"ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ

ΠΑΓΚΡΗΤΙΟ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΙΕΡΑΠΥΤΝΗΣ ΚΑΙ ΣΗΤΕΙΑΣ

29-30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ, ΣΗΤΕΙΑ ΛΑΣΙΘΙΟΥ

"ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ"

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ

Με την επίκληση του ονόματος του Παναγάθου και Τριαδικού Θεού, τη σκέπη της Υπεραγίας Θεοτόκου της Ακρωτηριανής, την πατρική και Πατριαρχική ευλογία της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου μας κ.κ. Βαρθολομαίου, την ευλογία της Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας Κρήτης και του Προέδρου Αυτής Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Κρήτης κ. Ειρηναίου, αλλά και με την φιλόστοργη μέριμνα και φροντίδα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Ευγενίου ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία το 17^ο Παγκρήτιο Θεολογικό Συνέδριο, για το έτος 2010, το οποίο έλαβε χώρα στη Σητεία από 29 έως 30 Οκτωβρίου, υπό την αιγίδα της οικείας Μητροπόλεως, με κεντρικό θέμα: «Χρήσεις των νέων Τεχνολογιών στην Ποιμαντική και την Εκπαίδευση».

Στο υψηλού επιπέδου Συνέδριο των Θεολόγων της Κρήτης, στο οποίο συμμετείχαν διακεκριμένοι καθηγητές Πανεπιστημίων, θεολόγοι συνάδελφοι καθώς και ειδήμονες κληρικοί, παρουσιάστηκαν δώδεκα εισηγήσεις στο πλαίσιο των οποίων αναπτύχθηκαν θέματα σχετικά με τις επίκαιρες εξελίξεις στο χώρο των νέων Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ). Σκοπός ήταν να υπογραμμιστούν τα θετικά της ψηφιακής χρήσης και οι τυχόν κίνδυνοι που μπορεί να υπάρξουν, ενώ δόθηκαν κίνητρα, για να αξιοποιηθούν οι σύγχρονες προσφερόμενες τεχνολογίες ως εργαλεία ποιμαντικής και εκπαιδευτικής πρακτικής.

Όλοι οι εισηγητές ανέπτυξαν τα θέματά τους λαμβάνοντας υπόψη τα νέα τεχνολογικά δεδομένα, τις σύγχρονες ποιμαντικές απαιτήσεις και την πολύτιμη παράδοση και εμπειρία της Εκκλησίας μας και ανέδειξαν πολλά πρωτότυπα και αξιόλογα στοιχεία, χρήσιμα για την ποιμαντική και την εκπαίδευση. Καθ’ όλη τη διάρκεια του Συνεδρίου επικράτησε πνεύμα σεβασμού προς τους ομιλητές, ενώ αναπτύχθηκε πολιτισμένος και ελεύθερος διάλογος βασισμένος σε επιχειρήματα, γεγονός που αφενός αποδεικνύει την πολιτισμική παράδοση της Κρήτης, αφετέρου προάγει τη θεολογική και επιστημονική σκέψη και την εκπαιδευτική και ποιμαντική πρακτική.

Ειδικότερα και μετά από την παρουσίαση των εμπεριστατωμένων εισηγήσεων και τον ελεύθερο διαλόγο που ακολούθησε από τους μετέχοντες στο Συνέδριο, μπορούμε να καταλήξουμε στις εξής συμπερασματικές θέσεις:

1. Ο Παναγιώτατος Πατριάρχης μας κ.κ. Βαρθολομαίος σημείωσε στο εμπνευσμένο μήνυμά του προς το Συνέδριο ότι πολλοί συνάνθρωποί μας, ιδιαιτέρως νέοι, αποδίδουν στην ενασχόλησή τους με τις σύγχρονες τεχνολογίες οντολογική διάσταση. Η ποιμαντική της αγίας μας Εκκλησίας καθώς και κάθε εκπαιδευτική διαδικασία οφείλει να χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες ως μέσο διαποιμάνσεως και επικοινωνίας, όχι όμως ως αυτοσκοπό με οντολογικές προσδοκίες οι οποίες σύντομα διαψεύδονται. Θεωρείται, επομένως, απαραίτητη προϋπόθεση η προσωποκεντρική προσέγγιση και ο σωτηριολογικός προσανατολισμός της Ορθόδοξης ποιμαντικής και εκπαίδευσης, για να είναι εφικτή και δημιουργική η χρήση των νέων τεχνολογιών.
2. Τίθεται ο προβληματισμός αν μπορούμε ανενδοίαστα να αποδεχόμαστε την τεχνολογική πρόκληση, χωρίς να φοβόμαστε τις επιδράσεις της πάνω στο ανθρώπινο πρόσωπο ή γενικότερα στις αρχές και τις αξίες της Ορθόδοξης Παράδοσης. Είναι γεγονός ότι η Εκκλησία μπροστά στην τεχνολογική πρόκληση δεν φαίνεται να έχει πολλά περιθώρια επιλογών. Τα τεχνολογικά προϊόντα εμπερικλείουν, πέρα από τα θετικά, και αρνητικά στοιχεία, αλλ’ η αθέατη πτυχή αυτών των ποιοτήτων συνδέεται ουσιαστικά με τον άνθρωπο και την ελευθερία του, και είναι άδικο να απορρίπτουμε ή να ενοχοποιούμε γι’ αυτό την επιστήμη και τον πολιτισμό. Εδώ αποκτά ουσιαστική επικαιρότητα το πρόβλημα της πνευματικής μεταλλαγής του σύγχρονου ανθρώπου, που με τα δώρα του Αγίου Πνεύματος αποκαθαίρεται, εξαγιάζεται και δίνει νόημα και περιεχόμενο και σ’ αυτά τα προϊόντα της ύλης, της τεχνολογίας και του πολιτισμού.
3. Ο όρος «ηλεκτρονική μάθηση» δηλώνει το σύνολο των ηλεκτρονικώς υποστηριζομένων μορφών παιδείας, το οποίο καλύπτει ένα φάσμα εφαρμογών, συστημάτων και μια ποικιλία τρόπων αξιοποίησής τους στη διδασκαλία και μελέτη. Είναι σαφές ότι η ηλεκτρονική μάθηση προϋποθέτει διαθεσιμότητα εκπαιδευτικού υλικού σε ψηφιακή μορφή. Γι’ αυτό επικροτείται αφενός μεν η δημιουργία ειδικών ψηφιακών πληροφοριακών χώρων, αφετέρου δε η αξιοποίηση των ήδη υπαρχόντων για μαθησιακούς και ποιμαντικούς σκοπούς.
4. Με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας πραγματοποιείται η μετάβαση από τον παραδοσιακό πίνακα στο διαδραστικό, του οποίου η χρήση θεωρείται θετική στην εκπαίδευση και στην ποιμαντική, διότι συμβάλλει και ευνοεί τη συνεργατική μάθηση, προωθεί τις μαθησιακές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των συμμετεχόντων, αυξάνει την ενεργητική συμμετοχή του μαθητή στην επιλογή και διαμόρφωση των πληροφοριών και στη διατύπωση υποθέσεων, ώστε να  οικοδομήσει ενεργητικά τη γνώση του. Η χρήση, ωστόσο, των διαδραστικών πινάκων από μόνη της δεν αυξάνει τη συμμετοχή των μαθητών και συνεπώς τη μάθηση. Χρειάζεται η παιδαγωγική αξιοποίησή τους, προκειμένου να επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα, διαφορετικά ο διαδραστικός πίνακας θα λειτουργεί απλώς ως άλλος ένας «πίνακας» μέσα στην τάξη.
5. Είναι γεγονός ότι το διαδίκτυο σήμερα αποτελεί κυρίαρχο χώρο επικοινωνίας για τους περισσότερους νέους. Ως ποιμένες και εκπαιδευτικοί πρέπει να προστρέξουμε προς αυτούς στο δικό τους χώρο. Ο Χριστός επισκέφθηκε τη Σαμαρείτιδα στον τόπο της δίψας της, επισκέφθηκε τον Λάζαρο στον τόπο της ταφής του, επισκέφθηκε τον παράλυτο, τον τυφλό, τον Ματθαίο κ.ά. στον τόπο της δοκιμασίας τους. Αφετέρου χρειάζεται να τους συναντήσουμε με σκοπό να αφουγκραστούμε τις ανησυχίες τους, να τους δώσουμε λόγο και τόπο μέσα από την ψηφιακή και διαδικτυακή τεχνολογία για να μπορέσουν με τον τρόπο τους να εκφραστούν. Έτσι παρουσιάζεται έντονα η ανάγκη του ψηφιακού εγγραμματισμού στις μεγαλύτερες γενιές, αν θέλουμε να είμαστε επίκαιροι και να προσεγγίσουμε τη νέα γενιά, διότι στους νέους δεν πρέπει να μιλάμε στη γλώσσα που εμείς θέλουμε, αλλά στη γλώσσα που αυτοί καταλαβαίνουν.
6. Σε μια εποχή κοινωνικών και πνευματικών ανακατατάξεων, το μάθημα των Θρησκευτικών, αλλά και η Ορθόδοξη αγωγή στο πλαίσιο της εκκλησιαστικής ποιμαντικής, καλείται να αξιοποιήσει κάθε προσφερόμενο μέσο (web 1, web 2, e-mail, wiki, εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης, προγράμματα εκπαιδευτικών παρουσιάσεων, ασύρματη και ενσύρματη δικτύωση ή τα λεγόμενα δίκτυα της επόμενης γενεάς κ.λπ.) για την προώθηση της αλληλογνωριμίας, της αλληλοκατανόησης και της καταλλαγής. Η καλή χρήση των νέων τεχνολογιών και των προηγμένων συνεργατικών εργαλείων του διαδικτύου μπορεί να υποστηρίξει σημαντικά την έρευνα, τη μελέτη, την κατανόηση της Ορθόδοξης ιστορίας και παράδοσης, καθώς και ζητήματα που αφορούν στο θρησκευτικό φαινόμενο και έχουν πανανθρώπινη σημασία. Η Εκκλησία και η θεολογία ανεπιφύλακτα υιοθετούν στάση αξιοποίησης και όχι αφομοίωσης ή υποταγής, με διάκριση και ιεράρχηση των σκοπών και των μέσων, με κεντρικό στόχο πάντοτε την ανθρώπινη προκοπή και τελείωση.
7. Τέλος, υπογραμμίζεται αυτό το οποίο ανέφερε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Ευγένιος κατά την κήρυξη των εργασιών του Συνεδρίου, ότι δηλαδή η Ορθόδοξη Εκκλησία και Θεολογία δεν αντιπαρατέθηκαν ποτέ στην εξέλιξη της τεχνολογίας, διότι πιστεύουν και ελπίζουν πάντοτε στη θεία πρόνοια και διακυβέρνηση του κόσμου, του ανθρώπου και της ιστορίας του και επικροτούν όλα τα θετικά επιτεύγματα της ανθρώπινης τεχνολογίας, επιβεβαιώνοντας το λόγο του Κυρίου «Θαρσεῖτε ἐγώ νενίκηκα τόν κόσμον» (Ιωάν. 16,33).