:Η χάρις των πειρασμών

Για δεν υπήρξα κατεργάρης

και τη χρειάζομαι τη χάρη σου μωρέ.

Νικόλας  Άσιμος

Πνευματική ζωή χωρίς τη χάρη των πειρασμών σίγουρα δεν μπορεί να υπάρξει, εκτός και αν ορισμένοι φαντασιώνονται ότι ο σπιριτουαλισμός τους κινείται διαρκώς σε μια επιταχυνόμενη θετική κίνηση χωρίς επιβραδύνσεις, μεταβολές ή αρνητικά αποτελέσματα. Στο εκκλησιαστικό τρέξιμο μια ασφαλής διαδρομή της πνευματικής ζωής  είναι η ευθύγραμμη ομαλά μεταβαλλόμενη κίνηση. Μέλη αυτού του σώματος κινούνται ανάμεσα στην μέση ταχύτητα και την στιγμιαία. Κανείς όμως  δεν μπορεί να ισχυριστεί  ότι δεν μεταβάλλεται καθόλου, είτε θετικά είτε αρνητικά, γιατί μέσα από αυτήν την μεταβολή ευδόκησε ο Χριστός να λειτουργεί η χάρις των πειρασμών ευεργετικά για εμάς και για τους γύρω μας.

Κάποτε, ένας  άνθρωπος της  Παλαιάς Διαθήκης, ο Ιώβ, που ζούσε στην χώρα Ούζ, έθετε ερωτήματα και παράπονα στον Θεό για την αιτία αυτών των δοκιμασιών και των πειρασμών. Ιδιαίτερη απορία του ήταν το γιατί ένας δίκαιος άνθρωπος δυστυχεί στη ζωή. Χρειάζεται βέβαια να έχουμε κατά νου ότι στην εποχή του Ιώβ δεν είχε σαρκωθεί ακόμα ο Υιός και λόγος του Θεού, δεν υπήρχε η σωτηρία δια του σταυρού και της ανάστασης, ενώ κυριαρχούσε και η αντίληψη της θεοδικίας. Παρόλα αυτά ο Ιώβ καταφέρνει σε ορισμένα σημεία να εκφράσει προφητικά αυτήν την αγωνία της προσμονής, της ελπίδας και της συνδιαλλαγής με τον Θεό δια του Χριστού εν Πνεύματι Αγίω.

Στο σκηνικό τώρα, οι τρείς γεροντότεροι φίλοι του «έβλεπαν πόσο μεγάλος ήταν ο πόνος του»1 και έθεταν στον Ιώβ ερωτήματα «λογικά» για την δοκιμασία του μα και αδιέξοδα, εκφράζοντας μια θεολογία με βάση την αρχή : «Αμαρτία = τιμωρία», που όχι μόνο δεν τον βοηθούσανε αλλά αντίθετα οδηγούσαν τον Ιώβ να επιμένει και να υποστηρίζει ότι άδικα δοκιμάζεται και ότι η αδικία στον κόσμο αυτόν μένει ατιμώρητη` μέχρι το σημείο που εμφανίζεται ένας τέταρτος στην συζήτηση, ο νεότερος σε ηλικία Ελιούς που του εξηγεί για την παιδαγωγική αξία των πειρασμών.

Σε πολλά σημεία ο Ιώβ εκφράζει αγωνίες και οδύνες που έχει και περνάει κάθε σύγχρονος άνθρωπος, όπως ότι «εκείνο που φοβότανε τον χτύπησε` κι εκείνο που τον τρόμαζε, τον βρήκε»2,  ότι «τα ρούχα του τον σιχαίνονται»3 και πως «καταλαβαίνει ότι δεν έχει τεράστιες αντοχές»4. Στο εβραϊκό κείμενο, ταραγμένος αναρωτιέται  ; «Γιατί τρώω τις σάρκες μου με τα δόντια μου…;»5, και αλλού προσθέτει: «Ο απελπισμένος έχει ανάγκη από φίλους σπλαχνικούς»6,  ή «προσπαθεί να ξεχάσει την οδύνη του και να διώξει από το πρόσωπό του το πένθος»7, «γιατί ούτε μιλώντας αλαφρώνει ο πόνος του ούτε σιωπώντας λιγοστεύει»8 και «μέσα από τα ερείπια ο φόβος τον κυριεύει»9.

Αντίθετα «οι φίλοι του κι οι συγγενείς του τον εγκαταλείπουν»10, η αγάπη τους ήταν μαζί του στις ευτυχισμένες ημέρες του, στους καιρούς της  ευημερίας του, ωστόσο,  δεν μπορούν να αντέξουν και την σταύρωσή του, «γι’ αυτό και εκείνοι που φιλοξενήθηκαν από αυτόν τον λησμονούν»11 «γίνεται ο περίγελος των φίλων του, αυτός που άλλοτε παρακαλούσε το Θεό και εκείνος του απαντούσε»12 , «γίνεται περίγελος του κόσμου` εκείνος που τον φτύνουνε στο πρόσωπο»13, «μπορεί να σηκώνεται μέσα στου λαού την σύναξη (την Εκκλησία) και να ζητάει βοήθεια με κραυγές»14 «μα δεν τον ακούνε γιατί νομίζουνε ότι έγινε αδελφός των τσακαλιών και σύντροφος των στρουθοκαμήλων»15.

Το πρόβλημα του πόνου και των πειρασμών εξακολουθεί να θέτει ερωτήματα και προβληματισμούς. Μπορεί να ζούμε στην μετά Χριστόν χάρη σε σχέση με την εποχή του Ιώβ, τα ερωτήματα όμως υφίστανται εξίσου βασανιστικά για τους ανθρώπους του σήμερα. Δεν είναι εύκολο να συναντήσεις ανθρώπους της πίστης που την ώρα του πειρασμού θα έχουν χαρά και δεν θα βγάζουνε άχνα στον πόνο τους. Πολλοί θα θέλαμε να μην τους ακούμε να φωνάζουν ή να τους συμβουλεύουμε να μην ακούγονται όταν θα πονάνε, ξεχνώντας ότι και ο Χριστός στο τέλος του επίγειου έργου του και ενώ βρισκότανε ακόμα επάνω στο σταυρό, πριν ξεψυχήσει, έβγαλε δυο μεγάλες κραυγές.

Σε δυο συνοπτικούς ευαγγελιστές τον Ματθαίο και τον Μάρκο, βλέπουμε τον Χριστό να κραυγάζει όχι μια φορά, αλλά δυο. «Όταν η ώρα έφτασε δώδεκα το μεσημέρι, έπεσε σκοτάδι σ’ όλη τη γη ως τις τρείς το απόγευμα. Στις τρείς η ώρα κραύγασε ο Ιησούς με δυνατή φωνή : Ελωί, Ελωί λιμά σαβαχθανί: Που σημαίνει : Θεέ μου, Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες;» Ορισμένοι νομίζουν ότι φωνάζει τον Ηλία και του δίνουν ένα σφουγγάρι με ξύδι και περιμένουν να δουν αν θα κατέβει ο Ηλίας να τον βοηθήσει , βγάζει πάλι16 μια δεύτερη ακόμα πιο δυνατή κραυγή και ξεψυχάει.17

Ο Ματθαίος στην περιγραφή του αναφέρει από την μια πλευρά κάποιους ζωντανούς, τους λεγόμενους «υπόλοιπους», οι οποίοι παρακολουθούσαν κάτω από τον Σταυρό τον Χριστό και έλεγαν αναμεταξύ τους : «Άσε να δούμε αν θα έρθει ο Ηλίας να τον σώσει»` αλλά και κάποιους άλλους νεκρούς μέσα σε τάφους. Οι πρώτοι, εκτός από τα σχόλιά τους και την πιθανή ειρωνική τους περιέργεια για τον αν θα κατέβει τελικά ο Ηλίας να τον σώσει, δεν φαίνεται να παίρνουν χαμπάρι, δεν συνταράσσεται η ύπαρξή τους ούτε από  τις κραυγές του Χριστού αλλά ούτε και από τον σεισμό που ακολούθησε. Αντίθετα οι  «νεκροί» που δεν ήταν σε θέση να κάνουν κάτι για την θέση που βρίσκονται, αυτή η δεύτερη κραυγή που αφήνει  ο Ιησούς σείει την γη, σπάει  τις ταφόπετρες που τους πλάκωναν και ανοίγει τα μνήματα τους. Πολλοί άγιοι που είχαν πεθάνει (της Παλαιάς Διαθήκης) αναστήθηκαν και βγήκαν από τα μνήματα, και μετά την ανάσταση του Ιησού μπήκαν στην αγία πόλη της Ιερουσαλήμ κι εμφανίστηκαν σε πολλούς.

Ποια μπορεί να είναι η δική μας στάση σήμερα, όταν ένας αδελφός μας βρίσκεται σε ανάλογη σταυρική θέση; Τοποθετούμαστε με τους υπόλοιπους, τους «ζωντανούς» που παρακολουθούν, σχολιάζουν, ειρωνεύονται τον σταυρωμένο Χριστό και δεν φαίνεται να σείετε ολόκληρη η ύπαρξή τους ούτε με την πρώτη κραυγή, αλλά ούτε και με την δεύτερη, την μεγαλύτερη18; Ή μήπως είμαστε οι «νεκροί» στα μνήματα που η ίδια αυτή κραυγή του Ιησού μας ανασταίνει  και μας δίνει  τη μοναδική  ευκαιρία να πλησιάσουμε και να τρέξουμε πίσω από τους αγίους που βγήκαν από τα μνήματα τους γενόμενοι  μια εν Χριστώ αναστάσιμη μαρτυρία;

Αν πράγματι εξομολογούμαστε ότι είμαστε «νεκροί», υπάρχει ακόμα η ελπίδα της δικής μας ανάστασης, όταν όμως νιώθουμε βεβαιωμένοι για την «ζωντάνια» μας ενώ τα λόγια και η στάση ζωή μας βρωμάνε θάνατο, δύσκολα αφήνουμε περιθώρια να σεισθούνε οι καρδιές μας από τις κραυγές των σταυρωμένων αδελφών μας.

Η σταυρική κραυγή των εν Χριστώ αδελφών είναι αυτή που μπορεί να αναστήσει πολλούς «νεκρούς» από τα μνήματα και να τους κάνει μάρτυρες της Αναστάσεως σε όλη την κτίση και η ίδια αυτή κραυγή θα φανερώσει στο τέλος τους ασβεστωμένους τάφους των «ζωντανών», αυτών που μόνο το όνομα έχουν ότι ζουν.

Η χαρά στους πειρασμούς μπορεί λοιπόν να συνοδεύεται και από κραυγές αγωνίας. Έγκειται στην δική μας ευαισθησία να μην δημοσιεύσουμε την πληγή του αδελφού μας και να μην συνηγορήσουμε υπέρ ή κατά των αιτιών : ότι απαραίτητα κάποιος ή κάτι φταίει για την εκάστοτε δοκιμασία του άλλου.
Μπορεί λοιπόν όταν φίλοι και αδελφοί εισέρχονται στην περιπέτεια της δοκιμασίας και της υπομονής να τους προστίθεται ένα ακόμα βάρος εκτός από το βάρος των πειρασμών… το βάρος των εν Χριστώ αδελφών.

Δεν είναι διόλου εύκολο λοιπόν να ζήσεις με χαρά τους πειρασμούς και τις δοκιμασίες, να δεχτείς με χαρά «ότι είσαι πιο καταφρονεμένος και από τα σκυλιά του κοπαδιού σου»19. Αυτή  η βεβαιότητα ότι ο Θεός σε ακούει μόλις του μιλήσεις ή ότι έχεις πίστη που σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά της, καταλαβαίνεις ότι όχι μόνο δεν ισχύει, αλλά θα μπορούσε πλέον να σε τρομάξει και οτιδήποτε` είσαι σαν φύλλο ανεμόδαρτο και δεν μπορείς να τα βάλεις με κανέναν γιατί νιώθεις σαν ένα ξερό άχυρο. Και όμως η ευλογία και η χάρις μέσα σε αυτές τις τελευταίες σου σκέψεις βρίσκονται` κρύβονται καλά μέσα στις συμφορές που πέφτουν επάνω σου, ακόμα και όταν δεν είσαι σε θέση να ομολογήσεις σαν τον Παύλο αυτό το υπέροχο, η δύναμίς μου εν ασθενίαις τελειούται.

Η χάρις στους πειρασμούς βρίσκεται ακριβώς εκεί που δεν το περιμένεις γιατί «όταν απευθύνεται σ’ εσένα ο πόνος είναι σαν να σε παίρνει στα σοβαρά ο Θεός, πώς να τον καταλάβεις αλλιώς τον Θεό! Ο πόνος σε βάζει στον κόπο του διπλανού σου και τον μοιράζεσαι έτσι.»20

Αυτός που θα μπορέσει να εκφράσει αγαπητικά και κενωτικά το θέλημα του Σταυρού δεν θα έχει ανάγκη από άλλες «μυστικιστικές» εν Χριστώ εμπειρίες! Η εμπειρία των πειρασμών θα λειτουργεί ως χάρις επάνω του και τότε θα έχει τέτοια παρηγοριά που θα «θα πηδάει από χαρά μέσα από τα δεινά του»21

1. Ιώβ 2:13, 2. Ιώβ 3:24, 3. Ιώβ 9:31, 4. Ιώβ 6:12 5. Ιώβ 13: 14, 6. Ιώβ 6:14, 7. Ιώβ 9:27, 8. Ιώβ 16:6, 9. Ιώβ 30:15, 10. Ιώβ 19:14, 11. Ιώβ 19 : 14 , 12. Ιώβ 12:4, 13. Ιώβ 17:6, 14. Ιώβ 30 : 28 , 15. Ιώβ 30: 29
16. Ματθαίος 27 : 50 ,
17. Μάρκος 15 : 33-37 , 18. Μάρκος 15:39,
19. Ιώβ 30:1,
20. Ένα μπλουζ για την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου – Από τον Γιάννη Bach Σπυρόπουλο, εκδ. Ηλέκτρα σειρά «Βίοι Αγίων», σελ.16
21. Ιώβ 6:10

Γιώργος Κ.

http://kafsokaliva.blogspot.com/2011/07/blog-post.html