Στα όρια του μεταφυσικού έχει φτάσει η συζήτηση περί οικονομίας και ευρώ στην Ελλάδα και στην Ευρώπη γενικότερα. Αν παλιότερα οι άνθρωποι ενδιαφέρονταν για τον Θεό και μιλούσαν για την πίστη, τον παράδεισο και την κόλαση, στους μοντέρνους καιρούς οι όροι αυτοί έχουν αντικατασταθεί αρχικά με ιδεολογίες περί δημοκρατίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων και, τελευταία, με οικονομικούς όρους. Οι αγορές δίκην ναών, οι τραπεζίτες σαν σαμάνοι, οι μετοχές και τα κέρδη που σε πάνε στον παράδεισο ή στην κόλαση και πάει λέγοντας. Στο όνομα της οικονομίας σήμερα μπορούν να δικαιολογηθούν τα πάντα. Η ανθρώπινη αξία υπολείπεται του οικονομικού μεταφυσικού αγαθού. Οτιδήποτε είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη της οικονομίας προωθείται πάση θυσία. Στις ΗΠΑ, επισήμως, υπάρχουν 52 εκατομμύρια φτωχοί και η χώρα είναι η δυνατότερη οικονομία στον κόσμο… Υγιείς, πλασματικοί εν πολλοίς, οικονομικοί δείκτες από τη μια, πραγματικοί φτωχοί από την άλλη.
Έτσι, μιλώντας με τη γλώσσα της μεταφυσικής, αν η Ελλάδα (και κάθε άλλη χώρα με οικονομικά προβλήματα) είναι, όπως η ανθρώπινη φύση, οικονομικά παραπλανημένη και διεφθαρμένη, τότε η ΕΕ και το ΔΝΤ είναι οι μεταφυσικές εκείνες δυνάμεις που έχουν αναλάβει την εκγύμναση και εκπαίδευση των Ελλήνων με τις αρχές που υπαγορεύονται από τις αγορές, δηλαδή την αληθινή φιλοσοφία. Κρίμα που δεν ανέλαβαν πιο νωρίς αυτή την εκπαίδευση, διότι ο Πλάτων στην Πολιτεία θεωρεί απαραίτητη προϋπόθεση να αρχίσει η εκπαίδευση όταν οι άνθρωποι είναι νέοι.
Η Ευρώπη επιθυμεί τα οικονομικά μεγέθη, έτσι όπως οι άνθρωποι πάντα επεδίωκαν τα πολλά χρήματα. Αν συγχωνεύονται σχολεία, αν κλείνουν νοσοκομεία, αν καταργείται το κοινωνικό κράτος γενικότερα, ενώ θα έπρεπε κατεξοχήν να λαμβάνεται υπόψη από μια Ευρώπη που είναι ταυτισμένη με μια κουλτούρα ανθρωπιστικού περιεχομένου, αυτά ακριβώς επιδιώκονται για την καλυτέρευση των οικονομικών δεικτών. Τελικά, ο ευρωπαϊκός πολιτισμός ταυτίζεται με την ανάδειξη της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της ισότητας ή μήπως πάση θυσία με τα συμφέροντα της αγοράς; Μήπως τελικά έχει δίκιο ο Νίτσε, όταν λέει: “Και ξέρετε τι είναι για μένα ο κόσμος; Ένα τέρας δύναμης, δίχως απαρχή, δίχως τέλος… Αλλά μάλλον ως δύναμη παντού, ως παιχνίδι δυνάμεων και κυμάτων δυνάμεων, ενός και συνάμα πολλών, ως δύναμη αυξανόμενη εδώ και την ίδια στιγμή μειούμενη εκεί… Ο κόσμος αυτός είναι η θέληση για δύναμη και τίποτε άλλο!”
Είναι προφανές ότι η αναζήτηση του τρόπου της σωτηρίας στη Δύση σήμερα βρίσκεται στην οικονομική μεταρρύθμιση. Ο παράγοντας της σωτηρίας όμως πρέπει κατεξοχήν να είναι προσωπικός και κοινοτικός. Ό,τι πιο ύποπτο για την κοινωνία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια τείνει να γίνει ο όρος “οικονομική μεταρρύθμιση”, “εξορθολογισμός”, “μείωση του δημόσιου ελλείματος” -όροι που, ειρήσθω εν παρόδω, χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον στη Γερμανία στην περίοδο του Μεγάλου Εξορθολογισμού (1924-1928) και την περίοδο της Κρίσης (1929-1933). Το τι ακολούθησε είναι γνωστό. Δεν χρειάζεται να πούμε ότι ασφαλώς χρειάζεται κάποια πειθαρχία στην οικονομία και όλα όσα τη συνιστούν, αλλά πρωτεύων σκοπός δεν μπορεί να είναι ο οικονομικός και συνακόλουθα ο στραγγαλισμός της κοινωνίας. Απαραίτητη η οικονομία, αλλά ο άνθρωπος δεν είναι καταρχήν ένα οικονομικό πλάσμα. Και, πάνω απ΄ όλα, δεν μπορεί οι άνθρωποι να μετατρέπονται σε αριθμούς και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια να καταρρακώνεται χάριν των οικονομικών δεικτών. Αν οι οικονομολόγοι νομίζουν ότι ο άνθρωπος είναι ένα νούμερο στις στατιστικές, κάποτε καταλαβαίνουν ότι ένα νούμερο δεν εξεγείρεται ούτε ανατρέπει τις προβλέψεις των οικονομολόγων. Το γεγονός ότι οι προβλέψεις δεν επαληθεύονται συνίσταται ακριβώς στο ότι ο άνθρωπος δεν είναι νούμερο. Τότε θα πουν οι αρμόδιοι, ότι ευθύνεται ο εγωισμός και η ανευθυνότητα των πολλών ανθρώπων που δεν κατάλαβαν την αναγκαιότητα του οικονομικού εξορθολογισμού και τα μέτρα λιτότητας. Είναι πιθανόν να είναι έτσι. Όταν η οικονομία βασίζεται στον εγωισμό, στην απίθανη συσσώρευση πλούτου στα χέρια των λίγων, στην κυριαρχία των αγορών εις βάρος των δημοκρατικών θεσμών και της πολιτικής, δεν είναι διόλου απίθανο να ενεργεί και ο απλός άνθρωπος εγωιστικά και έτσι να καταστρέφει οποιαδήποτε (άδικη) οικονομική δομή. Άρα μόνο αν υπάρχει ενδιαφέρον και μέλημα για το κοινό καλό, αν οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων είναι προσωπικές και κοινοτικές, μπορούμε να ελπίζουμε σε σωτηρία και από την οικονομική κρίση. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί η κοινωνία να προοδεύσει με το να βλέπουν οι πολλοί την απληστία των πλουσίων και οι πλούσιοι και ηγεμόνες να συντηρούν μια φτωχή κοινωνία βασισμένη στο φόβο και την ανασφάλεια. Τότε, τηρουμένων των αναλογιών, ο εγωισμός και των μεν και των δε θα αποτελεί πρόσκομμα σε κάθε υποτιθέμενη προσπάθεια προόδου.
Η βάρκα κουνάει επικίνδυνα και χάνουμε και το περίγραμμα και το περιεχόμενο των εννοιών.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυτυχώς που κάποιοι νηφάλιοι βρίσκετε το χρόνο να επαναπροσδιορίσετε τις έννοιες και να τις μοιραστείτε με άλλους.
Κάνετε το λόγο πράξη:
Δείχνετε το "ενδιαφέρον... για το κοινό καλό... με προσωπικές και κοινοτικές σχέσεις". Να 'στε καλά.