους αποδέκτες του Υπομνήματός σας αναφέρονται οι «σχολικοί σύμβουλοι θεολόγων» καθώς και «φορείς θεολόγων». Σας ενημερώνω ότι, μέχρι την ώρα, δεν έχουμε παραλάβει ούτε εγώ ούτε ο Παγκρήτιος Σύνδεσμος το κείμενο αυτό. Το είδαμε στο διαδίκτυο!


http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=9961#.UA5bnBnpSBU.facebook