[Με αφορμή μια επιστολή διαμαρτυρίας της ΠΕΘ
προς το Υπουργείο Παιδείας και άλλες δημόσιες τοποθετήσεις]
Ι. Η δημοσιογράφος(;)
Διαβάζουμε, όχι χωρίς έκπληξη παραμονές Χριστουγέννων, άρθρο σε αθηναϊκή εφημερίδα-που φέρει την υπογραφή της Ισμήνης Χαραλαμποπούλου- με τίτλο: Νέα πρόταση βόμβα από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο: Μάθημα Θρησκευτικών με επισκέψεις σε τζαμιά. «Με το σκεπτικό ότι το μάθημα στη σημερινή του μορφή αποτελεί κατήχηση, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο προτείνει να διδάσκονται οι μαθητές βασικές αρχές του Ισλάμ, του βουδισμού και του καθολικισμού για να μη νιώθουν «άβολα» (!) όταν έρχονται σε επαφή με αλλόθρησκους».[i] Η δημοσιογράφος(;) προφανώς θεωρεί ότι απευθύνεται σε αδαείς ή αστοιχείωτους. Πώς αλλιώς να εξηγηθεί η προκλητική άγνοια και αποσιώπηση του γεγονότος, ότι οι μαθητές στα ελληνικά σχολεία και των τριών βαθμίδων διδάσκονται στο μάθημα των Θρησκευτικών, εδώ και πάρα πολλά χρόνια ,τις βασικές αρχές όχι μόνο «του Ισλάμ, του βουδισμού και του καθολικισμού» αλλά και πολλών άλλων θρησκειών; Είναι προϊόν άγνοιας, απαιδευσιάς, ηθελημένης στρέβλωσης ή υπαγορευμένου λαϊκισμού; Το βέβαιο είναι ότι, φλερτάροντας με την αθλιότητα, αναμοχλεύει τα πάθη της ελληνικής ψυχής -όπου και το υπαρκτό πρόβλημα της ξενοφοβίας[ii]- και προσδοκά δημοσιογραφική επιτυχία, ήτοι θόρυβο και λάσπη· που δεν αργεί να έλθει...
ΙΙ. Η επιστολή διαμαρτυρίας της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων (ΠΕΘ)
Διαβάζουμε λίγο πιο κάτω, όχι χωρίς περίσκεψη, ότι «Η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων (ΠΕΘ) εξέφρασε την αντίθεσή της με τις απόψεις του συμβούλου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου» και ότι επίσης «απέστειλε επιστολή διαμαρτυρίας στην υπουργό Παιδείας κ. Άννα Διαμαντοπούλου για τον τρόπο συγκρότησης της ομάδας εργασίας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου». Κι ανατρέχουμε στην επιστολή από όπου ερανίζουμε τα εξής: «Με έκπληξή μας διαπιστώσαμε ότι όλα τα μέλη της ομάδας αυτής (και τα 15) ανήκουν στο νεοϊδρυθέντα, πανελλήνιο θεολογικό Σύνδεσμο ΚΑΙΡΟΣ, ως μέλη, ή συνεργάζονται μαζί του ή εκφράζουν και αποδέχονται τις απόψεις του συνδέσμου ως προς το χαρακτήρα που θα πρέπει να έχει η διδασκαλία του Μαθήματος των Θρησκευτικών, δηλ. αποδέχονται το θρησκειολογικό, πολιτιστικό-ιστορικό χαρακτήρα (....). Είναι γνωστό και με προηγούμενο Υπόμνημά μας προς εσάς, ότι η ΄Ενωσή μας ιδιαιτέρως τονίζει ότι ο χαρακτήρας της διδασκαλίας του ΜτΘ πρέπει να είναι Ορθόδοξος Χριστιανικός Θεολογικός, αυτός που καταχρηστικώς και κατ' αναλογίαν ονομάζουν πολλοί ομολογιακό.»
ΙΙΙ. Η αναγκαιότητα για μια διευρυμένη διδασκαλία του Χριστιανισμού και του εν γένει θρησκευτικού φαινομένου στις ιστορικές, πολιτισμικές, ερμηνευτικές και κοινωνικές διαστάσεις τους.
Αναρωτιόμαστε: είναι ποτέ δυνατόν η Θεολογία και η διδασκαλία της να γίνει ερήμην της Ιστορίας, αδιαφορώντας για το πώς αυτή η Θεολογία ενέπνευσε και σαρκώθηκε σε πολιτισμό, ή εν αγνοία της πραγματικότητας, ότι κάθε λαός όπου γης αναζήτησε την Αλήθεια μέσα από τους δικούς του θρησκευτικούς δρόμους, που καλό θα ήταν να γνωρίζουν και να κατανοούν οι μαθητές μας; Η απάντηση είναι προφανής και όχι μόνο για τον ειδήμονα αλλά και τον στοιχειωδώς σκεπτόμενο. Εάν έτσι -αποκομμένους από την ιστορία, τον πολιτισμό και το διάλογο των θρησκειών- αντιλαμβάνεται η ΠΕΘ τη φύση και το χαρακτήρα, όχι μόνο του μαθήματος αλλά και της ίδιας της Ορθόδοξης Εκκλησίας, γιατί άραγε δεν αποστέλλει αντίστοιχες επιστολές διαμαρτυρίας για να εγκαλέσει και την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, για παράδειγμα, η οποία, όπως διαβάζουμε[iii] ,μόλις προχθές βράβευσε νέους που διακρίθηκαν σε διαγωνισμό «Νέοι - Εκκλησία - Πολιτισμός», ή ακόμη το Οικουμενικό Πατριαρχείο για τις πλείστες όσες διοργανώσεις του και συμμετοχές (περιττεύουν οι παραπομπές) σε εκδηλώσεις πολιτισμικού και κοινωνικού χαρακτήρα, αλλά κυρίως και κατ’ εξοχήν για τον επίσημο διάλογο που τόσο αυτό όσο και όλες οι κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες διεξάγουν με τις άλλες χριστιανικές παραδόσεις ακόμη και με τον Ιουδαϊσμό και το Ισλάμ; Θα αφήσουμε τους μαθητές μας έξω από αυτόν τον διάλογο;
IV. Η διγλωσσία της ΠΕΘ
Η ΠΕΘ που υπεραμύνεται του «Ορθόδοξου Χριστιανικού Θεολογικού» χαρακτήρα του μαθήματος των Θρησκευτικών -«αυτόν που καταχρηστικώς και κατ' αναλογίαν ονομάζουν πολλοί ομολογιακό»-, η ΠΕΘ που διαμαρτύρεται εγγράφως στην Υπουργό Παιδείας και καταγγέλλει «ως παράλογο και απολύτως αντιδημοκρατικό» τον αποκλεισμό της από την επιτροπή σύνταξης των νέων Προγραμμάτων Σπουδών -υποδεικνύοντας μάλιστα τον Σύμβουλο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Σταύρο Γιαγκάζογλου ως τον εμπνευστή της δόλιας επιχείρησης για την αλλοίωση του χαρακτήρα του μαθήματος-, είναι αυτή η ίδια ΠΕΘ που με Υπόμνημα (αρ. Πρ. 137/11-6-2010) το οποίο κατέθεσε προς την Υπουργό Παιδείας[iv] υποστηρίζει τα ακριβώς αντίθετα! Εκεί λοιπόν, στο Υπόμνημα, άλλα λέει... Σταχυολογούμε ενδεικτικά:
α. «Το ελληνικό µάθηµα έχει ως βασικό κορµό τη γνωριμία και την οικείωση µε την ορθόδοξη Παράδοση, διδάσκονται όμως και άλλες θρησκείες του κόσµου, καθώς και ποικίλες κοσµοθεωρήσεις.» .
β. «Με βάση το ανωτέρω πλαίσιο οι σκοποί του µαθήµατος των Θρησκευτικών είναι οι εξής:
1. Η γνωριμία και η βιωµατική προσέγγιση των μαθητών/τριών µε την Ορθόδοξη χριστιανική διδασκαλία και πρόταση ζωής. Η παρουσίαση στους νέους µας της συμβολής της Εκκλησίας στην ιστορία, τον πολιτισμό, τη διαμόρφωση της ταυτότητας και της ατοµικής και κοινωνικής ζωής των Ελλήνων.
2. Η γνωριµία µε τις άλλες χριστιανικές εκκλησίες και οµολογίες και η διερεύνηση του ρόλου του Χριστιανισµού στην ιστορία της Ευρώπης και του κόσµου.
3. Η παρουσίαση στους µαθητές/ριες των κυριότερων από τα υφιστάµενα θρησκεύµατα, µε κατά το δυνατόν αµερόληπτο και αντικειµενικό τρόπο και µε σεβασµό στις ιδιαίτερες αντιλήψεις και αξίες τους.
4. Η παρουσίαση, εκτός των θρησκευτικών, σηµαντικών φιλοσοφικών αντιλήψεων και στάσεων ζωής, από αυτές που σηµάδεψαν την πνευµατική ιστορία της ανθρωπότητας.»
γ. «Η θρησκευτική διδασκαλία στο σχολείο δεν υποκαθιστά την εκκλησιαστική κατήχηση, αλλά έχει ως σκοπό να καταστήσει τους μαθητές/ριες ικανούς να οικοδοµήσουν ελεύθερα τη δική τους ορθόδοξη θρησκευτική συνείδηση, φιλοσοφία και στάση ζωής και να αποκτήσουν την ικανότητα να διαλέγονται και να προβληµατίζονται πάνω σε θρησκευτικά και ηθικά ερωτήµατα».
δ. «Η Ορθόδοξη πατερική Θεολογία, όχι απλώς στέργει και συγκατανεύει στον οφειλόµενο σεβασµό έναντι της θρησκευτικής ετερότητας, ως πραγµατικότητας της ανθρώπινης ζωής, αλλά όντας ριζοσπαστικότερη από τις άλλες κοσµοθεωρίες, βλέπει τον «ξένο» ως εικόνα Θεού και προσδιορίζει τη στάση της απέναντι στον «άλλο», µε το κριτήριο της ανιδιοτελούς αγάπης, κατά το πρότυπο της αγαπητικής κοινωνίας των προσώπων της Αγίας Τριάδας. Με αυτό το δεδοµένο, βασική επιδίωξη της θρησκευτικής εκπαίδευσης είναι η εµφύτευση του σεβασµού στα δικαιώµατα όλων των ανθρώπων µε διαφορετικές πίστεις και αντιλήψεις. Για τον σκοπό αυτό, η διδασκαλία των άλλων θρησκειών θα πρέπει να είναι απαλλαγµένη από αρνητικά στερεότυπα, επιφανειακές κρίσεις, προκαταλήψεις και ανακριβείς πληροφορίες, ώστε να προάγει την αλληλοκατανόηση και τον αλληλοσεβασµό. Συγχρόνως θα πρέπει να αναπτύσσει την κριτική σκέψη των νέων σχετικά µε πιθανά αρνητικά στοιχεία των θρησκειών και να ενθαρρύνει ένα διάλογο γνωριµίας, που βασίζεται στην αλήθεια και όχι σε τεχνητά κατασκευασµένες συγκρητιστικές αντιλήψεις. Για τον σκοπό αυτό είναι απαραίτητη η συγκριτική γνώση του δόγµατος, της ηθικής, της λατρείας και της κοινωνικότητας των διαφόρων θρησκευµάτων και του Ορθόδοξου Χριστιανισµού.»
ε. «Είναι βεβαίως επιτακτική ανάγκη το µάθηµα να εκσυγχρονιστεί, µε σύγχρονα αναλυτικά προγράµµατα, σταθερά και µε σαφήνεια προσανατολισµένα στους στόχους που περιγράφηκαν προηγουµένως. Με βιβλία ανανεωµένα και ελκυστικά προς τον µαθητή, µε περιεχόµενο εµπεριστατωµένο, απλό, σαφές, περιεκτικό. Με εκπαιδευτικούς τακτικά επιµορφούµενους σχετικά µε τις νέες µεθόδους διδασκαλίας µε κατάλληλους επιµορφωτές. Με αίθουσες διδασκαλίας και υλικό εφάµιλλο της καθηµερινής τεχνολογικής πραγµατικότητας σε κάθε τάξη και βαθµίδα. Το νέο σχολείο, λοιπόν, που οραµατιζόµαστε και οργανώνουµε, ας πατήσει σε βάσεις γερές και δοκιµασµένες και ας προάγει ανθρωπιστικές αξίες που θα αναδείξουν προσωπικότητες, ικανές να δροµολογήσουν τη νέα ελληνική πραγµατικότητα.»
Βοηθήστε μας συνάδελφοι της ΠΕΘ να καταλάβουμε. Τι είναι όλα τα παραπάνω; «Λόγια για λόγια κι άλλα λόγια...»; Πότε εννοείτε τι· όταν διαμαρτύρεστε ή όταν υπομνηματίζεσθε; Πότε είναι το «ναι ναι» και πότε το «ου ου»; Πείτε μας, με ποια κριτήρια αλλάζετε πλεύση και επιχειρηματολογία; Ποιον νομίζετε πως μπορείτε να ξεγελάσετε με τούτη την απροκάλυπτη διγλωσσία; Και γιατί «ἀμνημονεῖτε» με τόση ευκολία -χωρὶς περίσκεψιν, χωρὶς λύπην, χωρὶς αἰδῶ- σεις πρώτοι του Υπομνήματός σας;
V. Γιατί, αλήθεια, η ΠΕΘ δεν συμμετέχει στην επιτροπή σύνταξης νέων Προγραμμάτων Σπουδών για την υποχρεωτική εκπαίδευση;
Αντιπαρερχόμενοι την ανακρίβεια και το ψεύδος «ότι όλα τα μέλη της ομάδας αυτής (και τα 15) ανήκουν στο νεοϊδρυθέντα, πανελλήνιο θεολογικό Σύνδεσμο ΚΑΙΡΟΣ», καθώς και την ανεπίτρεπτη -για νοήμονες και φυσικά καλής προαίρεσης ανθρώπους- διαστρέβλωση των απόψεων του ΚΑΙΡΟΥ για το χαρακτήρα του μαθήματος των Θρησκευτικών,[v] ας εξετάσουμε γιατί στ’ αλήθεια δεν συμμετέχει -παρότι διαμαρτύρεται εντόνως για τη μη συμμετοχή της- στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων που συγκροτήθηκε με ευθύνη του Υπουργείου για τη συγκρότηση νέων Προγραμμάτων Σπουδών στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Είναι γεγονός ότι η ΠΕΘ -στη διαμαρτυρόμενη τουλάχιστον εκδοχή της- παραμένει εγκλωβισμένη σε μία επιστημονικά αστήρικτη και θεολογικά αδικαίωτη επιλογή, η οποία αντιλαμβάνεται τη Θεολογία και τη διδασκαλία της ως ένα περίκλειστο και παγιωμένο στη στασιμότητά του σύστημα που δικαιούται να αγνοεί το παρόν. Είναι δυνατόν να μην αντιλαμβάνεται ότι, εμμένοντας σε αυτόν τον απομονωτισμό και την κλειστοφοβική αντίληψη για τη Θεολογία και τη διδασκαλία της στο δημόσιο σχολείο, αυτοαποκλείεται με δική της ευθύνη από το Γενικό Πλαίσιο Βασικών Αρχών και Προσανατολισμών που έθεσε το Υπουργείο Παιδείας, δηλώνοντας εξ αρχής ότι «το Πρόγραμμα Σπουδών οφείλει να διαχειριστεί μια σειρά από εντάσεις που δημιουργεί σήμερα η ταχύτατη μεταβολή κοινωνικών, εργασιακών, επικοινωνιακών κ.ά. χαρακτηριστικών της Ελληνικής πραγματικότητας· μιας μεταβολής που δεν επιτρέπει να δει κάποιος το μέλλον αποκλειστικά με όρους παρελθόντος»; Φυσικά και το αντιλαμβάνεται...
Είναι γνωστό σε όλους ότι η επιτροπή σύνταξης νέων ΠΣ συστάθηκε ύστερα από δημόσια πρόσκληση συμμετοχής σε αυτήν που απηύθυνε το Υπουργείο Παιδείας μέσα από μια ανοικτή -ήδη από τον Ιούνιο 2010- και προσβάσιμη στον οποιονδήποτε -μέσα από την επίσημη ιστοσελίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου- διαδικασία εγγραφής στο Μητρώο εμπειρογνωμόνων. Εύλογα γεννάται το ερώτημα: Μπήκε, άραγε, κάποιο από τα μέλη της διαμαρτυρόμενης για αποκλεισμό ΠΕΘ σε αυτήν την ανοικτή διαδικασία; Αν κρίνουμε από τις αντιδράσεις, μάλλον όχι. Διότι, όσοι έκαναν τον κόπο και μπήκαν σε αυτήν τη διαδικασία, διαπίστωσαν ότι σε αυτήν τη «φόρμα εγγραφής» τα στοιχεία που καταγράφει ο ενδιαφερόμενος δεν αφορούν στη συνδικαλιστική του δράση ή τη συμμετοχή του σε οποιαδήποτε Ένωση ή Σύνδεσμο, αλλά στην επιστημονική συγκρότηση και την εκπαιδευτική του εμπειρία. Αντί όμως η ΠΕΘ να προσαρμοσθεί με τα επιστημονικά και εκπαιδευτικά κριτήρια που ισχύουν πλέον, συνηθισμένη ίσως σε ήθη άλλων εποχών, τι κάνει; Διαμαρτύρεται και φωνασκεί, ειρωνεύεται[vi] και λασπολογεί, απαιτώντας από την Υπουργό «λόγω αρχαιότητας να... διαταχθεί»(!) η συμμετοχή της σε αυτήν. Ενώ, αντίθετα, θα όφειλε με ευθύτητα να αναρωτηθεί και να απολογηθεί -πρώτα στα ίδια τα μέλη της- είτε για την πιθανή ολιγωρία είτε για τον αυτοαποκλεισμό της. Επίσης θα όφειλε, πριν απαιτήσει τόσο εμφατικά και απόλυτα τη συμμετοχή της στην επιτροπή, να απαντήσει ξεκάθαρα στην ερώτηση: Με ποιους όρους και προϋποθέσεις διεκδικεί αυτή τη συμμετοχή; Με αυτούς της διαμαρτυρόμενης επιστολής ή με αυτούς του προαναφερθέντος και άρτι διαγραφέντος από τη μνήμη της Υπομνήματος;
VI. Πού άραγε στοχεύουν και πού οδηγούν οι αήθεις επιθέσεις των ημερών;
Η προσωπική επίθεση στον Σύμβουλο των Θεολόγων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Σταύρο Γιαγκάζογλου και η επιχείρηση σπίλωσης του έργου του είναι προφανές ότι, ενώ τον περιέχει και τον στοχοποιεί, τον υπερβαίνει κατά πολύ. Αυτό που καίρια επιχειρείται να βληθεί είναι το πνεύμα που κομίζει και υπηρετεί: της έντιμης, διακριτής και δημιουργικής σύνθεσης -σε ένα τόσο νευραλγικό πεδίο, όπως αυτό της δημόσιας θρησκευτικής εκπαίδευσης- με στόχο την ανάκτηση της χαμένης αξιοπρέπειας ενός μαθήματος, που κάποιοι θερμόαιμοι υπερασπιστές του -ίσως και ανεπίγνωστα- το καθιστούν γραφικό, συρρικνωμένο, καχεκτικό, αναντίστοιχο με την εποχή του, κι εντέλει απόν ή εξοβελιστέο από το δημόσιο χώρο...
Σε μια εποχή που βρισκόμαστε όλοι -ατομικά και συλλογικά- αντιμέτωποι με τη διεθνή απαξίωση της πατρίδας μας και το φάσμα μιας πολυδιάστατης χρεοκοπίας να στέκει απειλητικό εμπρός μας, αναρωτιόμαστε: τι άλλο θα πρέπει να συμβεί, για να τολμήσουμε να αντικρίσουμε τον εαυτό μας -ατομικό και συλλογικό- όπως πράγματι είναι;[vii] Μέχρι πότε θα αναπαράγουμε αυτό το κράμα μεγαλομανίας και μειονεξίας που συνθέτει την περίφημη «νεοελληνική μας ταυτότητα»; Μέχρι πότε θα κυριαρχεί στο δημόσιο λόγο αυτό το άθλιο μείγμα λαϊκισμού και μισαλλοδοξίας που εκμαυλίζει συνειδήσεις; Μέχρι πότε οι πνευματικοί θεσμοί και οι επιστημονικές ενώσεις θα ασκούνται υποκριτικά στη διγλωσσία, προδίδοντας έτσι και το πνεύμα και την επιστήμη που εκπροσωπούν; Πότε, επιτέλους, θα ξαναβρούμε το χαμένο νόημα, εκείνο το χαμένο κέντρο;
Η ΔΙΟΙΚΟΥΣΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
του Πανελλήνιου Θεολογικού Συνδέσμου
«ΚΑΙΡΟΣ -για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης»
Κωνσταντίνου Μιλτιάδης, Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ
Μόσχος Δημήτριος, Λέκτορας του Τμήματος Θεολογίας του ΕΚΠΑ
Παπαδόπουλος Γιώργος, Θεολόγος
Μαυροκωστίδης Γρηγόριος, Θεολόγος
Αμπατζίδης Θεόφιλος, Θεολόγος
Παπασωτηρόπουλος Xριστόφορος, Θεολόγος
Καζλάρη Πηγή, Θεολόγος
Σταματέλου Nόνη, Θεολόγος
Αργυρόπουλος Ανδρέας, Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων
[ii] Είναι πραγματικά ανησυχητικό να αναπαράγεται ακόμη και από ποιμενάρχες της Εκκλησίας του Χριστού «του ουκ έχοντος που την κεφαλήν κλίναι» (Μτ 8,20) και γεννηθέντος «εν φάτνει αλόγων δια την ημών σωτηρίαν», στάσεις ξενοφοβίας και ρατσισμού με φράσεις -δημόσιες- όπως: «Γι’ αυτό που λέγεται, ότι το μάθημα των Θρησκευτικών έχει έναν κατηχητικό και ομολογιακό χαρακτήρα, έχω να πω το εξής: Η θρησκειολογία διδάσκεται στην θεολογική Σχολή. Και όταν λέμε θρησκειολογία, εννοούμε στοιχεία των άλλων θρησκειών. Τώρα, γιατί ο μαθητής του γυμνασίου πρέπει να ξέρει τι διδάσκει ο βουδισμός ή τι διδάσκει ο μωαμεθανισμός, αυτό δεν το καταλαβαίνω. Δεν βρίσκω απαραίτητο, το παιδάκι του γυμνασίου να διδαχτεί θρησκειολογία. Βέβαια, εμείς δεχτήκαμε και δεχόμαστε όλους εκείνους, οι οποίοι ήρθαν στην Ελλάδα σαν μετανάστες από την πόρτα και όχι από την σκεπή. Εκείνους δηλαδή που ήρθαν νόμιμα. Τους δεχτήκαμε και τους σεβόμαστε. Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα μαζί τους και συνυπάρχουμε μαζί τους. Όμως, η παρουσία τους εδώ δεν θα αλλάξει την δική μας ταυτότητα και τον δικό μας τρόπο ζωής. Σε όποιον αρέσει. Εγώ σέβομαι τον άλλον, την πίστη του κάθε ανθρώπου και όταν διδάσκεται το μάθημα των θρησκευτικών στα σχολεία, μπορεί ο μουσουλμάνος, ο βουδιστής ή ο ινδουιστής να απέχει από το μάθημα, όχι όμως, να αλλάξουμε εμείς την ταυτότητά μας, εξαιτίας της παρουσίας μαθητών με διαφορετικά θρησκεύματα» (βλέπε: http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=4329, αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Φωνή της Ξάνθης», 28-12-2010).
Αλήθεια, σεβασμιώτατε, ο υιός του ανθρώπου εισήλθε «από την πόρτα», «νόμιμα» ή «ώσπερ ξένος και αλήτης»; Και οι προτροπές του Μεγάλου Βασιλείου: «Δος τω αδελφώ και τω ξένω. Μήτε τον αδελφόν αποστραφής, και τον ξένον αδελφόν οικείον ποίησαι. Μη πρόκρινε τον φίλον από του αλλοτρίου... Πάντες συγγενείς, πάντες αδελφοί, ενός πατρός έκγονοι πάντες» (Ομιλία ρηθείσα εν Λακίζοις, PG 31, 1441A-1441B), σε ποιον απευθύνονται;
[iv] Βλέπε από την ιστοσελίδα της ΠΕΘ: http://www.petheol.gr/Genui/ipomnima.pdf. Στην εν λόγω ιστοσελίδα μπορεί κανείς να αναζητήσει όλα τα κείμενα, αποσπάσματα των οποίων παραθέτουμε σε εισαγωγικά.
[v] Βλέπε τη Διακήρυξη του ΚΑΙΡΟΥ στην ιστοσελίδα του Συνδέσμου:
[vi] Βλέπε Ανακοίνωση-Απάντηση που εξέδωσε η Γραμματεία της ΠΕΘ στις 20-12-2010 και κοινοποίησε στο δικτυακό τόπο: http://www.esos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=10827:oi-theologoi-apantoun-ston-simboulo-tou-paidagogikou-institoutou&Itemid=1796.
[vii] Κάποιοι βέβαια, το τολμούν. Πρόσφατα, για παράδειγμα, ο Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος σε ομιλία του με θέμα «Εθνική φυσιογνωμία και Ορθόδοξη Οικουμενικότητα στη σημερινή Ελλάδα», με μια αυτοκριτική διάθεση και εντιμότητα που σπανίζει, επισημαίνει: «Καταντήσαμε περπατούσες εγκυκλοπαίδειες δογματικής, οσφραινόμαστε έναν αιρετικό από μίλια μακριά, κι αν δε βρούμε, βαφτίζουμε εύκολα κάποιους», προσθέτοντας πιο κάτω: «Ίσως να έχει φτάσει ο καιρός για την "ήττα" της Ορθοδοξίας. Μια ήττα που θα δώσει τη δυνατότητα για να βάλουμε αρχή, νέα αρχή, που δε θα στηρίζεται στη δύναμη και την εξουσία που υπόσχονται νίκες και κυριαρχίες, αλλά στην αξιοποίηση της αποτυχίας, στο κέρδος που ανθίζει από την αποδοχή της αστοχίας". (βλέπε: http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=4351)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου